Κύκλος Ρίζες: Το παρελθόν συμπλέκεται με το παρόν
Ο κύκλος «Ρίζες» σημαίνει επιστροφή στις ρίζες του θεατρικού λόγου και της ελληνικής παράδοσης, με τους δημιουργούς να φωτίζουν με απρόσμενες προσεγγίσεις και αναγνώσεις τις συζεύξεις του παρελθόντος με το παρόν. Στην Πειραιώς 260 ο Σπύρος Αγγελόπουλος και οι Sinika βάζουν τον αρχετυπικό λαϊκό αντιήρωα Καραγκιόζη να συναντά τον σταρ της οθόνης Μad Max. Στην ομώνυμη παράσταση συνυπάρχουν ο ένας ως alter ego του άλλου με γενναιότητα και χιούμορ, έχοντας σκοπό να επαναδιαπραγματευτούν τη δυστοπία.
Με ένα μικρό σχήμα ηθοποιών, ο Γιάννος Περλέγκας αναμετριέται με τον Κατσούρμπο του Χορτάτση, για να σπάσει τα όρια μιας κλασικότροπης αναπαράστασης, αναζητώντας μια συνομιλία του κειμένου με τη γλώσσα χορευτών και ακροβατών. Ο Σίμος Κακάλας σκηνοθετεί το έργο του Γιάννη Αποσκίτη Κακά Σκηνικά και μας προσκαλεί σε μια δαιμονική γιορτή κωμωδίας και αίματος μέσα στα άθλια σκηνικά ενός ερειπωμένου παραδοσιακού καφενείου, εκεί όπου θα ζωντανέψει ξανά μια «ζώνη του λυκόφωτος» με όλα όσα συναντάμε στην ελληνική κωμωδία.
Στο έργο της Δαφίν Αντωνιάδου, Darkest White, η προγονική μνήμη συναντιέται με μια κατακερματισμένη οπτική για το μέλλον, με την παράσταση να εξελίσσεται ως τελετουργικό και να βασίζεται στη σλαβομακεδονική κληρονομιά της δημιουργού, ενώ το έργο μετατρέπεται σε μια πολυεπίπεδη εξερεύνηση της εκτόπισης, της επιβίωσης και της παντοδυναμίας της γυναικείας παρουσίας.
Η συνύπαρξη της μουσικής με την τέχνη της ποίησης, της αφήγησης και του παραδοσιακού τραγουδιού, όπως ιχνηλατείται από τους Seeds, το ντουέτο του Μιχάλη και Χρήστου Καλκάνη, παρουσιάζεται στη Μικρή Επίδαυρο: μουσική, ποίηση, ιστορίες και παραδοσιακά τραγούδια συνυφαίνονται με τη φύση και τη μνήμη. Μαζί τους η Alcmini, μία από τις ανερχόμενες φωνές του παραδοσιακού τραγουδιού.
To έργο «Οι γριές που μαζεύουν την τσουκνίδα» σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ντέλλα ξεκίνησε από το θέατρο Σταθμός και φτάνει στο Φεστιβάλ, φέρνοντας στη σκηνή τρεις οικείες αλλά και αρχετυπικές μορφές –άλλοτε ακίνδυνες γιαγιάδες, άλλοτε επικίνδυνες θεραπεύτριες– που μιλούν για τις ζωές τους.
Η συνύπαρξη της μουσικής με την τέχνη της ποίησης, της αφήγησης και του παραδοσιακού τραγουδιού, όπως ιχνηλατείται από τους Seeds, το ντουέτο του Μιχάλη και Χρήστου Καλκάνη, παρουσιάζεται στη Μικρή Επίδαυρο: μουσική, ποίηση, ιστορίες και παραδοσιακά τραγούδια συνυφαίνονται με τη φύση και τη μνήμη. Μαζί τους η Alcmini, μία από τις ανερχόμενες φωνές του παραδοσιακού τραγουδιού.
Κλασική μουσική στο Ηρώδειο και στην Επίδαυρο
Ο κύκλος της κλασικής μουσικής στο Φεστιβάλ κατέχει επάξια μια πρωταγωνιστική θέση στο πρόγραμμα και στις προτιμήσεις του κοινού που αδημονεί κάθε χρόνο για τις μεγάλες ορχήστρες και τους σολίστ που φτάνουν στην Ελλάδα, αρχίζοντας από το κορυφαίο συμφωνικό σύνολο της χώρας μας, την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών που συμπράττει με τον Αμερικανό πιανίστα Emanuel Ax υπό τη διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού στο Τρίτο Κοντσέρτο για πιάνο του Μπετόβεν στο Ηρώδειο.
Στο Ηρώδειο έρχονται για δύο μοναδικές βραδιές η Φιλαρμονική του Μονάχου, που συμπράττει με την κορυφαία σολίστ του βιολιού Hilary Hahn σε έργα Μπραμς και Ντβόρζακ, και η δυναμική Mahler Chamber Orchestra με σολίστ και μαέστρο τη σπουδαία Κινέζα πιανίστρια Yuja Wang, σε έργα Μπετόβεν, Σοπέν, Στραβίνσκι, Τσαϊκόφσκι.
Ένας από τους πιο σπουδαίους πιανίστες της εποχής μας, ο 34χρονος Ντανιίλ Τρίφονοφ, θα εμφανιστεί στο Ηρώδειο με έργα Τσαϊκόφσκι, Σοπέν και Μπάρμπερ, ενώ στο πόντιουμ θα ανέβει για να διευθύνει την Chamber Orchestra of Europe ο ιδιοφυής «διεθνής» αρχιμουσικός Κωνσταντίνος Καρύδης σε έργα Κούκου, Λιστ, Πέρσελ και Μπερλιόζ.
Από τα πολυαναμενόμενα μουσικά γεγονότα του φετινού προγράμματος η μοναδική βραδιά που ο Θεόδωρος Κουρεντζής θα διευθύνει την ορχήστρα Utopia που θα ερμηνεύσει τα «Τραγούδια για τα νεκρά παιδιά» και την Τέταρτη Συμφωνία του Μάλερ στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου [το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) υποστηρίζει ως Μέγας Δωρητής το Επετειακό Πρόγραμμα στην Επίδαυρο].
«Η σκηνή των βιβλίων»: Όταν το θέατρο συναντά τη λογοτεχνία
Ένας θεματικός κύκλος που δεσπόζει στο φετινό πρόγραμμα έχει τον τίτλο «Η σκηνή των βιβλίων» και περιλαμβάνει οκτώ παραστάσεις, έξι ελληνικές και δυο ξένες, που βασίζονται σε σύγχρονα έργα που έχουν γράψει ενδιαφέρουσες φωνές της λογοτεχνίας. Μέσα από τα έργα τους τρεις νομπελίστες θέτουν κρίσιμα ερωτήματα για την εποχή και την ανθρώπινη κατάσταση. Η νομπελίστρια Ανί Ερνό μετατρέπει την ιστορία μιας γυναίκας σε βιογραφία της μεταπολεμικής Δυτικής Ευρώπης μέσα από τα Χρόνια που ανεβάζει η σκηνοθέτιδα και καλλιτεχνική διευθύντρια του International Theater Amsterdam, Eline Arbo στην πρώτη εμφάνιση στην Ελλάδα.
Η Daria Deflorian, μια πρωτότυπη φωνή του ιταλικού θεάτρου, σκηνοθετεί μια παράσταση βασισμένη στο μυθιστόρημα της νομπελίστριας Χαν Γκανγκ Η χορτοφάγος, επιχειρώντας μια χαρτογράφηση της βίας μέσα από ένα οικογενειακό πορτρέτο, φτιάχνοντας στην ουσία μια σκοτεινή αλληγορία για την εξουσία και την πάλη μιας γυναίκας με σκοπό την απελευθέρωσή της.
Εμπνευσμένο από το Περί τυφλότητος του νομπελίστα Ζοζέ Σαραμάγκου, το έργο Η πόλη των τυφλών του Σάιμον Στίβενς σε σκηνοθεσία Έμιλυς Λουίζου, πέντε χρόνια μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, ερευνά με αλληγορικό τρόπο την καταλυτική επίδραση του φόβου στη διάλυση των κοινωνιών μας, φωτίζοντας την παραμορφωμένη εικόνα μιας κοινωνίας σε πανικό που συναινεί χωρίς δισταγμό στην καταστολή των δικαιωμάτων της.
Η Ιώ Βουλγαράκη αντλεί έμπνευση από το βιβλίο του Ρόκε Λαρράκι, «Μητροφάγος», και σκηνοθετεί μια ιστορία που διαδραματίζεται σε ένα σανατόριο: μια ομάδα γιατρών (ανδρών) αποφασίζει να υλοποιήσει ένα τερατώδες πείραμα με στόχο να διερευνήσει το όριο μεταξύ ζωής και θανάτου· η σκηνοθεσία σατιρίζει την τοξική αρρενωπότητα, επιχειρώντας μια ανατομία της απάθειας.
Ο Θανάσης Δόβρης στηρίζεται στη συλλογή διηγημάτων της Χαράς Ρόμβη, Σωτηρία, για να σκιαγραφήσει ένα αναγνωρίσιμο πορτρέτο της Ελλάδας του ’80 και του ’90, με την ηρωίδα να κλειδώνεται μέσα σε ένα σούπερ μάρκετ, σε έναν παράδεισο αφθονίας, όπου θα έρθει απρόσμενα αντιμέτωπη με τους δαίμονες, τα σκοτάδια και τους φόβους της.
Η Έλενα Μαυρίδου, με αφετηρία διηγήματα από τις συλλογές του Κωνσταντίνου Δομηνίκ, Ώπα-ώπα, μπλάτιμοι και Κακό ανήλιο, σκηνοθετεί τη ΣΑΡΜΑΝΤΖΑ, έναν σκηνικό μονόλογο που διαδραματίζεται σε έναν τελετουργικό χώρο, όπου το σώμα και η ύλη γίνονται φορείς μνήμης, ενώ ο ήρωας ταλαντεύεται διχασμένος ανάμεσα σε αντίρροπες δυνάμεις μέχρι την έσχατη στιγμή, για να κατευθυνθεί τελικά σε μια παραληρηματική εξιλέωση.
Η Σοφία Καραγιάννη βασίζεται στο βιβλίο της Κίττυς Αρσένη, Μπουμπουλίνας 18, ένα από τα πιο εμβληματικά και αναγνωρίσιμα κείμενα της Μεταπολίτευσης, για να αναβιώσει στη σκηνή σε μορφή μονολόγου τους τρεις μήνες του εγκλεισμού της βασανισμένης ηρωίδας, που, έχοντας χάσει τον προσανατολισμό της, δεν μπορεί να ξεχωρίσει αν βρισκόταν στο κελί ή στο καμαρίνι της.
Η Σοφία Αντωνίου σκηνοθετεί έναν ύμνο στους αφανείς της εργατικής τάξης, βασισμένο στο βιβλίο του Γάλλου φιλόσοφου και κοινωνιολόγου Ντιντιέ Εριμπόν, Η ζωή, τα γηρατειά και ο θάνατος μιας γυναίκας του λαού, φέρνοντας στο προσκήνιο, μέσα από έναν συγκινητικό Χορό ηθοποιών τρίτης ηλικίας, τις δυσκολίες, τα όνειρα και τις ματαιώσεις μιας γυναίκας που συνδέονται άρρηκτα με την ταξική καταγωγή και την ταξική της μοίρα.
grape, η προβολή της ελληνικής δημιουργίας στη διεθνή σκηνή
Για τρίτη χρονιά, το grape – Greek Agora of Performance, η επιτυχημένη Αγορά για τις ελληνικές παραστατικές τέχνες του Φεστιβάλ Αθηνών, δίνει την ευκαιρία στους δημιουργούς του θεάτρου και του χορού να παρουσιάσουν τα έργα τους στο κοινό και σε εκπροσώπους διεθνών φεστιβάλ και πολιτιστικών φορέων, στοχεύοντας στη συστηματική προβολή της ελληνικής δημιουργίας στη διεθνή σκηνή. Από τις 21 ως τις 26/7 παρουσιάζονται οκτώ έργα – τέσσερα από αυτά να συναντάμε και σε άλλους κύκλους: το «Darkest White» της Δαφίν Αντωνιάδου, «Η ζωή, τα γηρατειά και ο θάνατος μιας γυναίκας του λαού» της Σοφίας Αντωνίου, «Οι γριές που μαζεύουν την τσουκνίδα» του Κωνσταντίνου Ντέλλα και «Δεξιά της κοίτης» του Γιάννη Παλαβού / «Συνεδρία Πολέμου» του Άρη Αλεξανδρή σε σκηνοθεσία του Γιάννη Σκουρλέτη-bijoux de kant.
Η χορογράφος Πατρίσια Απέργη, στο νέο της έργο «Hystory», που αντλεί τη θεματική του από τη μήτρα («υστέρα» στα αρχαία ελληνικά) και την Ιστορία, εστιάζει στις διεκδικήσεις των γυναικών μέσα στους αιώνες, πραγματοποιώντας μια περιπλάνηση σε τόπους πραγματικούς και ονειρικούς και σε όλες τις ταυτότητες που αποδόθηκαν στις γυναίκες ή αποδέχτηκαν οι ίδιες, στην αποτυχία ή την επιτυχία της χειραγώγησής τους.
Η Κατερίνα Γιαννοπούλου, με αφορμή το έργο του Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν Περί βεβαιότητας, σκηνοθετεί το Phenomenon του Γρηγόρη Λιακόπουλου, μια σύγχρονη σπουδή πάνω στη γνώση και την αμφιβολία, εξερευνώντας τα όρια της εμπειρικής ανθρώπινης γνώσης και όσα δεν επιδέχονται αμφισβήτηση – ήρωας είναι ένας συγγραφέας περιπλανώμενος σε μια πόλη που αλλάζει από λεπτό σε λεπτό.
Ο Κωνσταντίνος Παπανικολάου, στο Επαρκώς δημιουργικό, συνεχίζει την έρευνά του σχετικά με τον κόσμο του χορού, τις συνήθειες και τους κανόνες που τον διέπουν, εστιάζοντας στο επάγγελμα του χορογράφου με μια ακόμα επιτελεστική διάλεξη, ένα σύγχρονο, αναστοχαστικό έργο σε μορφή ημερίδας, στο οποίο συμμετέχουν ως περφόρμερ ένας δικηγόρος, μια χορογράφος, ένας καθηγητής χορού και ένας θεωρητικός τέχνης που συζητούν για την πρωτοτυπία και τον πειραματισμό.
Η Νοεμή Βασιλειάδου στις Κλημεντίνες χωρίς κουκούτσι μας μεταφέρει στη λαϊκή αγορά, σε μια γνήσια τελετουργία του δημόσιου χώρου, για να αποτυπώσει μια ιδιότυπη σκηνική «αγορά» που συντίθεται, αποσυναρμολογείται και παραμορφώνεται, προκαλώντας μας να αναρωτηθούμε αν τα καλλιτεχνικά προϊόντα σήμερα έχουν αυλακιές και σημάδια ή μοιάζουν με προϊόντα του σούπερ μάρκετ, συνθέτοντας ένα ρέκβιεμ για τα τελευταία ίχνη μιας εποχής.
Κύκλος Contemporary Ancients
Ο Κύκλος Contemporary Ancients αφορά την ανάθεση συγγραφής και σκηνοθεσίας θεατρικών έργων, αλλά και την έκδοσή τους. Φέτος πραγματοποιείται αισίως για πέμπτη χρονιά και κάνει άνοιγμα σε νέα είδη μουσικοθεατρικά, αλλά και στον κινηματογράφο. Αφετηρία του είναι το αρχαίο δράμα και η σύνδεση της κληρονομιάς του με τις σύγχρονες παραστατικές φόρμες και δραματουργικές αναζητήσεις. Αυτήν τη χρονιά, όπως ήδη αναφέραμε, διευρύνεται και ανοίγεται στην τέχνη του κινηματογράφου με την Ηλέκτρα 7 και την παράσταση του Wajdi Mouawad, Ο όρκος της Ευρώπης που θα ανέβει στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, ενώ δύο θεατρικοί μονόλογοι που γράφτηκαν ειδικά για το καλλιτεχνικό πρόγραμμα 2024, από τη Βίβιαν Στεργίου (σε σκηνοθεσία Αικατερίνης Παπαγεωργίου) και τον Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη (σε σκηνοθεσία Νίκου Χατζόπουλου), επαναλαμβάνονται φέτος στην Πειραιώς 260.
Στη Μικρή Επίδαυρο ο Χρήστος Στέργιογλου σκηνοθετεί και ερμηνεύει με τον λυρικό τραγουδιστή Γιώργο Ιατρού, σε μια επί σκηνής μουσική συνομιλία με το Alex Drakos Quartet, τις Ιαχές του Ταξιάρχη Δεληγιάννη και του Βασίλη Τσιουβάρα, που συνενώνονται με το νέο έργο του Αλέξανδρου Δράκου Κτιστάκη. Με άξονα τη σκλαβιά, τον ξεριζωμό και τη μετανάστευση ανά τους αιώνες, η παράσταση διερευνά τα σημεία τομής και την συγγένεια ανάμεσα στην ποίηση, το αρχαίο δράμα και το μέλος. Περιλαμβάνει αποσπάσματα από αρχαίες τραγωδίες, στίχους από τη δημοτική και νεότερη ελληνική και παγκόσμια ποίηση και πρωτότυπα κείμενα.
Βραβευμένος συγγραφέας και σεναριογράφος, ο Κυριάκος Χαρίτος γράφει μια παραλογή εμπνευσμένη από τον μύθο της Αντιγόνης, την οποία σκηνοθετεί η Όλια Λαζαρίδου. Στο έργο Θήβα Μοναξιά, που βασίζεται στην Αντιγόνη του Σοφοκλή, η αφήγηση, άλλοτε σε έμμετρο κι άλλοτε σε πεζό λόγο, συνομιλεί με τη μουσική. Οι ηθοποιοί συνθέτουν μια ονειρική μπάντα που πότε μιλά, πότε τραγουδά και πότε ψάλλει και μας μεταφέρει σε έναν τόπο γεμάτου θραύσματα μνήμης που μοιάζουν με κτερίσματα. Η μνήμη είναι η γλώσσα και η φωνή ψάχνει το κορίτσι που το λέγαν Αντιγόνη, με την πόλη να ξυπνά, να θυμάται και να μπαινοβγαίνει στο όνειρο.
Δύο γυναικείους μονολόγους που έγραψαν δυο σύγχρονοι Έλληνες συγγραφείς σκηνοθετεί ο Γιάννης Σκουρλέτης-bijoux de kant. Κατόπιν ανάθεσης του Φεστιβάλ, εμπνεύστηκαν και οι δύο ελεύθερα από τους αρχαίους μύθους, αποκαλύπτοντας σύγχρονες πτυχές τους σε πρωτότυπα, ανατρεπτικά έργα. Ο Γιάννης Παλαβός αντλεί από τον Οιδίποδα επί Κολωνώ στο Δεξιά της κοίτης για να φωτίσει την αρχετυπική σχέση πατέρα-κόρης μέσα από τον μονόλογο μιας γυναίκας που σκιαγραφεί το πορτρέτο του πατέρα της, περιπλανώμενου λαϊκού οργανοπαίκτη στην ελληνική επαρχία.
Ο Άρης Αλεξανδρής ξεκινά από τη Λυσιστράτη και μας δίνει το Συνεδρία Πολέμου, έναν σπαρταριστό μονόλογο για την παρακμή του σεξ στην εποχή των ψηφιακών μέσων και για έναν νέο, ιδιότυπο πόλεμο με πεδίο μάχης το ανθρώπινο σώμα.
Δημιουργοί από την Αφρική στην Πειραιώς 260
Μια μεγάλη προσωπικότητα της σύγχρονης τέχνης, ο πολυσχιδής, ακούραστος και πάντα ευρηματικός William Kentridge φτάνει στην Αθήνα ξανά με την αναβίωση μιας παράστασης του 1995, του Faustus in Africa, σε συνεργασία με την πρωτοποριακή ομάδα κουκλοθέατρου Handspring Puppet Company. Σε μια αλληγορία για την αποικιοκρατία και τον δυτικό ιμπεριαλισμό, για την Αφρική που καταστρέφεται από τα συμφέροντα, μέσα από το ειρωνικό βλέμμα του Νοτιοαφρικάνου ποιητή Lesego Rampolokeng ο ήρωας του έργου πουλάει την ψυχή του στον διάβολο με αντάλλαγμα την αυθεντική απόλαυση και την αιώνια νεότητα. Το σαφάρι του στην Αφρική μετατρέπεται σε ξέφρενο ταξίδι απληστίας, παραφοράς και καταστροφής, με τις μαριονέτες να αναπαριστούν όλους τους χαρακτήρες, εκτός από τον Διάβολο, που έχει ανθρώπινη μορφή.
Ο χορογράφος από τη Μοζαμβίκη Idio Chichava, που σπούδασε με την Άννε Τερέζα Ντε Κέιρσμακερ και έχει μαθητεύσει δίπλα στη Λία Ροντρίγκες, προτού επιστρέψει στην πατρίδα του, φωτίζει την έννοια της μετανάστευσης μέσα από το πρίσμα του ανθρώπινου σώματος με τη δημιουργία του «Vagabundus» που στα λατινικά σημαίνει «περιπλανώμενος». Σε μια περφόρμανς με ανοιχτή αρχή και τέλος, 13 ερμηνευτές χορεύουν και ταυτόχρονα τραγουδούν παραδοσιακές και σύγχρονες μοζαμβικανές μελωδίες, βασισμένες σε γκόσπελ και μπαρόκ μοτίβα, επιχειρώντας να μας συνδέσουν με την έννοια της εκούσιας ή αναγκαστικής μετανάστευσης, τους νομάδες της εποχής μας, τους μέτοικους, τους εξερευνητές, αλλά και τους πλάνητες – εμπνέεται από τον τελετουργικό χορό της φυλής των Μακόντε στη Μοζαμβίκη. Οι μνήμες της κοινότητας εκφράζονται μέσα από τη συνέργεια με τα άλλα σώματα, χωρίς να χρειάζονται περίτεχνα σκηνικά, κοστούμια και φώτα.
Η σπουδαία Αριάν Μνουσκίν και οι «Δράκοι» της
Η 86χρονη μεγάλη κυρία του γαλλικού θεάτρου Αριάν Μνουσκίν έρχεται στην Αθήνα με την τελευταία επετειακή δημιουργία για τα 60 χρόνια του Θεάτρου του Ήλιου, μια επική ιστορική τοιχογραφία με σημείο αναφοράς τον πόλεμο στην Ουκρανία, η οποία ξετυλίγεται προς τα πίσω σε ξεχωριστά μέρη-εποχές. Υπό τον τίτλο «Εδώ έχει δράκους», που αναφέρεται στα επικίνδυνα, αχαρτογράφητα μέρη του Μεσαίωνα και μεταφορικά στους δράκους που ελλοχεύουν στον σύγχρονο κόσμο, το πρώτο μέρος έχει τίτλο «1917: Η νίκη ήταν στα χέρια μας». Οι σαράντα ηθοποιοί που συμμετέχουν ενεργά σε όλα τα στάδια της θεατρικής δημιουργίας μάς μεταφέρουν με τον τρόπο που το επιχειρεί πάντα το Θέατρο του Ήλιου και το μοναδικό πολυπολιτισμικό τους ιδίωμα, με εντελώς ετερόκλητες αισθητικές αναφορές στην όψη, στον χορό και στη μουσική, και έχοντας ως κεντρικούς άξονες τον μύθο και την Ιστορία, σε μια «υποκειμενική ανάγνωση» –σε συνεργασία με τη διακεκριμένη φιλόσοφο και φεμινίστρια Ελέν Σιξού– των γεγονότων του 1917 και στη γέννηση ενός συστήματος που άλλαξε τον κόσμο. Παράλληλα, προσπαθούν να εντοπίσουν πώς μπορεί μέσα στην ίδια την Ευρώπη, στον 21ο αιώνα, να επιχειρείται η εισβολή, η υποδούλωση και η καταστροφή μιας ανεξάρτητης χώρας.
Θέατρο και χορός από την Αυστραλία
Από την Αυστραλία φτάνει στην Πειραιώς 260 η ομάδα Back to Back Theatre με την παράσταση Ο κυνηγός πέφτει θύμα της σκιάς του, σε σκηνοθεσία Bruce Gladwin. Ο τίτλος του έργου αναφέρεται σε ένα παραμύθι του Σαρλ Περό, θέτοντας το ερώτημα: αν η τεχνητή νοημοσύνη εξουσίαζε τον κόσμο, μήπως θα γινόμασταν όλοι αυτομάτως νοητικά ανάπηροι; Το καίριο ερώτημα τίθεται από έναν θίασο αποτελούμενο εξ ολοκλήρου από διεθνούς κύρους επαγγελματίες ηθοποιούς με νοητική αδυναμία που αυτοπροσδιορίζονται ως άτομα με νοητική αδυναμία ή ως νευροδιαφορετικά. Τιμημένο με Χρυσό Λέοντα στην Μπιενάλε της Βενετίας για το σύνολο του έργου του, το μοναδικό αυτό θεατρικό σχήμα μάς καλεί, στο πλαίσιο μιας κοινωνίας που έχει εμμονή με την τελειότητα και την ομοιομορφία, να ξανασκεφτούμε τι θεωρούμε «κανονικό» και τι συμπεράσματα βγάζουμε για τον εαυτό μας και τους άλλους.
Η Sydney Dance Company φτάνει στο Ηρώδειο με το κουαρτέτο εγχόρδων Zaïde Quartet στην παράσταση Impermanence, σε χορογραφία του Rafael Bonachela και πρωτότυπη μουσική του Bryce Dessner. Σύγχρονο μπαλέτο, γιόγκα και μοντέρνα κίνηση σε μια παράσταση που εστιάζει στο εφήμερο των πραγμάτων και στη μεταβλητότητα όσων θεωρούμε δεδομένα και αιώνια, είτε απτά είτε άυλα, μέσα από τη συναισθηματική ένταση, τον πειραματισμό και την καινοτομία στο πλαίσιο της εξερεύνησης των δυνατοτήτων του ανθρώπινου σώματος, με 17 χορευτές που έχουν κερδίσει διεθνή αναγνώριση.
Ξαναζούμε τη μαγεία της μουσικής στον Λυκαβηττό
Τέσσερις βραδιές γεμάτες μουσική στον πιο δημοφιλή λόφο της Αθήνας θα ζήσουν οι θεατές του Φεστιβάλ Αθηνών. Στην επέτειο των 70 χρόνων του, το Φεστιβάλ επιστρέφει στο Δημοτικό θέατρο Λυκαβηττού, συμπράττει με την Τεχνόπολη και τον Δήμο Αθηναίων και παρουσιάζει τέσσερα ξεχωριστά μουσικά γεγονότα που εκτείνονται από την electronica και την ambient έως το afro-greek hip-hop και την avant-garde pop σκηνή.
Η ελληνική nu jazz συναντά την αφρικανική διασπορά σε μια μουσική σύμπραξη που πηγάζει από το συναρπαστικό ρεύμα του αφροφουτουρισμού, συστήνοντάς μας ταυτόχρονα τη δυναμική και το αισθητικό οπλοστάσιο ενός από τα πιο ρηξικέλευθα και οραματικά πολιτιστικά φαινόμενα του 21ου αιώνα. Στη βραδιά που επιμελείται ο MC Yinka η nu jazz μπάντα των lota και ετερόκλητοι «καλεσμένοι» συμμετέχουν σε ένα πρόγραμμα-κράμα hip hop, neo soul και drum ‘n’ bass που θα περιλαμβάνει διασκευές κομματιών από γνωστούς Αφροέλληνες ράπερ.
Οι Spiritualized, που έχουν καθιερωθεί για τις συναρπαστικές ζωντανές εμφανίσεις τους, ανεβαίνουν στο λόφο του Λυκαβηττού για ακόμα μία συναυλία τους με ατμοσφαιρική ένταση και βαθύ συναισθηματικό φορτίο, προσφέροντας στο κοινό μια μοναδική, σχεδόν υπερβατική εμπειρία. Θα μας παρουσιάσουν τη φασματική μουσική τους με τη φωνή του J. Spaceman, ήχους από έναν γνώριμο τόπο και χρόνο, διυλισμένους μέσα από μπλουζ, γκόσπελ, free jazz, garage, ψυχεδέλεια, drone – όλα αυτά σε ένα συμφωνικό τείχος ηλεκτρισμού και συχνοτήτων.
Η Arca, η πιο αντισυμβατική και αινιγματική μορφή της ηλεκτρονικής μουσικής σκηνής την τελευταία δεκαετία, έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στον Λυκαβηττό, για να μοιραστεί με το κοινό το ασύγκριτο σύμπαν της, που είναι πάντα ανοιχτό σε πειραματισμούς. Η Arca αξιοποιεί μια εντυπωσιακή ποικιλία ήχων, ειδών και επιρροών που διατρέχουν το industrial, την glitch και την ambient, ενώ εξερευνά τα όρια της περφόρμανς και του ηχητικού σχεδιασμού, αναδεικνύοντας θέματα ταυτότητας, σεξουαλικότητας και προσωπικής απελευθέρωσης στην απεραντοσύνη του πεδίου της καλλιτεχνικής έκφρασης. Η βραδιά θα ανοίξει με ιδανικό τρόπο από την Εβίτα Μάντζι, μουσικό και τραγουδίστρια με έδρα την Αθήνα.
Η Nalyssa Green φτάνει για μια βραδιά στη σκηνή του Λυκαβηττού και υποδέχεται τις φίλες και τους φίλους της για να τραγουδήσουν μαζί τα δικά της και τα δικά τους τραγούδια σε μια μουσική σκυταλοδρομία 13 μουσικών-σχημάτων, stand-up comedians και drag περφόρμερ. Σε ένα ιδιοσυγκρασιακό βαριετέ φρεσκάδας, ρομαντισμού και δυναμισμού που θα αποκαλύψει μια άλλη πλευρά της σύγχρονης ελληνικής μουσικής συμμετέχουν οι: Δεσποινίς Τρίχρωμη, Δήμητρα Νικητέα, Σκιαδαρέσες, Chraja, Dolly Vara, Kristof, Logout, Nalyssa Green, Papithedogtv, Penny, The Boy, Tsolimon, Vassilina.
Σύγχρονος χορός και περφόρμανς στην Πειραιώς 260
Ο οικείος χώρος της Πειραιώς 260 ανοίγεται και φέτος σε πρωτότυπες ενδιαφέρουσες παραστάσεις χορού και περφόρμανς. Η Παναγιώτα Καλλιμάνη παρουσιάζει το Κάπως, αλλιώς, καθόλου, μαζί, μια πρωτότυπη χορογραφική δημιουργία με θέμα το βλέμμα. Σε ένα διπλό σκηνικό, δύο πανομοιότυπα ζευγάρια, σαν καθρέφτης το ένα του άλλου, φτάνουν να βιώσουν μία άλλη εκδοχή όταν μια μικρή διαφοροποίηση γίνεται το «άνοιγμα» για ένα άλλο βλέμμα. Δύο διαφορετικές πραγματικότητες ξεδιπλώνονται την ίδια ακριβώς στιγμή, με τον θεατή να αποφασίζει ποια ιστορία θα ακολουθήσει.
Η Alexandra Waierstall επιστρέφει στην Πειραιώς 260 με τη Στιγμή της Καρδιάς, μια παράσταση που είναι ουσιαστικά μια πρόσκληση να βιώσουμε τη συνομιλία των σωμάτων ως γενναιόδωρο δόσιμο από καρδιάς, ως τρυφερή διαπραγμάτευση σε μια αέναη αναζήτηση σύνδεσης και ψυχικής ανταπόκρισης, ως αντανάκλαση του δώρου της ανθρώπινης επαφής, με όρους τόλμης, ελευθερίας κaι εμπιστοσύνης σε μια εποχή δυσπιστίας και ανεπίλυτων αντιφάσεων. Η μουσική της παράστασης είναι του Γερμανού πιανίστα, πειραματικού μουσικού και συνθέτη Hauschka.
Η Faye Driscoll, στην πρώτη της εμφάνιση στην Ελλάδα, φέρνει τη Διάβρωση, ένα έργο μεταξύ εικαστικής και ηχητικής εγκατάστασης, περφόρμανς και χορού. Με τον ήχο να παίζει κυρίαρχο ρόλο στο έργο και τη χορογραφία της ως ιδιαίτερα επεξεργασμένη κατασκευή, λεπτομερή σαν ζωντανό γλυπτό ή κινούμενο πίνακα, επιδιώκει τη ζωντανή συνύπαρξη περφόρμερ και θεατών. Μέσα από μια εικόνα διαρκούς ροής μεταδίδεται ενεργειακά ένα σωματικό και συναισθηματικό ερέθισμα σε ένα συναρπαστικό και περιπετειώδες ταξίδι προς τον άλλο και τον εαυτό μας.
Η Miet Warlop επιστρέφει στην Αθήνα με την παράσταση INHALE DELIRIUM EXHALE που στροβιλίζεται μεταξύ μυθικού και σύγχρονου, ατομικότητας και συλλογικότητας – ένα μοναδικό καλλιτεχνικό ταξίδι που προκαλεί, συναρπάζει και αγγίζει βαθιά ό,τι αναγνωρίζεται ως ανθρώπινο. Με το χαρακτηριστικό της ύφος που συνδυάζει δυναμικά τον χορό, το θέατρο, τις εικαστικές τέχνες και τη μουσική, πέντε ερμηνευτές αλληλεπιδρούν με 1.500 μέτρα υφάσματος, δημιουργώντας έναν ζωντανό καμβά όπου υφαίνονται φόβοι, μυστικά και επιθυμίες σαν Χορός αρχαίας τραγωδίας που υπερβαίνει τις δυνατότητες της γλώσσας και εκφράζει αυτό που βρίσκεται πέρα από την κεντρική αφήγηση.
Η βραβευμένη με Αργυρό Λέοντα στη φετινή Μπιενάλε της Βενετίας Βραζιλιάνα θεατρική σκηνοθέτιδα, συγγραφέας και περφόρμερ Carolina Bianchi έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα με την περφόρμανς-θεατρική παράσταση Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα», που χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο αναφέρεται στην ιστορία της Ιταλίδας περφόρμερ Πίπα Μπάκα που το 2008 ξεκίνησε από το Μιλάνο ντυμένη νύφη με σκοπό να φτάσει στη Βηρυτό με οτοστόπ, βιάστηκε και δολοφονήθηκε, ενώ βρισκόταν στην Τουρκία. Το δεύτερο στοιχείο του τίτλου παραπέμπει στην κυνική ονομασία που χρησιμοποιείται στη Βραζιλία για το «ναρκωτικό του βιασμού». Με την κολεκτίβα της Cara de Cavalo εξερευνούν ιστορίες και εικόνες που συνυφαίνονται σε μια ανελέητη καταβύθιση χωρίς κάθαρση.
Οι τρεις μεγάλες θεατρικές παραγωγές του Φεστιβάλ στην Επίδαυρο
Οι τρεις παραγωγές του Φεστιβάλ στην Επίδαυρο προβάλλουν τη διαλεκτική σύνδεση της κληρονομιάς του αρχαίου δράματος με τις σύγχρονες παραστατικές φόρμες και δραματουργικές προσεγγίσεις που ενισχύουν τον διάλογο των κειμένων με τη γέννηση μιας νέα εμπειρίας για τον θεατή.
Ο Ulrich Rasche σκηνοθετεί την Αντιγόνη του Σοφοκλή, σε μετάφραση Νίκου Α. Παναγιωτόπουλου με ένα καστ Ελλήνων ηθοποιών. Πρόκειται για παγκόσμια πρεμιέρα, σε συμπαραγωγή με το Εθνικό Θέατρο. Ο Rasche με αυτήν τη σκηνοθεσία δεν πραγματοποιεί μόνο το όνειρό του να ανεβάσει την αρχαία τραγωδία στην Επίδαυρο αλλά επιδιώκει, εκτός από την αγέραστη μορφή της, να αναδείξει και τη φιγούρα του Κρέοντα που ως βασιλιάς υπερασπίζεται το κράτος και τους νόμους, έστω κι αν αποδεικνύεται ανίκανος να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων που επιτάσσει η λειτουργία ενός δημοκρατικού πολιτεύματος.
Ο Γιάννης Χουβαρδάς γιορτάζει τα 50 χρόνια παρουσίας του στο θέατρο και μεταφράζει, διασκευάζει και σκηνοθετεί τον Οιδίποδα Τύραννο και τον Οιδίποδα επί Κολωνώ του Σοφοκλή σε μία παράσταση, ως ενιαίο έργο. Ο Οιδίπους είναι η ιστορία μιας μεταμόρφωσης: από το σκοτάδι στο φως, με την αφήγηση της συγκλονιστικής ιστορίας του ήρωα, ξεκινώντας από το τέλος και πηγαίνοντας προς τα πίσω, στην αρχή του κακού. Τα δυο έργα να αποδίδονται αρμονικά ως ενιαία ιστορία.
Σε παγκόσμια πρεμιέρα, ο Λιβανοκαναδός συγγραφέας, σκηνοθέτης και ηθοποιός Wajdi Mouawad, καλλιτεχνικός διευθυντής του Théâtre National de la Colline, κατεβαίνει για πρώτη φορά στην Επίδαυρο με ένα νέο έργο εμπνευσμένο από αρχαίες ηρωίδες, τον «Όρκο της Ευρώπης», που έγραψε μετά από ανάθεση του Φεστιβάλ στο πλαίσιο του Κύκλου Contemporary Ancients. Ο διχασμός στην καρδιά της οικογένειας, η πάλη των δύο φύλων, ο ξεριζωμός, η ολέθρια κληρονομιά της προηγούμενης γενιάς στις επόμενες και η αναζήτηση κάθαρσης είναι θέματα που επανέρχονται στα θεατρικά του έργα –τα περισσότερα είναι σε διάλογο με ήρωες του αρχαίου δράματος–, όπως και η αναζήτηση ταυτότητας πέρα από φυλετικά, θρησκευτικά, οικογενειακά όρια που φωτίζεται μέσα από έναν λυρικό λόγο.
Tο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) υποστηρίζει, ως Μέγας Δωρητής, το επετειακό πρόγραμμα στην Επίδαυρο.
Μια κινηματογραφική σκυταλοδρομία με θέμα την Ηλέκτρα
Η Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου και το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου συμπράττουν για τη δημιουργία μιας ταινίας διάρκειας 50 λεπτών με τίτλο που αποτελεί ανάθεση με αφορμή τις επτά δεκαετίες του φεστιβάλ και είναι εμπνευσμένη από την ομώνυμη τραγική ηρωίδα. Με το Contemporary Ancients να ανοίγεται φέτος και στην τέχνη του κινηματογράφου, η ταινία σε σενάριο Παναγιώτη Χριστόπουλου χωρίζεται σε επτά κεφάλαια που σκηνοθετούν ισάριθμοι σκηνοθέτες που εκπροσωπούν το ευρύ φάσμα της σύγχρονης ελληνικής κινηματογραφίας (Αλέξανδρος Βούλγαρης, Σοφία Εξάρχου, Νεριτάν Ζιντζιρία, Χριστίνα Ιωακειμίδη, Μπάμπης Μακρίδης, Αργύρης Παπαδημητρόπουλος και Ελίνα Ψύκου). Η ταινία αντλεί στοιχεία και θεματικές από την τραγωδία του Σοφοκλή και χτίζει μια ιστορία που περιλαμβάνει επτά οπτικές πάνω στο έγκλημα μιας υποθετικής μητροκτονίας στη σύγχρονη Ελλάδα. Οι πρωταγωνιστές μιλούν ελάχιστα ή καθόλου, ενώ εξ ονόματός τους μιλούν τα ΜΜΕ, οι Αρχές, η κοινωνία, τα ψηφιακά ίχνη, κάτι που καθιστά σχεδόν ανέφικτη την ανασύνθεση της αλήθειας. Η προβολή θα γίνει στο Μικρό θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου.
Η μουσική που αγαπάμε στη Μικρή Επίδαυρο
Μετά τον κύκλο Contemporary Ancients τον Ιούλιο, και τους Seeds, το ντουέτο του Μιχάλη και Χρήστου Καλκάνη, που εμφανίζονται, μαζί με την Alcmini (Κύκλος Ρίζες) στις 2 Αυγούστου, το Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου υποδέχεται εξαιρετικούς καλλιτέχνες διαφορετικού ύφους σε τέσσερις ξεχωριστές μουσικές συναντήσεις με το κοινό.
Ο Μίλτος Λογιάδης, η Αλίκη Καγιαλόγλου και οι The D Project στο «Αφιέρωμα στον Άστορ Πιατσόλα» μπαίνουν στον μαγικό κόσμο του Nuevo Tango. Μια μοναδική συνάντηση σπουδαίων Ελλήνων μουσικών με τον κορυφαίο Αργεντίνο δημιουργό που συνέδεσε για πρώτη φορά το αργεντίνικο τάνγκο με την τζαζ και την κλασική μουσική, με ανεξάντλητη έμπνευση και νέους αριστουργηματικούς συνδυασμούς ηχοχρωμάτων που ένωσαν το πάθος με το όνειρο και τη δεξιοτεχνία.
Τιμώντας την επέτειο των 100 ετών από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη, η κορυφαία ερμηνεύτρια Μαρία Φαραντούρη, εμβληματικά ταυτισμένη με τον Μίκη, και ο βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλο ενώνουν στη «Νύχτα μαγικιά - 100 χρόνια Μίκης Θεοδωράκης» τις φωνές τους σε μια βραδιά αφιερωμένη στη βαθιά λυρική και πηγαία μελωδική διάσταση του έργου του μεγάλου μας συνθέτη.
Με τίτλο «Το φως ανάμεσα», ο Μίλτος Λογιάδης και ο Αντώνης Σουσάμογλου παρουσιάζουν ένα καλειδοσκόπιο τραγουδιών της εποχής του Μεσοπολέμου στην Ελλάδα και την Ευρώπη, μιας εποχής φαινομενικά ανέμελης που όμως προμήνυε μία από τις χειρότερες καταιγίδες στην ανθρώπινη ιστορία· μιας εποχής που σε διαφορετικούς κόσμους συνυπάρχουν ο Κώστας Γιαννίδης με τον Σουγιούλ και τον Αττίκ, ο Νίκος Σκαλκώτας με τον Βασίλη Τσιτσάνη και τον Γιάννη Παπαϊωάννου.
Η τραγουδοποιός και ερμηνεύτρια Μαρίνα Σπανού, στη μουσική παράσταση με θεατρικά στοιχεία Ο μικρός εαυτός, έχοντας αναπτύξει βιωματική σχέση με την Επίδαυρο από παιδί, φέρνει στη σκηνή τραγούδια δικά της που γεννήθηκαν στην Παλιά Επίδαυρο αλλά και συνθέσεις σύγχρονων δημιουργών που έχουν περάσει από το αρχαίο θέατρο.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
