Οι ρέγγες του Βαν Γκογκ και το μυστικό τους νόημα, ένα σκάνδαλο και μια σύρραξη καλλιτεχνών

Οι ρέγγες του Βαν Γκογκ και το μυστικό τους νόημα, ένα σκάνδαλο και μια σύρραξη καλλιτεχνών Facebook Twitter
Βαν Γκογκ: Δυο ρέγγες | Ιανουάριος 1889) | Ιδιωτική συλλογή
0

Είναι μια από τις πιο διάσημες νεκρές φύσεις του Βαν Γκογκ και αυτήν τη στιγμή εκτίθεται στο Μουσείο Ορσέ στο Παρίσι με τη συλλογή του φίλου και ομότεχνού του Πολ Σινιάκ. Η έκθεση της συλλογής του Σινιάκ, που περιλαμβάνει πολλά και σημαντικά έργα τέχνης, θα διαρκέσει μέχρι τις 13 Φεβρουαρίου 2022 και πίσω από πολλούς πίνακες βρίσκονται καταπληκτικές ιστορίες.

Ο πίνακας «Νεκρή φύση με δυο καπνιστές ρέγγες» έγινε λίγες εβδομάδες αφότου ο Βαν Γκογκ έκοψε το μεγαλύτερο μέρος του αυτιού του. Όταν τον έδωσε στον φίλο του Πολ Σινιάκ, του εξήγησε ότι ήταν μια αναφορά στους αστυνομικούς που τον είχαν κυνηγήσει.

Το έργο, που φιλοτεχνήθηκε τον Ιανουάριο του 1889, ανήκει σήμερα σε ιδιώτη συλλέκτη και σπάνια εκτίθεται. Είναι δάνειο για την έκθεση με τη συλλογή Σινιάκ.

Η ιστορία πίσω από το έργο είναι γοητευτική. Τον Μάρτιο του 1889 ο Σινιάκ, τότε 25 ετών, ξεκίνησε για τις ακτές της Μεσογείου για να ζωγραφίσει. Είχε γνωρίσει τον Βαν Γκογκ στο Παρίσι δύο χρόνια νωρίτερα και αποφάσισε να κάνει μια διανυκτέρευση στην Αρλ για να επισκεφτεί τον φίλο του, ο οποίος ανάρρωνε στο νοσοκομείο από την ψυχική κρίση που είχε υποστεί λίγο πριν τα Χριστούγεννα. Ο Βίνσεντ είχε κόψει μέρος του αριστερού του αυτιού και το παρέδωσε σε μια νεαρή γυναίκα σε έναν τοπικό οίκο ανοχής.

Ο πίνακας «Νεκρή φύση με δυο καπνιστές ρέγγες» δημιουργήθηκε λίγες εβδομάδες αφότου ο Βαν Γκογκ έκοψε το μεγαλύτερο μέρος του αυτιού του. Όταν τον έδωσε στον φίλο του Πολ Σινιάκ, του εξήγησε ότι ήταν μια αναφορά στους αστυνομικούς που τον είχαν κυνηγήσει.

Μετά την επίσκεψη του Σινιάκ, ο Βαν Γκογκ έγραψε στον αδερφό του: «Σαν ενθύμιο του έδωσα μια νεκρή φύση που απεικόνιζε δύο καπνιστές ρέγγες, που ονομάζονται χωροφύλακες». Στα γαλλικά, ρέγγες είναι η αργκό για τους χωροφύλακες εκείνης της εποχής.

Ο Βαν Γκογκ είχε υπομείνει αρκετές συναντήσεις με τους χωροφύλακες. Το αστυνομικό τμήμα τους στην Αρλ βρισκόταν στην Πλας Λαμαρτίν, λίγες μόνο πόρτες πιο κάτω από το Κίτρινο Σπίτι, το σπίτι που μοιραζόταν με τον φίλο του Πολ Γκογκέν. Οι χωροφύλακες πρέπει λοιπόν να γνώριζαν αυτούς τους δύο εκκεντρικούς καλλιτέχνες.

Οι ρέγγες του Βαν Γκογκ και το μυστικό τους νόημα, ένα σκάνδαλο και μια σύρραξη καλλιτεχνών Facebook Twitter
Τα σχέδια του Γκογκέν στα οποία ειρωνεύεται τους χωροφύλακες| Le Carnet de Paul Gauguin, Quatre Chemins, Paris, 1952

Πολύ νωρίς το πρωί, αφού ο Βαν Γκογκ έκοψε το αυτί του, η αστυνομία έφτασε στο Κίτρινο Σπίτι για να διαπιστώσει εάν είχε διαπραχθεί κάποιο έγκλημα. Ο Γκογκέν, ο οποίος είχε φύγει από το σπίτι του Βαν Γκογκ και είχε περάσει τη νύχτα σε ένα τοπικό ξενοδοχείο, επέστρεψε για να ανακριθεί από την αστυνομία. Ενοχλημένος από την εχθρική τους στάση, ο Γκογκέν αργότερα σχεδίασε δύο καρικατούρες του αρχηγού τους, Τζόζεφ ντ’ Ορνάνο. Στην πρώτη φαίνεται να συνομιλεί με μια χήνα, στη δεύτερη μένει σαστισμένος από έναν πίνακα που βρίσκεται πάνω σε ένα καβαλέτο.

Αν και η σωματική πληγή του Βαν Γκογκ επουλώθηκε σχετικά γρήγορα, η ψυχική του υγεία συνέχισε να είναι εύθραυστη. Λίγο πριν την άφιξη του Σινιάκ τον Μάρτιο του 1889, ο χωροφύλακας Ντ’ Ορνανό είχε δώσει οδηγίες να μείνει ο Βαν Γκόγκ στο νοσοκομείο, με το Κίτρινο Σπίτι κλειδωμένο.

Ο Σινιάκ συνάντησε τον φίλο του στο νοσοκομείο, και ο Βαν Γκογκ του πρότεινε να πάνε μαζί στο Κίτρινο Σπίτι για να δουν τους τελευταίους πίνακές του. Η αστυνομία αρχικά αρνήθηκε να τους επιτρέψει να μπουν, αν και τελικά υποχώρησε. Ο Βίνσεντ είχε προβλέψει την παρεμπόδισή τους, έχοντας γράψει στον αδερφό του Τεό ότι η εμπλοκή με τους χωροφύλακες ήταν σαν να βάζει κανείς το χέρι «σε μια σφηκοφωλιά».

Οι ρέγγες του Βαν Γκογκ και το μυστικό τους νόημα, ένα σκάνδαλο και μια σύρραξη καλλιτεχνών Facebook Twitter
Βαν Γκογκ: Η καρέκλα | 1888| Τhe National Gallery London

Το έργο «Δυο ρέγγες» («Two Herrings») απεικονίζει δυο καπνιστά ψάρια σε ένα τσαλακωμένο κομμάτι χαρτί περιτυλίγματος, σε ένα πιάτο που στηρίζεται σε μια καρέκλα. Το ίδιο (ή παρόμοιο) έπιπλο εμφανίζεται στον πίνακα «Η καρέκλα του Βαν Γκογκ» (Δεκέμβριος 1888-Ιανουάριος 1889), που βρίσκεται τώρα στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου.

Ο Σινιάκ πήρε το δώρο του Βαν Γκογκ και κράτησε το έργο μέχρι τον θάνατό του το 1935. Μετά ο πίνακας κληρονομήθηκε από την κόρη του Ζινέτ και αποτιμήθηκε εκείνη την εποχή σε 30.000 φράγκα.

Ο Σινιάκ παρέμεινε πιστός φίλος του Βαν Γκογκ. Λίγο λιγότερο από έναν χρόνο μετά την επίσκεψή του στην Αρλ, ξέσπασε καυγάς στην έκθεση της ομάδας καλλιτεχνών Les Vingt στις Βρυξέλλες. Ο Βέλγος καλλιτέχνης Ανρί ντε Γκρου τρομοκρατήθηκε από τους έξι πίνακες που έδειχνε ο Βαν Γκογκ. Ο Ντε Γκρου απείλησε να αποσύρει το δικό του έργο, «μη επιθυμώντας, από ό,τι με αφορά, να βρεθώ στο ίδιο δωμάτιο με το γελοίο δοχείο με ηλιοτρόπια του κ. Βαν Γκογκ, ή οποιουδήποτε άλλου προβοκάτορα».

Οι ρέγγες του Βαν Γκογκ και το μυστικό τους νόημα, ένα σκάνδαλο και μια σύρραξη καλλιτεχνών Facebook Twitter
Βαν Γκογκ: Ηλιοτρόπια | 1888 | Τhe National Gallery London.

Στο εναρκτήριο συμπόσιο για την έκθεση, ξέσπασαν εχθροπραξίες όταν οι υποστηρικτές του Βαν Γκογκ μίλησαν εναντίον του Ντε Γκρου, σχεδόν προκαλώντας μια μονομαχία. Ο Λοτρέκ πήδηξε όρθιος με τα χέρια στον αέρα, φωνάζοντας ότι ήταν σκανδαλώδες να συκοφαντεί κανείς έναν τέτοιο καλλιτέχνη. Απάντησε ο Ντε Γκρου. Η βία ευτυχώς αποφεύχθηκε και το επόμενο πρωί ο Ντε Γκρου αποσύρθηκε από το Les Vingt.

Σε ηλικία 69 ετών, δύο χρόνια πριν από τον θάνατό του, ο Σινιάκ ξεκίνησε για ένα προσκύνημα στις τοποθεσίες όπου είχε ζήσει ο Βαν Γκογκ στη νότια Γαλλία. Ταξίδεψε στην Αρλ για να δει το Κίτρινο Σπίτι. Στη συνέχεια, πήγε στο άσυλο στο κοντινό Saint-Rémy-de-Provence, όπου ο Βαν Γκογκ είχε παραμείνει για έναν χρόνο.

Ψάχνοντας σε ένα νεοανακαλυφθέν βιβλίο επισκεπτών στο άσυλο, βρέθηκε η υπογραφή του Σινιάκ με ημερομηνία τον Απρίλιο του 1933. Ο Σινιάκ είχε πάει εκεί για να συναντήσει τον Βαν Γκογκ 44 χρόνια νωρίτερα.

Οι ρέγγες του Βαν Γκογκ και το μυστικό τους νόημα, ένα σκάνδαλο και μια σύρραξη καλλιτεχνών Facebook Twitter
Η υπογραφή του Πολ Σινιάκ στο άσυλο όπου επισκέφθηκε τον Βαν Γκογκ | Archives Signac, Paris
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η απίστευτη περιπέτεια ενός πίνακα του Βαν Γκογκ, δυο εβραϊκές οικογένειες και 30 εκ. δολάρια

Πολιτισμός / Η απίστευτη περιπέτεια ενός πίνακα του Βαν Γκογκ, δυο εβραϊκές οικογένειες και 30 εκ. δολάρια

Από την Προβηγκία όπου ζωγραφίστηκε έφτασε στο Άμστερνταμ, στο Παρίσι, στην Αυστρία και τη Νέα Υόρκη. Σε ποιον ανήκει ο πίνακας και οι σκληρές διαπραγματεύσεις για ένα αριστουργηματικό έργο που βλέπουμε πρώτη φορά έγχρωμο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το πιο ακριβό μπουκέτο γλαδιόλες στον κόσμο βγαίνει σε δημοπρασία για δέκα εκατομμύρια δολάρια

Πολιτισμός / Το πιο ακριβό μπουκέτο γλαδιόλες στον κόσμο βγαίνει σε δημοπρασία για δέκα εκατομμύρια δολάρια

Για πρώτη φορά θα δημοπρατηθεί έργο του Βαν Γκογκ στο Χονγκ Κονγκ και με γνωστή τη λατρεία που έχουν στην άπω ανατολή για τον Βαν Γκογκ ο πίνακας αυτός, πολύ διαφορετικός από τα συνηθισμένα μπουκέτα του αναμένεται να πωληθεί για πάνω από δέκα εκατομμύρια δολάρια.
THE LIFO TEAM
Το πληθωρικό τοπίο του Βαν Γκογκ, με τις αγαπημένες του ελιές και κυπαρίσσια δημοπρατείται για 40 εκ. δολάρια

Πολιτισμός / Το πληθωρικό τοπίο του Βαν Γκογκ, με τις αγαπημένες του ελιές και κυπαρίσσια δημοπρατείται για 40 εκ. δολάρια

Ελαιόδεντρα και κυπαρίσσια στη μέση μιας μέρας γεμάτης φως πρωταγωνιστούν σε ένα γαλήνιο τοπίο που ζωγράφισε ο Βαν Γκογκ τον Οκτώβριο του 1889, όταν ζούσε στο άσυλο λίγο έξω από το Saint-Rémy-de-Provence.
THE LIFO TEAM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αγγελική Αντωνοπούλου

Οι Αθηναίοι / Αγγελική Αντωνοπούλου: «Τι να σου πει η τέχνη με μια τέτοια καθημερινότητα»

Πιστεύει πως πλέον δεν υπάρχουν πολλοί γκαλερίστες ή συλλέκτες που να παθιάζονται με την τέχνη. Είναι σίγουρη, όμως, πως το να ανακαλύπτεις την ομορφιά ή την ανακούφιση στην τέχνη είναι ό,τι πιο αισιόδοξο. Η Αγγελική Αντωνοπούλου αφηγείται τη ζωή της στη LiFO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οργανωθείτε - Ο Νοέμβριος είναι γεμάτος εκθέσεις

Εικαστικά / Οργανωθείτε - Ο Νοέμβριος είναι γεμάτος εκθέσεις

Από τον Ρότζερ Μπάλεν και τον Γιούργκεν Τέλερ μέχρι τη συνομιλία του έργου του Ακριθάκη και του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη με σύγχρονους δημιουργούς, αυτόν τον μήνα μουσεία, ιδρύματα και αίθουσες τέχνης προτείνουν πολλά και ενδιαφέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια έκθεση με το χρώμα των φανταστικών κόσμων και των μύθων

Εικαστικά / Αντωνάκης Χριστοδούλου: «Ευτυχώς, υπάρχουν ομόφυλα ζευγάρια που περπατάνε χέρι-χέρι»

Με αφορμή τη νέα του έκθεση, «Purpose, Desire, Emptiness», ο εικαστικός μάς μιλάει για ιστορίες της παιδικής του ηλικίας που μπλέκονται με μύθους και τέρατα, την ποπ κουλτούρα και τη βιομηχανία του σεξ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Κατερίνα Κομιανού θέλει να δούμε τα πράγματα «λίγο πριν αλλάξουν»

Εικαστικά / Η Κατερίνα Κομιανού θέλει να δούμε τα πράγματα «λίγο πριν αλλάξουν»

Η Κατερίνα Κομιανού περιπλανιέται στην πόλη εξερευνώντας την αστική τοπογραφία και καταγράφει την πολιτική πραγματικότητα μέσα από δημόσια γλυπτά και αντικείμενα στο κέντρο της Αθήνας με μια αναλογική φωτογραφική μηχανή ή μια ερασιτεχνική Super8.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρόι Λιχτενστάιν: Ο πρωτοπόρος της pop art που έβαλε τον Mίκι Μάους στα μουσεία

Σαν σήμερα / Ρόι Λιχτενστάιν: Ήταν όντως ο «χειρότερος καλλιτέχνης» της εποχής του;

Σαν σήμερα γεννήθηκε ο πρωτοπόρος καλλιτέχνης της pop art που με το γενναίο έργο του ειρωνεύτηκε το κλασικό, έβαλε τον Mίκι Μάους σε μουσεία και γκαλερί και άλλαξε οριστικά τους κανόνες της σύγχρονης τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μόλις τελείωσε το αριστούργημά του, ο Γκογκέν επιχείρησε να αυτοκτονήσει

Εικαστικά / Μόλις τελείωσε το αριστούργημά του, ο Γκογκέν επιχείρησε να αυτοκτονήσει

Ο πίνακας με τίτλο «Από πού ερχόμαστε; Τι είμαστε; Πού πάμε;» θα ήταν η τελευταία του διαθήκη, ένα έργο που θα έλυνε επιτέλους, όπως ο ίδιος έλεγε, το «παράδοξο μεταξύ του κόσμου των συναισθημάτων και του κόσμου του μυαλού».
THE LIFO TEAM
Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Εικαστικά / Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Το πρώτο διεθνές πολυθεματικό φεστιβάλ ποίησης «Σολοικισμός», έρχεται το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2025 στον Ελαφότοπο, στα Ζαγοροχώρια. Ο εμπνευστής και καλλιτεχνικός διευθυντής του μίλησε στη LifO.
M. HULOT
Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Εικαστικά / Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Η καλλιτεχνική πρωτοπορία εκτός συνόρων και έργα που ενσωματώνουν και συνάμα απεικονίζουν φυσικά τοπία και τις απροσδιόριστες ανθρώπινες παρεμβάσεις που αυτά προδίδουν, στο νέο πρόγραμμα του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε – ενεργεί, αντιδρά και μεταβάλλεται συνεχώς»

Εικαστικά / Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε»

Η εικαστικός μιλάει για την εγκατάσταση με την οποία θα εκπροσωπήσει στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2026 την Κύπρο, για την επιρροή της χώρας στο έργο της και για τη θέση του καλλιτέχνη στη σύγχρονη κοινωνία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το μαγευτικό, υπερβατικό σύμπαν της Yayoi Kusama προσγειώνεται στην Ευρώπη

Εικαστικά / Tα πλοκάμια και οι κολοκύθες της Yayoi Kusama προσγειώνονται στην Ευρώπη

Από τη Βασιλεία ξεκίνησε η ευρωπαϊκή περιοδεία της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης της πιο διάσημης και πιο επιτυχημένης εν ζωή εικαστικού στον κόσμο, με περισσότερα από 300 έργα που καλύπτουν επτά δεκαετίες.
THE LIFO TEAM
Τι μυστήριο κρύβει η ιστορία της αυτοπροσωπογραφίας του Κουρμπέ;

Εικαστικά / «Ο απελπισμένος»: Ο περίφημος πίνακας του Κουρμπέ εκτίθεται ξανά μετά από 20 χρόνια

Ίσως το πιο γνωστό έργο του μεγάλου Γάλλου ζωγράφου, «Ο απελπισμένος» θα εκτεθεί στο Μουσείο Ορσέ αρχικά και έπειτα στο Μουσείο Art Mill στη Ντόχα. Ποια είναι η ιστορία του; Σε ποιον ανήκει τώρα ο πίνακας;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα έκθεση αναδεικνύει τη συμβολή των γυναικών στην τέχνη της γεωμετρικής αφαίρεσης

Εικαστικά / Έξι γυναίκες. Έξι πρωτοποριακές καλλιτέχνιδες της γεωμετρικής αφαίρεσης

Έργα των Όπυ Ζούνη, Etel Adnan, Samia Halaby, Saloua Raouda Choucair, Ebtisam Abdulaziz και Lubna Chowdhary, αποτελούν το υλικό της έκθεσης του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη που ξεκίνησε μόλις.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Εικαστικά / Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Αμέτρητες είναι οι ιστορίες που κρύβονται πίσω από την έκδοση «Ελληνικαί Εθνικαί Ενδυμασίαι», φέρνοντας στο φως την επίδραση που άσκησε η ενδυμασία στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης και στην κυρίαρχη μόδα του Μεσοπολέμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Και λοιπόν τι;»: Μία έκθεση στον Ταύρο «φωτίζει» το θρυλικό άλμπουμ των Εν Πλω

Εικαστικά / «Οι Εν πλω άφησαν πίσω τραγούδια που συνδέουν όσους ονειρεύονται με παρόμοιο τρόπο»

Έγιναν θρύλοι της εγχώριας μουσικής σκηνής με την κυκλοφορία ενός μόνο άλμπουμ. Μετά, εξαφανίστηκαν. Ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, ο Απόστολος Βασιλόπουλος και η Μαρία-Θάλεια Καρρά επιμελήθηκαν, μετά από δεκαετή έρευνα, μια έκθεση για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ελληνικής δισκογραφίας. Mίλησαν στη LifO.
M. HULOT