Η «Άννα» του Νικόλο Αμανίτι είναι ένα μυθιστόρημα χωρίς ενήλικους ήρωες σε μια αφανισμένη Σικελία

Η «Άννα» του Νικόλο Αμανίτι είναι ένα μυθιστόρημα χωρίς ενήλικους ήρωες σε μια αφανισμένη Σικελία Facebook Twitter
Ο Ammaniti έχει εμμονή με την παιδική ηλικία, που ίσως οφείλεται στη σχέση και στις εμπειρίες που είχε από τον πατέρα του, έναν από τους πιο γνωστούς Ιταλούς ψυχαναλυτές.
0

Post-apocalyptic fiction

Η «Άννα» είναι ένα εξαιρετικά καλογραμμένο δυστοπικό μυθιστόρημα, μετα-αποκαλυπτικό για την ακρίβεια· επιστημονικής φαντασίας δηλαδή, που ευτύχησε στη μετάφρασή του στα ελληνικά και αξίζει και με το παραπάνω να διαβαστεί. Ανήκει στη χορεία των βιβλίων του είδους που αγαπούν πολύ οι αναγνώστες της επιστημονικής φαντασίας, καθώς μυθιστορήματα με παρόμοιο θέμα έχουν γραφτεί και πολλά και καλά. Χωρίς να θέλουμε να κάνουμε ένα ιστορικό των post-apocalyptic stories, αξίζει μάλλον να αναφέρουμε πως πρώτο μεταξύ των οροσήμων συγκαταλέγεται από τους περισσότερους το περίφημο «Stand» του Στίβεν Κινγκ (οι σκληροπυρηνικοί της επιστημονικής φαντασίας, βέβαια, το κατατάσσουν στην κατηγορία horror/fantasy και όχι στη science fiction, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα) και δεύτερη η επτάτομη σειρά του θρυλικού «Μαύρου Πύργου» (εκδόσεις BELL) του ιδίου, που είναι ό,τι πιο κοντά σε έπος έχει να παρουσιάσει το subgenre. O «Ζωντανός Θρύλος», επίσης («I'm a legend»), του Ρίτσαρντ Μάθεσον, που στη γλώσσα μας κυκλοφόρησε το 2003 από τις εκδόσεις Οξύ, είναι από τα πιο γνωστά μετα-αποκαλυπτικά μυθιστορήματα, καθώς έχει μεταφερθεί και τρεις φορές στον κινηματογράφο. Για την τηλεόραση, ο M. Νάιτ Σιάμαλαν διασκεύασε πρόπερσι την τριλογία «Wayward Ρines» του Μπλέικ Κράουτς (στα ελληνικά από τις εκδόσεις Διόπτρα), paperbacks που μπορεί να μην έχουν την ποιότητα που αναζητούν πολλοί νοσταλγοί των παλαιοτέρων ή πιο γνωστών βιβλίων, αλλά παίζουν όμορφα και ανατρεπτικά με τα κλισέ − αυτά ακριβώς που περιμένουν να διαβάσουν ακόμη περισσότεροι φαν δηλαδή. O Ρόμπερτ Κέρκμαν, ο δημιουργός του φαινομένου «The Walking Dead» (τα ζόμπι, θυμίζουμε, κυριαρχούν στον πλανήτη σε αρκετά από τα βιβλία του είδους), παρουσίασε πρόσφατα και μία σειρά μυθιστορημάτων-κλώνων της σειράς. Θα κυκλοφορήσουν στη γλώσσα μας από τις εκδόσεις BELL Best Seller, και το πρώτο βιβλίο της Τριλογίας του Κυβερνήτη θα έχει τον τίτλο «Rise of the Governor». Ο σπουδαίος Κόρμακ Μακάρθι, που ο Χάρολντ Μπλουμ κατατάσσει πρώτο-πρώτο από τους σύγχρονους, εν ζωή, συγγραφείς στον Δυτικό του Κανόνα (όλα τα βιβλία του Μακάρθι κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη), έχει γράψει τον αριστουργηματικό «Δρόμο», που έγινε και μια εξαιρετικά καλή ταινία, χαμηλών τόνων και μεγάλων, ξαφνικών εντάσεων, ενώ πέρσι διαβάσαμε από τις εκδόσεις Ίκαρος τον ξεχωριστό «Σταθμό Έντεκα» της Emily St. John Mandel, που μας άρεσε πολύ ιδίως για τον τρόπο που ανακατεύει τον χρόνο, όπως ένας χαρτοπαίκτης την τράπουλα. Ιέρεια του υποείδους είναι ασφαλώς η Μάργκαρετ Άτγουντ, κυρίως με την Τριλογία του Τέλους του Κόσμου: «Όρυξ και Κρέικ», «Η χρονιά της πλημμύρας», «Το τέλος του κόσμου» (όλα τους από τις εκδόσεις Ψυχογιός), ενώ πρόσφατα εξέδωσε και το επίσης δυστοπικό «Η καρδιά πεθαίνει τελευταία», για το οποίο θα μιλήσουμε σε επόμενο σημείωμα, καθώς η χαλκέντερη Άτγουντ είναι one of a kind. Η speculative fiction (εναλλακτική ιστορία, επιστημονική φαντασία, fantasy, horro) ενδιαφέρει πολύ τη στήλη, όπως θα έχει καταλάβει ακόμη και ο μη προσεκτικός αναγνώστης.

Μια νεκρή Σικελία

Η «Άννα» λοιπόν, για να επανέλθουμε, είναι ένα περιπετειώδες και στοχαστικό μυθιστόρημα που διαδραματίζεται σε έναν κόσμο χωρίς ενήλικες: από κάποιο τερτίπι της τύχης, όλοι οι άνθρωποι πεθαίνουν − εκτός από τα παιδιά. Θα χαθούν όμως κι αυτά όταν φτάσουν τα δεκατέσσερα ή κάπου εκεί γύρω. Θα κολλήσουν την Κόκκινη, όπως έχουν ονομάσει την αρρώστια, θα γεμίσουν κόκκινες κηλίδες και πληγές στο σώμα τους, τα χείλη τους θα σκάσουν, οι ζοφεροί πόνοι τελικά θα τα συντρίψουν − και θα αφήσουν τα ακόμη μικρότερα να αγωνίζονται να επιβιώσουν σε έναν κόσμο που σύντομα, αν δεν γίνει κάποιο θαύμα, θα μείνει χωρίς ανθρώπους − το αργότερο σε δεκατέσσερα χρόνια ή μάλλον σε δέκα, καθώς το βιβλίο αρχίζει τον πέμπτο χρόνο μετά την εκδήλωση της πανδημίας που αφάνισε τους μεγάλους. Το τέλος της ανθρωπότητας είναι κοντά. Ωστόσο, δεν έχει φτάσει ακόμη.

Πρωταγωνίστρια είναι η Άννα, το δεκατριάχρονο κορίτσι που χαρίζει το όνομά του στο βιβλίο. Ζει στη Σικελία μαζί με τον πολύ μικρότερο αδερφό της, τον Άστορ, και ονειρεύεται να περάσει το Στενό της Μεσσήνης και να βρεθεί απέναντι, στην ηπειρωτική χώρα, όπου ίσως −θέλει να πιστεύει, γιατί δεν μπορεί να κάνει αλλιώς− ζουν ακόμη μεγάλοι και όπου ίσως κάποιοι έχουν ανακαλύψει κάποιο φάρμακο για την Κόκκινη, ένα αντίδοτο. Όλα γύρω της, στο Παλέρμο και οπουδήποτε αλλού, είναι νεκρά, κατεστραμμένα, βανδαλισμένα και πνιγμένα στη σκόνη και στα αγριόχορτα. Στον θάνατο. Η έξαλλη χλωρίδα ανακτά λίγο-λίγο το βασίλειό της, πνίγοντας τα ερείπια των πόλεων, ενώ τα σκυλιά έχουν αγριέψει και κυνηγούν σε αγέλες τους λιγοστούς επιζώντες.

Ωστόσο, και πάλι όπως είπαμε, η ανθρωπότητα δεν έχει πει την τελευταία της λέξη. Ομάδες παιδιών, είτε μοναχικών είτε ενωμένων σε μικρούς «στρατούς», και κυρίως σε ένα ισχυρό και με στοιχεία θρησκείας clan, διασχίζουν την έρημη χώρα προσπαθώντας να επιβιώσουν με κάθε τρόπο, ακόμη και δολοφονώντας. Η Άννα και ο αδερφός της θα πρέπει να σωθούν από τα άλλα παιδιά, τα άγρια, και να καταφέρουν να περάσουν απέναντι. Ίσως εκεί να υπάρχει σωτηρία − ίσως να νικήσουν κάπως τον χρόνο.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η Άννα άντεξε και ξεπέρασε αμέτρητες οδύνες, σπαραχτικές και κεραυνοβόλες σαν εκρήξεις σε δεξαμενές υγραερίου, που λίμναζαν ακόμη στην καρδιά της. Μετά τον θάνατο των γονιών της είχε βυθιστεί σε μια απέραντη, βουβή μοναξιά που την είχε αποχαυνώσει για μήνες ολόκληρους, μα ούτε μια φορά, ούτε ένα δευτερόλεπτο δεν της είχε περάσει από το μυαλό η ιδέα να δώσει τέλος στη ζωή της, γιατί ένιωθε πως η ζωή ξεπερνά σε δύναμη καθετί. Η ζωή δεν μας ανήκει, μας διαβαίνει. Η ζωή της ήταν ίδια με εκείνη που ωθεί μια ποδοπατημένη κατσαρίδα να κουτσαίνει στα δυο πόδια, η ίδια που κάνει ένα σκεπαρνοχτυπημένο φίδι να το σκάει σέρνοντας πίσω τα εντόσθιά του. Η Άννα, ασυναίσθητα, ένιωθε πως όλα τα πλάσματα αυτού του πλανήτη, από τα σαλιγκάρια μέχρι τα χελιδόνια, συμπεριλαμβανομένων και των ανθρώπων, πρέπει να ζήσουν. Αυτό είναι το χρέος μας, αυτό γράφει η σάρκα μας. Πρέπει να προχωράμε χωρίς να κοιτάζουμε πίσω, γιατί η ενέργεια που μας κατακλύζει είναι ανεξέλεγκτη. Κι ακόμη κι αν είμαστε απεγνωσμένοι, σακατεμένοι ή τυφλοί, εξακολουθούμε να τρεφόμαστε, να κοιμόμαστε, να κολυμπάμε αντιμέτωποι με τη δίνη που μας τραβά στις σπείρες της.

ΥΓ.: Με τον Ανταίο στην Κρήτη

Όπως μας πληροφόρησε η μεταφράστρια του βιβλίου, ο Ammaniti έχει εμμονή με την παιδική ηλικία, που ίσως οφείλεται στη σχέση και στις εμπειρίες που είχε από τον πατέρα του, έναν από τους πιο γνωστούς Ιταλούς ψυχαναλυτές. Η «Άννα» είναι επίσης το πρώτο του βιβλίο με κεντρικό ήρωα ένα κορίτσι, αλλά και το πρώτο στο οποίο ο κεντρικός ήρωας-παιδί δρα αυτόνομα, χωρίς γονείς. Εμπνεύστηκε την ιστορία του στην Κρήτη, όπου είχε πάει διακοπές με τον Ανταίο Χρυσοστομίδη και έναν ακόμη φίλο του, Ιταλό. Ήταν κακόκεφος, λέει, και κάποια στιγμή ξεμάκρυνε από την παρέα. Βρέθηκε σε μια παραλία με ένα βιβλίο στο χέρι, όταν ξαφνικά παρατήρησε μια παρέα παιδιών έξι έως έντεκα ετών που περπατούσαν μόνα τους στην παραλία, σοβαρά-σοβαρά. Του έκανε εντύπωση που είχαν ύφος ενήλικα. Και τότε αναρωτήθηκε πώς θα ήταν ο κόσμος μας χωρίς ενήλικες: «Κάποια στιγμή», έγραψε, «ένα από τα μεγαλύτερα παιδιά κοντοστάθηκε και έδωσε σε όλους από ένα φιλί στον ώμο. Μπορεί να ήταν μια πράξη μεταμέλειας, μπορεί κάποιο συμβόλαιο αδερφοσύνης. Δεν ξέρω. Είχαν κατιτί μεγαλίστικο αυτά τα παιδιά, κάτι απολύτως σοβαρό στον τρόπο συνύπαρξής τους».

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ