«Κατ' εξακολούθηση»: Μέσα στο συγγραφικό εργαστήριο του Πέτρου Μάρκαρη

Πέτρος Μάρκαρης «Κατ΄εξακολούθηση» Facebook Twitter
Σε αντίθεση με τον Χαρίτο, ο Μάρκαρης μεγάλωσε ως κοσμοπολίτης. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
0

«ΠΩΣ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΩ έναν συμπαθητικό Έλληνα μπάτσο που να τον αγαπήσει ο αναγνώστης; Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Πόλη και ζω από το 1965 στην Ελλάδα. Από τότε που ένιωσα πολιτικά τον εαυτό μου, είμαι στην αριστερά. Πώς είναι δυνατόν κάποιος που μεγάλωσε και έζησε σε δύο χώρες όπου η βία και η ασυδοσία, σε συνδυασμό με το κυνήγι των αριστερών, ήταν το ψωμοτύρι της αστυνομίας για δεκαετίες ολόκληρες, να νιώσει την παραμικρή συμπάθεια για τους μπάτσους;»

Ο Πέτρος Μάρκαρης, ο μυθιστοριογράφος που «ξύπνησε αργά» (στα 58 του), βασανίστηκε πολύ από αυτό το ερώτημα όσο κυοφορούσε τον μόνιμο πρωταγωνιστή των αστυνομικών ιστοριών του. Από τη στιγμή, όμως, που τον έβγαλε από τη στολή και του φόρεσε κοστούμι, ο γρίφος λύθηκε: «Είδα μπροστά μου έναν άνθρωπο σαν τον πατέρα μου» γράφει στο «Κατ’ εξακολούθηση» (εκδ. Πατάκη, 2007).

Μ’ άλλα λόγια, αντίκρισε έναν μεσοαστό. Και, απελευθερωμένος από τις «αριστερές αγκυλώσεις» που θολώνουν συχνά και τα δικά μας μάτια, έπλασε έναν μεσήλικα από καλή πάστα που τρελαίνεται για τα γεμιστά της γυναίκας του και φτύνει αίμα για να σπουδάσει τη μοναχοκόρη του, έναν ιδιότυπο φιλόσοφο, λάτρη των λεξικών και ψύχραιμο ανατόμο ταυτόχρονα της περιρρέουσας βίας. Τον αστυνόμο Χαρίτο.

Διαβάζοντας το βιβλίο του Μάρκαρη έχεις την αίσθηση πως τον ακούς. Σαν να δίνει μια μακροσκελή συνέντευξη που ξεκινάει από τον Χαρίτο, περνάει σε μια σύντομη επισκόπηση του σύγχρονου αστυνομικού μυθιστορήματος και καταλήγει στον Μπρεχτ, τον Αγγελόπουλο και τον «Φάουστ», φωτίζοντας έτσι όλες τις ιδιότητές του.

Το «Κατ’ εξακολούθηση» γράφτηκε κατά παραγγελία κι είναι ενταγμένο στη σειρά «Η κουζίνα του συγγραφέα» που εμπνεύστηκε ο Μισέλ Φάις. Στην ίδια σειρά έχουν φιλοξενηθεί κατά καιρούς εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους κείμενα, όπως αυτά του Αλέξη Πανσέληνου, της Μάρως Δούκα ή του Γιάννη Ξανθούλη, οι οποίοι ωστόσο μοιράστηκαν την ίδια πρόθεση: να ξεναγήσουν τους αναγνώστες τους στο συγγραφικό τους εργαστήριο και κατά συνέπεια σ΄ό,τι θεωρούν πως τους διαμόρφωσε ως δημιουργούς.

ΜΑΡΚΑΡΗΣ
«Κατ’ εξακολούθηση» (εκδ. Πατάκη, 2007)

Διαβάζοντας το βιβλίο του Μάρκαρη έχεις την αίσθηση πως τον ακούς. Σαν να δίνει μια μακροσκελή συνέντευξη που ξεκινάει από τον Χαρίτο, περνάει σε μια σύντομη επισκόπηση του σύγχρονου αστυνομικού μυθιστορήματος και καταλήγει στον Μπρεχτ, τον Αγγελόπουλο και τον «Φάουστ», φωτίζοντας έτσι όλες τις ιδιότητές του. Όχι μόνο του όψιμου μυθιστοριογράφου αλλά και του θεατρικού συγγραφέα, του σεναριογράφου, του μεταφραστή.

Διασχίζοντας την παραπάνω διαδρομή, ανατρέχει στην πολίτικη καταγωγή του, στη γερμανική παιδεία του και στ’ αρμένικα πλοκάμια του οικογενειακού του δένδρου, περνάει από την ανατομία της ερωτικής σχέσης των γονιών του στην αποκαλυπτική γι’ αυτόν σκηνοθεσία του «Μάκβεθ» από τον Χάινερ Μίλερ, καταγράφει τις γαστριμαργικές συνήθειες αλλά και τις πολιτικές ανησυχίες των ομοτέχνων του, δηλώνει απερίφραστα ότι η αθηναϊκή παράσταση της «Ιστορίας του Αλή Ρέτζο» ήταν η πιο συλλογική και ολοκληρωμένη καλλιτεχνική εκδήλωση κατά της χούντας σ’ όλη την επταετία, ανακαλεί τον γενέθλιο τόπο του εισπνέοντας τις μυρωδιές της Ευριπίδου και, όποτε επιστρέφει νοερά στην Πόλη, δεν παραλείπει να μιλήσει και για τις αρνητικές όψεις της ζωής που βίωσε εκεί.

Σε αντίθεση με τον Χαρίτο, ο Μάρκαρης μεγάλωσε ως κοσμοπολίτης. Πηγαίνοντας στο λύκειο, στο πέρασμά του άκουγε ταυτόχρονα έξι γλώσσες – τούρκικα, ελληνικά, αρμένικα, σεραφαδίτικα, εβραϊκά, ιταλικά και γαλλικά. Όλες όμως οι παραπάνω εθνότητες, επισημαίνει, ζούσαν κλεισμένες στον εαυτό τους, περιφρουρώντας τις παραδόσεις, την ιστορία και τα ιερά τους κειμήλια.

Στην ελληνική, μάλιστα, η κατάσταση ήταν χειρότερη, καθώς «οι Ρωμιοί πίστευαν ακράδαντα ότι ήταν οι θεματοφύλακες του βυζαντινού μεγαλείου». Αν ο ήρωάς του ασφυκτιούσε μέσα στην κλειστή κοινωνία του μετεμφυλιακού χωριού του, ο ίδιος πνιγόταν μέσα σε μια «βαθύτατα συντηρητική και αντιδραστική» μειονότητα...

Αμαρτία εξομολογημένη, λέμε, δεν είναι αμαρτία. Όπως παραδέχεται ο Μάρκαρης, το μυθιστόρημα, πέρα από την επιτυχία που του χάρισε, τον απάλλαξε κι από έναν βραχνά: από τις εντάσεις που είχε με τους Έλληνες σκηνοθέτες, οι οποίοι παραπονιούνται για την έλλειψη καλών σεναριογράφων, ενώ στην πραγματικότητα επιθυμούν από «κολαούζους» έως «διεκπεραιωτές».

Το καρφί δεν αφορά τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Το ιδιωτικό πρόσωπο του τελευταίου, σύμφωνα με τον συγγραφέα, ήταν εντελώς διαφορετικό από το «ψυχρό, αποστασιοποιημένο κι ενίοτε υπεροπτικό» δημόσιο. Επιπλέον, από την αρμονική κι ευχάριστη συνεργασία μεταξύ τους, τελειοποίησε ο Μάρκαρης την «τεχνική της σεκάνς» που εφάρμοσε αργότερα στα βιβλία του. Βιβλία που ακολουθούν γρηγορότερους ρυθμούς, βέβαια, κι είτε έχουν για πρωταγωνιστή τον Χαρίτο είτε τον ίδιο, ρουφιώνται μονομιάς.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Βιβλίο / I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Η θεωρητικός, εικαστικός, κριτικός, συγγραφέας και εκδότρια Κρις Κράους μπορεί να μην άλλαξε τα δεδομένα στον αγγλόφωνο κόσμο εκδίδοντας τα βιβλία των Γάλλων θεωρητικών αλλά προκάλεσε άπειρες συζητήσεις με το πρωτότυπο φεμινιστικό βιβλίο της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Βιβλίο / Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Ένα τολμηρό καλλιτεχνικό project έγινε η αφορμή για να κάνει ο εικαστικός René Habermacher ένα ταξίδι στη θάλασσα με πλήρωμα έξι ναύτες κι έναν καπετάνιο, απαθανατίζοντας μια σουρεαλιστική εμπειρία που κατέληξε σε ναυάγιο. Το βιβλίο «The Pleasure Principle» καταγράφει αυτό το ταξίδι μέσα από φωτογραφίες του René, κείμενα και εικαστικά έργα, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση.
M. HULOT
Νίκος Μάντης «Το χιόνι του καλοκαιριού»

Το πίσω ράφι / Για τις απουσίες που μας κάνουν αργούς στα αισθήματα

Καλοκαίρι στην Πελοπόννησο, στη σκιά της δεκαετίας του ’80: ένα πληγωμένο παιδί, μια μητέρα που επιστρέφει αλλαγμένη και μυστικά που βαραίνουν τη σιωπή των ενηλίκων - αυτά ξετυλίγει ο Νίκος Α. Μαντής στο πρώτο του μυθιστόρημα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Νέα βιβλία που περιμένουμε ως το τέλος του χρόνου, και κάποιες επανεκδόσεις

Fall Preview 2025 / 13 βιβλία που περιμένουμε ως το τέλος της χρονιάς

Ο πάντα επίκαιρος Καβάφης, νέα, σύγχρονα και παλιότερα ονόματα της λογοτεχνικής σκηνής και κάποιες ξεχωριστές επανεκδόσεις που δικαίως θα διεκδικήσουν χώρο στη βιβλιοθήκη όλων, βιβλιόφιλων και μη.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Εμανουέλ Καρέρ «Ένα ρωσικό μυθιστόρημα»

Το πίσω ράφι / Ένα επτασφράγιστο μυστικό που προκάλεσε αμηχανία και πάταγο

Προκλητικός, ωμός, συχνά σοκαριστικός, ο Εμανουέλ Καρέρ εξερευνά στο «Ένα ρωσικό μυθιστόρημα» το οικογενειακό του παρελθόν, φέρνοντας σε δύσκολη θέση ακόμα και τα πιο κοντινά του πρόσωπα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ζυμώνοντας ψωμί και ταριχεύοντας έναν νεκρό στην αρχαία Αίγυπτο

Αναγνώσεις / Ζυμώνοντας ψωμί και ταριχεύοντας έναν νεκρό στην αρχαία Αίγυπτο

Πώς ήταν η ζωή στην αρχαία Αίγυπτο; Ένας Αμερικανός αρχαιολόγος περιγράφει το 24ωρο των ανθρώπων κάθε ιδιότητας και κοινωνικής τάξης στις Θήβες της αρχαίας Αιγύπτου μέσα από ιστορίες που θα μπορούσαν να είναι αληθινές.
THE LIFO TEAM
Ανί Ερνό: «Όπως η σεξουαλική επιθυμία, έτσι και η μνήμη δεν σταματά ποτέ»

Βιβλίο / Ανί Ερνό: «Όπως η σεξουαλική επιθυμία, έτσι και η μνήμη δεν σταματά ποτέ»

Η Γαλλίδα συγγραφέας που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας γεφυρώνει, με τη μυθιστορηματοποίηση της μνήμης, τη μεγάλη λογοτεχνία, από τον Μαρσέλ Προυστ μέχρι τον σύγχρονό μας Εντουάρ Λουί. Γεννήθηκε σαν σήμερα το 1940.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
ΕΠΕΞΕΡΓ. Παύλος Μεθενίτης «Αμανίτα μουσκάρια»

Το πίσω ράφι / Όταν μια ολόκληρη διμοιρία ανταρτών ξεκληρίστηκε από παραισθησιογόνα μανιτάρια

Στηριγμένο σε πραγματικά γεγονότα, το μυθιστόρημα «Αμανίτα μουσκάρια» του Παύλου Μεθενίτη εξερευνά το ζήτημα των ουσιών ως καταφύγιο αλλά και ως καταστροφή, και μας παρασύρει σ’ ένα ταξίδι ποτισμένο από την ελληνική πραγματικότητα, παραμονές της οικονομικής κρίσης.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Arsenale: Το πιο απρόσμενο βιβλιοπωλείο των Κυκλάδων φτιάχτηκε στην Ανάφη

Βιβλίο / Arsenale: Το πιο απρόσμενο βιβλιοπωλείο των Κυκλάδων φτιάχτηκε στην Ανάφη

Σε ένα νησί που μετρά λιγότερους από 300 μόνιμους κατοίκους, ένα παλιό καραβόσπιτο μεταμορφώθηκε σε ένα καταφύγιο πολιτισμού γεμάτο βιβλία, μουσικές και μικρούς θησαυρούς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ