Το φιλολογικό πάρε-δώσε μεταξύ Τσε, Φιντέλ και «Ερνέστο» (Χέμινγουεϊ) στην επαναστατημένη Κούβα

Το φιλολογικό πάρε-δώσε μεταξύ Τσε, Φιντέλ και «Ερνέστο» (Χέμινγουεϊ) στην επαναστατημένη Κούβα Facebook Twitter
Ο Τσε Γκεβάρα ενώ διαβάζει την (συντηρητική) αργεντίνικη εφημερίδα La Nación.
0

Υπήρχαν περίοδοι αναμονής που έκαναν τη ζωή βασανιστικά μονότονη για τους Κουβανούς αντάρτες στα βουνά της Σιέρα Μαέστρα και ο Τσε Γκεβάρα τους ενθάρρυνε πάντα να διαβάζουν. Οτιδήποτε, αλλά κυρίως τους σύστηνε να κουβαλάνε μαζί τους έργα εκτός μυθοπλασίας παρά το ενοχλητικό τους βάρος – «καλές βιογραφίες ηρώων του παρελθόντος, ιστορικούς τόμους, οικονομικές και γεωγραφικές μελέτες» - για να τους αποσπάνε την προσοχή από πειρασμούς όπως ο τζόγος ή το ποτό.

Περιέργως ίσως, ένα από τα πιο δημοφιλή αναγνώσματα στο στρατόπεδο, σύμφωνα με το νέο βιβλίο "¡Cuba Libre!: Che, Fidel, and the Improbable Revolution That Changed World History" (Ο Τσε, ο Φιντέλ και η απίθανη επανάσταση που άλλαξε την ιστορία του κόσμου) του Tony Perrottet, ήταν η ισπανική έκδοση μιας ανθολογίας μεγάλων ανδρών στην ιστορία των ΗΠΑ από το Reader's Digest.

Αυτό τουλάχιστον είχε διαπιστώσει ο απεσταλμένος του τηλεοπτικού δικτύου CBS Ρόμπερτ Τάμπερ καθώς έβλεπε το βιβλίο να πηγαίνει από χέρι σε χέρι, ενδεχομένως και εξαιτίας της παρουσίας του Αμερικανού δημοσιογράφου στον καταυλισμό.

O Φιντέλ Κάστρο συμβουλευόταν συχνά το «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», αντλώντας από το μυθιστόρημα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ που είχε ως φόντο τον Ισπανικό Εμφύλιο, πολύτιμες ιδέες και στρατηγικές ανταρτοπόλεμου.

Το φιλολογικό πάρε-δώσε μεταξύ Τσε, Φιντέλ και «Ερνέστο» (Χέμινγουεϊ) στην επαναστατημένη Κούβα Facebook Twitter
Ο Τσε διαβάζει τον "Φάουστ" του Γκαίτε στον καταυλισμό των ανταρτών στα βουνά της Σιέρα Μαέστρα

Μεγάλο σουξέ είχε επίσης «Το δέρμα» του Κούρτσιο Μαλαπάρτε, νουβέλα στην οποία καταγράφονται οι συνθήκες της κατοχής της Νάπολης από τους Συμμάχους μετά την λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. (Πάντα πεπεισμένος για την τελική νίκη, ο Φιντέλ πίστευε ότι η ανάγνωση του βιβλίου θα βοηθούσε να διασφαλιστεί η καλή διαγωγή των ανδρών του μετά την κατάληψη της Αβάνας).

Ανάρπαστο επίσης είχε γίνει το «Ανθρώπινο κτήνος» του Εμίλ Ζολά, ενώ ο Τσε παραλίγο να χάσει τη ζωή του κατά τη διάρκεια μιας αεροπορικής επίθεσης που τον βρήκε απορροφημένο από το βιβλίο «Η παρακμή και η πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας» του Βρετανού ιστορικού και πολιτικού του 18ου αιώνα, Έντουαρντ Γκίμπον.

Το πιο ενδιαφέρον όμως φιλολογικό απόκομμα του μεγάλου λευκώματος της Κουβανικής Επανάστασης είναι ίσως η δήλωση που είχε κάνει ο Φιντέλ Κάστρο στον Ισπανό δημοσιογράφο Ιγκνάσιο Ραμονέτ σύμφωνα με την οποία συμβουλευόταν συχνά το «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», αντλώντας από το μυθιστόρημα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ που είχε ως φόντο τον Ισπανικό Εμφύλιο, πολύτιμες ιδέες και στρατηγικές ανταρτοπόλεμου.

«Αυτό το βιβλίο είχε γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Και πάντα επιστρέφαμε σ΄ αυτό, αναζητώντας έμπνευση και συμβουλές».

Ο «Ερνέστο», όπως αποκαλούσαν τον διάσημο Αμερικανό εμιγκρέ στην Κούβα εκείνο τον καιρό, είχε γράψει το βιβλίο με βάση τις εμπειρίες του ως πολεμικός ανταποκριτής στην Ισπανία το 1937 και οι σελίδες του είναι γεμάτες από άτακτες εχθροπραξίες ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα. Τον καιρό που δακτυλογραφούσε το βιβλίο σε μια γραφομηχανή Remington στο δωμάτιο 511 του αποικιακής αισθητικής ξενοδοχείου Ambos Mundos στην Παλιά Πόλη της Αβάνας, δεν φανταζόταν ότι μια ανάλογη σύρραξη θα συνέβαινε στην χώρα που είχε υιοθετήσει ως δεύτερη πατρίδα.

Το φιλολογικό πάρε-δώσε μεταξύ Τσε, Φιντέλ και «Ερνέστο» (Χέμινγουεϊ) στην επαναστατημένη Κούβα Facebook Twitter
Ο 'Ερνέστο" Χέμινγουεϊ με τον Φιντέλ Κάστρο στην Αβάνα μετά την επικράτηση της Κουβανικής επανάστασης.

Δεν θα μπορούσε πάντως να ισχυριστεί όποιος έχει διαβάσει το βιβλίο ότι παρουσιάζει συγκεκριμένες τακτικές ανταρτοπόλεμου πέρα από κάποιες σκόρπιες ιδέες, όπως ας πούμε η τοποθέτηση σπάγκου στην περόνη χειροβομβίδας έτσι ώστε να μπορεί να πυροδοτηθεί από απόσταση. Πιο χρήσιμη μάλλον για τους αντάρτες του Φιντέλ ήταν η ιδιότητα του βιβλίου ως εγχειριδίου για τις ψυχολογικές επιπτώσεις του άτακτου αντάρτικου.

Παρότι είναι βέβαιο ότι ο Χέμινγουεϊ θα ένιωθε βαθιά κολακευμένος από την υψηλή δημοτικότητα του έργου του στις τάξεις των Κουβανών επαναστατών, παρέμεινε σιωπηλός γενικά σχετικά με την επανάσταση που συνέβαινε γύρω από το νέο του σπίτι. Εκ των υστέρων, ο φίλος και καπετάνιος του ψαροκάικου που χρησιμοποιούσε τακτικά ο συγγραφέας και είχε το όνομα "Pilar", θα καυχιόταν ότι αυτός και o «Ερνέστο» τροφοδοτούσαν λαθραία τους αντάρτες με όπλα που έκρυβαν στο καΐκι, αλλά αυτή μάλλον ήταν μια ωραία ιστορία για τους τουρίστες.

Κατ' ιδίαν, ο Χέμινγουεϊ μιλούσε με τις χειρότερες βρισιές για τον δυνάστη της Κούβας, Φουλγκένσιο Μπατίστα, τον οποίο σε μια επιστολή του είχε αποκαλέσει «πουτάνας γιο». Η μόνη όμως δημόσια διαμαρτυρία ενάντια στο καθεστώς που ανέτρεψε τελικά ο Φιντέλ Κάστρο, ήταν όταν δήλωσε ότι δωρίζει το Νόμπελ λογοτεχνίας που είχε κερδίσει, στον Κουβανικό λαό. Αντί να επιτρέψει σε κάποιο κυβερνητικό ίδρυμα να το κρατήσει ως έκθεμα όμως, το παρέδωσε για φύλαξη στον Καθεδρικό της Παναγίας στην Αβάνα. Ακόμα εκεί βρίσκεται, σε μια γυάλινη θήκη στον τοίχο.

Με στοιχεία από το The Paris Review

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Βιβλίο / Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Ολοένα περισσότερο διευρύνεται η τάση έκδοσης κλασικών και σπάνιων κειμένων σε μικρό μέγεθος που τοποθετούνται δίπλα στο ταμείο και συνιστούν την προσπάθεια ενός εκδοτικού οίκου να φέρει σπουδαία έργα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Βιβλίο / I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Η θεωρητικός, εικαστικός, κριτικός, συγγραφέας και εκδότρια Κρις Κράους μπορεί να μην άλλαξε τα δεδομένα στον αγγλόφωνο κόσμο εκδίδοντας τα βιβλία των Γάλλων θεωρητικών αλλά προκάλεσε άπειρες συζητήσεις με το πρωτότυπο φεμινιστικό βιβλίο της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Βιβλίο / Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Ένα τολμηρό καλλιτεχνικό project έγινε η αφορμή για να κάνει ο εικαστικός René Habermacher ένα ταξίδι στη θάλασσα με πλήρωμα έξι ναύτες κι έναν καπετάνιο, απαθανατίζοντας μια σουρεαλιστική εμπειρία που κατέληξε σε ναυάγιο. Το βιβλίο «The Pleasure Principle» καταγράφει αυτό το ταξίδι μέσα από φωτογραφίες του René, κείμενα και εικαστικά έργα, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση.
M. HULOT
Νίκος Μάντης «Το χιόνι του καλοκαιριού»

Το πίσω ράφι / Για τις απουσίες που μας κάνουν αργούς στα αισθήματα

Καλοκαίρι στην Πελοπόννησο, στη σκιά της δεκαετίας του ’80: ένα πληγωμένο παιδί, μια μητέρα που επιστρέφει αλλαγμένη και μυστικά που βαραίνουν τη σιωπή των ενηλίκων - αυτά ξετυλίγει ο Νίκος Α. Μαντής στο πρώτο του μυθιστόρημα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Νέα βιβλία που περιμένουμε ως το τέλος του χρόνου, και κάποιες επανεκδόσεις

Fall Preview 2025 / 13 βιβλία που περιμένουμε ως το τέλος της χρονιάς

Ο πάντα επίκαιρος Καβάφης, νέα, σύγχρονα και παλιότερα ονόματα της λογοτεχνικής σκηνής και κάποιες ξεχωριστές επανεκδόσεις που δικαίως θα διεκδικήσουν χώρο στη βιβλιοθήκη όλων, βιβλιόφιλων και μη.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Εμανουέλ Καρέρ «Ένα ρωσικό μυθιστόρημα»

Το πίσω ράφι / Ένα επτασφράγιστο μυστικό που προκάλεσε αμηχανία και πάταγο

Προκλητικός, ωμός, συχνά σοκαριστικός, ο Εμανουέλ Καρέρ εξερευνά στο «Ένα ρωσικό μυθιστόρημα» το οικογενειακό του παρελθόν, φέρνοντας σε δύσκολη θέση ακόμα και τα πιο κοντινά του πρόσωπα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ζυμώνοντας ψωμί και ταριχεύοντας έναν νεκρό στην αρχαία Αίγυπτο

Αναγνώσεις / Ζυμώνοντας ψωμί και ταριχεύοντας έναν νεκρό στην αρχαία Αίγυπτο

Πώς ήταν η ζωή στην αρχαία Αίγυπτο; Ένας Αμερικανός αρχαιολόγος περιγράφει το 24ωρο των ανθρώπων κάθε ιδιότητας και κοινωνικής τάξης στις Θήβες της αρχαίας Αιγύπτου μέσα από ιστορίες που θα μπορούσαν να είναι αληθινές.
THE LIFO TEAM