Τα κρυμμένα αριστουργήματα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

Τα κρυμμένα αριστουργήματα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Facebook Twitter
Διασκορπισμένα αντικείμενα πολύτιμων αρχαιολογικών θησαυρών και έργων της νεότερης παραδοσιακής χειροτεχνίας αποτελούν τη συλλογή της Ελένης Σταθάτου που φιλοξενείται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
0

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο, έλεγε σε ένα παλιό ντοκιμαντέρ ο Χρήστος Τούντας, αξίζει να μην πας μόνο μια φορά ως επισκέπτης. Να διαβάσεις, να μπορέσεις να ανακαλύψεις τους κρυμμένους θησαυρούς του. Εκτός από αυτά που κάθε φορά μας εντυπωσιάζουν, είναι τα γνωστά και τα δημοφιλή, υπάρχουν τρεις συλλογές που ξεχωρίζουν για τη λεπτομέρεια, τον πλούτο και την ομορφιά που ταξιδεύει μέσα στους αιώνες.

Η συλλογή με τις λευκές ληκύθους και αυτή με τα πήλινα ειδώλια είναι στον πρώτο όροφο, σχεδόν στη σκιά, καθώς οι πτέρυγες είναι ανοιχτές μόνο για τρεις ώρες κάθε μέρα. Και στο ισόγειο, η μοναδική συλλογή κοσμημάτων Σταθάτου, μια συλλογή για το ταξίδι της ελληνικής μικροτεχνίας μέσα στους αιώνες.

Εκτός από αυτά που κάθε φορά μας εντυπωσιάζουν, υπάρχουν τρεις συλλογές που ξεχωρίζουν για τη λεπτομέρεια, τον πλούτο και την ομορφιά που ταξιδεύει μέσα στους αιώνες.

Η συλλογή Σταθάτου, ισόγειο, αίθουσα 42

Τα κρυμμένα αριστουργήματα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Facebook Twitter

Η παιδεία, το κοσμοπολίτικο πνεύμα, η καλλιέργεια και η αρχαιολατρία ήταν οι λόγοι που ώθησαν την Ελένη Σταθάτου να συλλέξει διασκορπισμένα αντικείμενα πολύτιμων αρχαιολογικών θησαυρών και έργων της νεότερης παραδοσιακής χειροτεχνίας. Εννιακόσια ενενήντα ένα αντικείμενα που καλύπτουν όλες τις περιόδους του ελληνικού πολιτισμού, από τους προϊστορικούς χρόνους (5η χιλιετία π.Χ.) μέχρι και τους νεότερους (18ος αι.).

Στις 36 προθήκες της, εκτός από τα χρυσά και ασημένια περίτεχνα κοσμήματα, εκτίθενται πήλινα και ασημένια σκεύη, γλυπτά και ειδώλια, καθώς και μικροτεχνήματα, σωστά αριστουργήματα, από διάφορα υλικά, όπως ο χαλκός, ο πηλός, το γυαλί, το οστό, έργα διαφόρων εργαστηρίων όχι μόνο της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας αλλά και της Ανατολής, που το καθένα χαρακτηρίζει με μοναδικό τρόπο την εποχή του. Σε αντίθεση με πολλές ιδιωτικές συλλογές του εξωτερικού, περιλαμβάνει μόνο έναν μικρό αριθμό αταξινόμητων αντικειμένων, παρόλο που αρκετά κομμάτια προέρχονται από λαθραίες ανασκαφές.

Τα κρυμμένα αριστουργήματα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Τα κρυμμένα αριστουργήματα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Φύλλα χρυσού, ταινίες, σκουλαρίκια, εγκόλπια, ταφικά κοσμήματα, αντικείμενα από χρυσό, ασήμι, χαλκό, σίδερο, γυαλί και κεχριμπάρι κατά σύνολα γεωγραφικά, ταφικά και κατά τύπους αντικειμένων, ακολουθώντας όμως πάντα τη χρονολογική σειρά, φανερώνουν τη διαχρονικότητα και τη συνέχεια της ελληνικής τέχνης.

Πρώτος όροφος, αίθουσες 49-57

Η συλλογή των λευκόμορφων αγγείων. Μέσα σε 1.500 τετραγωνικά διηγούνται μύθους, την καθημερινή ζωή των Ελλήνων, σκηνές συμποσίων. Περίτεχνες απεικονίσεις. Οι λευκές λήκυθοι του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου είναι ένα μεγάλο σύνολο, πασίγνωστο επιστημονικά και πολύ σημαντικό και στην έκθεση του μουσείου. Πρόκειται για τη δεύτερη μεγαλύτερη συλλογή παγκοσμίως μετά από αυτή του Βρετανικού Μουσείου.

Από τις λευκές ληκύθους μπορούμε να αντιληφθούμε τη ζωγραφική της Κλασικής Εποχής. Τα λευκά αγγεία εμφανίστηκαν στην Αττική προς το τέλος του 6ου π.Χ. αι. Η αντοχή τους ήταν πολύ πιο περιορισμένη από αυτή των μελανόμορφων και των ερυθρόμορφων και γι' αυτόν το λόγο δεν παρήχθησαν ποτέ σε μεγάλες ποσότητες. Το λευκό τους επίχρισμα και τα χρώματα ξεθώριαζαν. Εξαίρεση αποτελούσαν οι λευκές λήκυθοι, τις οποίες είχαν αποκλειστικά για ταφική χρήση. Περιείχαν μυρωμένο λάδι και τις τοποθετούσαν ως κτερίσματα στους τάφους.

Από το δεύτερο τέταρτο του 5ου αι. (από τη δεκαετία 470-460 π.Χ.) επικράτησε στην Αθήνα η συνήθεια να προσφέρουν στους νεκρούς λευκές ληκύθους διακοσμημένες με πολύχρωμες παραστάσεις που εικονίζουν τους ίδιους τους νεκρούς, τους τάφους τους ή σκηνές από τον Κάτω Κόσμο. Ανάμεσα στα ωραιότερα έργα της αττικής αγγειογραφίας των ώριμων κλασικών χρόνων είναι η λευκή λήκυθος του «ζωγράφου του Αχιλλέα», κορυφαίου Αθηναίου αγγειογράφου του 5ου π.Χ. αι., που ειδικεύτηκε στη διακόσμηση των λευκών ταφικών ληκύθων.

Η λευκή επιφάνεια διακοσμείται από μια συγκινητική σκηνή αποχαιρετισμού ενός πολεμιστή από τη γυναίκα του στον γυναικωνίτη του σπιτιού. Τα διάφανα ρούχα και η σιωπηλή μελαγχολία των μορφών, το κορινθιακό κράνος που προτείνει προς τη μεριά της γυναίκας του, αποδίδουν με μοναδική ένταση την κορυφαία στιγμή του οριστικού αποχαιρετισμού ενός γενναίου μαχητή.

Τα κρυμμένα αριστουργήματα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Συλλογή ειδωλίων, πρώτος όροφος, αίθουσες 58 και 59

Ελαφρότητα, κομψότητα, χάρη. Έρωτες που πετούν ολόγυρα. Η μόνιμη έκθεση της Συλλογής Ειδωλίων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με τα περίπου 550 πήλινα ειδώλια παρουσιάζεται σε δύο αίθουσες. Από τους γεωμετρικούς μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους, παρακολουθούμε την παραγωγή των κυριότερων εργαστηρίων του ελλαδικού χώρου, του αττικού, του βοιωτικού, το ιωνικού, του ευβοϊκού, του κρητικού, αλλά και των σημαντικότερων της Πελοποννήσου και της Μ. Ασίας.

Σανιδόσχημες γυναικείες μορφές με πτηνόμορφα πρόσωπα, πεπλοφόροι του 5ου και του 4ου π.Χ. αι. και οι πιο γνωστές και διάσημες Ταναγραίες με τα πλούσια ενδύματα και τα κομψά σκιάδια. Βοιωτικά ειδώλια με τους εφήβους και όρθιες γυναικείες μορφές με άνθη και καρπούς.

Στη δεύτερη αίθουσα τα πήλινα από τη Μύρινα της Μ. Ασίας. Τα πιο εντυπωσιακά ειδώλια. Νίκες με κοχύλια, Έρωτες που κρατούν δάδες και πετούν, Έρωτες που παίζουν με ζώα, θεές και θνητές με περίτεχνες κομμώσεις και πλούσια κοσμήματα, μουσικοί και χορευτές, δείγματα έξοχης τέχνης που ήκμασε μέχρι τις αρχές του 2ου μ.Χ. αι. Και δίπλα σε αυτά, ειδώλια που απεικονίζουν την καθημερινή ζωή και τις αγροτικές εργασίες, τον κόσμο των παιδιών, αλλά και συμπλέγματα που σχετίζονται με τη μουσική και τον χορό.

Τα κρυμμένα αριστουργήματα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Info:

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Πατησίων 44.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε την Αργυρώ Μποζώνη στο LIFO.gr το 2015.

0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πρόδρομος Τσιαβός: «Στην παρουσία μας στον δημόσιο χώρο ο στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση αλλά να ακούσουμε, να συζητήσουμε, να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Plāsmata 3 / Πρόδρομος Τσιαβός: «Στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση, αλλά να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Ο επικεφαλής Ψηφιακής Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Ιδρύματος Ωνάση μιλά με υπόκρουση τα ασταμάτητα τιτιβίσματα των πουλιών που έρχονται από τα σκιερά δέντρα του Πεδίου του Άρεως.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα σε μια συνάντηση με τη σύγχρονη τέχνη σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά

Εικαστικά / Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα «συνομιλούν» με τη σύγχρονη τέχνη

Οι τρεις Έλληνες πρωτοπόροι καλλιτέχνες που στιγμάτισαν την ελληνική δημιουργία, σε μια απρόσμενη διαγενεακή συνάντηση με τη Sagg Napoli και τον Mungo Thomson, σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ