«Ο αγαπημένος μαθηματικός τύπος του καθηγητή»: Η απαράμιλλη κομψότητα της Γιόκο Ογκάουα

Yoko Ogawa Facebook Twitter
Από το 1988 που ξεκίνησε να δημοσιεύει η Γιόκο Ογκάουα, δεν έχει πάψει να συλλέγει βραβεία. Φωτ.: Ulf Andersen/Getty Images/Ιdeal Image
0

ΜIA NEAΡΗ ΑΝΥΠΑΝΤΡΗ ΜΗΤΕΡΑ, άριστη επαγγελματίας ως οικιακή βοηθός, έρχεται αντιμέτωπη με μια «ιδιαιτέρως ζόρικη περίπτωση», αναλαμβάνοντας τη φροντίδα ενός ηλικιωμένου μαθηματικού, λαμπρού κάποτε καθηγητή πανεπιστημίου. Από το σπιτικό του τελευταίου έχουν περάσει ήδη εννιά συνάδελφοί της χωρίς να έχει στεριώσει καμία. Όμως η ίδια έχει μάθει να μην παραπονιέται: μεγαλώνει μόνη τον γιο της, χρειάζεται τη δουλειά οπωσδήποτε.

Επιστρατεύοντας, λοιπόν, την έμφυτη ευγένεια κι όλα τ' αποθέματα της υπομονής που διαθέτει, αφοσιώνεται στη φροντίδα ενός άντρα που, εδώ και δεκαεπτά χρόνια, έπειτα από ένα τροχαίο ατύχημα, έχει χάσει τη σωρευτική ικανότητα της μνήμης του. Κάποιου που θυμάται όσα θεωρήματα είχε προλάβει ν' αποδείξει έως τότε και ο οποίος εξακολουθεί να κερδίζει βραβεία σε μαθηματικούς διαγωνισμούς, όντας ανήμπορος όμως να συγκρατήσει οτιδήποτε του έχει συμβεί πριν από ογδόντα μόλις λεπτά της ώρας...

Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο ξετυλίγεται το μυθιστόρημα «Ο αγαπημένος μαθηματικός τύπος του καθηγητή» της Γιόκο Ογκάουα (Άγρα, 2010) μεταφρασμένο από τον Παναγιώτη Ευαγγελίδη απ' ευθείας από τα ιαπωνικά. Ένα διαμαντάκι που θα μπορούσε κάλλιστα να συγκαταλεγόταν στη μαθηματική λογοτεχνία, στο μέτρο που η μαγεία των αριθμών και η αρμονία των εξισώσεων αντανακλάται και στους χαρακτήρες του. Ένα έργο γραμμένο με απαράμιλλη κομψότητα, προσβάσιμο ακόμα και σ' όσους δεν τα πάνε καθόλου καλά με τους αριθμούς, με κυρίαρχο θέμα του την ομορφιά στις σχέσεις των ανθρώπων.

H δίψα για τρυφερότητα, η άδολη δοτικότητα και ο αμοιβαίος σεβασμός μπορούν να ενώσουν εντελώς διαφορετικούς ανθρώπους μεταξύ τους, προσφέροντάς τους ψυχική πληρότητα που θα τους συνοδεύει διά βίου.

«Τι νούμερο παπούτσια φοράτε;», «Ποιος είναι ο αριθμός του τηλεφώνου σας;», «Πότε είναι τα γενέθλιά σας;». Από την πρώτη στιγμή, η ηρωίδα της Ογκάουα και αφηγήτρια της ιστορίας αντιλαμβάνεται πως ο καινούριος εργοδότης της, όποτε βρίσκεται σε σύγχυση και δεν ξέρει τι να πει, στους αριθμούς καταφεύγει, όχι στις λέξεις. Κι όταν απ' τη μεριά του αναφέρεται σε «καθαρούς», «φίλους» ή «παραγοντικούς» αριθμούς, εκείνη το ξέρει: δεν κάνει επίδειξη γνώσεων, επικοινωνία αναζητάει. «Οι αριθμοί ήταν το δεξί του χέρι που έτεινε στον συνομιλητή του αντί χειραψίας και συγχρόνως ο προστατευτικός του μανδύας»...

YOKO OGAWA
Yoko Ogawa, Ο αγαπημένος μαθηματικός τύπος του καθηγητή, εκδόσεις Άγρα

Με δεκάδες σημειώματα καρφιτσωμένα πάνω στο φθαρμένο κοστούμι του σαν δεκανίκια για τις θρυμματισμένες του αναμνήσεις, ο καθηγητής περνά τις ώρες του σκυμμένος πάνω από τα σημειωματάριά του, όντας υπό την κηδεμονία της γηραιάς, μυστηριώδους κουνιάδας του, που αποφεύγει την επαφή τόσο με τον ίδιο όσο και με την υπηρέτριά του.

Τι κι αν η φυσιογνωμία της οικιακής βοηθού είναι αδύνατον να του γίνει οικεία; Μέρα με τη μέρα, η αίσθηση της συντροφικότητας που αποκτά μαζί της διαποτίζει ολόκληρη την ύπαρξή του. Με το που πληροφορείται δε ότι η νεαρή γυναίκα έχει έναν μοναχογιό που στερείται την παρουσία της όσο εκείνη δουλεύει για τον ίδιο, ανοίγει το σπίτι του και στο παιδί, ξεφεύγοντας πια οικειοθελώς όλο και συχνότερα από την απομόνωσή του.

Ρουτ. Μ' αυτό το παρατσούκλι βαφτίζει ο καθηγητής τον μικρό, καθώς το κεφαλάκι του με την επίπεδη κορυφή τού θυμίζει το μαθηματικό σύμβολο της τετραγωνικής ρίζας. Και παρόλο που και με τον Ρουτ θα πιάνει καθημερινά γνωριμία από την αρχή, όσο διάστημα είναι γραφτό να ζήσουν μαζί, θα χαρούν και το κοινό τους πάθος για το μπέιζμπολ («κανένα άλλο σπορ δεν μπορεί να εκφραστεί με τόσο πολλούς αριθμούς»), ενώ ο ίδιος θα παραστέκεται στο παιδί σαν άλλος πατέρας.

Ναι, είναι εφικτό, λέει με τον τρόπο της η Ογκάουα, μέσα από τη γοητευτική ιστορία αυτού του ιδιότυπου, σχεδόν οικογενειακού, τρίο: η δίψα για τρυφερότητα, η άδολη δοτικότητα και ο αμοιβαίος σεβασμός μπορούν να ενώσουν εντελώς διαφορετικούς ανθρώπους μεταξύ τους, προσφέροντάς τους ψυχική πληρότητα που θα τους συνοδεύει διά βίου.

Γόνος ευσεβών σιντοϊστών, γεννημένη το 1962 στην επαρχία της Οκαγιάμα και με λογοτεχνικές και καλλιτεχνικές σπουδές στο Τόκιο, η Γιόκο Ογκάουα, χρόνια τώρα, έχει καταξιωθεί ως μια από τις σημαντικότερες πένες της Ιαπωνίας. Επηρεασμένη από συμπατριώτες της όπως ο Τανιζάκι και ο Μουρακάμι καθώς και από Αμερικανούς συγγραφείς σαν τον Φιτζέραλντ, τον Καπότε και τον Κάρβερ, ανακάλυψε τη δύναμη αλλά και τη σκληρότητα των απλών, συνηθισμένων λέξεων, διαβάζοντας στην πρώιμη εφηβεία της το «Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ».

Από το 1988 που ξεκίνησε να δημοσιεύει, δεν έχει πάψει να συλλέγει βραβεία. Εδώ την γνωρίσαμε μέσω της Άγρας («Ξενοδοχείο Ίρις», «Παράμεσος», «Άρωμα πάγου») ενώ πρόσφατα κυκλοφόρησε από τον Πατάκη «Η αστυνομία της μνήμης» (1993), μυθιστόρημα γραμμένο σχεδόν μια δεκαετία πριν τον «Αγαπημένο μαθηματικό τύπο του καθηγητή».

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ