Η μικρή φόρμα στο προσκήνιο. Από τον Κωστή Παπαγιώργη

Η μικρή φόρμα στο προσκήνιο. Από τον Κωστή Παπαγιώργη Facebook Twitter
0

Κωστής ΠαπαγιώργηςΚαρρέ-καρρέ και άλλα διηγήματα (2012-1980) του Κώστα Καλφόπουλου

Εκδόσεις Άγρα, Σελ.: 168, Τιμή: €10,00

Η επταετία της χούντας, πέρα από τα μύρια όσα επισώρευσε στην άπλαστη κοινωνία μας, έπλασε και ένα αόρατο ιδεολογικό πανεπιστήμιο όπου πολλοί νέοι (αριστεροί και δημοκράτες) διαμόρφωσαν μια νέα συνείδηση και κατάφεραν να αποκτήσουν κάποια απόσταση τόσο από τη χώρα όσο και από τον εαυτό τους. Η φυγή των νεαρών φοιτητών στις ευρωπαϊκές χώρες (κυρίως Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία και Σουηδία) έπλασε μια κάποια επαναστατική συνείδηση, η οποία είχε πολλαπλούς αναβαθμούς, σκοτεινιασμένα μυαλά και συμπεράσματα σαν κι αυτό: «Ο Μάρκος δεν ήτανε χαφιές κι αυτά που λένε οι κολιγιαννικοί είναι μαλακίες, ότι ήτανε Α2 στον στρατό κι ότι κάρφωνε κόσμο απ' τη σχολή του, κι αν ήταν "Λαμπράκης", που έλεγε, κι ήξερε και τον Πέτρουλα και τους άλλους, πως έκανε στο Πεντάγωνο, και τέτοια...». Η πένα του Καλφόπουλου, επειδή ακριβώς δεν παραδίδεται στο πλασματικό, αναφέρεται σε πρόσωπα και πράγματα που τον βασάνισαν και τον ανάγκασαν να κάνει τον γύρo της συνείδησής του άπειρες φορές.

Του χιονιού της Τασίας Βενέτη

Εκδόσεις Tο Ροδακιό, Σελ.: 122, Τιμή: €12,78

«Ήμουν στη βρύση κι έπλενα – έλεγε η μεγάλη η γιαγιά. Κι εκεί, στο πουρνάρι, φανερώθηκε -- μέρα μεσημέρι! Όμορφη, να της πάρεις το κεφάλι! Φόραγε ένα φουστάνι άσπρο, μακρύ, και στέκονταν! Δεν πάταγε στη γη, στέκονταν! Κι όντας χαμογέλασε, βγήκε απ' το στόμα της ένα φως λαμπρό που θαμπώθηκε ο τόπος όλος! "Ε, καλά... Κι εμείς τώρα γιατί δεν "βλέπουμε"; αμφισβητούσε η εγγονή της.

Πού ξέρω; Για, ήταν αθώος ο κόσμος τότες, κι "έβγαιναν"...».

Η Βενέτη εκφράζεται με το βουνίσιο ιδίωμα της βόρειας Ελλάδας, που επειδή είναι παλαιό, παμπάλαιο, με ορισμένες τελετουργικές κινήσεις κατορθώνει να σκηνοθετήσει ατμόσφαιρα χωρίς καμιά εξεζητημένη κίνηση. «Από την Αλβανία τους αμπάριασαν στα πλοία. Τίποτα δεν είδαν μέχρι που –ούτε ήξεραν που έφτασαν– στη Ρωσία. Κι εκεί, πάλι, τους τσουβάλιασαν στα τρένα. Μερόνυχτα ως την Τασκένδη. Στον μήνα τούς έδωσαν ρούχα και δουλειά σε ένα εργοστάσιο που έφτιαχνε πολεμικά αεροπλάνα.

Να φανταστείς ότι το εργοστάσιο έφτιαχνε ένα αεροπλάνο την ημέρα, ολόκληρο – απ' την αρχή ως τον πάτο. Ένα αεροπλάνο την ημέρα! Και τόσα χρόνια ένα αεροπλάνο δεν φτιάχτηκε να τους γυρίσει πίσω. Λες και δεν τους περίμενε κανείς!...».

Τα Χριστούγεννα ενός άτυχου μπάτσου και άλλα διηγήματα του Ανδρέα Μήτσου

Εκδόσεις Καστανιώτη, Σελ.: 96, Τιμή: €3,69

Όσο μικρό κι αν είναι το διήγημα, όσο κι αν επιθυμεί παντί τρόπω να κρυφτεί ο συγγραφέας πίσω από τα λεγόμενά του, τελικά ο αφηγητής δεν παύει να πετάει τη μεταμφίεση σε κάποια στιγμή του διηγήματος, σάμπως τελικά να τον συνέλαβαν ή σαν να τον έπιασαν στα πράσα. Ο Μήτσου κρατάει από την Αμφιλοχία και όσα μολογάει είναι βιώματα και καταστάσεις που τα έζησε από πρώτο χέρι. Ο αναγνώστης θα πρέπει να γνωρίζει ότι ο συγγραφέας φόρεσε κάποτε χωροφυλακίστικη στολή, άρα ότι τα Χριστούγεννα του άτυχου μπάτσου κρύβουν κάτι παραπάνω από 'κείνα που φανερώνουν. «Ήμουνα "καπετάνιος" στη Μάνδρα της Αττικής –από εκεί ξεκινήσαμε– ενωματάρχης δηλαδή της πάλαι ποτέ ένδοξης Χωροφυλακής και διοικητής του αστυνομικού σταθμού, ο σταθμάρχης, ετών είκοσι ενός, με ψιλό μουστακάκι στο χείλι και πρόσωπο κοριτσίστικο, και έπρεπε να πείσω για την ενηλικίωση και τον ανδρισμό μου. Όπλο δεν είχα πιάσει στα χέρια μου, παρά μόνο στο "πεδίο βολής" και σε μια και αποκλειστική περίσταση. Στις επόμενες εκπαιδευτικές βολές φρόντισα να απουσιάζω με αναρρωτική άδεια».

Εξαφανίσεις της Ελεάννας Βλαστού

Eκδόσεις Πόλις, Σελ.: 75, Τιμή: €10,00

Η αρχάρια σχέση με τη ζωή και με τον εαυτό μας, τα δευτερεύοντα αισθήματα που ελλείψει ωρίμανσης πρωταγωνιστούν και δεν επιτρέπουν να πλάσουμε κάτι καταδικό μας, ένα είδος  χαρισματικής σχέσης με τη ζωή παρά το γεγονός ότι αυτή η σχέση είναι άγουρη και νοθευμένη, αποτελούν κατά κάποιο τρόπο μια νοθευμένη ατμόσφαιρα την οποία παραταύτα η νεαρή πένα θα πρέπει να την υπερβεί για να προσανατολιστεί στον οικείο της χώρο.

Ασφαλώς δεν έχει ιδιαίτερη σημασία ότι τα έξι διηγήματα του τομιδίου οφείλονται σε γυναίκα. Στα πρώτα λογοτεχνικά διαγωνίσματα τα κορίτσια φαίνεται πως τα καταφέρνουν αισθητά καλύτερα από τα αγόρια. Ωριμάζουν, άραγε, πιο γρήγορα; Μιλούν μια διάλεκτο που είναι πιο κοντά στη ζωή; Το μόνο που δεν επιτρέπεται να κάνουν είναι να απογοητευθούν για τα πρωτόλεια γραπτά τους.

Η Βλαστού, παρότι δεν είναι κοριτσάκι, αρέσκεται σε σύνθετες καταστάσεις που παριστούν τους δύσκολους κόμπους της ζωής (θάνατο, χωρισμό, προδομένο έρωτα, νεότητα, σύνθετες καταστάσεις), όπερ σημαίνει ότι η ίδια έχει αναθέσει στον εαυτό της ένα δύσκολο εγχείρημα, που ακόμα κι αν δεν πιστεύει ότι θα τα βγάλει πέρα, ήδη έχει κάνει ένα σοβαρό πρώτο βήμα.

Η αθανασία των σκύλων του Κώστα Μαυρουδή

Eκδόσεις Πόλις, σελ.: 213, τιμη: €14,00

Είναι γνωστό ότι θέλοντας κανείς να μιλήσει για τις ψυχότροπες αφοσιώσεις των ζώων, ο σκύλος είναι το μοιραίο τετράποδο που δεν πρόλαβε να γίνει άνθρωπος ή, πιο σωστά, απέφυγε αυτήν τη μεταμόρφωση. Ο Μαυρουδής, όπως ξέρουμε, διακρίνεται για έναν αισθητισμό που, όταν βρίσκει το θέμα του, επιτυγχάνει πρόζες που σκαλώνουν στη μνήμη, θυμίζοντας κάτι σαν αισθητικό πραξικόπημα. Η ανθολογία του συγγραφέα αφιερώνεται στους σκύλους και όχι «στον» σκύλο. Η διαφορά έχει νόημα διότι ο ένας σκύλος μοιάζει με ατελή άνθρωπο, ενώ οι πολλοί σκύλοι –ό,τι κι αν αντιπροσωπεύουν– ανήκουν, θέλοντας και μη, στο είδος τους.

Κατά συνέπεια, στα 69 μικρά αφηγήματα του τόμου παρακολουθούμε μια περιπτωσιολογία σαν και τον σκύλο που βλέπουμε δεμένο στον τροχό ενός κάρου στη Βιριδιάνα. «Τι απέγινε μετά το '90 ο στρατός των χιλιάδων ανατολικογερμανικών σκύλων που φρουρούσαν το Τείχος του Βερολίνου; Απάντηση: σε αντίθεση με τους Βερολινέζους που λίγο πολύ το ξέχασαν, οι σκύλοι βάδιζαν με βεβαιότητα σε μιαν αθέατη ευθεία, σαν να αναγνώριζαν ή να νοσταλγούσαν κάτι...». Από κείμενο σε κείμενο ο αναγνώστης –πέρα από τον αισθητισμό– συμφιλιώνεται με ένα σκυλίσιο σύμπαν που μοιάζει, θα έλεγε κανείς, με κείνο του ανθρώπου. Γράφει ο Μαυρουδής: «Ήταν δυνατόν ο σκύλος, την ώρα που πλησίαζε ένα σκουπιδοτενεκέ, να ζούσε κάτι ανάλογο με την ονειροπόληση ενός άνδρα που μυρίζει στον γυναικείο λαιμό ένα γαλλικό άρωμα; Ο άνθρωπος ανοίγει την εφημερίδα να πληροφορηθεί. Ο σκύλος μυρίζει δέντρα, φανοστάτες, πυροσβεστικούς κρουνούς, για να μάθει τα κατορθώματα του δικού του πληθυσμού». Προφανώς ο Μαυρουδής δεν έχει καμιά αγάπη για τα αγριόσκυλα που μπορούν να ξεσκίσουν έναν άνθρωπο. Το αίσθημά του περιγράφει τον σκύλο που δεν μιλάει αλλά έχει τρόπο να υποβάλει κάποια συμπάθεια, αν όχι κατιτίς ανώτερο.

Ο Μαυρουδής, τελικά, θέλει να προσδώσει στο σκυλί, εκτός από δαιμόνιο, ένα είδος ευφυΐας και ηθικής που δεν υπάρχει σε κανένα κιτάπι. Ο Ίβο του είπε λεπτομέρειες για το Μπουλ Τεριέ: «Διασταύρωση από Μπουλντόγκ και Τεριέ. Δυνατά ζώα, τόσο αφοσιωμένα στα παιδιά που, αν αντιδικήσει το αφεντικό μαζί τους, εκείνα παίρνουν το μέρος του παιδιού».

Βιβλίο
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ντον Ντελίλο: «Άνθρωπος σε πτώση»

Το πίσω ράφι / «Άνθρωπος σε πτώση»: Το ρεαλιστικό έργο ενός από τους σπουδαιότερους εξερευνητές της μοντέρνας εποχής

Ο πολυβραβευμένος Ντον Ντελίλο γράφει για την ανάγκη των ανθρώπων να ανήκουν κάπου και να επικοινωνήσουν, όταν εισπράττουν από την Ιστορία οδύνη, απώλειες και χιλιάδες ερωτηματικά.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Αντώνης Καραμπατζός: Με έλκει ο μυθιστορηματικός κόσμος του Καραγάτση

The Book Lovers / Αντώνης Καραμπατζός: «Με έλκει ο μυθιστορηματικός κόσμος του Καραγάτση»

Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με τον καθηγητή Αστικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Αντώνη Καραμπατζό για το πώς το έργο του Τζότζεφ Κόνραντ, του Φίλιπ Ρόθ ή η ποίηση του Κ.Π. Καβάφη ανοίγουν δρόμους στο συναίσθημα, στις ανθρώπινες σχέσεις και στην ιστορία.
THE LIFO TEAM
Ο θάνατος τής πήγαινε πολύ

Βιβλίο / Κάντι Ντάρλινγκ: Η συγκινητική ιστορία του τρανς ειδώλου και μούσας του Άντι Γουόρχολ

Η Κάντι Ντάρλινγκ προκαλούσε ανέκαθεν συμπάθεια και θαυμασμό, όχι τόσο για τα επιτεύγματά της στη σκηνή και τη μεγάλη οθόνη, όσο για την ομορφιά και την εύθραυστη αύρα της.
THE LIFO TEAM
Η Gen Z αγαπάει τη γιαγιά που πλέκει στο πανηγύρι του χωριού

The Happy Reader / Η Gen Z αγαπάει τη γιαγιά που πλέκει στο πανηγύρι του χωριού

Η Γενιά Ζ γράφει και διαβάζει, καταρρίπτοντας τα στερεότυπα. Βιογραφίες, ταξιδιωτικοί οδηγοί και υγεία οδηγούν τους Ευρωπαίους στα βιβλιοπωλεία. Οι γιοι του Μάρκες, Ροδρίγκο και Γκονζάλες, απολογούνται για το δικαίωμά τους στο έργο του πατέρα τους. Εκδοτικό γεγονός, η μετάφραση του πρώτου μυθιστορήματος του Τζέιμς Μπόλντουιν.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
«Teatro Grottesco»: Η γοτθική σκηνή της ζοφερής απελπισίας

Βιβλίο / «Teatro Grottesco»: Mια συλλογή σκοτεινών διηγημάτων από έναν μετρ του τρόμου

Κάποιοι ίσως τον γνωρίζουν από την πρώτη (και καλύτερη) σεζόν του «True Detective». Η βουτιά στις πλέον σκοτεινές πτυχές της υπαρξιακής φιλοσοφίας, η άκρως ζοφερή ατμόσφαιρα, η εικονοποιία που φλερτάρει με τη γοτθική αισθητική είναι χαρακτηριστικά του έργου του Τόμας Λιγκότι, η απουσία του οποίου από την ελληνική αγορά είναι τρανταχτή.
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΤΣΑΠΡΑΪ́ΛΗΣ
Ακύλλας Καραζήσης: «Μου αρέσει η λογοτεχνία του Θανάση Βαλτινού γιατί δεν ξέρεις ποτέ τι είναι αλήθεια και τι ψέμα»

The Book Lovers / Ακύλλας Καραζήσης: «Μου αρέσει η λογοτεχνία του Θανάση Βαλτινού γιατί δεν ξέρεις τι είναι αλήθεια και τι ψέμα»

Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Ακύλλα Καραζήση για την αναγνωστική διαδρομή του, που ξεκινάει από τον «Τομ Σόγερ» και τη Θεσσαλονίκη, περνάει από τον ρομαντικό κόσμο της Χαϊδελβέργης και φτάνει στην Αθήνα του θεάτρου και των κειμένων.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Βιβλίο / Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Η συγγραφέας και ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου μιλά για την εποχή μας, τον χώρο της εκπαίδευσης και την ταυτότητα του νεοέλληνα.   
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Βιβλίο / «Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Ο Ντόναλντ Σασούν, ομότιμος καθηγητής Συγκριτικής Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου και άλλοτε στενός φίλος, συνεργάτης και επιμελητής των βιβλίων του Έρικ Χoμπσμπάουμ, μιλά στη LiFO.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Βιβλίο / Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Η συγγραφέας του βιβλίου “Diva”, Ντέζι Γκούντγουιν, τονίζει με άρθρο της στον Guardian ότι το να χαρακτηρίζει κανείς τη ζωή της κορυφαίας τραγουδίστριας τραγική, σημαίνει ότι την αδικεί κατάφωρα.
THE LIFO TEAM
Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Βιβλίο / Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Ο Βρετανός ιστορικός Πολ Κάρτλετζ αποκαθιστά την ιστορική πόλη της αρχαιότητας που αντιμετώπιζαν υπεροπτικά οι Αθηναίοι. Δείχνει πώς τα θηβαϊκά θέματα επιβιώνουν στη σύγχρονη τέχνη, γράφει για τον Επαμεινώνδα που είχε έναν μόνο τραχύ μανδύα, παρουσιάζει την κοινωνία που δημιουργεί τον Ιερό Λόχο, ένα στρατιωτικό σώμα που αποτελείται αποκλειστικά από εραστές και ερώμενους.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ