«84, Charing Cross Road»: Ένα cult βιβλίο που γοητεύει μέχρι σήμερα τους λάτρεις της ζωής

Έλεν Χανφ «84, Charing Cross Road» Facebook Twitter
Στο μικροσκοπικό Marks & Co, ένα βιβλιοπωλείο βγαλμένο θαρρείς από τον κόσμο του Ντίκενς, ποτισμένο από τις ανάκατες μυρωδιές της μούχλας, του χρόνου, του ξύλου και της σκόνης, τα πακέτα και οι ανάλαφρες, περιπαιχτικές επιστολές της Χανφ εισβάλλουν σαν δροσερό αεράκι. © Hulton Archive/Getty Images/ Ideal Image
0

«ΕΙΝΑΙ ΕΝΤΕΛΩΣ ΑΠΙΣΤΕΥΤΟ αυτό που μου συνέβη. Θαυμαστές απ’ όλο τον κόσμο με θεωρούν δικό τους άνθρωπο! Στο Λονδίνο μόνο και μόνο επειδή ταχυδρόμησα μια χούφτα γράμματα σε φίλους, υπάρχει στο μέρος όπου κάποτε βρισκόταν το βιβλιοπωλείο μια αναμνηστική πλάκα με τ’ όνομά μου! Και μολονότι είμαι πεπεισμένη ότι υπήρξα συγγραφέας χωρίς μεγάλη κουλτούρα και χωρίς πολύ ταλέντο, έχω μια πλάκα αφιερωμένη σ’ εμένα σ’ έναν από τους τοίχους του Λονδίνου! Ποιος θα τολμούσε να φανταστεί μια παρόμοια ιστορία;»

Η ιστορία που εξακολουθούσε να ξαφνιάζει την Αμερικανοεβραία Έλεν Χανφ ως τα βαθιά της γεράματα –πέθανε το 1997 πάμφτωχη σε γηροκομείο του Μανχάταν– οφείλεται ακριβώς «σε μια χούφτα γράμματα» που αντάλλαξε με το προσωπικό του λονδρέζικου βιβλιοπωλείου Marks & Co, στον αριθμό 84 επί της οδού Charing Cross.

Τριάντα πέντε χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση το «84, Charing Cross Road» κυκλοφόρησε και στα ελληνικά (μετ. Κ. Σχινά, Πόλις) επιβεβαιώνοντας την φήμη του ως cult βιβλίου «που δανειζόμαστε από τους φίλους μας και το δανείζουμε σε άλλους με τη σειρά μας»

Η Χανφ είχε ανακαλύψει την ύπαρξή του Marks & Co τυχαία, χάρη σε διαφημιστική αγγελία, κι επί μια εικοσαετία προμηθευόταν από αυτό σπάνια έργα της αγγλοσαξονικής γραμματείας. Οι επιστολές της, ωστόσο, ξεπερνούσαν τα όρια μιας απλής παραγγελίας, κι εκείνες που λάμβανε άρχισαν αναπόφευκτα να ξεφεύγουν από την επαγγελματική τυπικότητα.

Γι’ αυτό, όταν το 1970 δημοσιεύτηκαν ατόφιες σ’ έναν μικρό τόμο και στη συνέχεια διασκευάστηκαν για την τηλεόραση, το θέατρο και το σινεμά (βλ. την ταινία «84 Charing Cross Road» του Ντέιβιντ Τζόουνς με πρωταγωνιστές την Αν Μπάνκροφτ και τον Άντονι Χόπκινς) ανέσυραν τη Χανφ από την αφάνεια και χάρισαν ευφορία σ’ εκατομμύρια νέους αποδέκτες.

84, Charing Cross Road
Έλεν Χανφ, 84, Charing Cross Road, Μτφρ.: Κατερίνα Σχινά, Εκδόσεις Πόλις

Τριάντα πέντε χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση το «84, Charing Cross Road» κυκλοφόρησε και στα ελληνικά (μετ. Κ. Σχινά, Πόλις) επιβεβαιώνοντας την φήμη του ως cult βιβλίου «που δανειζόμαστε από τους φίλους μας και το δανείζουμε σε άλλους με τη σειρά μας», όπως είχε αποφανθεί εξαρχής το Newsweek. 

Tι είναι όμως αυτό που το καθιστά τόσο ελκυστικό; Μόνο η λατρεία του τυπωμένου χαρτιού που αναδύεται από κάθε σελίδα του ή κάτι παραπάνω;

Πάνω σ’ αυτήν τη γέφυρα που επί είκοσι χρόνια ένωνε τις δυο πλευρές του Ατλαντικού, μέσα από την αλληλογραφία της μποέμισσας Έλεν Χανφ και των υπαλλήλων του Marks & Co –με προεξάρχοντα τον φλεγματώδη υπεύθυνο πωλήσεων Φρανκ Ντόελ– ζωντανεύει μια ολόκληρη εποχή, διασταυρώνονται δυο εντελώς διαφορετικές κουλτούρες, πλάθονται σχέσεις φιλικές ή λανθάνουσες ερωτικές, λύνεται η γλώσσα και το συναίσθημα ανθρώπων που δεν έμελλε να συναντηθούν ποτέ, λες κι είμαστε χωμένοι στην ατμόσφαιρα ενός μεγάλου μυθιστορήματος.

Το φθινόπωρο του 1949 που στέλνει η Χανφ την πρώτη γραπτή παραγγελία της, η μεν Αμερική είναι η αναδυόμενη υπερδύναμη του πλανήτη, η δε Βρετανία παλεύει να διαχειριστεί τη μεταπολεμική οικονομική της εξάντληση.

Παρά τα τριμμένα πουλόβερ και τα σαραβαλιασμένα έπιπλά της, παρά τις αποτυχημένες της προσπάθειες ν’ αναγνωριστεί ως δραματουργός, η Χανφ δεν έχει γνωρίσει το αληθινό πρόσωπο της στέρησης. Οι πανόδετοι άλλωστε θησαυροί των περασμένων αιώνων που εξασφαλίζει πληρώνοντας όσο κι ένα εισιτήριο για κινηματογράφο του Μπρόντγουεϊ, την κάνουν να νιώθει ζάμπλουτη.

Μέχρι λοιπόν ν’ απολογηθεί δια ζώσης, όπως υπόσχεται στους Βρετανούς φίλους της, για λογαριασμό της υπεροπτικής πατρίδας της, φροντίζει να τους στέλνει μαζί με τις παραγγελίες της πακέτα με αγαθά που εκείνοι στερούνται: από ζαμπόν και αυγά σε σκόνη μέχρι νάιλον κάλτσες – αξεσουάρ εξωτικό για την εποχή.

84, charing cross road Facebook Twitter
Σκηνή από την ταινία «84, charing cross road» με τον Άντονι Χόπκινς.

Στο μικροσκοπικό Marks & Co, ένα βιβλιοπωλείο βγαλμένο, θαρρείς, από τον κόσμο του Ντίκενς, ποτισμένο από τις ανάκατες μυρωδιές της μούχλας, του χρόνου, του ξύλου και της σκόνης, τα πακέτα και οι ανάλαφρες, περιπαιχτικές επιστολές της Χανφ εισβάλλουν σαν δροσερό αεράκι.

Σιγά-σιγά στα γράμματα που ανταλλάσσονται εγκαθίσταται η οικειότητα, οι βιβλιοφιλικές αναφορές ανακατεύονται με στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής ένθεν και ένθεν, και η ελπίδα ότι η Χανφ θα εμφανιστεί κάποια στιγμή στο Λονδίνο με σάρκα και οστά διατηρείται ανέπαφη. 

Τα χρόνια όμως περνούν και το ταξίδι της συνεχώς αναβάλλεται. Κι όταν επιτέλους έρχεται η στιγμή, τόσο ο πρωταρχικός και προνομιούχος συνομιλητής της, ο Φραν Ντόελ, όσο και το ίδιο το βιβλιοπωλείο, δεν υπάρχουν πια. Έμεινε αυτή «η χούφτα γράμματα» που συμπυκνώνει τα πάντα και γοητεύει μέχρι σήμερα όχι μόνο τους λάτρεις των βιβλίων αλλά και της ζωής.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλοι οι άνθρωποι του βασιλιά» του Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν: Αυτό είναι το βιβλίο της χρονιάς

Βιβλίο / «Όλοι οι άνθρωποι του βασιλιά» του Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν: Αυτό είναι το βιβλίο της χρονιάς

Για πρώτη φορά μεταφράζεται στα ελληνικά και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις το αριστούργημα του Πεν Γουόρεν, ένα πολιτικό και ταυτόχρονα υπαρξιακό μυθιστόρημα και ένα από τα πιο σημαντικά του 20ού αιώνα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Βιβλίο / Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Ολοένα περισσότερο διευρύνεται η τάση έκδοσης κλασικών και σπάνιων κειμένων σε μικρό μέγεθος που τοποθετούνται δίπλα στο ταμείο και συνιστούν την προσπάθεια ενός εκδοτικού οίκου να φέρει σπουδαία έργα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Βιβλίο / I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Η θεωρητικός, εικαστικός, κριτικός, συγγραφέας και εκδότρια Κρις Κράους μπορεί να μην άλλαξε τα δεδομένα στον αγγλόφωνο κόσμο εκδίδοντας τα βιβλία των Γάλλων θεωρητικών αλλά προκάλεσε άπειρες συζητήσεις με το πρωτότυπο φεμινιστικό βιβλίο της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Βιβλίο / Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Ένα τολμηρό καλλιτεχνικό project έγινε η αφορμή για να κάνει ο εικαστικός René Habermacher ένα ταξίδι στη θάλασσα με πλήρωμα έξι ναύτες κι έναν καπετάνιο, απαθανατίζοντας μια σουρεαλιστική εμπειρία που κατέληξε σε ναυάγιο. Το βιβλίο «The Pleasure Principle» καταγράφει αυτό το ταξίδι μέσα από φωτογραφίες του René, κείμενα και εικαστικά έργα, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση.
M. HULOT