«Ο κολυμβητής»: Στο μυθοπλαστικό σύμπαν του Τζον Τσίβερ

John Cheever Facebook Twitter
Φωτ.: Getty Images/Ideal Image
0

Το 2013, τρεις δεκαετίες μετά το θάνατο του Τζον Τσίβερ, ο «Καστανιώτης» παρουσίασε σ' έναν τόμο εννιά από τα πιο αντιπροσωπευτικά διηγήματά του, επιλέγοντας για τίτλο το διασημότερο όλων, τον «Κολυμβητή». Ήταν η πρώτη φορά που μεταφραζόταν στα ελληνικά ο πολυβραβευμένος συγγραφέας, αυτός ο μεγάλος άγνωστος που η κριτική τοποθέτησε  πλάι στον Φιτζέραλντ και τον Απντάικ, αναγνωρίζοντάς τον ως ανατόμο της λευκής, προνομιούχου Αμερικής.

Τη μετάφραση υπογράφει ο Κωστής Καλογρούλης, στον οποίο χρωστάμε και τη μεστή εισαγωγή στο έργο τού «Δάντη των κοκτέιλ πάρτι», όπως αποκαλούνταν ο Τσίβερ, καθώς οι ιστορίες του διαποτίζονται από ένα μεταφυσικό στοχασμό, στα όρια του μυστικισμού. Ιστορίες που ζωντανεύουν έναν λαμπερό, φαινομενικά υποδειγματικό κόσμο, κάτω από τον οποίο όμως σαλεύουν διαψευσμένα όνειρα και κρυφά πάθη, ικανά να ραγίσουν τη βιτρίνα της ευμάρειας και της ευπρέπειας.

Στο μυθοπλαστικό σύμπαν του Τσίβερ οι άντρες πηγαινοέρχονται καθημερινά με το τρένο στη Νέα Υόρκη για τη δουλειά τους, οι γυναίκες διοχετεύουν την ενέργειά τους σε φιλανθρωπικές εκδηλώσεις, τα παιδιά πάνε σε ιδιωτικά σχολεία, τα πάρτι δίνονται σε καλοδιατηρημένους κήπους, αλλά μέσα στις υπέροχες μονοκατοικίες παραμονεύουν εντάσεις και πίκρες που λερώνουν το παρκέ.

Η πρώτη εικόνα που δίνει ο Τσίβερ για τον «Κολυμβητή», στο ομώνυμο διήγημα, είναι ενός λυγερόκορμου οικογενειάρχη, πατέρα τεσσάρων παιδιών, που δίνει «σαφώς την εντύπωση νιότης, σπορ και ήπιου καιρού». Ο Νέντι Μέριλ, όπως είναι τ' όνομά του, καλεσμένος σε φιλικό πάρτι, κάθεται στην άκρη της πισίνας ρουφώντας τη στιγμή με όλες του τις αισθήσεις, με μοναδική συντροφιά ένα ποτήρι τζιν. Το σπίτι του βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα παρακάτω, κι έτσι όπως χαρτογραφεί την απόσταση με το νου του, είναι σαν οι πισίνες των σπιτιών που μεσολαβούν να σχηματίζουν ένα κρυφό ποταμάκι που διασχίζει όλη την περιοχή. «Η μέρα ήταν υπέροχη», διαβάζουμε, «και μ' ένα γερό κολύμπι θα παρέτεινε και θα γιόρταζε την ομορφιά της».

Βγάζει λοιπόν το φούτερ του, βουτάει και με το που φτάνει στο τέρμα συνεχίζει ποδαράτο ώς την ιδιοκτησία των γειτόνων, δέχεται το ποτό που τον φιλεύουν, κάνει στην πισίνα τους τις απλωτές του και βάζει πλώρη για την επόμενη...

κολυμβητής
Τζον Τσίβερ, Ο Κολυμβητής και άλλες ιστορίες, εκδόσεις Καστανιώτη

Σε κάθε στάση, κι ενώ φροντίζει ώστε ο ήρωάς του να μη μείνει ποτέ στεγνός από αλκοόλ, ο Τζον Τσίβερ μυεί κι εμάς στις «συνήθειες και τις παραδόσεις των ιθαγενών». Κολυμπώντας στο ποτάμι της φαντασίας του, ο Νέντι Μέριλ θα βρεθεί αντιμέτωπος με παλιούς φίλους αλλά και με όψιμους εχθρούς, θ' απολαύσει νερά ζαφειρένια αλλά και νερά που θυμίζουν βούρκο, σαν κι αυτά της δημοτικής πισίνας στα οποία συνωστίζονται οι πληβείοι, θ' ανακαλέσει περιστατικά που είχε απωθήσει και αμαρτίες που δεν είχε παραδεχτεί, κι όσο θα πλησιάζει προς το τέλος της διαδρομής του, ο ουρανός από πάνω του θα σκοτεινιάζει και τα τύμπανα των κεραυνών θα φτάνουν στ' αυτιά του όλο και απειλητικότερα.

Η τελευταία εικόνα του κολυμβητή θα 'ναι ενός άντρα καταπονημένου, μπροστά στην εξώπορτα ενός εγκαταλειμμένου και υπό κατάρρευση σπιτιού, του δικού του σπιτιού, ενός Οδυσσέα που έχει μόλις ολοκληρώσει ένα ταξίδι αυτογνωσίας, εξουθενωτικό αλλά και λυτρωτικό μαζί.

Γιος ενός επίσης χρεοκοπημένου επιχειρηματία, ο Τζον Τσίβερ γεννήθηκε στη Μασαχουσέτη το 1912 και από μαθητής ακόμα είχε διακριθεί για το λογοτεχνικό ταλέντο του. Τα πρώτα του διηγήματα, αυτά που έγραψε τις δεκαετίες του '30 και του '40, χαρακτηρίζονται από μια σκοτεινή κλειστοφοβική ατμόσφαιρα, κι εκτυλίσσονται στη Νέα Υόρκη όπου ζούσε τότε κι ίδιος με τη γυναίκα του και τα τρία παιδιά τους.

the swimmer Facebook Twitter
Το διήγημα «Ο Κολυμβητής» γυρίστηκε ταινία το 1968 από τον Φρανκ Πέρι με πρωταγωνιστή, στον ομώνυμο ρόλο, τον Μπαρτ Λάνκαστερ.   

Καρπός της παραπάνω περιόδου είναι και το «Καψουροτράγουδο», με το οποίο ανοίγει η συλλογή του «Καστανιώτη». Εδώ ο Τσίβερ συμπυκνώνει την ιστορία μιας γυναίκας η οποία καταφέρνει ν' αναδύεται αλώβητη από τα στραβοπατήματά της. Μιας γυναίκας πάντα δοτικής, ερωμένης τυχάρπαστων ηδονιστών ή ανδρών που ζουν στη μεγαλούπολη ως ξένο σώμα, και η οποία, ως άλλη Εκάτη, μοιάζει ν' αντλεί φρεσκάδα και δύναμη από την αρρώστια και το θάνατο που την περιτριγυρίζουν.

Τα διηγήματα ωστόσο που τον έκαναν διάσημο είναι εκείνα που έγραψε αργότερα, αφού μετακόμισε στο πλούσιο προάστιο του Γουέστσεστερ, το οποίο ο ίδιος ανέφερε στις ιστορίες του ως «Σέιντι Χιλ». Στο μυθοπλαστικό σύμπαν του Τσίβερ οι άντρες πηγαινοέρχονται καθημερινά με το τρένο στη Νέα Υόρκη για τη δουλειά τους, οι γυναίκες διοχετεύουν την ενέργειά τους σε φιλανθρωπικές εκδηλώσεις, τα παιδιά πάνε σε ιδιωτικά σχολεία, τα πάρτι δίνονται σε καλοδιατηρημένους κήπους, αλλά μέσα στις υπέροχες μονοκατοικίες παραμονεύουν εντάσεις και πίκρες που λερώνουν το παρκέ.

Μόνιμος σύντροφος του Ρέιμοντ Κάρβερ στο πιοτό προς το τέλος της ζωής του, ο Τζον Τσίβερ υπήρξε λιγότερο ζοφερός από το διάσημο ομότεχνό του. Όσο κι αν υπονόμευσε την εξωραϊσμένη εικόνα των προαστίων, μέσα σ' αυτό το περιβάλλον αναζήτησε ένα μίνιμουμ ασφάλειας και ο ίδιος, τόσο υλικής όσο και συναισθηματικής. Γι' αυτό και στα γραπτά του το πάνω χέρι έχει η συμπόνια, παρά ο σαρκασμός ή ο κυνισμός.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το ποτάμι

Αποκλειστική προδημοσίευση / «Εξ Αίματος»: Το πιο γνωστό μυθιστόρημα της σπουδαίας Αφροαμερικανής συγγραφέως Οκτάβια Ε. Μπάτλερ

Το μοναδικό έργο της Οκτάβια Ε. Μπάτλερ που δεν ανήκει στη λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας, συνδυάζει το ιστορικό μυθιστόρημα και το φανταστικό στοιχείο με μοναδικό τρόπο. Μεταφράζεται για πρώτη φορά στα ελληνικά από τις εκδόσεις Αίολος.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τι ήξερε ο Παζολίνι;

Βιβλίο / Τι ήξερε ο Παζολίνι;

Πενήντα χρόνια μετά την άγρια δολοφονία του, οι προγνώσεις του για τον φασισμό είναι πιο επείγουσες από ποτέ, σημειώνει η Βρετανίδα συγγραφέας Ολίβια Λέινγκ, το νέο βιβλίο της οποίας περιστρέφεται γύρω από τη δημιουργία του «Σαλό (120 Μέρες στα Σόδομα)».
THE LIFO TEAM
Μαύρη, λεσβία, μητέρα, πολεμίστρια, ποιήτρια, καρκινοπαθής

Βιβλίο / Μαύρη, λεσβία, μητέρα, πολεμίστρια, ποιήτρια, καρκινοπαθής

Η διάσημη συγγραφέας Όντρι Λορντ αντιμετώπισε τη διάγνωσή της με το θάρρος και το ακτιβιστικό πνεύμα που πάντα τη διέκρινε: Τα «Ημερολόγια Καρκίνου» δεν είναι μια «καταγραφή δακρύων μόνο» αλλά και μια κραυγή οργής εναντίον της καταπίεσης που βιώνουν οι γυναίκες.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Η Μάργκαρετ Άτγουντ στο μονοπάτι του πένθους

Βιβλίο / Η Μάργκαρετ Άτγουντ στο μονοπάτι του πένθους

Σ’ ένα απόσπασμα από τα απομνημονεύματά της με τίτλο «Book of Lives: A Memoir of Sorts», που προδημοσιεύει η «Guardian», η διάσημη συγγραφέας περιγράφει τον τρόπο που βίωσε την απώλεια του επί μισό αιώνα συντρόφου της Γκρέαμ Γκίμπσον το 2019.
THE LIFO TEAM
«Intermezzo»: Το βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ που έσπασε όλα τα αναγνωστικά ρεκόρ

Βιβλίο / «Intermezzo»: Το βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ που έσπασε όλα τα αναγνωστικά ρεκόρ

Σε λίγες μέρες κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη το πολυαναμενόμενο νέο βιβλίο της Ιρλανδής συγγραφέως, που έχει κάνει ρεκόρ πωλήσεων και αναγνωσιμότητας. Καταγράφουμε τις πρώτες εντυπώσεις από την ανάγνωσή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Άμιτι Γκέιτζ «Ο καλός πατέρας»

Το πίσω ράφι / Έχουν και οι ψεύτες τη χάρη τους. Στα μυθιστορήματα τουλάχιστον

Ο «Καλός πατέρας» της Άμιτι Γκέιτζ πραγματεύεται την κατασκευή της ανθρώπινης ταυτότητας, τον άρρηκτο δεσμό γονιού και παιδιού και τη μεταναστευτική εμπειρία, θίγοντας όψεις του αμερικανικού ονείρου.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
«Σπίτι από ζάχαρη»: Το δίκτυο των ανθρώπινων σχέσεων στο μυθιστόρημα της Τζένιφερ Ίγκαν

Βιβλίο / Πώς θα ήταν αν μπορούσαμε να βιώσουμε ξανά όσα ζήσαμε στο παρελθόν;

Το «Σπίτι από ζάχαρη» είναι ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας που διερευνά τους κινδύνους της ψηφιακής εποχής, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την αξία της μνήμης και της σύνδεσης.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Θανάσης Βαλτινός: Η νουβέλα «Η Κάθοδος των Εννιά» του διακεκριμένου συγγραφέα

Οθόνες / «Η Κάθοδος των Εννιά»: Η διάσημη νουβέλα του Θανάση Βαλτινού

Πεθαίνει σαν σήμερα ο διακεκριμένος Έλληνας συγγραφέας. Αυτή είναι η ιστορία ενός από τα εμβληματικότερα βιβλία του και η βραβευμένη μεταφορά της στον κινηματογράφο, το 1984, από τον Χρίστο Σιοπαχά.
ΦΩΝΤΑΣ ΤΡΟΥΣΑΣ
Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM