Νάντια Κομανέτσι: Το «απόλυτο 10» που ακόμη στοιχειώνει τη Δύση

Νάντια Κομανέτσι: Όσα δεν ξέραμε για το «απόλυτο 10» που ακόμη στοιχειώνει τη Δύση Facebook Twitter
Ο Τύπος, πάντα αμείλικτος με το γυναικείο σώμα, δεν σεβάστηκε ούτε καν αυτήν, το «χρυσό παιδί» του αθλήματος, που «έβαλε κιλά», όταν της ήρθε για πρώτη φορά περίοδος. Φωτ.: Getty Images/Ideal Image
0

ΑΝΘΡΩΠΟΣ Ή ΡΟΜΠΟΤ; Γυναίκα ή ιδέα; Υπήρξε ποτέ ή τη φανταστήκαμε μέσα σε μια θύελλα χρυσών μεταλλίων και πολιτικών μεταλλάξεων, οδυνηρών τόσο για τη Ρουμανία όσο και την ίδια; Τι πραγματικά ήταν η Νάντια Κομανέτσι για τη Δύση, αλλά και για τη χώρα της, εκτός από ένα παιδί-θαύμα της ενόργανης γυμναστικής που εκτελούσε, πετύχαινε και αποσπούσε την πρωτιά χωρίς να χαμογελά ποτέ;

Το «απόλυτο δεκάρι», η γυμνάστρια που στους Ολυμπιακούς του Μόντρεαλ το 1976 ανατίναξε τους μετρητές βαθμολογίας της Longines και άλλαξε για πάντα τους όρους του αθλήματος, ακόμη και σήμερα, που σε τίποτα δεν θυμίζει τη μυώδη στρατιώτη της Εθνικής Ρουμανίας, δεν αντιμετωπίζεται ως άνθρωπος.

Οι καλοπροαίρετοι –ιδεολογικά και κοινωνικοπολιτικά– την προσεγγίζουν ως ιδέα. Ως μια άυλη οντότητα που άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο η Δύση προσέγγιζε τις ανατολικές χώρες. Οι όχι φιλικά διακείμενοι την εκλαμβάνουν ως ένα κομμουνιστικό εργαλείο που συνέβαλε στο καταστροφικό αφήγημα του Τσαουσέσκου για μια «περήφανη Ρουμανία», που θα ποδοπατούσε τη σοβιετική έπαρση.

Θα είχε αξία η μαρτυρία της για το πώς ο "Conducator", ο «Κένεντι της Ανατολής», ο «Μέγας Συντονιστής του Έθνους» Τσαουσέσκου οικειοποιήθηκε τη σκληρή δουλειά της, την αδιαπραγμάτευτη αριστεία της και τη δημοφιλία της για να γράψει ιστορία, μια ιστορία που στο τέλος τον ξαπόστειλε εκεί που –το Έθνος πίστευε ότι– του άξιζε.

Οι τελευταίοι ακόμη και σήμερα, που η ιστορία –της Κομανέτσι και της Ρουμανίας εκείνης της ταραγμένης και σκοτεινής εποχής– έχει γραφτεί, επιμένουν ότι η κορυφαία γυμνάστρια παραμένει παράξενα σιωπηλή, όταν καλείται να μιλήσει για τις σχέσεις της με την οικογένεια Τσαουσέσκου και αναπάντεχα στωική με τα εγκλήματα του κομμουνισμού στη χώρα της.

κομανετσι
Το βιβλίο είναι εξαντλημένο από τον εκδότη

Όλη αυτή την παράλληλη πορεία –μιας γυναίκας και μιας χώρας– καταγράφει η Λόλα Λάφον στο ενδιαφέρον βιβλίο της «Η μικρή κομμουνίστρια που δεν χαμογελούσε ποτέ» (εκδόσεις Μελάνι). Όπως λέει, το βιβλίο δεν αποτελεί ιστορική αναπαράσταση της ζωής της σπουδαίας αθλήτριας. Σέβεται τις ημερομηνίες, τους τόπους, τα γεγονότα, αλλά φροντίζει να εξηγήσει, κάπως αγχωμένα, ότι ένα είδος ονειρικής μυθοπλασίας συμπληρώνει τα κενά στις μακριές σιωπές της Κομανέτσι.

Κρίμα. Γιατί θα είχε ενδιαφέρον η άποψη της για τον τρόπο με τον οποίο άλλαξε όχι μόνο το άθλημα, αλλά τον τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες άρχισαν να αντιμετωπίζουν το σώμα τους μετά από εκείνην. Αυτή την αλλαγή –την εισαγωγή του ανδρόγυνου, του μηδενικού λίπους, των μυών, του αέρινου στρατιώτη που μπορεί να εκτελέσει άλματα «Τσουκαχάρα» χωρίς προθέρμανση– την πλήρωσε και η ίδια.

Γιατί, ο Τύπος, πάντα αμείλικτος με το γυναικείο σώμα, δεν σεβάστηκε ούτε καν αυτήν, το «χρυσό παιδί» του αθλήματος, που «έβαλε κιλά», όταν της ήρθε για πρώτη φορά περίοδος. Και μετά, όλη αυτή η λύσσα για τις γυναίκες-παιδιά και τη σεξουαλικοποίησή τους μέσα από τα αμερικανικά media της εποχής της: άραγε, τι να πιστεύει σήμερα για τον ανάρμοστο τρόπο που περιοδικά, τηλεόραση και εφημερίδες έκλειναν το μάτι στους παιδόφιλους;

Τι στ' αλήθεια να σκέφτεται για τον παρενοχλητικό, απάνθρωπο έλεγχο στα κορμιά των αθλητριών -αλλά και της κάθε γυναίκας στη Ρουμανία- για το πότε είχαν περίοδο, γιατί πάχυναν, γιατί δεν είχαν ωορρηξία και άλλα τρομακτικά για τη διείσδυση του ολοκληρωτισμού στα απολύτως προσωπικά δεδομένα των ανθρώπων πίσω στην πατρίδα της; 

Το βιβλίο αφιερώνει ένα μικρό, ωστόσο, περιεκτικό κεφάλαιο σε αυτή την ανατριχιαστική φρενίτιδα των Μέσων που αφορούσε τόσο την ίδια, όσο και τις σχεδόν συνομήλικες της και πρωτόβγαλτες τότε στην πιάτσα του θεάματος, Τζόντι Φόστερ και Μπρουκ Σιλντς. Ήταν η εποχή που οι δικές της ολυμπιακές διακρίσεις, ο «Ταξιτζής» της Φόστερ με τον Ντε Νίρο και η «Γαλάζια Λίμνη» της Μπρουκ Σιλντς στοιχειοθετούσαν την ποπ κουλτούρα που έστριβε επικίνδυνα τις προτιμήσεις προς τις «Λολίτες» και έκοβε χρήμα για όποιον αποφάσιζε να επενδύσει πάνω τους...

Επίσης, θα είχε αξία η μαρτυρία της για το πώς ο "Conducator", ο «Κένεντι της Ανατολής», ο «Μέγας Συντονιστής του Έθνους» Τσαουσέσκου οικειοποιήθηκε τη σκληρή δουλειά της, την αδιαπραγμάτευτη αριστεία της και τη δημοφιλία της για να γράψει ιστορία, μια ιστορία που στο τέλος τον ξαπόστειλε εκεί που –το Έθνος πίστευε ότι– του άξιζε.

Ακόμη και έτσι, παρά την ανακούφιση για το τέλος ενός δυνάστη, που ισχυριζόταν ότι κρατάει απευθείας από τη «γενιά των Δάκων», υπονοείται ότι η Κομανέτσι περιφρονεί τις φιλελεύθερες δημοκρατίες της Δύσης και πάντα χαμογελά με κατανόηση και υψηλό φρόνημα προς τις αξίες του κομμουνισμού.

Νάντια Κομανέτσι: Όσα δεν ξέραμε για το «απόλυτο 10» που ακόμη στοιχειώνει τη Δύση Facebook Twitter
Eίναι εδώ και χρόνια γνωστό ότι η υπεραθλήτρια, δεν μιλά κι ας μην υπάρχει πια ο φόβος της Σεκουριτάτε και του σάτυρου γιου του Τσαουσέσκου, του Nicu κι ας λογίζεται για εθνική ηρωίδα πίσω στην πατρίδα της και εθνική ευεργέτιδα μετά την ανέγερση κλινικής που προσφέρει δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε παιδιά. Φωτ.: Getty Images/Ideal Image

Όπως και να 'χει, είναι εδώ και χρόνια γνωστό ότι η υπεραθλήτρια, η «πολεμική μηχανή» του Μπέλα Καρόλι (του προπονητή που ανακάλυψε τη μικρή τότε Νάντια στο Ονέστι), δεν μιλά κι ας μην υπάρχει πια ο φόβος της Σεκουριτάτε και του σάτυρου γιου του Τσαουσέσκου, του Nicu κι ας λογίζεται για εθνική ηρωίδα πίσω στην πατρίδα της και εθνική ευεργέτιδα μετά την ανέγερση κλινικής που προσφέρει δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε παιδιά. 

Η κοπελίτσα από το «γκρίζο Ονέστι» είναι σα να μην υπήρξε ποτέ, παρά μόνο στα όνειρά μας, αλλά παραδόξως ζει μέσα από τα αμέτρητα τρόπαια, σουβενίρ, ρούχα και προσωπικά αντικείμενα που ταξινομούνται με φροντίδα στο πολυτελές και θηριώδες προπονητήριό της, πίσω στην Οκλαχόμα.

Η σιωπή της Κομανέτσι όλα αυτά τα χρόνια κάνει ακόμη πιο ενδιαφέρουσα την αφήγηση της Λαφόν. Κυρίως, γιατί η συγγραφέας υπογραμμίζει με χάρη, χωρίς να νιώθει την ανάγκη να κάνει υποδείξεις, τις παύσεις της αθλήτριας και την εμμονή της στο να μη δίνει λεπτομέρειες για μία σειρά από σημαντικότατα γεγονότα (ευτυχώς, τα παραθέτει η Λαφόν λιτά κι ωραία, αν και σαν να έχουν υποστεί διορθώσεις, μπορεί και κάποια επεξεργασία από την ίδια την Κομανέτσι).

Δεν χρειάζονται όλα εξηγήσεις. Κάποτε το χρήμα –και κυρίως το χρήμα που προέκυψε αβίαστα μετά την απόφασή της να αυτομολήσει στην Αμερική– και η προσωπική ηρεμία αρκούν για να ειπωθούν τα πάντα και να μην ειπωθεί και τίποτα. Και σε τελική ανάλυση, ίσως η κατόπιν εορτής λυρική κλάψα να είναι κουσούρι της Δύσης. Σεβαστό. 

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LIFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ