«Όταν οι αστοί έγιναν πρόσφυγες – Κυδωνιάτες και Αϊβαλιώτες» Facebook Twitter
Οι τραυματικές μνήμες ξυπνούν διαβάζοντας το βιβλίο της Άννας Παναγιωταρέα για τους αστούς που έγιναν πρόσφυγες αλλά και όσα συνθέτουν τη δραματική περιπέτεια του ελληνισμού της Μικράς Ασίας.

«Μας φώναζαν τουρκόσπορους»: Όταν οι αστοί έγιναν πρόσφυγες

0

«Μας φώναζαν πρό-σφιγγες, τουρκόσπορους, ακρίδες, συμμαζώματα. Μας πετούσαν τα παιδιά τους πέτρες και μας γάβγιζαν τα σκυλιά τους στα στενοσόκακα»… «Δεν είχαμε πού να μείνουμε. Δεν ξέραμε τι να κάνουμε. Μαζευόμαστε όλοι μαζί και κλαίγαμε. Καλοτυχίζαμε τους πεθαμένους μας».

Οι τραυματικές μνήμες ξυπνούν διαβάζοντας το βιβλίο της Άννας Παναγιωταρέα για τους αστούς που έγιναν πρόσφυγες αλλά και όσα συνθέτουν τη δραματική περιπέτεια του ελληνισμού της Μικράς Ασίας.

Ανεξίτηλες αφηγήσεις, επίσημα έγγραφα, σπάνια ντοκουμέντα, προφορικές μαρτυρίες, σκέψεις, κρίσεις και συναισθήματα που συμβάλλουν στην αναψηλάφηση της ιστοριογραφίας αλλά και σε έναν κριτικό αναστοχασμό της ιστορίας του μικρασιατικού ελληνισμού. Στο βιβλίο Όταν οι αστοί έγιναν πρόσφυγες – Κυδωνιάτες και Αϊβαλιώτες, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίλητος, η Άννα Παναγιωταρέα διαβάζουμε μια εκτεταμένη αρχειακή και πρωτογενή έρευνα, απόρροια της διδακτορικής της διατριβής, αλλά σε νέα επιμέλεια.

«Η περίπτωση των Κυδωνιατών - Αϊβαλιωτών που εξετάζω είναι εντελώς ιδιόμορφη, αφού οι Κυδωνιές είχαν πετύχει, με την ανοχή της Υψηλής Πύλης, να δημιουργήσουν μια μεγάλη, ανεξάρτητη και πραγματικά ελεύθερη ελληνική νησίδα μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία».

Ουσιαστικά, ιχνηλατεί την κοινωνική, οικονομική και διοικητική συγκρότηση των Κυδωνιών στα παράλια της Μικράς Ασίας μέσα από συνεντεύξεις πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς Κυδωνιέων, ενώ παράλληλα αναφέρεται στη μετεγκατάστασή τους ως προσφύγων πλέον στη Ελλάδα, όπου κοινωνικοποιούνται και δρουν. Μια σημαντική παρακαταθήκη του συγκεκριμένου τόμου είναι η παράθεση αδημοσίευτων πηγών του υπουργείου Εξωτερικών και της ΚΤΕ που φυλάσσονται στη δημόσια βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης, καθώς και δημοσιεύματα του Τύπου, μικρασιατικού και προσφυγικού, εκείνης της περιόδου.

Ειδικότερα, στις σελίδες αυτής της ιστορικής μελέτης ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να εισχωρήσει σε ένα ξεχωριστό και σχετικά άγνωστο κεφάλαιο του ευρύτερου ελληνισμού, εκείνο των Κυδωνιατών - Αϊβαλιωτών. Ειδικότερα ασχολείται με την έκφραση της εθνικής τους συνείδησης, την οικονομική άνθηση, τα κοινωνικά προβλήματα, την υποδοχή καθώς και την αγροτική και αστική αποκατάσταση στη δεύτερη φάση, όταν πλέον συγκροτείται η προσφυγική συνείδηση.

«Κάθε προσφυγική κοινωνία έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, όχι μόνο επειδή η έξοδος υπαγορεύτηκε από ποικίλες πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές και διεθνείς συγκυρίες αλλά και γιατί αναπτύχθηκε κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Η περίπτωση των Κυδωνιατών - Αϊβαλιωτών που εξετάζω είναι εντελώς ιδιόμορφη, αφού οι Κυδωνιές είχαν πετύχει, με την ανοχή της Υψηλής Πύλης, να δημιουργήσουν μια μεγάλη, ανεξάρτητη και πραγματικά ελεύθερη ελληνική νησίδα μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία», διαβάζουμε σε χαρακτηριστικό απόσπασμα.

portrait
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Άννα Παναγιωταρέα, Όταν οι αστοί έγιναν πρόσφυγες – Κυδωνιάτες και Αϊβαλιώτες, εκδόσεις Μίλητος

Με αφορμή το φετινό, φορτισμένο συναισθηματικά έτος της συμπλήρωσης εκατό ετών από τη Μικρασιατική Καταστροφή ο τόμος αυτός με τις πολύτιμες φωτογραφίες και τη μεθοδολογική προσέγγιση αποτελεί ένα αυθεντικό τεκμήριο για ένα θεμελιώδες κεφάλαιο της εθνικής μας ιστορίας. Επίσης, δίνει την ευκαιρία ‒και όχι μόνο σε ερευνητές με ακαδημαϊκό ενδιαφέρον‒ για μια ιστορική περιήγηση στην καθημερινότητα των χαμένων πατρίδων, στη γενεαλογική συνέχεια καθώς και στο τραύμα του ξεριζωμού.

Πρόκειται για μια πλήρη ιστοριογραφική αφήγηση γνωστών αλλά και αθέατων όψεων του ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Μια εθνολογική μελέτη που εστιάζει σε τόπους, πρόσωπα και γεγονότα τα οποία εμπλουτίζουν και συνθέτουν την τοιχογραφία των εκατό χρόνων της μικρασιατικής μνήμης.

«Όταν οι αστοί έγιναν πρόσφυγες – Κυδωνιάτες και Αϊβαλιώτες» Facebook Twitter
Φωτογραφικά τεκμήρια
«Όταν οι αστοί έγιναν πρόσφυγες – Κυδωνιάτες και Αϊβαλιώτες» Facebook Twitter
Φωτογραφικά τεκμήρια
«Όταν οι αστοί έγιναν πρόσφυγες – Κυδωνιάτες και Αϊβαλιώτες» Facebook Twitter
Φωτογραφικά τεκμήρια
«Όταν οι αστοί έγιναν πρόσφυγες – Κυδωνιάτες και Αϊβαλιώτες» Facebook Twitter
Φωτογραφικά τεκμήρια
«Όταν οι αστοί έγιναν πρόσφυγες – Κυδωνιάτες και Αϊβαλιώτες» Facebook Twitter
Φωτογραφικά τεκμήρια
«Όταν οι αστοί έγιναν πρόσφυγες – Κυδωνιάτες και Αϊβαλιώτες» Facebook Twitter
Φωτογραφικά τεκμήρια
«Όταν οι αστοί έγιναν πρόσφυγες – Κυδωνιάτες και Αϊβαλιώτες» Facebook Twitter
Φωτογραφικά τεκμήρια
«Όταν οι αστοί έγιναν πρόσφυγες – Κυδωνιάτες και Αϊβαλιώτες» Facebook Twitter
Φωτογραφικά τεκμήρια
«Όταν οι αστοί έγιναν πρόσφυγες – Κυδωνιάτες και Αϊβαλιώτες» Facebook Twitter
Φωτογραφικά τεκμήρια
«Όταν οι αστοί έγιναν πρόσφυγες – Κυδωνιάτες και Αϊβαλιώτες» Facebook Twitter
Φωτογραφικά τεκμήρια

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LIFO.

Το νέο τεύχος της δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Σωτήρης Ριζάς: «Δεν διδασκόμαστε σωστά την Ιστορία μας»

Βιβλίο / Σωτήρης Ριζάς: «Η απόβασή μας στη Σμύρνη ήταν μια ατυχής επιλογή»

Εκατό χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο διευθυντής ερευνών στο Κέντρο Έρευνας Ιστορίας Νεότερου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών εξηγεί πώς φτάσαμε από τον θρίαμβο στην εθνική τραγωδία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μύθοι και αλήθειες για τους πρόσφυγες του 1922

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μύθοι και αλήθειες για τους πρόσφυγες του 1922

Ο ξεριζωμός και η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών. Γεγονότα τραυματικά γεννούν ποικιλία μύθων. Όσο μεγαλώνει η χρονική απόσταση, μειώνεται η εξοικείωση μ’ αυτά και η κατανόησή τους. Η στρεβλή συλλογική μνήμη τρέφεται από τη νοσταλγία των «χαμένων πατρίδων». Η αποκατάσταση και αφομοίωση των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής ως το μεγαλύτερο ειρηνικό επίτευγμα του νεοελληνικού κράτους. Η εχθρότητα των γηγενών εναντίον των προσφύγων.
ΓΙΩΡΓΟΣ Θ. ΜΑΥΡΟΓΟΡΔΑΤΟΣ</BR>Τ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
γιαννακοπουλος

Επέτειος / 1922: Για εμάς ήταν Μικρασιατική Καταστροφή. Για την Τουρκία θρίαμβος. Για τον υπόλοιπο κόσμο τι ήταν;

Αυτό που για εμάς είναι η Μικρασιατική Καταστροφή στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου γιορτάζεται ως θρίαμβος. Στον υπόλοιπο κόσμο τι πιστεύουν ότι έγινε το 1922; Ένα συνέδριο στη Σάμο μελετά τις συνέπειες, τις αναλογίες και τον παγκόσμιο αντίκτυπο εκείνων των γεγονότων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Δέκα σημαντικά γεγονότα που προηγήθηκαν της Μικρασιατικής Καταστροφής

Σωτήρης Ριζάς / Δέκα σημαντικά γεγονότα που προηγήθηκαν της Μικρασιατικής Καταστροφής

Ο διευθυντής ερευνών στο Κέντρο Έρευνας Ιστορίας Νεότερου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών, Σωτήρης Ριζάς, καταγράφει τις ημερομηνίες-σταθμούς που προηγήθηκαν του δραματικού Σεπτέμβρη του 1922.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ