Δύο σπουδαίες συλλογές διηγημάτων των Σέργουντ Άντερσον και Λουσία Μπερλίν μεταφράζονται στα ελληνικά

Δύο σπουδαίες συλλογές διηγημάτων των Σέργουντ Άντερσον και Λουσία Μπερλίν μεταφράζονται στα ελληνικά Facebook Twitter
Σέργουντ Άντερσον και Λουσία Μπερλίν
0

Αν ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ έγραφε για τη μελαγχολία που γεννούν τα ψεύτικα πάρτι στην καρδιά της κρίσης, ο Σέργουντ Άντερσον επέμενε να περιγράφει τι συμβαίνει όταν όλοι αυτοί οι καλεσμένοι μείνουν μόνοι, μακριά από το κλίμα της μεγάλης γιορτής. Τι αποκαλύπτεται καθώς επιστρέφουν στην οικία τους, όταν θυμούνται την καταγωγή τους, ξαναφέρνουν στον νου έναν χαμένο έρωτα ή αρχίσουν να χάνονται στο ασυνάρτητο των σκέψεων που ενίοτε φέρνουν στο φως ξεκάθαρες αλήθειες. Ο σπουδαίος διηγηματογράφος-ψυχικός ανατόμος που ήξερε καλά πως η καρδιά της Αμερικής χτυπάει στις Μεσοδυτικές Πολιτείες, που έφτασε με τη γλυκόπικρη αψάδα και την κοφτή γραφή να επηρεάζει από τον Φόκνερ έως τον Κάρβερ, θεωρείται πλέον κλασικός. Στην Ελλάδα παραδόξως δεν είναι γνωστός και ανέλαβαν να μας τον συστήσουν οι εκδόσεις Έρμα μέσα από τη συλλογή Θάνατος στο δάσος και άλλα διηγήματα, σε ακριβή μετάφραση και πλήρως κατατοπιστικό επίμετρο του Σπύρου Γιανναρά.


Οι ήρωες του Άντερσον δεν είναι ποτέ καλοί ή κακοί ούτε έχουν ένα κεντρικό χαρακτηριστικό που κατευθύνει τις πράξεις τους. Ενίοτε αντιφατικοί, όπως ο ίδιος, μοιάζουν να ορίζονται από τις αρχές της αφήγησης και την ανθρώπινη διάσταση που καταδεικνύει με κάθε τρόπο πως τίποτα δεν της είναι ξένο. Κάθε ανθρωπότυπος, κόντρα σε κάθε είδους πρόγνωση, μπορεί να μεταμορφωθεί σε ένα παράξενο φαντασιακό στοιχειό, σε άγιο ή σε εγκληματία, να δώσει αφορμή για ονειρικά ταξίδια, τα οποία ενίοτε φαντάζουν με εφιάλτη, όπως αυτό με την ηλικιωμένη γυναίκα στον Θάνατο στο δάσος, η οποία μετά τον θάνατό της μοιάζει με νεαρή μεταφυσική θεότητα που μπροστά της υποτάσσονται ακόμα και τα λυσσασμένα σκυλιά.

Αν θέλεις να καταγράψεις με ακρίβεια τα αδιέξοδα του αμερικανικού σύμπαντος, τις ορδές των απονενοημένων, το ετερόκλητο χρώμα κάθε εθνότητας και φυλής, τα ανέφικτα όνειρα που συγκρούονται μετωπικά με τις επιβεβλημένες συνθήκες, τότε αρκεί μια ματιά σε μερικά από τα συγκλονιστικά διηγήματα της Λουσία Μπερλίν.


Τα όρια μεταξύ φαντασίωσης και πραγματικότητας, όπως αυτά της εξήγησης ή της παράνοιας, του ηθικού ή του ανήθικου, εναπόκεινται αποκλειστικά στη δαιμονισμένη φαντασία του αφηγητή, του μόνου ιδανικού παντοκράτορα και ικανού να δώσει το στίγμα: αυτός είναι που μπορεί να κάνει τη γριά να μοιάζει με νέα στο Θάνατο στο Δάσος, που μπορεί να μετατρέψει την αθώα σύζυγο σε ένοχη στο Εδώ είναι - Κάνει το μπάνιο της, που δύναται στη φαντασία του να κάνει μια κοντή, παχουλή γυναίκα να μοιάζει «σαν βασίλισσα» στην ομώνυμη ιστορία. Άλλωστε, πάνω απ' όλα, και με μια δύναμη που τον έκανε να νικάει κάθε ανασφάλεια, ο Άντερσον ήταν καθαρόαιμος συγγραφέας. Όχι μόνο αυτός τον οποίο, όπως μας ενημερώνει ο μεταφραστής του στο προοίμιο, αγάπησε ο Μίλερ και τον έμαθε στον Κατσίμπαλη και τον Σεφέρη, αλλά και αυτός που βασανίστηκε τα μάλα από τη διαδικασία της γραφής, όπως φαίνεται στο αυτοβιογραφικό Η Πλημμύρα, όπου «ένας καθηγητής προσπαθεί να γράψει ένα βιβλίο με θέμα τις αξίες», ή στο Χαμένο Μυθιστόρημα, όπου ο πρωταγωνιστής ακροβατεί ανάμεσα στις οικογενειακές ατυχίες και τη συγγραφική διαδικασία.


Ίσως ο ίδιος ο Άντερσον, που έζησε τόσες αλλαγές και βασανίστηκε, κατάλαβε ότι τα πάντα είναι θέμα τύχης, στιγμιαίας ενατένισης ή αποκαλυψιακού θάμβους: αυτού που κάνουν τα πράγματα να «ωχριούν», όπως τονίζει επιτακτικά ή να λάμπουν προς στιγμήν και έπειτα να εξαφανίζονται πάλι. «Εγώ, προσωπικά, έχω συναντήσει την ομορφιά στα πιο απίθανα μέρη» γράφει σε μία από τις ιστορίες του και το σίγουρο είναι ότι η πιο άγρια ομορφιά κρύβεται εκεί που δεν το περιμένεις, π.χ. σε κάποια γωνιά από τις σελίδες του ή στην ψυχή των πλέον διαλυμένων από τους ήρωές του.

Αν θέλεις να καταγράψεις με ακρίβεια τα αδιέξοδα του αμερικανικού σύμπαντος, τις ορδές των απονενοημένων, το ετερόκλητο χρώμα κάθε εθνότητας και φυλής, τα ανέφικτα όνειρα που συγκρούονται μετωπικά με τις επιβεβλημένες συνθήκες, τότε αρκεί μια ματιά σε μερικά από τα συγκλονιστικά διηγήματα της Λουσία Μπερλίν, βγαλμένα θαρρείς από έναν καλομελετημένο οδηγό παρατήρησης και βιωμένα στην πιο ακραία συνθήκη τους. Τίποτα δεν περισσεύει στην αφήγηση, καμία οδυνηρή λεπτομέρεια δεν τριγυρνά άσκοπα, παρά μεταφέρει με ακρίβεια στο χαρτί τα λάφυρα των επιδρομών της. Η ίδια, άλλωστε, η συγγραφέας έζησε στο πετσί της ό,τι καταγράφεται με ένα περίτεχνο στυλ που αφουγκράζεται ταυτόχρονα την αλήθεια των πράξεων και τη μουσική που ενοικεί στη γλώσσα και τη σκέψη.


Τελειώνοντας, μάλιστα, τις Οδηγίες για οικιακές βοηθούς ‒οι οποίες είναι μεταφρασμένες ιδανικά από την Κατερίνα Σχινά και κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Στερέωμα με πρόλογο της Λίντια Ντέιβις και εισαγωγή του Στίφεν Έμερσον‒, έχεις την αίσθηση ότι κάτι σε έχει κόψει σαν μαχαίρι και η σκέψη έχει για πάντα χτυπηθεί από τη δύναμη των εικόνων. Δεν υπάρχει έλεος εδώ μήτε παρηγοριά παρά, μόνο η κυνική ομορφιά της αριστουργηματικής αφήγησης, ο ήχος από τα δόντια που αφαιρούνται με τανάλια στο επαρχιακό οδοντιατρείο όπως οι βελόνες από την ψυχή, οι βαριές σιωπές στους νοσοκομειακούς θαλάμους ή στις διαδρομές των γεμάτων οικιακές βοηθούς λεωφορείων, η ζέστη στο νοτισμένο στην υγρασία Τέξας που ανεβάζει ακόμα περισσότερο τη θερμοκρασία της απελπισίας της μικρής έγκλειστης στο Σεν Ζοφέφ, τα ουρλιαχτά από τις παράνομες Μεξικανές που αιμορραγούν ύστερα από κάποια αποτυχημένη έκτρωση κάπου στα σύνορα. Ακόμα και ο χρόνος είναι σχετικός και άλλοτε τρέχει με τους γρήγορους, παραληρηματικούς ρυθμούς της ερωτοχτυπημένης Μπέλα από το Η τίγρη δαγκώνει και άλλοτε κυλάει βασανιστικά αργά, όπως ο χρόνος που χρειάζεται ένας ασθενής για να βγάλει τη στολή του στο νοσοκομείο στον Τζόκεϊ ‒ «όπως στον Μίσιμα, όπου χρειάζονται τρεις σελίδες ώσπου να αφαιρέσει το κιμονό της μια κυρία».


Η Λουσία Μπερλίν είχε βιώσει με τρομακτική ακρίβεια όλα όσα περιγράφει. Είχε υπάρξει εξαρτημένη από το αλκοόλ ‒«μέσα στη βαθιά σκοτεινή νύχτα της ψυχής οι κάβες και τα μπαρ είναι πάντα κλειστά»‒, είχε κακοποιηθεί από τον οδοντίατρο παππού της, είχε δουλέψει καθαρίστρια όπως οι ηρωίδες της στις Οδηγίες για οικιακές βοηθούς, είχε ζήσει κοντά στα μεταλλωρυχεία όπου εργαζόταν ο μηχανικός πατέρας της, όπως η Λου στον Πόνο-Φάντασμα, είχε περάσει και από το Μεξικό και είχε δει, όπως η Ελίζ Γκορ στο Toda luna, todo ano, παραλίες σαν αυτή της πόλης του Σιχουατανέχο, η οποία «ανέδιδε αχνή λάμψη, ένα πρασινωπό φως που χόρευε. Πυγολαμπίδες στο πράσινο του μοσχολέμονου. Σαν νέον. Τα κορίτσια του χωριού τις έβαζαν στα μαλλιά τους όταν έβγαιναν περίπατο το σούρουπο, σουλατσάροντας σε παρέες των δύο ή των τριών. Άλλες σκόρπιζαν τα έντομα στα μαλλιά τους κι άλλες τα τακτοποιούσαν στη σειρά σαν σμαραγδένιες τιάρες».


Πάντοτε αποσυνάγωγη και με την εσωτερική μελαγχολία που αποδέσμευε αδιανόητα βολτ αφηγηματικής ενέργειας, στο χαρτί προσπαθούσε να βολέψει τη διαλυμένη της ζωή ‒αλκοολισμός, τρεις αποτυχημένοι γάμοι, κλονισμένη υγεία‒ λόγω της τεράστιας ανάγκης της για τρυφερότητα. Η αλήθεια της όμως άστραφτε σαν χρυσάφι στις επηρεασμένες από τον Τσέχοφ, κεντημένες με ακρίβεια αριστουργηματικές ιστορίες της που ακούγονται όπως ο θόρυβος που κάνει η βουκαμβίλια στον αέρα, τα πουλιά που κελαηδούν όλο ζωή, το θρόισμα από ένα ωραίο φόρεμα. Σπουδαία συγγραφέας, μια πραγματικά «λογοτεχνική ιδιοφυΐα», όπως έγραψαν γι' αυτήν οι «New York Times» ‒ ευτυχώς, κατάφερε να βρει, έστω μετά θάνατον, την ηρεμία και την αναγνώριση που δεν βρήκε εν ζωή.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τζόναθαν Κόου: «Τι ωραίο πλιάτσικο!»

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
ΕΠΕΞ Γυναικείες φωνές από διαφορετικά μέρη του κόσμου

Βιβλίο / Από τη Μαλαισία μέχρι το Μεξικό: 5 νέα βιλία που αξίζει να διαβάσετε

5 συγγραφείς από διαφορετικά σημεία του πλανήτη χαράζουν νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Ανάμεσά τους, η Τζόχα Αλχάρθι που κέρδισε το Booker και η βραβευμένη με Πούλιτζερ Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Αρχαιολογία / Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Η διακεκριμένη ιστορικός Mary Beard στο βιβλίο της «Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες. Οι ηγεμόνες του αρχαίου ρωμαϊκού κόσμου», παρουσιάζει τη ζωή και το έργο των αυτοκρατόρων μέσα από ανεκδοτολογικές αφηγήσεις και συναρπαστικές λεπτομέρειες, που θυμίζουν απολαυστικό μυθιστόρημα. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια εστιάζει στον ρόλο των δούλων, τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στη σεξουαλική ζωή των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.
M. HULOT
Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT