Νίτσε, Μίσιμα, Όργουελ: 10 βιβλία που ενέπνευσαν τραγούδια του David Bowie

Νίτσε, Μίσιμα, Όργουελ: 10 βιβλία που ενέπνευσαν τραγούδια του David Bowie Facebook Twitter
Ο Ντέιβιντ Μπόουι (ακόμα Ντέιβιντ Τζόουνς τότε) 18 χρονών το 1965
0

Είναι μεγάλη και πολυποίκιλη η λίστα με τα ροκ τραγούδια που έχουν επηρεαστεί από βιβλία, η δισκογραφία του φανατικού αναγνώστη Ντέιβιντ Μπόουι όμως είναι πλημμυρισμένη από χρέη και αναφορές σε βιβλία, μυθοπλασίας και μη, κλασικά ή πρωτοποριακά, σε διηγήματα, σε φιλοσοφικές πραγματείες, σε δοκίμια, ακόμα και σε εγχειρίδια αποκρυφισμού.

Πέρα από τις φιλολογικές αναφορές στα τραγούδια, συχνά έγραφε και τους στίχους του χρησιμοποιώντας την μέθοδο του cut-up που είχαν καθιερώσει ο Γουίλιαμ Μπάροουζ με τον Μπράιον Γκάισιν, συνδέοντας ατάκτως αποκόμματα από διαφορετικά κείμενα προκειμένου να ξεκινήσει μια στροφή ενός τραγουδιού.

Καθώς o Bowie δεν άφησε απομνημονεύματα πίσω του, το πιο κοντινό που έχουμε σε αυτοβιογραφία του είναι αυτή η λίστα.

Είναι χαρακτηριστικό για την σχέση του με το διάβασμα το γεγονός ότι μια από τις τελευταίες δημόσιες «δηλώσεις» του ήταν η λίστα που είχε παρουσιάσει με τα 100 αγαπημένα του βιβλία ως τμήμα της μεγάλης έκθεσης που είχε τίτλο "David Bowie Is". Καθώς δεν άφησε απομνημονεύματα πίσω του, το πιο κοντινό που έχουμε σε αυτοβιογραφία του είναι αυτή η λίστα.

Κάποια από τα βιβλία εκείνης της λίστας ήταν οι θερμές του προτάσεις για διάβασμα προς τους οπαδούς του, κάποια άλλες όμως επιλογές, είχαν βαθύ αντίκτυπο στο έργο του. Ακολουθούν κάποια βιβλία που επηρέασαν σημαντικά τους στίχους του, από το προσωπικό ντεμπούτο του στα τέλη των '60s μέχρι το κύκνειο άσμα του.

 

Άλαν Σίλιτοου

Η μοναξιά του δρομέα μεγάλων αποστάσεων

Στα 19 του, λίγο πριν κυκλοφορήσει το ντεμπούτο του το 1967, ο Μπόουι ήταν απορροφημένος από το κίνημα των «θυμωμένων νεαρών αντρών» βρετανών συγγραφέων όπως ο Τζον Όσμπορν ή ο Κιθ Γουότερχαουζ - το Look Back in Anger του πρώτου και το There Is a Happy Land του δεύτερου θα γίνονταν τίτλοι τραγουδιών του.

Το πιο αγαπημένο του βιβλίο εκείνη την εποχή όμως ήταν η αυτή η συλλογή διηγημάτων του Άλαν Σίλιτοου που είχε κυκλοφορήσει αρχικά το 1959. Για το τραγούδι του "The Little Bombardier" χρησιμοποίησε την πλοκή του "Uncle Ernest" και για το "Uncle Arthur, το διήγημα "The Disgrace of Jim Scarfedale."

 

Χάινριχ Χάρερ

Επτά χρόνια στο Θιβέτ

Ο Μπόουι ανακάλυψε τον Βουδισμό στα μέσα της δεκαετίας του '60 διαβάζοντας τα απομνημονεύματα του Χάρερ από τη διαμονή του στο Θιβέτ που κυκλοφόρησαν το 1952 και κατέγραφαν τις τελευταίες μέρες του ως ανεξάρτητου βασιλείου πριν κατακτηθεί από τους Κινέζους.

Το τραγούδι "Silly Boy Blue" είναι η μπαλάντα ενός ονειροπόλου μοναχού στη Λάσα, ενώ δεκαετίες αργότερα, ο τίτλος του βιβλίου έγινε ο τίτλος του κομματιού "Seven Years in Tibet" από το άλμπουμ Earthling.

 

Φρίντριχ Νίτσε

Τάδε έφη Ζαρατούστρα

Κάποτε ο Μπόουι αστειευόμενος είπε ότι είχε διαβάσει μόνο το εξώφυλλο του βιβλίου, το οποίο υπήρξε καθοριστικό στη διαμόρφωση της θεματικής του έργου του ειδικά στις αρχές της δεκαετίας του '70 – προσφέροντας τη βάση για τραγούδια όπως τα "All the Madmen," "The Supermen," και "Quicksand," αλλά και το "Ashes to Ashes" αργότερα.

 

Άντονι Μπέρτζες

Το κουρδιστό πορτοκάλι

Εξίσου επηρεασμένος τόσο από το βιβλίο όσο και από την κινηματογραφική μεταφορά του από τον Στάνλεϊ Κιούμπρικ το 1971, ο Μπόουι είχε εντυπωσιαστεί κυρίως από την ιδιότυπη αργκό του αφηγητή που είχε εφεύρει ο Μπέρτζες, και ονομαζόταν "Nadsat", και την προσάρμοσε στο όραμά του για τη δημιουργία «ενός ψεύτικου κόσμου...που δεν υπάρχει ακόμα».

Δεκαετίες αργότερα, θα δημιουργούσε ένα δικό του γλωσσικό ιδίωμα για το τραγούδι "Girl Loves Me" που υπάρχει στο τελευταίο άλμπουμ του.

 

Nik Cohn

I Am Still the Greatest Says Johnny Angelo

«Βία και λάμψη και ταχύτητα, χειρονομία και καύση, αυτά ήταν τα πράγματα που μετρούσαν για τον ίδιο – τίποτε άλλο...», έγραφε στο βιβλίο του που βγήκε το 1967 ο Nik Cohn.

Αυτό το πορτραίτο ενός ροκ σταρ που συγχρόνως αποτελεί και μια συμπαντική δύναμη χάους έγινε το υπόδειγμα για τον «λεπρό Μεσσία» του Ziggy Stardust και του Alladin Sane.

Τζορτζ Όργουελ

1984

Είχε τέτοια εμμονή με το βιβλίο ο Μπόουι ώστε είχε επιχειρήσει να γράψει ένα μιούζικαλ βασισμένο στο δυστοπικό όραμα ολοκληρωτισμού του «1984», η χήρα του συγγραφέα όμως, Σόνια, αρνήθηκε να του παραχωρήσει τα δικαιώματα. Μπορεί πάντως να θεωρήσει κανείς ότι ο Μπόουι το έκανε έτσι κι αλλιώς, αφού το άλμπουμ Diamond Dogs είναι γεμάτο αναφορές στο βιβλίο, με πιο προφανή φυσικά το τραγούδι "1984".

 

Χανς Ρίχτερ

Νταντά: Τέχνη και Αντι-Τέχνη

Όταν ηχογραφούσε το άλμπουμ Scary Monsters του 1980, ο Μπόουι είχε στο μυαλό του μια σειρά από εκπροσώπους του ντανταϊσμού. Για το τραγούδι "Up the Hill Backwards" μάλιστα έκλεψε ολόκληρα τσιτάτα από τη μελέτη του Χανς Ρίχτερ που κυκλοφόρησε το 1964.

 

Πίτερ Ακρόυντ

Hawksmoor

Το μυθιστόρημα του Ακρόυντ που κυκλοφόρησε το 1985 και εναλλάσσει την αφήγησή του ανάμεσα στην περίπτωση ενός αποκρυφιστή αρχιτέκτονα στο Λονδίνο του 18ου αιώνα, ο οποίος «καθαγιάζει» τις εκκλησίες που χτίζει με ανθρώπινες θυσίες, και στην ιστορία ενός «ορθολογιστή» ντετέκτιβ του 20ου αιώνα, αποτέλεσε την έμπνευση για την "art murder mystery" πλοκή του άλμπουμ 1.Outside.

Γιούκιο Μίσιμα

Ανοιξιάτικο χιόνι

Ο Ιάπωνας συγγραφέας ήταν από αγαπημένους του Μπόουι, με το βιβλίο «Ο ναυτικός που αρνήθηκε τη θάλασσα» όχι μόνο να στοιχειώνει το "Heroes" αλλά και να εμπνέει το ψευδώνυμο του Μπόουθι στο ίντερνετ: "sailor". Το "Heat", το τραγούδι που κλείνει το άλμπουμ The Next Day, ξεκινά με μια αναφορά στο «Ανοιξιάτικο χιόνι», το πρώτο μέρος του κουαρτέτου «Η θάλασσα της γονιμότητας», τελευταίου έργου του συγγραφέα στο οποίο αναπτύσσονται θέματα που απασχόλησαν και τα τελευταία άλμπουμ του Μπόουι, όπως η μετενσάρκωση, η παρακμή, ο θάνατος, η λάμψη και η μεταμόρφωση.

Άρθουρ Κλαρκ

Το τέλος της παιδικής ηλικίας

Η νουβέλα επιστημονικής φαντασίας του 1953 με θέμα μια φυλή εξωγήινων όντων που φτάνουν στην Γη για να ξεκινήσουν το επόμενο στάδιο της ανθρώπινης εξέλιξης, απηχεί έντονα σε τραγούδια όπως το "Oh! You Pretty Things" και το "Changes."

Με στοιχεία από το άρθρο του Chris O'Leary, "The Books That Mattered Most to David Bowie, Bibliophile" που δημοσιεύτηκε στο Lithub. O Chris O'Leary είναι ο συγγραφέας του βιβλίου Ashes to Ashes: The Songs of David Bowie, 1976-2016.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ