Ένθεν και ένθεν των συνόρων η ίδια ιστορία

Ένθεν και ένθεν των συνόρων η ίδια ιστορία Facebook Twitter
0

Eν αρχή είναι το μυθιστόρημα του Σωτήρη Δημητρίου Τους τα λέει ο Θεός. Στα σύνορα Ελλάδας-Αλβανίας ένας ντόπιος που έφαγε τη ζωή του στη Γερμανία χτίζει ένα σπίτι. Μια δυνατή καταιγίδα δεν επιτρέπει στους μαστόρους να δουλέψουν. Μοιραία μαζεύονται σ' ένα τραπέζι, γύρω από το οποίο μιλάνε, τραγουδάνε, πίνουνε και χορεύουν. Σ' αυτήν τη σύναξη, από το μεσημέρι της μιας μέρας έως τα ξημερώματα της άλλης, συμβαίνουν διάφορες αποκαλύψεις και μοιραίες συναντήσεις που αφορούν τις ζωές όλων. Κάποια στιγμή εμφανίζεται μία παρέα Γύφτων μουσικών, που ξεστράτισε λόγω της καταιγίδας και βρίσκει καταφύγιο στο γιαπί.

«Οι τσιγγάνοι μεταφέρουν τη μουσική από τη μία χώρα στην άλλη, παίζοντας τελικά κρίσιμο ρόλο στη διάδοση και στη μείξη των κατά τόπους μουσικών παραδόσεων. Παρεμπιπτόντως επειδή αυτό το σπίτι το χτίζει ένας μεγάλης ηλικίας επαναπατρισθείς μετανάστης δίνεται η εντύπωση ότι δεν πρόκειται να κατοικηθεί ποτέ, ότι θα παραμείνει καταφύγιο για τους "βρυκολάκους" που διαβαίνουν το σύνορο», λέει ο Νίκος Αρβανίτης, ηθοποιός και σκηνοθέτης της παράστασης.

Ο ίδιος είναι από την Παραμυθιά και ο συγγραφέας από ένα χωριό της Θεσπρωτίας. Η κοινή καταγωγή, άρα οι κοινές μνήμες, οδήγησαν τον έναν στον άλλο και στη συνέχεια σε μία παράσταση στην οποία συμμετέχουν ηθοποιοί και δεξιοτέχνες  μουσικοί (βιολί, κλαρίνο, ακορντεόν) με ρίζες από την ίδια πανέμορφη περιοχή, στην άκρη της Ελλάδας. Ένας μουσικός είναι από την Κορυτσά κι ένας ηθοποιός από το Τεπελένι. «Η προσπάθεια του τελευταίου, του Καραφίλ Σένα, να μιλήσει τα ελληνικά είναι συγκινητική -πόσοι από μας θα ήταν διατεθειμένοι να μιλήσουν αλβανικά στο θέατρο; Η κοινή καταγωγή, πάντως, όλων όσων συμμετέχουμε στην παράσταση βοήθησε να μην αντιμετωπίσουμε τις ιδιαιτερότητες του λόγου του εγκεφαλικά αλλά με την άνεση της κληρονομημένης μνήμης και της ψυχικής οικειότητας».

Το βιβλίο επιδιώκει να δείξει την ανθρώπινη συγγένεια: όλοι οι άνθρωποι είμαστε ίδιοι, έχουμε τις ίδιες ανάγκες κι επιθυμίες, τις ίδιες αγωνίες, σκεφτόμαστε με ανάλογο τρόπο. «Το ότι η ιστορία εξελίσσεται σε μια περιοχή η οποία ένθεν και ένθεν των συνόρων έχει πολλά κοινά στοιχεία, λ.χ. στη γλώσσα και στη μουσική, στη βαθιά Ήπειρο που λέμε, υπαγορεύει να σκεφτούμε ότι πριν από τον πόλεμο ναι μεν υπήρχαν σύνορα, αλλά ήταν τυπικά. Ο τόπος ήταν ανοιχτός, το εμπόριο το ίδιο, η μουσική κοινή, οι άνθρωποι επικοινωνούσαν. Στην Παραμυθιά πριν από τον πόλεμο ο πληθυσμός ήταν μεικτός, περίπου το 30% ήταν μουσουλμάνοι. Είχε ακόμη αρμένηδες και εβραίους, τους οποίους καθάρισαν οι Γερμανοί. Ο Χότζαέκλεισε ερμητικά τα σύνορα τον καιρό του πολέμου, με αποτέλεσμα να κοπούν ακόμη και οικογένειες στα δύο».

Στο Τους τα λέει ο Θεός υπάρχει ένα ψηφιδωτό ανθρώπων διαφορετικής προέλευσης και εθνικότητας οι οποίοι συναντιούνται σ' αυτήν την άκρη του κόσμου: ο Θεσπρωτός, ο Κερκυραίος, ο Έλληνας μετανάστης που επιστρέφει από τη Γερμανία, ο λάθρομετανάστης, υπάρχουν βλαχόπουλα που δουλεύουν σαν τσιράκια στην οικοδομή, και από τους μαστόρους ο ένας είναι βορειοηπειρώτης κι ο άλλος Αλβανός. «Η ιστορία του μοιάζει σαν να θέλει να ξεφύγει από τα όρια των σελίδων, από την κατά μόνας ανάγνωση, και να γίνει κοινή εμπειρία πολλών ανθρώπων,  δηλαδή παράσταση. Όχι μόνο γιατί μεγάλα μέρη του είναι διαλογικά, αλλά και γιατί πρόκειται για έναν εκπληκτικό λόγο, έντονης προφορικότητας, που διασώζει γλωσσικά διαμάντια της περιοχής χωρίς να γίνεται γραφικός και λαογραφικός. Οι ηθοποιοί φέρνουν ένα συγκεκριμένο πρόσωπο στη σκηνή, αφηγούνται την ιστορία του ταυτιζόμενοι προς στιγμή μαζί του, μετά μ' ένα άλλο κι αυτό γίνεται μ' έναν τρόπο φυσικό και με βασικό μέλημά τους, θαρρείς, να οδηγήσουν την ιστορία του μυθιστορήματος (την κοινή ανθρώπινη ιστορία, τελικά) πάση θυσία στο τέλος της. Κι όταν ο λόγος πλέον δεν φτάνει, τότε αρχίζει η μουσική και ο χορός, για να ολοκληρωθεί ο κύκλος και να ησυχάσουν οι ψυχές», εξηγεί ο σκηνοθέτης.

Η παράσταση εκ των πραγμάτων θίγει το μεγάλο ζήτημα της ανοχής των ξένων. Ο Νίκος Αρβανίτης επιμένει ότι τα συνθήματα περί πολυπολιτισμικότητας δεν είναι πλέον αρκετά -πρέπει να ασκηθούμε στην ουσιαστική ανοχή της καθημερινής συνύπαρξης.

«Οι Έλληνες με εντυπωσιάζουν: πόσο γρήγορα ξεχάσαμε τι συνέβαινε τη δεκαετία του '50 και του '60 ακόμη και το '70. Ξεχάσαμε τι συνέβη σε δικούς μας ανθρώπους που βρέθηκαν στα ξένα, σαν να έχουν μεσολαβήσει αιώνες, και αντιμετωπίζουμε τους σημερινούς μετανάστες υποτιμητικά, αλαζονικά. Αυτό σημαίνει ότι κυριαρχεί πλέον η «κοντή» μνήμη, η οποία και είναι υπεύθυνη για πάρα πολλά δεινά στην ιστορία των ανθρώπων -είναι ένα ζήτημα της μνήμης, από τα βασικά συστατικά της συνείδησης, που με απασχολεί πάρα πολύ. Είμαι εντελώς αλληλέγγυος με τους ανθρώπους που φεύγουν από τη χώρα τους, από την Αφρική, τηνΑσία ή τις πρώην Ανατολικές χώρες για να επιβιώσουν ή ακόμη για να αναζητήσουν αλλού καλύτερες συνθήκες ζωής. Εάν θέλει να μετακινηθεί και είναι ζωτική του ανάγκη κανείς δεν μπορεί να τον εμποδίσει -πόσο μάλλον όταν κινδυνεύει η ζωή του. Είναι βασική μου πεποίθηση ότι δεν μπορείς να εμποδίσεις τους ανθρώπους να ταξιδέψουν. Όσο για τον πόλεμο μπορεί να είναι μεν στο DNA του ανθρώπου αλλά αυτό δεν έχει σχέση με τα τρομερά παιχνίδια και τους τεράστιους σχεδιασμούς με ορίζοντα τριακονταετίας των κυρίαρχων σήμερα πόλων οικονομικής και πολιτικής εξουσίας. Εκ των πραγμάτων από τη μία είμαστε εμείς, από την άλλη αυτοί».

Ο ίδιος ως ηθοποιός νιώθει γενικά ανέστιος και πλάνης. Τον ερχόμενο χειμώνα, ωστόσο, θα αναλάβει τον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου, στο Εθνικό Θέατρο, σε σκηνοθεσία Σωτήρη Χατζάκη, που θα κάνει πρεμιέρα στο Χονγκ Κονγκ και μετά θα ταξιδέψει στη Φρανκφούρτη, καθώς η παράσταση θα παρουσιαστεί για χάρη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας - γιατί στην Ευρώπη, αν δεν το ξέρετε, ο Προμηθέας είναι σύμβολο του επιχειρείν (!).

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, πτώση και η αποθέωση

Αρχαίο Δράμα Explained / «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, η πτώση και η αποθέωση

Τι μας μαθαίνει η ιστορία του Οιδίποδα, ενός ανθρώπου που έχει τα πάντα και τα χάνει εν ριπή οφθαλμού; Η κριτικός θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα επιχειρεί μια θεωρητική ανάλυση του έργου του Σοφοκλή.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Αλίκη Βουγιουκλάκη: Στη ζωή έσπαγε τα ταμπού, στο θέατρο τα ταμεία

Θέατρο / Αλίκη Βουγιουκλάκη: Πώς έσπαγε τα ταμεία στο θέατρο επί 35 χρόνια

Για δεκαετίες έχτισε, με το αλάνθαστο επιχειρηματικό της ένστικτο, μια σχέση με το θεατρικό κοινό που ακολουθούσε υπνωτισμένο τον μύθο της εθνικής σταρ. Η πορεία της ως θιασάρχισσας μέσα από παραστάσεις-σταθμούς και τις μαρτυρίες συνεργατών της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε το φετινό καλοκαίρι

Θέατρο / Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε την «Ορέστεια»

Η «Ορέστεια» του Θεόδωρου Τερζόπουλου συζητήθηκε όσο λίγες παραστάσεις: ενθουσίασε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ανέδειξε ερμηνείες υψηλής έντασης και ακρίβειας. Ξεχώρισε εκείνη της Έβελυν Ασουάντ, η οποία, ως Κασσάνδρα, ερμήνευσε ένα αραβικό μοιρολόι που έκανε πολλούς να αναζητήσουν το όνομά της. Το φετινό καλοκαίρι, η παράσταση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στους Δελφούς και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων.
M. HULOT
Η Λίνα Νικολακοπούλου υπογράφει και σκηνοθετεί τη μουσικοθεατρική παράσταση «Χορικά Ύδατα»

Θέατρο / «Χορικά Ύδατα»: Ο έμμετρος κόσμος της Λίνας Νικολακοπούλου επιστρέφει στη σκηνή

Τραγούδια που αποσπάστηκαν από το θεατρικό τους περιβάλλον επιστρέφουν στην πηγή τους, σε μια σκηνική τελετουργία γεμάτη εκπλήξεις που φωτίζει την τεράστια καλλιτεχνική παρακαταθήκη της στιχουργού.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

The Review / «Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

Γιατί εξακολουθεί να κερδίζει το σύγχρονο κοινό η διάσημη κωμωδία του Άγγλου βάρδου κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητούν με αφορμή την παράσταση που σκηνοθετεί η Εύα Βλασσοπούλου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Darkest White»: Ένα σύμπαν που εξερευνά την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναίκας 

Θέατρο / «Darkest White»: Ο εμφύλιος από την πλευρά των χαμένων

Το έργο της Δαφίν Αντωνιάδου που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών, εξερευνά μέσω προσωπικών και ιστορικών αναμνήσεων και μέσα από την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναικείας παρουσίας, ιστορίες εκτοπισμού και επιβίωσης. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσια ένα τραπέζι με φίλους

Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας / Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσία ένα τραπέζι με φίλους

Ο σπουδαίος λιβανέζος χορευτής και χορογράφος Omar Rajeh, επιστρέφει με την «Beytna», μια ιδιαίτερη περφόρμανς με κοινωνικό όσο και γαστριμαργικό αποτύπωμα, που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του φετινού 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα»

Θέατρο / Η Καρολίνα Μπιάνκι παίρνει το ναρκωτικό του βιασμού επί σκηνής. Τι γίνεται μετά;

Μια παράσταση-περφόρμανς που μέσα από έναν εξαιρετικά πυκνό και γοητευτικό λόγο, ένα κολάζ από εικόνες, αναφορές, εξομολογήσεις, όνειρα και εφιάλτες μάς κάνει κοινωνούς μιας ακραίας εμπειρίας, χωρίς να σοκάρει.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ακούγεσαι Λυδία, Ακούγεσαι ίσαμε το στάδιο

Επίδαυρος / «Ακούγεσαι, Λυδία, ίσαμε το στάδιο ακούγεσαι»

Κορυφαίο πρόσωπο του αρχαίου δράματος, συνδεδεμένη με εμβληματικές παραστάσεις, ανατρέχει σε δεκαπέντε σταθμούς της καλλιτεχνικής της ζωής στην Επίδαυρο και αφηγείται προσωπικές ιστορίες, επιτυχίες και ματαιώσεις, εξαιρετικές συναντήσεις και συνεργασίες, σε μια πορεία που αγγίζει τις πέντε δεκαετίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Ούρλιχ Ράσε και το παρασκήνιο της ιστορίας της Ισμήνης

Θέατρο / Η σκηνή του Ούρλιχ Ράσε στριφογύριζε - και πέταξε έξω την Ισμήνη

Στην παράσταση που άνοιξε την Επίδαυρο, ο Γερμανός σκηνοθέτης επέλεξε να ανεβάσει μια Αντιγόνη χωρίς Ισμήνη. Η απομάκρυνση της Κίττυς Παϊταζόγλου φωτίζει τις λεπτές –και άνισες– ισορροπίες εξουσίας στον χώρο του θεάτρου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μέσα στη γοητεία και στον τρόμο του Δράκουλα

Πρώτες Εικόνες / Dracula: Η υπερπαραγωγή που έρχεται το φθινόπωρο στην Αθήνα

Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μιλά αποκλειστικά στη LiFO για την πιο αναμενόμενη παράσταση της επερχόμενης σεζόν, για τη διαχρονική γοητεία του μύθου που φαντάστηκε ο Μπραμ Στόκερ στα τέλη του 19ου αιώνα, για το απόλυτο και το αιώνιο μιας ιστορίας που, όπως λέει, τον «διαλύει».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ