10 αριστουργήματα από το μουσείο της Σαλαμίνας στο φακό του LIFO.gr Facebook Twitter

10 αριστουργήματα από το μουσείο της Σαλαμίνας στο φακό του LIFO.gr

0

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Σαλαμίνας στεγάζεται στο κτίριο του 1ου Δημοτικού Σχολείου Σαλαμίνας, το οποίο έπαψε να χρησιμοποιείται μετά τον σεισμό του 1981, καθώς κρίθηκε ακατάλληλο. Το 2003 το υπουργείο Πολιτισμού ξεκίνησε την επισκευή του και τη μετατροπή του σε σύγχρονο μουσείο, το οποίο άνοιξε τις πύλες του στο κοινό τον Ιούνιο του 2010. Το μουσείο φιλοξενεί ευρήματα αποκλειστικά από τη Σαλαμίνα, τα οποία χρονολογούνται από τη Νεότερη και Τελική Νεολιθική Εποχή μέχρι τα Πρώιμα Βυζαντινά Χρόνια. Ζητήσαμε από την αρχαιολόγο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής κ. Τριανταφυλλιά Κάττουλα να μας υποδείξει δέκα εκθέματα που πρέπει οπωσδήποτε να προσέξει ο επισκέπτης.

1.

10 αριστουργήματα από το μουσείο της Σαλαμίνας στο φακό του LIFO.gr Facebook Twitter
Γυναικείο ειδώλιο από λεπτόκοκκο μάρμαρο. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

 

Γυναικείο ειδώλιο από λεπτόκοκκο μάρμαρο που αναπαριστά μια γυναικεία μορφή με σχηματική απόδοση: λαιμός ψηλός, ανάγλυφη μύτη, εγχάρακτο στόμα, ελαφρά διογκωμένοι μαστοί. Στην επιφάνειά του διακρίνονται ίχνη ερυθρού χρώματος. Το ειδώλιο αυτό χρονολογείται στη Νεότερη Νεολιθική Εποχή (5300 π.Χ.-4500 π.Χ.). Παρότι παρουσιάζει κάποιες επιμέρους ομοιότητες με άλλα σύγχρονά του ειδώλια από τον ελλαδικό χώρο, είναι μοναδικό στον χώρο του Αιγαίου και αποτελεί τον προάγγελο των μεταγενέστερων μαρμάρινων ειδωλίων της Πρωτοκυκλαδικής Εποχής. Αποτελεί εύρημα της ανασκαφής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων από το Σπήλαιο των Περιστεριών, που θεωρείται ότι ήταν το ησυχαστήριο του τραγικού ποιητή Ευριπίδη.

2.

10 αριστουργήματα από το μουσείο της Σαλαμίνας στο φακό του LIFO.gr Facebook Twitter
Κωνικό ρυτό. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

 

Κωνικό ρυτό του δεύτερου μισού του 14ου αι. π.Χ. Η διακόσμησή του με το μοτίβο του ζατρικίου το καθιστά μοναδικό, έως σήμερα, σε όλο τον κόσμο. Παραδόθηκε πρόσφατα στο μουσείο από πολίτη που το βρήκε τυχαία στο οικόπεδό του, εκτελώντας σκαπτικές εργασίες. Τα ρυτά ανήκουν στην κατηγορία των σπονδικών αγγείων και είναι απαραίτητα για την τέλεση των σπονδών κατά τις λατρευτικές και νεκρικές ιεροπραξίες. Χαρακτηριστικά των αγγείων αυτών είναι η έλλειψη βάσης και η οπή στον πυθμένα τους, που εξασφάλιζε την ελεγχόμενη ροή του υγρού: νερό, μέλι, γάλα, κρασί. Υπήρχε, επίσης, μεγάλη ποικιλία ζωόμορφων ρυτών, από διάφορα υλικά (λίθος, πηλός). Τα κωνικά ρυτά της Μυκηναϊκής Περιόδου χρησίμευαν για την τέλεση των νεκρικών σπονδών (που λέγονται και χοές) από τους συγγενείς προς τους νεκρούς και τις χθόνιες θεότητες που τους υποδέχονται, γι' αυτό και βρίσκονται στους τάφους. Πιθανολογείται ότι το αγγείο στηριζόταν στο έδαφος, ώστε η ροή του να διαρκεί περισσότερο.

3.

10 αριστουργήματα από το μουσείο της Σαλαμίνας στο φακό του LIFO.gr Facebook Twitter
Tμήμα μελαμβαφούς σκύφου. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

Το δεύτερο σημαντικό εύρημα του Σπηλαίου των Περιστεριών και αυτό που επιβεβαίωσε τη χρήση του ως ησυχαστηρίου του Ευριπίδη είναι ένα τμήμα μελαμβαφούς σκύφου (αγγείο πόσεως) του ύστερου 5ου αι. π.Χ., το οποίο φέρει σε εγχάρακτη επιγραφή, ανάστροφα, τμήμα του ονόματος του Ευριπίδη, σε εκδοχή του με δύο Π. Η χάραξη, σύμφωνα με την ορθογραφία, στα τέλη του 2ου με αρχές του 3ου αι. μ.Χ., έχει τιμητικό χαρακτήρα και αποδεικνύει την εμβέλεια του σπηλαίου ως ησυχαστηρίου του μεγάλου τραγικού ποιητή και του παρακείμενου Ιερού του Διονύσου, ακόμη και κατά την εποχή αυτή. Σύμφωνα με τα ανασκαφικά ευρήματα, ο χώρος αποτελούσε πόλο έλξης επισκεπτών-προσκυνητών καθ' όλη τη διάρκεια των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, ενώ μετά την καταστροφή από σεισμό του Ιερού του Διονύσου, στα τέλη του 2ου αι. μ.Χ., το σπήλαιο αποτέλεσε τον τόπο συλλατρείας του Ευριπίδη και του θεού του θεάτρου, Διονύσου.

 4.

10 αριστουργήματα από το μουσείο της Σαλαμίνας στο φακό του LIFO.gr Facebook Twitter
Φλάσκη της Πρώιμης Γεωμετρικής Εποχής. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

 

Φλάσκη της Πρώιμης Γεωμετρικής Εποχής (10ος-9ος αι. π.Χ.). Ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά της Γεωμετρικής Εποχής είναι η προσαρμογή της διακόσμησης των αγγείων στο σχήμα του κάθε αγγείου. Παρά τη μαθηματική οργάνωση της διακόσμησης αυτών των αγγείων, τα θέματά της θυμίζουν έντονα εκείνα της υφαντικής, καλαθοπλεκτικής και ταπητουργίας και για τον λόγο αυτό έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ο σχεδιασμός τους γινόταν από γυναίκες. Στη φλάσκη του Αρχαιολογικού Μουσείου Σαλαμίνας, που θεωρείται ένα σπάνιο αγγείο, το σχήμα του οποίου επιβίωσε από την Υπομηκυναϊκή Εποχή (11ος αι. π.Χ.), βλέπουμε αυτή την άριστη προσαρμογή της διακόσμησης στο σχήμα.

5.

10 αριστουργήματα από το μουσείο της Σαλαμίνας στο φακό του LIFO.gr Facebook Twitter
Ερυθρόμορφος κρατήρας. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

 

Ερυθρόμορφος κρατήρας, αγγείο ανοιχτό όπου αναμείγνυαν το κρασί με το νερό (από το κέκραμαι<κεράννυμι). Στην κύρια όψη του φέρει παράσταση συμποσίου. Εικονίζονται δύο άνδρες διαφορετικής ηλικίας, ξαπλωμένοι σε ανάκλιντρο, δίπλα στο οποίο στέκεται αυλητρίδα. Η ηλικία του γηραιότερου υποδηλώνεται από τη γενειάδα του. Χρονολογείται περί το 430-420 π.Χ.

6.

10 αριστουργήματα από το μουσείο της Σαλαμίνας στο φακό του LIFO.gr Facebook Twitter
Χάλκινη φολίδα από φολιδωτή πανοπλία. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

 

Χάλκινη φολίδα από φολιδωτή πανοπλία ανατολικού τύπου που βρέθηκε στην Ακρόπολη των Κανακίων Σαλαμίνας. Στην περιοχή πραγματοποιείται συστηματική ανασκαφή από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και έχει αποκαλυφθεί ένα πολύ μεγάλο ανακτορικό συγκρότημα, το οποίο, σύμφωνα με τον ανασκαφέα του κ. Γιάννο Λώλο, ταυτίζεται με την έδρα των Αιακιδών. Στην εσωτερική της επιφάνεια, η φολίδα φέρει επιγραφή σε ιερογλυφική γραφή με το όνομα του Ραμσή Β' (1279-1213 π.Χ.), φαραώ της 19ης δυναστείας, που μεταφράζεται ως εξής: «Ραμσής, ο αγαπημένος του Θεού». Πιθανότατα πρόκειται για ενθύμιο, τιμητική διάκριση ή λάφυρο και αποτελεί τεκμήριο για την εμβέλεια του σαλαμινιακού κέντρου στην Ανατολική Μεσόγειο κατά τον 13ο αι. π.Χ.

7.

10 αριστουργήματα από το μουσείο της Σαλαμίνας στο φακό του LIFO.gr Facebook Twitter
Το ταφικό μνημείο του ασπιδοφόρου οπλίτη Σιλανίωνος. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

 

Το ταφικό μνημείο του ασπιδοφόρου οπλίτη Σιλανίωνος, γιου του Αριστοδήμου από τον αττικό Δήμο των Κοθωκιδών, σύμφωνα με την επιγραφή που φέρει το επιστύλιο. Εικονίζεται σε κίνηση, με τον κορμό προς τα αριστερά, στηριζόμενος στο λυγισμένο αριστερό του πόδι. Ο Δήμος Κοθωκιδών είναι ο σημερινός Άγιος Ιωάννης Ασπροπύργου. Βρέθηκε τυχαία κατά τη διάρκεια γεωργικών εργασιών, στις αρχές του εικοστού αιώνα, στην περιοχή της Ζωοδόχου Πηγής της Σαλαμίνας και χρονολογείται στις αρχές του 4ου αι. π.Χ.

8.

10 αριστουργήματα από το μουσείο της Σαλαμίνας στο φακό του LIFO.gr Facebook Twitter
Περίτεχνο χάλκινο στεφάνι. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

 

Χάλκινο πτυκτό (ανοιγόμενο) κάτοπτρο με ανάγλυφη παράσταση Αφροδίτης και Έρωτα, από γυναικείο τάφο στα Αμπελάκια Σαλαμίνας. Χρονολογείται στον 3ο αι. π.Χ. Βρέθηκε μαζί με δύο κοσμηματοθήκες (πυξίδες) και ένα περίτεχνο χάλκινο στεφάνι, διακοσμημένο με επιχρυσωμένα πήλινα σφαιρίδια.

10 αριστουργήματα από το μουσείο της Σαλαμίνας στο φακό του LIFO.gr Facebook Twitter
Χάλκινο πτυκτό (ανοιγόμενο) κάτοπτρο. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
10 αριστουργήματα από το μουσείο της Σαλαμίνας στο φακό του LIFO.gr Facebook Twitter
Κοσμηματοθήκες. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

9.

10 αριστουργήματα από το μουσείο της Σαλαμίνας στο φακό του LIFO.gr Facebook Twitter
Αντίγραφο του μετρολογικού αναγλύφου. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

 

Αντίγραφο του μετρολογικού αναγλύφου, το πρωτότυπο βρίσκεται στο Μουσείο του Πειραιά. Βρέθηκε το 1985 εντοιχισμένο στο ξωκλήσι του Αγίου Δημητρίου στα Βασιλικά Σαλαμίνας και χρονολογείται στον 4ο αι. π.Χ. Απεικονίζει σε κοίλο ανάγλυφο τις εξής μετρικές μονάδες: μισό οργιάς, πήχυς, σπιθαμή και δύο μέτρα του ποδιού, το δεύτερο εκ των οποίων χρησίμευε ως κανών για τον υπολογισμό του πήχυ, της σπιθαμής και της οργιάς. Μέχρι στιγμής είναι το δεύτερο μετρολογικό ανάγλυφο στον κόσμο. Το πρώτο εκτίθεται στο Μουσείο Ashmolean της Οξφόρδης.

10.

10 αριστουργήματα από το μουσείο της Σαλαμίνας στο φακό του LIFO.gr Facebook Twitter
Ψηφισματική στήλη. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

 

Ψηφισματική στήλη από το κείμενο της οποίας σώζονται ελάχιστα ίχνη. Όμως, στην ανάγλυφη παράσταση του επάνω τμήματος αναγνωρίζεται ο μεγαλόσωμος Αίαντας να στεφανώνει με το δεξί του χέρι νεαρό έφηβο, ενώ με το αριστερό του κρατάει δόρυ. Πίσω του εικονίζεται το έμβλημά του, η τεράστια ασπίδα, την οποία στηρίζει στο έδαφος μια τρίτη ανδρική μορφή, που ταυτίζεται με τον Ευρυσάκη, τον γιο του Αίαντα. Η παράσταση σχετίζεται με τις γιορτές των Αιαντείων, κατά τις οποίες γίνονταν αγώνες Αθηναίων και Σαλαμινίων εφήβων από την εποχή της προσάρτησης του νησιού στην Αθήνα από τα Μέγαρα (6ος αι. π.Χ.). Χρονολογείται στο 320 π.Χ.


Aρχαιολογικό Μουσείο Σαλαμίνας
Πολυχρόνη Λεμπέση 42, Σαλαμίνα
(Νομός Αττικής)
Τηλ.: 210 4640759,
210 4653572
Καθημερινά: 08:00-15:00
Δευτέρα: κλειστά

0

Κορίνα Φαρμακόρη

Γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στη Σαλαμίνα. Σπούδασε Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και εργάζεται ως εκπαιδευτικός.
ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ρήνεια: Το νησί των νεκρών απέναντι από τη Δήλο

Ιστορία μιας πόλης / Ρήνεια, η άλλη Δήλος

Ένα νησί που δεν προοριζόταν για ζωή αλλά για θάνατο. Απέναντι από τη λαμπρή Δήλο, η Ρήνεια κουβαλά τα πιο σιωπηλά –και ίσως πιο ανθρώπινα– μυστικά του Αιγαίου. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την αρχαιολόγο Ζώζη Παπαδοπούλου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Ιστορία μιας πόλης / Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Στη μέση των Κυκλάδων, σ’ ένα νησί χωρίς μόνιμους κατοίκους, η γη κρύβει ακόμη φωνές. Αν ξέρεις πού να κοιτάξεις, η Δήλος αρχίζει να σου μιλά για θεούς που λατρεύτηκαν, εμπορικές αυτοκρατορίες που γεννήθηκαν, λαούς που ήρθαν και έφυγαν, και τελετές που παραμένουν μυστήριο. Το νησί αυτό υπήρξε κάποτε το κέντρο του κόσμου – και ακόμη κρατά μυστικά. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την αρχαιολόγο Ζώζη Παπαδοπούλου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Αρχαιολογία & Ιστορία / Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Η συγγραφέας, δημοσιογράφος και φεμινίστρια Λιλίκα Νάκου επισκέφθηκε το –υπό κρατική διαχείριση– πορνείο των Βούρλων τον Φλεβάρη του 1936, συνομίλησε με τις «γυναίκες της αμαρτίας» και μετέφερε τις εντυπώσεις της.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Τόσο οι γραπτές πηγές όσο και η εικονογραφία της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας αποκαλύπτουν ότι οι θεοί και οι ήρωες ήταν μάλλον εκλεκτικότεροι των θνητών ως προς τη διατροφή τους. Και τα φαγητά τους έκρυβαν κίνητρα πέρα από την πείνα...
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Το βράδυ της 28ης Μαΐου 1987 ο 18χρονος Γερμανός προσγειώνεται με ένα Cessna στην Κόκκινη Πλατεία για να αποδείξει ότι «αν κάποιος σαν εμένα μπορεί να περάσει σώος και αβλαβής στην άλλη πλευρά, τότε δεν υπάρχει τόσο μεγάλος κίνδυνος, και ίσως να μπορούμε να τα βρούμε όλοι μεταξύ μας».
ΜΑΚΗΣ ΜΑΛΑΦΕΚΑΣ
Η Μεγαλόχαρη ως αστυνομικό λαγωνικό 

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τα «αντιλωποδυτικά θαύματα» της Παναγίας

Μια δημοσιογραφική έρευνα που έκανε το 1933 ο αστυνομικός ρεπόρτερ Ευστάθιος Θωμόπουλος κατέγραψε τους άθλους της Παναγίας· από την Κρήτη μέχρι τη Ροδόπη, οι πιστοί «έβλεπαν» τη δράση της, ένιωθαν ευγνώμονες και τη μαρτυρούσαν.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Ιστορία μιας πόλης / Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Τι το ιδιαίτερο συμβαίνει στο Βαθύ της Αστυπάλαιας και τι συνεχίζει να αποκαλύπτει η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«ΒΙΑΣ»: Τα αρχαιολογικά τοπία ως ζωντανά οικοσυστήματα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Καμπανούλες στους Δελφούς, Πέρδικες στο Σούνιο. Ό,τι φυτρώνει και ζει στους αρχαιολογικούς χώρους

Μια πρωτοποριακή επιστημονική προσέγγιση του πολιτιστικού τοπίου αποκαλύπτει έναν άγνωστο κόσμο χιλιάδων ζώων και φυτών σε είκοσι εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους της χώρας. 
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Οι Αθηναίοι / Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Από τις ανασκαφές στην Επίδαυρο και τη Νάξο, ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας αφηγείται μια ζωή αφιερωμένη στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και όπως λέει, το πιο πολύτιμο εύρημα δεν ήταν αρχαιολογικό – ήταν η γυναίκα του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Ιστορία μιας πόλης / Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Από το Ωδείο Αθηνών έως τη Σουηδία της εξορίας, ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος δεν υπήρξε μόνο ένας σπουδαίος αρχιτέκτονας, αλλά και ένας διανοούμενος που οραματίστηκε μια πιο δημοκρατική, λειτουργική και πολιτισμένη πόλη. Ποια είναι η παρακαταθήκη του στη σύγχρονη Ελλάδα; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Λουκά Μπαρτατίλα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ