Θέμα στον Τύπο της Λιβύης γίνεται τις τελευταίες ώρες για τη συμφωνία που έχει συναφθεί μεταξύ Ιταλίας - Λιβύης για τις μεταναστευτικές ροές.
Όπως αναφέρουν επίσημα δεδομένα που επικαλείται και ο Guardian σε ειδικό του άρθρο για τη Γαύδο, οι μεταναστευτικές ροές προς το νοτιότερο άκρο της Ευρώπης έχουν αυξηθεί και ο Τύπος της Λιβύης κάνει τη διασύνδεση αυτού με τη συμφωνία που συνήφθη μεταξύ της κυβέρνησης της Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία και του ηγέτη του Εθνικού Στρατού της Λιβύης (LNA), Χαλίφα Χαφτάρ που έχει την έδρα του στο Τομπρούκ στα ανατολικά της χώρας.
Η συμφωνία Ιταλίας - Λιβυης εκτρέπει τα σκάφη προς τα ελληνικά νησιά
Οι μεταναστευτικές ροές προς τις ακτές του Αιγαίου αυξήθηκαν κατά 166% από την αρχή του έτους σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023. Η υπόθεση είναι ότι τα μηχανοκίνητα σκάφη που έδωσε η Ρώμη στους πολέμαρχους της Βεγγάζης επιβραδύνουν τις αναχωρήσεις από το Τομπρούκ προς τις ιταλικές ακτές.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, 30 αιτούντες άσυλο πραγματοποίησαν το ταξίδι των 190 ναυτικών μιλίων από το Τομπρούκ της Λιβύης μέχρι το ελληνικό νησί της Γαύδου και τη νότια ακτή της Κρήτης, ακριβώς από πάνω του. Ο αριθμός αυξήθηκε σε 397 τον Δεκέμβριο και ξεπέρασε τους 1.100 το πρώτο δίμηνο του 2024. «Η άνοδος των αφίξεων μεταναστών από την κατεστραμμένη από τον πόλεμο χώρα της Βόρειας Αφρικής θέτει μια νέα πρόκληση για τις ελληνικές αρχές», είναι το σχόλιο στον Τύπο της Λιβύης.
Νέα δρομολόγια από τη Λιβύη;
Μια εξήγηση του φαινομένου είναι ότι οι λαθρέμποροι μεταναστών δοκιμάζουν νέες διαδρομές μετά την ενίσχυση των περιπολιών στα ελληνοτουρκικά θαλάσσια σύνορα νωρίτερα φέτος μετά από συμφωνία μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας. Οι αριθμοί, ωστόσο, δεν υποστηρίζουν αυτή τη θέση, καθώς τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου έχουν υποδεχτεί περίπου 8.000 αιτούντες άσυλο από την αρχή του έτους, σε σύγκριση με περίπου 3.000 την ίδια περίοδο το 2023, σημειώνοντας αύξηση 166%. Αυτό το νούμερο συνιστα απόδειξη ότι η διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου κάθε άλλο παρά κλειστή είναι.
Οι συνέπειες της συμφωνίας της Ιταλίας με τον Χάφταρ στη Λιβύη
Μια άλλη εξήγηση για την αύξηση των αποβιβάσεων στη Γαύδο και την Κρήτη θα μπορούσε να βρίσκεται σε μια σειρά επαφών που έλαβαν χώρα τους τελευταίους μήνες μεταξύ της ιταλικής κυβέρνησης της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι και του Χαλίφα Χαφτάρ, του διοικητή του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA), που εδρεύει στο Τομπρούκ και που ελέγχει την ανατολική Λιβύη και το λιμάνι, το βασικό σημείο για τον απόπλου πλοίων με μετανάστες που κάνουν το ταξίδι για το μικρό νησί του λυβικού πελάγους.
Είναι γνωστό ότι η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι και ο υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι συναντήθηκαν με τον Χαφτάρ στη Ρώμη πέρυσι για να συζητήσουν για τις μεταναστευτικές ροές από τη χώρα της Βόρειας Αφρικής στην Ιταλία, καθώς ο αριθμός των αφίξεων αυξήθηκε μεταξύ Ιανουαρίου και Μαΐου του 2023 σε περίπου 16.600 ανθρώπους.
Αλλά και πρόσφατα ο Υπουργός Εσωτερικών Ματέο Πιαντεντόσι πήγε στη Βεγγάζη για να αποτίσει φόρο τιμής στην οικογένεια Χαφτάρ επαινώντας τον ρόλο του LNA «στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του εξτρεμισμού και για τις σημαντικές προσπάθειές του για τη μείωση της παράνομης μετανάστευσης».
Κατανόηση Ιταλίας - Λιβύης
Αυτές οι συνομιλίες της Ρώμης με τους πολέμαρχους της ανατολικής Λιβύης απέφεραν αποτελέσματα. Αμέσως μετά, μάλιστα, μια δύναμη νέων μηχανοκίνητων σκαφών που διαχειριζόταν η λεγόμενη Ταξιαρχία Ταρίκ Μπεν Ζεγιάντ – μια παραστρατιωτική και εγκληματική οργάνωση με επικεφαλής τον γιο του Χαφτάρ, Σαντάμ – άρχισε να κυνηγά σκάφη μεταναστών που έφευγαν από τη Λιβύη για την Ιταλία.
Σύμφωνα με ορισμένες αναφορές, οι βάρκες ρυμουλκούνται και οι επιβάτες τους φυλακίζονται και βασανίζονται. Μία από αυτές τις καταδιώξεις καταγράφηκε από τις κάμερες της Frontex. Η Frontex ανέφερε μείωση 70% στις παράτυπες διελεύσεις κατά μήκος της διαδρομής της Κεντρικής Μεσογείου (από τη Λιβύη προς την Ιταλία) και αύξηση 117% των ροών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι λαθρέμποροι στη Λιβύη και το ναυάγιο της Πύλου
Επιπλέον, πολλές έρευνες των μέσων ενημέρωσης (Lighthouse Reports, Der Spiegel, El Pais, Reporters United) αποκάλυψαν ότι ένας από τους πιο ισχυρούς διακινητές μεταναστών στο Τομπρούκ ενεργεί υπό τις εντολές του Χαφτάρ. Η συμμορία αναγνωρίστηκε στην πραγματικότητα ως υπεύθυνη για το ναυάγιο στα ανοικτά των ακτών της Πύλου τον περασμένο Ιούνιο, που οδήγησε στο θάνατο περισσότερων από 600 μεταναστών και προσφύγων. Τα διεθνή μέσα μίλησαν με αρκετούς επιζώντες του ναυαγίου και πολλοί κατονόμασαν τους κύριους διακινητές που συμμετείχαν στην οργάνωση του ταξιδιού. Μερικοί ήταν πολίτες της ανατολικής Λιβύης με δεσμούς με τον Χάφταρ. Επιζώντες και αναλυτές εξήγησαν ότι το ταξίδι οργανώθηκε με την τεράστια υποστήριξη ισχυρών ανθρώπων που έπαιρναν εντολές από τον Χάφταρ.
Οι περισσότεροι από τους μετανάστες που διασώθηκαν στα ανοιχτά της Γαύδου και της Κρήτης μεταφέρονται σε αυτοσχέδια κέντρα υποδοχής προτού μεταφερθούν στον καταυλισμό της Μαλακάσας, βόρεια της Αθήνας. Σύμφωνα με το λιμενικό, οι περισσότεροι από αυτούς είναι Αιγύπτιοι, Πακιστανοί, Παλαιστίνιοι, Αφγανοί, Ιρανοί και Ιρακινοί.
Ταξιαρχία Ταρίκ Μπεν Ζεγιάντ στη Λιβύη
Η Ταξιαρχία Ταρίκ Μπεν Ζεγιάντ, υπό τον Σαντάμ Χαφτάρ κατηγορήθηκε ότι συντρίβει κάθε αντίθεση που προβάλλεται απέναντι στον LNA του πατέρα του από την εμφάνισή του το 2016. Είναι ένας συνδυασμός στρατιωτών πιστών στον Μουαμάρ Καντάφι που πολέμησαν στο πλευρό του στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης το 2011 και μαχητών από φυλές που συμμάχησαν με τον LNA.
Στις 24 Αυγούστου 2021, ο Σαντάμ Χάφταρ συναντήθηκε με τον διοικητή της 166 Ταξιαρχίας που εδρεύει στη Μισράτα, Μοχάμεντ αλ-Χασάν, για να συζητήσουν τον σχηματισμό μιας κοινής μονάδας. Αυτή η κοινή μονάδα που αποτελείται από την TΜZ και την 166 Ταξιαρχία θα λειτουργούσε για να ασφαλίσει την κεντρική περιοχή από το al-Shuwarif έως το Mizdah με επίκεντρο τον αγωγό GMMR μέχρι τα πετρελαϊκά πηγάδια al-Hasawna.
Η Ταξιαρχία Ταρίκ Μπεν Ζεγιάντ έχει κατηγορηθεί για το ότι τρομοκρατεί ανθρώπους διαπράττοντας «παράνομους φόνους, βασανιστήρια και άλλη κακομεταχείριση, εξαναγκαστική εξαφάνιση, βιασμούς και άλλη σεξουαλική βία και καταναγκαστικό εκτοπισμό - χωρίς φόβο για συνέπειες». Η TΜZ έχει εμπλακεί στη βίαιη απομάκρυνση χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών από τη Σαμπά και τις γύρω περιοχές από τα τέλη του 2021, καθώς και στον αναγκαστικό εκτοπισμό λιβυκών οικογενειών κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών εκστρατειών του LNA για τον έλεγχο σε Βεγγάζη και Ντέρνα στα ανατολικά της Λιβύης μεταξύ 2014 και 2019.
Τον Ιανουάριο του 2023, ο Χαλίφα Χαφτάρ δεσμεύτηκε να αποσυρθεί από τις προεδρικές εκλογές στη Λιβύη υπό τον όρο ότι θα επιτραπεί στους γιους του Σαντάμ και Μπελκασίμ να είναι υποψήφιοι. Ο Σαντάμ Χάφταρ θεωρείται ως ο κληρονόμος του Χαλίφα Χάφταρ.
