Κοιτάζοντας ξανά τους 15 ελαιώνες του Βαν Γκογκ Facebook Twitter
Van Gogh’s Olive Trees (Ιούνιος 1889). Courtesy of National Galleries Scotland

Κοιτάζοντας ξανά τους 15 αριστουργηματικούς ελαιώνες του Βαν Γκογκ

0

Σε δυο μουσεία στο Ντάλας και αργότερα στο Μουσείο Βαν Γκογκ θα φιλοξενηθούν οι εκθέσεις με τους περίφημους ελαιώνες του Βαν Γκογκ, καθώς ο κορωνοϊός ήταν η αιτία που αναβλήθηκαν για ένα περίπου χρόνο από την προγραμματισμένη παρουσίασή τους.

Ενώ αναρρώνει από τις κρίσεις ψυχικής διαταραχής στο άσυλο στα περίχωρα του Σαν Ρεμί ντε Προβάνς, ο Ολλανδός ζωγράφος ζωγραφίζει δεκαπέντε έργα με σκηνές από ελαιώνες.

Πρόκειται για μια επανέκθεση όλων μαζί των έργων για πρώτη φορά αφού έχουν πρώτα συντηρηθεί και εξεταστεί προσεκτικά από τα εργαστήρια των ειδικών. Από την ομάδα των έργων που ζωγράφισε ο Βαν Γκογκ θα λείπουν μόνο δυο, ο ένας βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη και ο δεύτερος στην Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης της Ουάσιγκτον, που δεν μπορεί να δανείσει λόγω των περιορισμών που έχουν θέσει οι δωρητές.

Ο Βαν Γκογκ άρχισε να εργάζεται στους ελαιώνες τον Ιούνιο του 1889, έναν μήνα μετά την άφιξή του στο άσυλο, όταν αποφασίστηκε η νοσηλεία του μετά το περιστατικό ακρωτηριασμού του αυτιού στην Αρλ. Έμεινε έκθαμβος μπροστά στο τοπίο της Προβηγκίας που ήταν πρωτόγνωρο για έναν άνδρα που είχε ζήσει τη ζωή του σε βορειότερα μέρη.

Γοητευμένος από τα λαμπερά, αειθαλή φύλλα των δέντρων, ο Βαν Γκογκ περιέγραψε πόσο ελκυστικά ήταν στη μητέρα του: «Υπάρχουν πολύ όμορφα λιβάδια από ελαιόδεντρα εδώ, τα οποία έχουν γκρίζα και ασημένια φύλλα σαν τις ιτιές».

Ενώ αναρρώνει από τις κρίσεις ψυχικής διαταραχής στο άσυλο στα περίχωρα του Σαν Ρεμί ντε Προβάνς, ο Ολλανδός ζωγράφος ζωγραφίζει δεκαπέντε έργα με σκηνές από ελαιώνες.

Πολλά από τα δέντρα γύρω από το Σεν Ρεμί ντε Προβάνς ήταν αιωνόβια, με τραχείς και μεγάλους κορμούς να μαρτυρούν την ηλικία τους και την μακροζωία τους. Δυστυχώς τα περισσότερα από αυτά ξεράθηκαν από έναν ακραίο παγετό το 1956.

Μια από τις πρώτες του προσπάθειες να τα απεικονίσει ήταν ένα θαυμάσιο σχέδιο, που έγινε γρήγορα με πινέλο και μελάνι. Η στενή παρατήρηση των δέντρων θα τον οδηγούσε αργότερα σε μια σειρά ελαιογραφιών. Ο Βαν Γκογκ ολοκλήρωσε τέσσερις πίνακες τον Ιούνιο του 1889 αλλά στα μέσα Ιουλίου υπέστη μια ακόμα κρίση.

Ο γιατρός ανέφερε ότι είχε προσπαθήσει να δηλητηριαστεί «με τα πινέλα και τα χρώματα του». Ο λαιμός του ήταν πολύ ερεθισμένος και δεν μπορούσε να φάει για μέρες. Χρειάστηκαν σχεδόν έξι εβδομάδες για να ανακάμψει από την ψυχική αυτή κρίση. Ομολόγησε ότι είχε επιχειρήσει να αυτοκτονήσει και η προοπτική να μπορέσει να ζωγραφίσει ξανά τον κράτησε ζωντανό. Μέχρι τα τέλη του Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς του επετράπη για άλλη μια φορά από το άσυλο να εργαστεί.

Κοιτάζοντας ξανά όλους μαζί τους αριστουργηματικούς ελαιώνες του Βαν Γκογκ Facebook Twitter
Van Gogh’s Olive Grove (Ιούνιος 1889). Courtesy of the Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Foundation)

Η σειρά με την οποία ζωγραφίστηκαν τα έργα έχει σήμερα διευθετηθεί. Τα ελαιόδεντρα που σήμερα ανήκουν σε έναν ιδιώτη συλλέκτη χρονολογούνται στα τέλη Σεπτεμβρίου 1889. Ο Βίνσεντ περιέγραψε τα χρώματα του σε μια επιστολή προς τον αδερφό του Τεό: «Ασημί, μερικές φορές πιο μπλε, μερικές φορές πρασινωπό, μπρονζέ, πιο λευκά στο έδαφος που είναι κίτρινο, ροζ, μοβ ή πορτοκαλί έως θαμπή κόκκινη ώχρα».

Όταν τα έργα εξετάστηκαν και αναλύθηκαν διαπιστώθηκε ότι το φωτοευαίσθητο κόκκινο χρώμα τους έχει ξεθωριάσει. Ο Βαν Γκογκ δεν σταμάτησε να λέει στον αδερφό του πόσο δύσκολο ήταν να συλλάβει το ασημένιο χρώμα των φύλλων αλλά και πόσο θα επέμενε, όπως ακριβώς πέτυχε το κίτρινο στα ηλιοτρόπια.

Το μουσείο Βαν Γκογκ κατέχει και έναν λιγότερο γνωστό πίνακα από αυτή τη σειρά που έχει τίτλο Olive Grove και εμφανίζει μεγάλη ευαισθησία στο χρώμα του. Μεταξύ των αξιοσημείωτων ανακαλύψεων στους πίνακες ήταν μια ακρίδα που βρέθηκε κολλημένη πάνω στο παχύ στρώμα χρώματος σε ένα πίνακα με ελαιώνες που βρίσκεται στο Μουσείο Τέχνης Nelson-Atkins στο Κάνσας Σίτι. Αυτό δείχνει ότι ο πίνακας έχει ζωγραφιστεί σε εξωτερικό χώρο και ο άνεμος παρέσυρε το άτυχο έντομο που κόλλησε στο φρέσκο λάδι.

Κοιτάζοντας ξανά τους αριστουργηματικούς ελαιώνες του Βαν Γκογκ Facebook Twitter
Vincent van Gogh (1853 - 1890), Olive Grove, Saint-Rémy-de-Provence, 1989. Courtesy Museum of Modern Art

Όταν ο Βαν Γκογκ ολοκλήρωσε τη σειρά είχε την ιδέα αυτοί οι συγκεκριμένοι πίνακες, όπως και όσοι απεικόνιζαν τα κυπαρίσσια της Προβηγκίας, να πάνε προς πώληση στην Αγγλία. Ο Βαν Γκογκ πίστευε ότι θα μπορούσε να βρει εκεί πιο εύκολα αγοραστές γιατί είχε εργαστεί ως ασκούμενος έμπορος τέχνης στο Λονδίνο από το 1873 μέχρι το 1875. «Πρέπει να πάνε στην Αγγλία, γνωρίζω αρκετά καλά τι ψάχνουν εκεί» έγραψε. Δυστυχώς οι Βρετανοί δεκαετίες αργότερα αγόρασαν πίνακες με ελαιώνες, ο ένας εκ των οποίων βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας και δυο στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης.

Ο Βαν Γκογκ έφυγε από το άσυλο έναν χρόνο μετά την άφιξή του, τον Μάιο του 1890, αποχαιρετώντας τους ελαιώνες με τα χρώματα που άλλαζαν όπως και οι εποχές του χρόνου, τον λαμπερό ουρανό και τα φθινοπωρινά φύλλα στο χρυσό φως του Νότου. Δέκα εβδομάδες αργότερα πυροβολείται και φτάνει στο τέλος του μεγάλου και ταραγμένου ταξιδιού της ζωής του.

Κοιτάζοντας ξανά τους αριστουργηματικούς ελαιώνες του Βαν Γκογκ Facebook Twitter
Vincent van Gogh (1853 - 1890), Olive Grove, Saint-Rémy-de-Provence, November-December 1889. Courtesy of the Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Foundation)
Κοιτάζοντας ξανά όλους μαζί τους αριστουργηματικούς ελαιώνες του Βαν Γκογκ Facebook Twitter
Van Gogh’s Olive Grove (Σεπτέμβριος 1889) Courtesy of the Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Foundation)
Κοιτάζοντας ξανά τους αριστουργηματικούς ελαιώνες του Βαν Γκογκ Facebook Twitter
Vincent van Gogh (1853 - 1890), Olive Grove, Saint-Rémy-de-Provence, (Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1889). Courtesy of the Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Foundation)
Κοιτάζοντας ξανά όλους μαζί τους αριστουργηματικούς ελαιώνες του Βαν Γκογκ Facebook Twitter
Van Gogh’s Olive Trees (Σεπτέμβριος 1889). Ιδιωτική Συλλογή
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τρεις εκθέσεις για την Κέτε Κόλβιτς που κατέγραψε τις πιο σκοτεινές στιγμές της ανθρώπινης εμπειρίας

Εικαστικά / Μέσα στο '24 θα τρέξουν όχι μία, όχι δύο, αλλά τρεις εκθέσεις για την Κέτε Κόλβιτς

Τρεις μεγάλες εκθέσεις αποκαλύπτουν τις πολλές μορφές του έργου μιας καλλιτέχνιδας που κατέγραψε τις πιο σκοτεινές στιγμές της ανθρώπινης εμπειρίας και αψήφησε την κατηγοριοποίηση.
NEWSROOM
ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2024

Εικαστικά / 28 εκθέσεις για έναν Μάρτιο γεμάτο τέχνη

Η συλλογή του Νίκου Αλεξίου στο Μουσείο Μπενάκη, ακόμα περισσότερες γυναίκες καλλιτέχνιδες στο ΕΜΣΤ, Marcel Duchamp στην Eleftheria Tseliou Gallery, Martin Margiela στην Bernier/Eliades, τρεις νέες προτάσεις στην Breeder και πολλές ακόμα επιλογές στο κορύφωμα της φετινής εικαστικής σεζόν.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Οι πολύχρωμοι κήποι της Hadassah Emmerich

Εικαστικά / Οι πολύχρωμοι κήποι της Hadassah Emmerich ανθίζουν στο ΕΜΣΤ

Η διεθνής καλλιτέχνιδα και δημιουργός της πολύχρωμης τοιχογραφίας «Επικούρειος Εδέμ» περιγράφει όσα κρύβονται στην εξωτική βλάστηση και στα λαμπερά χρώματα των έργων της, μιλά για την ερωτική τους διάσταση και απαντά στο αν την ενοχλεί που κάποιοι χαρακτηρίζουν τη δουλειά της περισσότερο ως διακοσμητική.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Στην πρώτη έκθεση με έργα του Μarcel Duchamp στην Ελλάδα

Εικαστικά / Στην πρώτη έκθεση με έργα του Μarcel Duchamp στην Ελλάδα

Η έκθεση «Re(a)Duchamp» μας προσκαλεί σε μια διανοητική συζήτηση με τα έργα του Duchamp, που περισσότερο από κάθε άλλου καλλιτέχνη του 20ού αιώνα επηρέασαν και συνεχίζουν να επηρεάζουν τους σύγχρονους δημιουργούς σε ένα ευρύ και σύνθετο πνευματικό πεδίο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O σουρεαλισμός κλείνει τα 100 και ο κόσμος μας μοιάζει πιο σουρεαλιστικός από ποτέ

Εικαστικά / O σουρεαλισμός κλείνει τα 100 και ο κόσμος μας μοιάζει πιο σουρεαλιστικός από ποτέ

Ένας αιώνας συμπληρώνεται φέτος από το «Σουρεαλιστικό Μανιφέστο» του Μπρετόν και μια σειρά από εκθέσεις και εκδηλώσεις ανά την υδρόγειο γιορτάζουν την επέτειο αναζητώντας τα ίχνη του κινήματος στις παράξενες μέρες μας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Η συναρπαστική ζωή της Λίζα Πόντι και τα σχέδιά της που θα δούμε στην Αθήνα

Εικαστικά / Η συναρπαστική ζωή της Λίζα Πόντι και τα σχέδιά της που θα δούμε στην Αθήνα

Ακολουθώντας το μότο της ζωής της «δεν χρειάζεται να κάνεις πολλά», η κόρη του διάσημου Ιταλού αρχιτέκτονα και εκδότη Τζίο Πόντι έκανε σχέδια που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στην γκαλερί The Breeder.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Bijoy Jain, ο αρχιτέκτονας της γης και της φιλοσοφίας του ελάχιστου

Εικαστικά / Bijoy Jain, ο ασυμβίβαστος αρχιτέκτονας της γης και της φιλοσοφίας του ελάχιστου

Οι καρέκλες του πωλούνται για χιλιάδες ευρώ, το έργο του παρουσιάζεται σε διεθνείς μπιενάλε και σε συλλογές μεγάλων μουσείων. Αντίθετα με τους αρχιτέκτονες-σταρ, ο Bijoy Jain δουλεύει μόνο με πελάτες που αποδέχονται τους όρους του και συνεργάζονται με ντόπιους τεχνίτες.
THE LIFO TEAM
Πέτρινες, μεταλλικές, εικαστικές: Οι πολυτραγουδισμένες γοργόνες της Ελλάδας

Εικαστικά / Πέτρινες, μεταλλικές, εικαστικές: Οι πολυτραγουδισμένες γοργόνες της Ελλάδας

Από την εντοιχισμένη στην πολυκατοικία της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας μέχρι αυτή στις Καβουρότρυπες Χαλκιδικής που της έκοψαν πρόστιμο, στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές, συχνά παραγνωρισμένες γοργόνες.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ