«Το τέλειο έγκλημα»: Το διάσημο ψυχολογικό θρίλερ ανεβαίνει στο θέατρο Κιβωτός

Η ιστορία ενός αρχετυπικού ερωτικού τριγώνου συναρπάζει στο έργο «Dial M for murder», που έγινε γνωστό από την ομώνυμη ταινία του Άλφρεντ Χίτσκοκ.

Το «Τέλειο Έγκλημα» του Φρέντερικ Νοτ είναι από τα πιο διάσημα ψυχολογικά θρίλερ, αφού δεν είναι άλλο από το «Dial M for murder» που ο Χίτσκοκ έκανε διεθνώς γνωστό χάρη στην κινηματογραφική μεταφορά του 1954. Φωτο: Γκιόκας Κωστής

Χρήστος Παρίδης

31.1.2020 | 13:17

Το σκηνικό, το οποίο υπογράφει ο Μανόλης Παντελιδάκης, ένα ευρύχωρο σαλόνι μίνιμαλ αισθητικής, κάπως σκοτεινό, με χαρακτηριστικά που προδίδουν ότι πρόκειται για ένα κλασικό βρετανικό μεγαλοαστικό λίβινγκ ρουμ του παλιού καιρού: πολυέλαιοι που κρέμονται, ένα επιδαπέδιο φωτιστικό σαν μανουάλι, στρωμένα χαλιά, τζάκι, ένα παλιάς τεχνολογίας μαύρο τηλέφωνο επάνω σε ένα τραπέζι-γραφείο που κυριαρχεί στη σκηνή. Και στο βάθος μια παραλληλόγραμμη καδραρισμένη από μπετόν οθόνη που παραπέμπει σε σινεμά.

Η πρώτη μορφή που εμφανίζεται είναι μια έκπληξη, καθώς πρόκειται για τη διάσημη εικόνα του Άλφρεντ Χίτσκοκ με το τσεκούρι. Τον ίδιο τον ακούμε να προλογίζει την ιστορία που θα παρακολουθήσουμε! Φυσικά, πρόκειται για τον σαρκαστικό πρόλογο της περίφημης τηλεοπτικής σειράς αυτοτελών επεισοδίων του CBS «Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ παρουσιάζει» («Alfred Hitchcock Presents»). Αυτό είναι αρκετό για να μας προϊδεάσει για ό,τι θα ακολουθήσει.

Το Τέλειο Έγκλημα του Φρέντερικ Νοτ είναι από τα πιο διάσημα ψυχολογικά θρίλερ, αφού δεν είναι άλλο από το Dial M for murder που ο Χίτσκοκ έκανε διεθνώς γνωστό χάρη στην κινηματογραφική μεταφορά του 1954 (ο ελληνικός τίτλος είναι Τηλεφωνήσατε ασφάλεια αμέσου δράσεως), με την Γκρέις Κέλι σε έναν από τους κεντρικούς ρόλους. Ένα έργο που πρωτοπαρουσιάστηκε στο ραδιόφωνο από το BBC, μια εποχή που το ράδιο ήταν η καθημερινή ψυχαγωγία κάθε νοικοκυριού, αλλά σημείωσε μεγάλη επιτυχία όταν ανέβηκε το 1952 στο Westminster Theatre του Λονδίνου, με αποτέλεσμα να μεταφερθεί στο Μπρόντγουεϊ και να καταλήξει στο Χόλιγουντ.

Πάντως, ο τίτλος της παράστασης στο θέατρο Κιβωτός οφείλεται σε μία από τις πάμπολλες παραλλαγές που ακολούθησαν την επιτυχία της ταινίας του Χίτσκοκ, συγκεκριμένα στο remake του 1998 με τον Μάικλ Ντάγκλας και την Γκουίνεθ Πάλτροου A perfect murder.

Η δράση είναι μηδαμινή, το έργο βασίζεται αποκλειστικά στους διαλόγους. Γι' αυτό, μάλιστα, κατηγόρησαν τον Χίτσκοκ, δηλαδή για το ότι ήταν υπερβολικά θεατρικό.

Η πλοκή έχει να κάνει με ένα ερωτικό τρίγωνο, την πλούσια Μάργκο (που ερμηνεύει η Λίνα Σακκά), τον σύζυγό της Τόνι (Διαμαντής Καραναστάσης) και τον παλιό της φίλο και εραστή Μαρκ (Νίκος Ιωαννίδης). Στην πρωτότυπη εκδοχή του Φρέντερικ Νοτ ο Τόνι είναι τενίστας, ίσως γιατί ως μέλος της βρετανικής μεγαλοαστικής τάξης υπήρξε και ο ίδιος δεινός τενίστας.

Στη θεατρική εκδοχή της Αθήνας είναι πετυχημένος φωτογράφος εφημερίδας και ο ρόλος του συνδέεται με τις εικόνες που προβάλλονται στην οθόνη, φωτογραφίες αλλά και σκίτσα όσων συμμετέχουν στην πλοκή του έργου, λειτουργώντας καταλυτικά στην εξέλιξή του. Ο Μαρκ εδώ δεν είναι απλώς ένας διάσημος συγγραφέας βιβλίων μυστηρίου, όπως στην ταινία, αλλά σεναριογράφος του Χίτσκοκ. Η Μάργκο παραμένει μια πάρα πολύ σικ και καλόγουστα ντυμένη κοσμική, όπως η Γκρέις Κέλι.

Η σκηνοθεσία παίζει με τους ήχους, τους φωτισμούς, τις εικόνες στην οθόνη και όλες τις σύγχρονες θεατρικές συμβάσεις, που πια συνδιαλέγονται με τον κινηματογράφο. Φωτο: Γκιόκας Κωστής

Ενώ ετοιμάζεται να πάει στην όπερα με τον Τόνι, δέχεται επίσκεψη από τον Μαρκ, ο οποίος ζει στη Νέα Υόρκη. Προσποιείται ότι είναι η πρώτη φορά που τον συναντάει, αλλά ο Τόνι ξέρει ήδη τα πάντα για τη σχέση τους. Έναν χρόνο πριν είχε παρακολουθήσει και καταγράψει όλες τις συναντήσεις τους και τώρα σχεδιάζει να την εξοντώσει, είτε λόγω ζήλιας είτε γιατί φοβάται ότι θα τον εγκαταλείψει κι έτσι θα χάσει την άνετη και πλούσια ζωή που είχε ως τώρα.

Συναντάει έναν παλιό του γνώριμο, για τον οποίο έχει φροντίσει να συλλέξει ενοχοποιητικές πληροφορίες, και, αφού τον εκβιάσει, του αναθέτει τη δολοφονία της Μάργκο. Κάτι θα πάει στραβά, όμως, και η Μάργκο βρίσκεται ένοχη για έναν φόνο που δεν έκανε. Τι συνέβη πραγματικά, τι πήγε στραβά; Θα αποδειχτεί το σχέδιο του Τόνι το τέλειο έγκλημα ή ένα μοιραίο λάθος θα προδώσει τον ενορχηστρωτή του; Οι ανατροπές διαδέχονται η μία την άλλη, αποτελώντας μέρος της γοητείας του διάσημου έργου, κάτι που εξηγεί τον λόγο που παραμένει τόσο απολαυστικό.

Η δράση είναι μηδαμινή, το έργο βασίζεται αποκλειστικά στους διαλόγους. Γι' αυτό, μάλιστα, κατηγόρησαν τον Χίτσκοκ, δηλαδή για το ότι ήταν υπερβολικά θεατρικό. Στην παράσταση της ομάδας naan σε σκηνοθεσία Φρόσως Λύτρα οι γρήγοροι, στακάτοι ρυθμοί, το υποδόριο χιούμορ, η υποβλητική κινηματογραφική μουσική, σαν φόρος τιμής στα κλισέ των φιλμ νουάρ του Χόλιγουντ, και η ακρίβεια των ερμηνειών, που επίσης βασίστηκαν στο ευφυές βρετανικό φλέγμα, δημιουργούν ένα αναπάντεχο σασπένς που, ακόμα κι αν γνωρίζεις την έκβαση της ιστορίας, σε κρατάει σε αναμονή για την εξέλιξή της.

Φωτο: Γκιόκας Κωστής

Η σκηνοθέτις Φρόσω Λύτρα, που μαζί με τον μεταφραστή Νίκο Χαρλαύτη διασκεύασαν το αυθεντικό και μεγάλο σε διάρκεια θεατρικό έργο, έχοντας στο ενεργητικό της κι άλλα έργα μυστηρίου, μου εξηγεί: «Η δυσκολία και η πρόκληση είναι να βρεις καινούργιους κώδικες, ώστε να το κάνεις εξίσου ενδιαφέρον με την ταινία. Διαδραματίζεται σε μια αθώα εποχή, τη δεκαετία του '50, ενώ ο σύγχρονος θεατής χρειάζεται τόνους αίματος και βίας για να πειστεί. Εγώ, που λάτρεψα το παλιό Χόλιγουντ και τα κλισέ του, επικεντρώθηκα ακριβώς σε αυτά, αποθεώνοντας και ταυτόχρονα σχολιάζοντάς τα μέσα από τη μουσική και τους ήχους. Όλη η εισαγωγή είναι μια αναφορά σ' εκείνο το σινεμά, συνδέοντας το σήμερα με μια άλλη εποχή».

Η σκηνοθεσία παίζει με τους ήχους, τους φωτισμούς, τις εικόνες στην οθόνη και όλες τις σύγχρονες θεατρικές συμβάσεις, που πια συνδιαλέγονται με τον κινηματογράφο. Τη βραδιά κλείνει και πάλι ο μεγάλος μετρ του μυστηρίου. Η έκπληξη είναι ότι μόλις κυκλοφόρησε το νέο άλμπουμ του Eminem με τίτλο «Music to be murdered by», όπου ο γνωστός Αμερικανός ράπερ φωτογραφίζεται μιμούμενος ακριβώς την πόζα του Χίτσκοκ που προβάλλεται στην παράσταση, στην οποία ακούγονται επίσης η εισαγωγή και ο επίλογος εκείνου. Άλλωστε και ο τίτλος είναι αναφορά σε δίσκο του 1958, με μουσικές ταινιών του «θείου Άλφρεντ». Αλλά, όπως λέει και η σκηνοθέτις: «Ποιος δεν θα 'θελε για συνεργό του τον Χίτσκοκ;»

Το τέλειο έγκλημα (Dial M for Murder)

Συγγραφέας: Φρέντερικ Νοτ

Σκηνοθεσία: Φρόσω Λύτρα

Μετάφραση: Νίκος Χαρλαύτης

Σκηνικά: Μανόλης Παντελιδάκης

Εικαστικός καλλιτέχνης: Στέλιος Γαβαλάς

Σκιτσογράφος: Πόπη Χασιώτη

Κοστούμια: Νίκος Χαρλαύτης

Μουσική επιμέλεια & σχεδιασμός ήχου: Διαμαντής Καραναστάσης

Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης

Φωτογραφία και μακιγιάζ: Αχιλλέας Χαρίτος

Κίνηση - Χορογραφία: Σοφία Μιχαήλ