Tο Spotify, που όλους μας φακελώνει, μου πέταξε στην επισκόπηση της χρονιάς το μήνυμα «Δεν χόρταινες να ακούς “Ανισόπεδη Ντίσκο”, ενώ, μήνα μέγιστης ακρόασης Pan Pan μου έβγαλε τον Οκτώβρη, δηλαδή τον μήνα που το καλοκαίρι μου δεν μπορεί άλλο να παραταθεί και κάνω ό,τι μπορώ για να το φέρω πίσω, βάζοντας τα ακουστικά μου ας πούμε.
Κάποια κομμάτια τα συνδέουμε με μια συγκεκριμένη στιγμή. Είναι μέσα του Αυγούστου, μπαίνει το εν λόγω κομμάτι στο μοναδικό μπαρ που ξενυχτάει στο νησί και παρότι στο dancefloor σκάμε από την υψηλή θερμοκρασία και τον ελάχιστο κλιματισμό, όσοι επιμένουμε να καθόμαστε εκεί χορεύουμε και τραγουδάμε στίχο-στίχο. Τότε κάποιος από την παρέα φωνάζει «ρε, δεν το αντέχω, δεν το μπορώ. Τη βλέπεις αυτήν τη φλέβα στο πόδι μου; Ούτε αυτή το μπορεί». Γέλασα, και συνέχισα να τραγουδάω.
Είναι μέσα Οκτωβρίου που λαμβάνω ένα δελτίο Τύπου το οποίο με κάνει να ανοιγοκλείσω τα μάτια μου από έκπληξη. «Με την ιδιότητα του μουσικού, του comic artist και του εικονογράφου ο πολυδιάστατος Pan Pan γνωρίζει πολύ καλά πώς να εισβάλλει στον ψυχισμό των ανθρώπων μέσω εικόνας και ήχου, γεμίζοντάς τους με sweet & sour vibes. Τα τραγούδια της τριλογίας των albums του με τίτλο “Φαντασμαγορία” ακούγονται κυριολεκτικά παντού: από τα social media μέχρι τα ραδιόφωνα, από τις πλατείες μέχρι τα clubs και από τα home parties και τα μεγάλα φεστιβάλ.
«Ήθελα να αποδείξω ότι μπορώ να φτιάξω κάτι με μηδενικά μέσα, με ό,τι έχω στα χέρια μου και με τους ανθρώπους που ξέρω, ότι δεν χρειάζεται ένα σούπερ στούντιο για να παραγάγεις μουσική που θα φτάσει στον κόσμο, πως αν γράψεις κάτι που λέει την αλήθεια θα βρει κάπως τον τρόπο να πάει παραέξω, και στάθηκα τυχερός, γιατί θα μπορούσε αυτήν τη μουσική να καταλήξουμε να την ακούμε εγώ και οι φίλοι μου».
Η underground “Ανισόπεδη Ντίσκο” με τους synth νοσταλγικούς ήχους είναι το τραγούδι που ξεχώρισε και αγαπήθηκε όσο κανένα άλλο το φετινό καλοκαίρι. Ένα τραγούδι που εκφράζει όλες τις ηλικίες και που έντυσε μουσικά όλες τις καλοκαιρινές στιγμές και αναμνήσεις που κοινοποιήθηκαν σε TikTok και Instagram… Η “Ανισόπεδη Ντίσκο”, με τα 1,4 εκατομμύρια Spotify streams και τα 1 εκατομμύριο YouTube views, συμπεριλαμβάνεται στο album “Φαντασμαγορία Τρία” που κυκλοφορεί σε όλα τα ψηφιακά καταστήματα και τις streaming υπηρεσίες από τη Minos EMI, a Universal Music Company».
Δεν παρακολουθώ τι παίζει στο TikTok, γι’ αυτό μου έκανε εντύπωση το δελτίο. Το ότι είχε κάνει χαμό μεγαλύτερο από το breakthrough κομμάτι του «Χτύπα με σαν ρεύμα στην πίστα» το ήξερα, αλλά σίγουρα δεν είχα πάρει χαμπάρι ότι το επόμενο μεγάλο του χιτ έχει παίξει πολύ εκεί. Διαβάζω ότι φιλοξενήθηκε σε πάνω από 4.000 posts, βρέθηκε και στις πρώτες θέσεις του ντόπιου Shazam chart. Ο δημιουργός του, πάντως, έκανε TikTok account για να προλάβει να κατοχυρώσει το @postnoise και για να παρακολουθήσει μερικά βίντεο.
Είδε να το συνδυάζουν με καταστάσεις άσχετες από αυτές που είχε στο μυαλό του γράφοντάς το, με βουτιές ας πούμε, αλλά δεν έχει ποστάρει: «Εντάξει, πλάκα έχει όλο αυτό, δεν μπορείς να ζητάς το κομμάτι σου να πάει παραπέρα και να ντύνει μόνο βιντεάκια με κουλ σκεϊτάδες και γκραφιτάδες. Δεν το πιάνω πώς λειτουργεί, ίσως κάποτε να ασχοληθώ, ίσως μέχρι να το κάνω να υπάρχει κάποιο άλλο σόσιαλ. Νιώθω όμως ότι ποστάρουν πιο πιτσιρίκια από μένα και αν μπω κι εγώ σε αυτό θα νιώθω σαν τον θείο που κάθεται με τη νεολαία, και δεν το θέλω».
Του περιγράφω το σκηνικό στη Δονούσα, ότι η «Ανισόπεδη Ντίσκο» εξόργισε σχεδόν κάποιον, και το αντιμετωπίζει με ειλικρινές coolness, ξέρει ότι στην επιτυχία έχεις κάποιους μαζί σου και κάποιους απέναντι. «Ήταν τρεις βδομάδες που έπαιζε το “Χτύπα με σαν ρεύμα στην πίστα” και μου έστειλε μια φίλη, “έλα, Παναγιώτη, τα κατάφερες, έβαλαν το κομμάτι σου στο διπλανό μπαρ και ένας είπε “αν το ακούσω άλλη μια φορά θα πεθάνω”’”. Μέρος του παιχνιδιού είναι και αυτό, και η γόνιμη κριτική και το αναίτιο hate. Θα δεχτείς το ένα, θα δεχτείς και το άλλο».
Τον ρωτάω αν έχει πρόβλημα που έχω ζητήσει να παίξει ένα τραγούδι του στον πάρτι του γάμου μου, αλλά μετά από αυτό μπορεί να έμπαινε και Britney Spears. «Τέλειο δεν είναι αυτό; Γάμος χωρίς “Ανισόπεδη Ντίσκο” δεν στεριώνει, όλοι το ξέρουν».
Pan Pan - Ανισόπεδη Ντίσκο (feat. Καλλιόπη Μητροπούλου) | Official Lyric Video
Νομίζω, συμφωνούμε όλοι πως η μουσική του μπαίνει κάτω από την ομπρέλα της ποπ. Ωστόσο, τα εφηβικά του ακούσματα, η μουσική του αφετηρία, είναι το χιπ-χοπ, και αυτό που κάνει τώρα τέτοιο είναι, για εκείνον τουλάχιστον, ως προς τον τρόπο που το προσεγγίζει στο μυαλό του, που «πατάει» για να δημιουργήσει τους ρυθμούς του και ενορχηστρώνει, που φτιάχνει κάτι, το λουπάρει και προσπαθεί να το χαλάσει λίγο σαν να ξανασαμπλάρει τον εαυτό του.
«Στο μεθεπόμενο άλμπουμ νιώθω ότι θα γυρίσω ακόμα πιο κοντά σε αυτό το πράγμα». Το επόμενο, αυτό που περιμένουμε στα μέσα Ιανουαρίου από την Black Caramel Records, θα έχει καθαρά ηλεκτρονικό ήχο, θα λέγεται «Λύκοι στον Άρη» και το έχει κάνει με τον Years of Youth, τον Γιάννη Αναγνωστόπουλο, με τον οποίο είναι φίλοι πάνω από 20 χρόνια και μουσικοί συνοδοιπόροι στα Echo Tides τα τελευταία έξι.
Και οι γυναικείες φωνές που επέλαξε στα προηγούμενα άλμπουμ του, η Nalyssa Green, η Melentini και η Καλλιόπη Μητροπούλου, μεταξύ άλλων, είναι πρώτα φίλες του. «Ήθελα να αποδείξω ότι μπορώ να φτιάξω κάτι με μηδενικά μέσα, με ό,τι έχω στα χέρια μου και με τους ανθρώπους που ξέρω, ότι δεν χρειάζεται ένα σούπερ στούντιο για να παραγάγεις μουσική που θα φτάσει στον κόσμο, πως αν γράψεις κάτι που λέει την αλήθεια θα βρει κάπως τον τρόπο να πάει παραέξω, και στάθηκα τυχερός, γιατί θα μπορούσε αυτήν τη μουσική να καταλήξουμε να την ακούμε εγώ και οι φίλοι μου».
Όπως και η τριλογία της «Φαντασμαγορίας», έτσι κι αυτό θα αφηγείται με τα κομμάτια του μια ιστορία, θα είναι ένα sci-fi άλμπουμ που, ταξιδεύοντας πίσω στο 1987, θα μιλάει για κάποιους που πάνε να εξερευνήσουν τον Άρη «και κάπου στραβώνει η φάση, τους βλέπουμε πως μένουν εκεί να αναπολούν τη ζωή τους στη γη, να εκτιμούν ανθρώπους και απλά πράγματα που άφησαν πίσω τους. Αν του αφαιρέσεις το context της επιστημονικής φαντασίας, είναι και ένα ανθρωποκεντρικό άλμπουμ για τα θέλω, τις ματαιώσεις και τις ελπίδες».
Κατά κάποιον τρόπο, είναι ένα κόμικ σε δίσκο, που από το πρώτο του single, τα «Ροζ Φώτα», μας χάρισε ονειρικές, σουρεαλιστικές εικόνες – είναι το νέο μου αγαπημένο κομμάτι. Ως κομίστας, ο Παναγιώτης Πανταζής μόλις κυκλοφόρησε στις εκδόσεις Διόπτρα τον Καπετάν Μιχάλη του Νίκου Καζαντζάκη, ένα graphic novel σε σχέδιο και σενάριο δικό του.
Στο φεστιβάλ των δύο ημερών και των δύο σκηνών όπου έδωσαν τα indie kids ραντεβού μετά τις διακοπές τους, το Αγοραφοβικό, που στήθηκε στα τέλη του φετινού Σεπτέμβρη στο ΠΛΥΦΑ, έχοντας συγκεντρώσει στο line up του την crème de la crème της εγχώριας εναλλακτικής σκηνής, η μέρα που εκείνος ήταν headliner είχε γίνει sold out από μέρες – καμία έκπληξη. Όμως πια δεν παίζει μόνο για ένα κοινό που ανήκει σε υποκουλτούρες, που απολαμβάνει και κυνηγάει το niche. Ο Pan Pan κάθεται στο τραπέζι με τους μεγάλους παίκτες, του ζητάει το άλμπουμ του μια μεγάλη δισκογραφική και ένας μεγάλος εκδοτικός τού επιτρέπει εν λευκώ να αποδώσει με τον δικό του τρόπο ένα κλασικό έργο.
«Εκείνοι ήρθαν σε μένα, εγώ απλώς φρόντιζα να κάνω τη δουλειά μου όσο πιο καλά μπορούσα, περιμένοντας να συμβεί κάποτε αυτό το πράγμα. Είναι ανακουφιστικό να φτάνεις σε ένα σημείο όπου νιώθεις ότι υπάρχουν άνθρωποι που θα σου κάνουν τη ζωή πιο εύκολη, που θα σου δώσουν τα κανάλια ώστε να πάει η δουλειά σου πιο πέρα από εκεί που θα μπορούσες να τη φτάσεις μόνος μου». Δεν φοβάται την ταμπέλα του mainstream, «αυτό βέβαια σημαίνει ότι σε ξέρουν και οι πέτρες, κάτι από το οποίο απέχω, αλλά, αν έρθει, σε καμία περίπτωση δεν το θεωρώ κακό. Εμείς το χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε την ποιότητα, ενώ, στ’ αλήθεια, είναι απλώς ποσοτικός χαρακτηρισμός». Ούτε αν τον πει κάποιος φασέο παρεξηγείται, «αλλά είναι χαζομάρα, δεν γίνεται να με λες φασέο από τη στιγμή που περνάω το 90% του χρόνου στο σπίτι μου, πηγαίνοντας το μεγάλο μου παιδί στα αγγλικά ή διαβαζοντάς το. Φασέος είναι αυτός που τον βλέπεις παντού, ακόμα και κάπου που δεν γουστάρει».
Μας διακόπτει ένα τηλεφώνημα, ζητάει συγγνώμη, είναι για δουλειά. Aφορά τα μαθήματα σχεδίου κόμικ για ενηλίκους που παραδίδει στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης, σε μια προσπάθεια να αποδείξει ότι δεν είναι θέμα ταλέντου, «πως αν σου δείξω δυο πράγματα, θα δεις ότι μπορείς να το κάνεις. Οποιοσδήποτε μπορεί να κάνει τέχνη και να νιώθει χαρούμενος». Εκείνος δεν καταπιάστηκε με την αρχιτεκτονική που σπούδασε για να αφιερωθεί σε όσα κάνει σήμερα, και δεν μετανιώνει λεπτό. Και τώρα η μουσική του τραβάει μπροστά τα σχέδιά του. Όχι πολύ καιρό πριν, το 2019, είχε πει στον M. Hulot ότι το κοινό που στηρίζει τα κόμικς είναι μικρό και το κομμάτι από την πίτα που του αντιστοιχεί είναι ακόμα μικρότερο, ωστόσο του δίνει «δύναμη και χαρά».
Τώρα πια έχουν αλλάξει τα κόζια. Για μένα, μία από τις πιο αισιόδοξες επαγγελματικές ιστορίες είναι αυτή που ο Φράνσις Φορντ Κόπολα γύρισε τη Συνομιλία, που λογαριάζει ως την πιο προσωπική απ’ όλες τις ταινίες του, με τα λεφτά που έβγαλε κάνοντας τον Νονό, που δεν το ήθελε καθόλου. Θα μου πει και ο Παναγιώτης κάτι παρόμοιο, ότι δεν καιγόταν να ασχοληθεί με τα Μυστικά του βάλτου της Πηνελόπης Δέλτα πριν από μερικά χρόνια. Αλλά, έχοντας βγάλει αυτό την περίοδο που και ο Γιώργος Γούσης εικονογράφησε τον Ερωτόκριτο του Βιτσέντζου Κορνάρου, το Μέρες Λατρείας που συνυπέγραψαν λίγο αργότερα πήγε πολύ καλύτερα απ’ ό,τι θα συνέβαινε υπό άλλες συνθήκες.
Θα μας διακόψει και ένα κορίτσι που θα περάσει μπροστά από τη Φάλαινα των Εξαρχείων και θα τον χαιρετήσει, λέγοντας τραγουδιστά το καλλιτεχνικό του όνομα. Εκείνος θα γυρίσει να δει αν την γνωρίζει – δεν τη γνώριζε. Γυρίζω πίσω στο δονουσιώτικο dancefloor, εκεί όπου χορεύαμε στίχους όπως «Μα όσο κι αν θέλω να χορεύω σαν να μη με νοιάζει / ξέρω πως έχω ένα βαρίδι που πλακώνει την ψυχή μου» και «τι ζωή είναι αυτή που ζούμε τώρα / ήθελα να σου δώσω ό,τι έχω και δεν έχω / μα αυτό που έχω είναι άγχος για το αύριο / για το τώρα, για το χτες / κατά μήκος και καθ’ ύψος».
Ακούγοντάς τους ξανά με την επιστροφή μου στην πόλη, μέχρι να κατέβω στη δουλειά και ενώ περνάω μπροστά από κλούβες που παρκάρουν στα Εξάρχεια, άρχισα να μαθαίνω απέξω και το επόμενο κουπλέ που νιώθω να ταιριάζει στη διαδρομή που ακολουθώ. Είναι ένα κομμάτι που περιγράφει τις προσωπικές ήττες και τις ματαιώσεις του δημιουργού του, «τα όσα μας έχει φορέσει η πατριαρχία στο κεφάλι κανονικά». Για το αύριο τον αγχώνουν εκατό πράγματα, «αν θα βρεθούμε μια μέρα να είμαστε πρόσφυγες, η κλιματική αλλαγή, αν θα μπορέσω να βοηθήσω τα παιδιά μου να αντεπεξέλθουν σε όσα δύσκολα θα συναντήσουν – θες να τελειώσουμε σήμερα ή να συνεχίσω; Υπάρχουν φορές που με παραλύουν όλα αυτά και γι’ αυτό κάνω ό,τι κάνω δημιουργικά, για να έχω την αίσθηση ότι είμαι ζωντανός, πως έχω τον έλεγχο».
Και ενώ ο Πάρις μαζεύει τους φωτογραφικούς του φακούς, πιάνουμε οι τρεις μας μια κουβέντα που ξεκίνησε από το αν μπορούμε να βρούμε έστω έναν λόγο που ένα σπίτι στο κέντρο αξίζει να στερηθείς κάτι για να το πληρώνεις εφτακόσια ευρώ και το ότι το τυλιχτό έχει πάει στα 4,20 και έφτασε μέχρι το ότι τέλειος νέος γονιός δεν υπάρχει, υπάρχει όμως αυτός που ζητάει συγγνώμη. Μιλάμε για μια Αθήνα του τώρα, γι’ αυτή την «πόλη που σαν θάλασσα μας πνίγει μια μέρα». Mainstream ή όχι, φασέικα ή μη, underground ή viral, γι’ αυτή την πόλη κι εκείνους που την κατοικούν και του μοιάζουν μιλάει και ο Pan Pan, κι εγώ είχα καιρό να με δω σε τόσα κομμάτια ενός μόνο καλλιτέχνη.
Pan Pan - Χτύπα με σαν ρεύμα στην πίστα (feat. Melentini)
Η φωτογράφιση έγινε στο μπαρ Φάλαινα (Ασκληπιού 39).
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
