«Σιωπηλή Άνοιξη»: Ένα δοκίμιο που εμπνέει τους οικολόγους για δεκαετίες

rachel carson Facebook Twitter
H Ρακέλ Κάρσον στο εξοχικό της σπίτι στο Μέιν το 1962. Φωτ.: CBS via Getty Images/Ιdeal Image
0



ΜΕΡΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΝΟΙΓΟΥΝ δρόμους στη σκέψη και στην ανθρώπινη ευαισθησία, χωρίς να είναι πολιτικά μανιφέστα με την κλασική έννοια του όρου. Η Σιωπηλή Άνοιξη (Silent Spring) της Ρέιτσελ Κάρσον στάθηκε μια τέτοια περίπτωση ενός βιβλίου από αυτά που προαναγγέλλουν τα καινούργια πεδία γνώσης και δράσης, απευθυνόμενα στο μεγάλο κοινό.

Η Κάρσον γεννήθηκε το 1907 στο Σπρίνγκντεϊλ, μια αγροτική πόλη έξω από το Πίτσμπουργκ. Από μικρή τη γοήτευσε το πνεύμα της επιστήμης, όχι μόνο ως άσκηση γνωστική αλλά και ως εργαλείο για τη χειραφέτηση του νου και του πρακτικού πειραματισμού με καινούργιες δυνατότητες.

Στη Σιωπηλή Άνοιξη, η βιολόγος Κάρσον συγκέντρωσε πληροφορίες για τα χημικά που χρησιμοποιούνται σε αεροψεκασμούς, σε βιομηχανικούς χώρους και στα τρόφιμα για να δει τις οικολογικές τους επιπτώσεις. Πραγματοποίησε εκτενείς έρευνες, διυλίζοντας δεκάδες επιστημονικές εκθέσεις, διεξάγοντας συνεντεύξεις με κορυφαίους ειδικούς και εξετάζοντας υλικό από διάφορους κλάδους.

Το βιβλίο δέχτηκε κριτική ως συναισθηματικό και όχι επαρκώς επιστημονικό. Κατηγορήθηκε για προπαγάνδα και η συγγραφέας του ως υπονομεύτρια της επιτυχημένης και ακμαίας τεχνολογικά Αμερικής.

siopili anoixi
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Ράκελ Κάρσον, Σιωπηλή Άνοιξη,
Μεταφραση: Λ. Κανδηλίδη,
Εκδόσεις: Κάκτος, Σελ.: 336,
Τιμή: €12,72

Στο βιβλίο της παρουσιάστηκαν κάποια από τα δεδομένα που θα συζητηθούν πολύ αργότερα, τις δυο τελευταίες δεκαετίες. Για παράδειγμα, ότι ο ψεκασμός για τον έλεγχο των πληθυσμών εντόμων μπορεί επίσης να σκοτώσει πτηνά που τρέφονται με νεκρά ή ετοιμοθάνατα έντομα ή ότι οι χημικές ουσίες δεν ταξιδεύουν μόνο μέσω του περιβάλλοντος αλλά και μέσω της τροφικής αλυσίδας. Επίσης, ότι χημικές ουσίες που δεν σκοτώνουν εντελώς μπορούν να συσσωρευτούν στους λιπώδεις ιστούς μας, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα υγείας αργότερα.

Οι ιδέες ήταν νέες για τη συνείδηση του κοινού, κυρίως η ιδέα της ζωής ως ολότητας, της οποίας οι επιμέρους διαδικασίες συσχετίζονται και διασταυρώνονται. Μπορεί ως ιδέα να ανατρέχει στην εποχή των ρομαντικών του δέκατου ένατου αιώνα, όμως στη βιομηχανική και αισιόδοξα υλιστική Αμερική των χρόνων της ευημερίας όλο αυτό ήταν ανατρεπτικό.

Γι’ αυτό και το βιβλίο δέχτηκε κριτική ως συναισθηματικό και όχι επαρκώς επιστημονικό. Κατηγορήθηκε για προπαγάνδα και η συγγραφέας του ως υπονομεύτρια της επιτυχημένης και ακμαίας τεχνολογικά Αμερικής.

Σχεδόν έξι δεκαετίες μετά, όμως, στην εποχή της κλιματικής αλλαγής και των προγραμμάτων μετάβασης σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας, η Σιωπηλή Άνοιξη δεν έχει χάσει τίποτα από την αξία της ως λογικής και ευαίσθητης προειδοποίησης. Σαν όλα τα βιβλία με διορατικότητα, μπόρεσε να δημιουργήσει μια δική της παράδοση κριτικού λόγου για τα περιβαλλοντικά ρίσκα του κόσμου μας.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φωνές γυναικείας χειραφέτησης στη λογοτεχνία

Βιβλίο / Φωνές γυναικείας χειραφέτησης στη λογοτεχνία

Πέντε εμβληματικά βιβλία γυναικείας χειραφέτησης με ηρωίδες που αντιδρούν στο κατεστημένο και στις οριοθετημένες φυλετικές ταυτότητες αναδεικνύει η πρόσφατη λογοτεχνική παραγωγή, με κλασικούς τίτλους και βραβευμένα βιβλία.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ιστορίες κλεμμένης παιδικής αθωότητας

Βιβλίο / Ιστορίες κλεμμένης παιδικής αθωότητας

Η διαχείριση του ανεπούλωτου τραύματος που αφήνει η κακοποίηση ενός παιδιού, η χαμένη παιδικότητα και τα μυστικά μιας οικογένειας που τη βασανίζει για τρεις γενιές ο νόμος της σιωπής είναι τα μοτίβα στο «Έλα να παίξουμε!» του Δημήτρη Χριστόπουλου.
M. HULOT
Τυχερός και loser: Πίσω από τον μύθο της περιουσίας του Ντόναλντ Τραμπ

Βιβλίο / Τυχερός και loser: Πίσω από τον μύθο της περιουσίας του Ντόναλντ Τραμπ

Ένα νέο βιβλίο γραμμένο από δημοσιογράφους των New York Times χτυπά κατευθείαν στην καρδιά του τραμπικού μύθου: την αντίληψη δηλαδή ότι είναι ένας αυτοδημιούργητος δισεκατομμυριούχος που ενσαρκώνει το αμερικανικό όνειρο.
THE LIFO TEAM
Έρση Σωτηροπούλου στη LiFO: «Παραμένω ψύχραιμη»

Βιβλίο / «Παραμένω ψύχραιμη»: Η Έρση Σωτηροπούλου σχολιάζει στη LiFO τα προγνωστικά για το Νόμπελ Λογοτεχνίας

Θα γίνει η πρώτη Ελληνίδα που θα τιμηθεί με Νόμπελ Λογοτεχνίας, επιβεβαιώνοντας τις προβλέψεις που τη θέλουν να «παίζει» ψηλά στη λίστα με τους πιθανούς νικητές του φετινού βραβείου;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ελίας Κανέτι «Πάρτι και αερομαχίες»

Το πίσω ράφι / Ο Ελίας Κανέτι και τα χειρόγραφα που ήθελε να μείνουν στο συρτάρι

Η επιθυμία του νομπελίστα να μη δημοσιευτεί το «Πάρτι και αερομαχίες» πριν συμπληρωθεί τριακονταετία από τον θάνατό του δεν εισακούστηκε. Ένα απλό ξεφύλλισμα του τόμου αρκεί για να κατανοήσει κανείς γιατί είχε αφήσει αυτή την οδηγία στη διαθήκη του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Carnivora: Ένας εκδοτικός οίκος που λατρεύουν οι φετιχιστές του βιβλίου

Radio Lifo / Carnivora: Ένας εκδοτικός οίκος που λατρεύουν οι φετιχιστές του βιβλίου

H Ασπασία Καμπύλη και η Χριστίνα Φιλήμονος εξηγούν στη Μερόπη Κοκκίνη γιατί οι εκδόσεις Carnivora επικεντρώθηκαν στην ισπανόφωνη νουάρ λογοτεχνία ενώ τελευταία έχουν στρέψει την προσοχή τους και στην πορτογαλόφωνη λογοτεχνική παραγωγή.
THE LIFO TEAM
Αρετή Γεωργιλή

Οι Αθηναίοι / «Δεν θα σταματήσω να υπερασπίζομαι το δικαίωμα της γυναίκας να νιώθει ελεύθερη να εκφράζεται»

Η Αρετή Γεωργιλή γεννήθηκε στη Νέα Φιλαδέλφεια και τα δώδεκα τελευταία χρόνια, αφότου άνοιξε το Free Thinking Zone, ζει εκεί και στην Αθήνα. Είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι φυσιολάτρες, η βαρόνη και ο χαμένος παράδεισος

Βιβλίο / Οι φυσιολάτρες, η βαρόνη και ο χαμένος παράδεισος

Επιχειρώντας να διαφύγουν από το χάος της Ευρώπης του μεσοπολέμου, ένα ζευγάρι Γερμανών πήγε να ζήσει για πάντα σ’ ένα απομονωμένο νησί του Ειρηνικού. Δεν έμειναν όμως μόνοι τους για καιρό και αυτό που ακολούθησε μοιάζει με απίστευτο συνδυασμό θρίλερ και τηλεοπτικού ριάλιτι.
THE LIFO TEAM
Born to run: Όλα όσα γράφει στην αυτοβιογραφία του το αφεντικό της ροκ

Βιβλίο / Born to run: Όλα όσα γράφει στην αυτοβιογραφία του το αφεντικό της ροκ

Με άκρως εξομολογητική διάθεση ο Μπρους Σπρίνγκστιν αυτοβιογραφείται σε 600 συναρπαστικές σελίδες, μιλώντας για τα δύσκολα παιδικά χρόνια στο Νιου Τζέρζι, όπου μένει ακόμα, για τον δρόμο προς την επιτυχία και τους πρώτους έρωτες, την απώλεια και την κατάθλιψη.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«O Γιάννης Χρήστου δεν είναι ο "αναρχικός" που νόμιζαν κάποιοι κάποτε»

Βιβλίο / «O Γιάννης Χρήστου δεν είναι ο "αναρχικός" που νόμιζαν κάποιοι κάποτε»

Ο ιδιοφυής μουσικός έφυγε αναπάντεχα στα 44 του, αφήνοντας πίσω του ανεκπλήρωτα σχέδια. Ο Αλέξανδρος Αδαμόπουλος, ο οποίος ουσιαστικά δεν τον γνώρισε ποτέ, αλλά η ζωή τα έφερε έτσι ώστε να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διάσωση του έργου του, υπογράφει σήμερα το πιο ενημερωμένο βιβλίο για εκείνον.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η πολυτάραχη ζωή του Πάμπλο Νερούδα

Πέθανε Σαν Σήμερα / Η πολυτάραχη ζωή του Πάμπλο Νερούδα

Η αυτοβιογραφία μιας από τις πιο επιδραστικές και αμφιλεγόμενες προσωπικότητες στην ιστορία της Λατινικής Αμερικής («Τη ζωή μου, ομολογώ, την έζησα», εκδ. Gutenberg) σκιαγραφεί τον άνθρωπο πίσω από τον μύθο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Όσες σελίδες γράψαμε, τόση ζωή χάσαμε»

Βιβλίο / «Όσες σελίδες γράψαμε, τόση ζωή χάσαμε»: Για τα «Άπαντα» του Περικλή Κοροβέση

Μια διεξοδική συζήτηση για την προσωπικότητα και το έργο του Περικλή Κοροβέση με τον γιο του Χριστόφορο και τον εκδότη του Νίκο Παπαχριστόπουλο, με αφορμή την κυκλοφορία του πρώτου τόμου των «Απάντων» του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ