Κοιτάζοντας ξανά τους 15 ελαιώνες του Βαν Γκογκ Facebook Twitter
Van Gogh’s Olive Trees (Ιούνιος 1889). Courtesy of National Galleries Scotland

Κοιτάζοντας ξανά τους 15 αριστουργηματικούς ελαιώνες του Βαν Γκογκ

0

Σε δυο μουσεία στο Ντάλας και αργότερα στο Μουσείο Βαν Γκογκ θα φιλοξενηθούν οι εκθέσεις με τους περίφημους ελαιώνες του Βαν Γκογκ, καθώς ο κορωνοϊός ήταν η αιτία που αναβλήθηκαν για ένα περίπου χρόνο από την προγραμματισμένη παρουσίασή τους.

Ενώ αναρρώνει από τις κρίσεις ψυχικής διαταραχής στο άσυλο στα περίχωρα του Σαν Ρεμί ντε Προβάνς, ο Ολλανδός ζωγράφος ζωγραφίζει δεκαπέντε έργα με σκηνές από ελαιώνες.

Πρόκειται για μια επανέκθεση όλων μαζί των έργων για πρώτη φορά αφού έχουν πρώτα συντηρηθεί και εξεταστεί προσεκτικά από τα εργαστήρια των ειδικών. Από την ομάδα των έργων που ζωγράφισε ο Βαν Γκογκ θα λείπουν μόνο δυο, ο ένας βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη και ο δεύτερος στην Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης της Ουάσιγκτον, που δεν μπορεί να δανείσει λόγω των περιορισμών που έχουν θέσει οι δωρητές.

Ο Βαν Γκογκ άρχισε να εργάζεται στους ελαιώνες τον Ιούνιο του 1889, έναν μήνα μετά την άφιξή του στο άσυλο, όταν αποφασίστηκε η νοσηλεία του μετά το περιστατικό ακρωτηριασμού του αυτιού στην Αρλ. Έμεινε έκθαμβος μπροστά στο τοπίο της Προβηγκίας που ήταν πρωτόγνωρο για έναν άνδρα που είχε ζήσει τη ζωή του σε βορειότερα μέρη.

Γοητευμένος από τα λαμπερά, αειθαλή φύλλα των δέντρων, ο Βαν Γκογκ περιέγραψε πόσο ελκυστικά ήταν στη μητέρα του: «Υπάρχουν πολύ όμορφα λιβάδια από ελαιόδεντρα εδώ, τα οποία έχουν γκρίζα και ασημένια φύλλα σαν τις ιτιές».

Ενώ αναρρώνει από τις κρίσεις ψυχικής διαταραχής στο άσυλο στα περίχωρα του Σαν Ρεμί ντε Προβάνς, ο Ολλανδός ζωγράφος ζωγραφίζει δεκαπέντε έργα με σκηνές από ελαιώνες.

Πολλά από τα δέντρα γύρω από το Σεν Ρεμί ντε Προβάνς ήταν αιωνόβια, με τραχείς και μεγάλους κορμούς να μαρτυρούν την ηλικία τους και την μακροζωία τους. Δυστυχώς τα περισσότερα από αυτά ξεράθηκαν από έναν ακραίο παγετό το 1956.

Μια από τις πρώτες του προσπάθειες να τα απεικονίσει ήταν ένα θαυμάσιο σχέδιο, που έγινε γρήγορα με πινέλο και μελάνι. Η στενή παρατήρηση των δέντρων θα τον οδηγούσε αργότερα σε μια σειρά ελαιογραφιών. Ο Βαν Γκογκ ολοκλήρωσε τέσσερις πίνακες τον Ιούνιο του 1889 αλλά στα μέσα Ιουλίου υπέστη μια ακόμα κρίση.

Ο γιατρός ανέφερε ότι είχε προσπαθήσει να δηλητηριαστεί «με τα πινέλα και τα χρώματα του». Ο λαιμός του ήταν πολύ ερεθισμένος και δεν μπορούσε να φάει για μέρες. Χρειάστηκαν σχεδόν έξι εβδομάδες για να ανακάμψει από την ψυχική αυτή κρίση. Ομολόγησε ότι είχε επιχειρήσει να αυτοκτονήσει και η προοπτική να μπορέσει να ζωγραφίσει ξανά τον κράτησε ζωντανό. Μέχρι τα τέλη του Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς του επετράπη για άλλη μια φορά από το άσυλο να εργαστεί.

Κοιτάζοντας ξανά όλους μαζί τους αριστουργηματικούς ελαιώνες του Βαν Γκογκ Facebook Twitter
Van Gogh’s Olive Grove (Ιούνιος 1889). Courtesy of the Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Foundation)

Η σειρά με την οποία ζωγραφίστηκαν τα έργα έχει σήμερα διευθετηθεί. Τα ελαιόδεντρα που σήμερα ανήκουν σε έναν ιδιώτη συλλέκτη χρονολογούνται στα τέλη Σεπτεμβρίου 1889. Ο Βίνσεντ περιέγραψε τα χρώματα του σε μια επιστολή προς τον αδερφό του Τεό: «Ασημί, μερικές φορές πιο μπλε, μερικές φορές πρασινωπό, μπρονζέ, πιο λευκά στο έδαφος που είναι κίτρινο, ροζ, μοβ ή πορτοκαλί έως θαμπή κόκκινη ώχρα».

Όταν τα έργα εξετάστηκαν και αναλύθηκαν διαπιστώθηκε ότι το φωτοευαίσθητο κόκκινο χρώμα τους έχει ξεθωριάσει. Ο Βαν Γκογκ δεν σταμάτησε να λέει στον αδερφό του πόσο δύσκολο ήταν να συλλάβει το ασημένιο χρώμα των φύλλων αλλά και πόσο θα επέμενε, όπως ακριβώς πέτυχε το κίτρινο στα ηλιοτρόπια.

Το μουσείο Βαν Γκογκ κατέχει και έναν λιγότερο γνωστό πίνακα από αυτή τη σειρά που έχει τίτλο Olive Grove και εμφανίζει μεγάλη ευαισθησία στο χρώμα του. Μεταξύ των αξιοσημείωτων ανακαλύψεων στους πίνακες ήταν μια ακρίδα που βρέθηκε κολλημένη πάνω στο παχύ στρώμα χρώματος σε ένα πίνακα με ελαιώνες που βρίσκεται στο Μουσείο Τέχνης Nelson-Atkins στο Κάνσας Σίτι. Αυτό δείχνει ότι ο πίνακας έχει ζωγραφιστεί σε εξωτερικό χώρο και ο άνεμος παρέσυρε το άτυχο έντομο που κόλλησε στο φρέσκο λάδι.

Κοιτάζοντας ξανά τους αριστουργηματικούς ελαιώνες του Βαν Γκογκ Facebook Twitter
Vincent van Gogh (1853 - 1890), Olive Grove, Saint-Rémy-de-Provence, 1989. Courtesy Museum of Modern Art

Όταν ο Βαν Γκογκ ολοκλήρωσε τη σειρά είχε την ιδέα αυτοί οι συγκεκριμένοι πίνακες, όπως και όσοι απεικόνιζαν τα κυπαρίσσια της Προβηγκίας, να πάνε προς πώληση στην Αγγλία. Ο Βαν Γκογκ πίστευε ότι θα μπορούσε να βρει εκεί πιο εύκολα αγοραστές γιατί είχε εργαστεί ως ασκούμενος έμπορος τέχνης στο Λονδίνο από το 1873 μέχρι το 1875. «Πρέπει να πάνε στην Αγγλία, γνωρίζω αρκετά καλά τι ψάχνουν εκεί» έγραψε. Δυστυχώς οι Βρετανοί δεκαετίες αργότερα αγόρασαν πίνακες με ελαιώνες, ο ένας εκ των οποίων βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας και δυο στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης.

Ο Βαν Γκογκ έφυγε από το άσυλο έναν χρόνο μετά την άφιξή του, τον Μάιο του 1890, αποχαιρετώντας τους ελαιώνες με τα χρώματα που άλλαζαν όπως και οι εποχές του χρόνου, τον λαμπερό ουρανό και τα φθινοπωρινά φύλλα στο χρυσό φως του Νότου. Δέκα εβδομάδες αργότερα πυροβολείται και φτάνει στο τέλος του μεγάλου και ταραγμένου ταξιδιού της ζωής του.

Κοιτάζοντας ξανά τους αριστουργηματικούς ελαιώνες του Βαν Γκογκ Facebook Twitter
Vincent van Gogh (1853 - 1890), Olive Grove, Saint-Rémy-de-Provence, November-December 1889. Courtesy of the Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Foundation)
Κοιτάζοντας ξανά όλους μαζί τους αριστουργηματικούς ελαιώνες του Βαν Γκογκ Facebook Twitter
Van Gogh’s Olive Grove (Σεπτέμβριος 1889) Courtesy of the Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Foundation)
Κοιτάζοντας ξανά τους αριστουργηματικούς ελαιώνες του Βαν Γκογκ Facebook Twitter
Vincent van Gogh (1853 - 1890), Olive Grove, Saint-Rémy-de-Provence, (Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1889). Courtesy of the Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Foundation)
Κοιτάζοντας ξανά όλους μαζί τους αριστουργηματικούς ελαιώνες του Βαν Γκογκ Facebook Twitter
Van Gogh’s Olive Trees (Σεπτέμβριος 1889). Ιδιωτική Συλλογή
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης: Τριάντα χρόνια ενός δυναμικού κέντρου τέχνης

Εικαστικά / Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης: Τριάντα χρόνια ενός δυναμικού κέντρου τέχνης

Το μουσείο γιορτάζει τα 30 χρόνια του με ένα ενδιαφέρον εκθεσιακό πρόγραμμα που περιλαμβάνει από τη Ρένα Παπασπύρου και την Άσπα Στασινοπούλου μέχρι τη Σοφία Κοκοσαλάκη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι λερωμένες πάνες του γιου της είναι όντως τέχνη

Εικαστικά / Οι λερωμένες πάνες του γιου της είναι όντως τέχνη

Η σπουδαία εικαστικός Mary Kelly, που προκάλεσε σκάνδαλο το 1976 όταν κρέμασε στο Ινστιτούτο Σύγχρονης Τέχνης του Λονδίνου τις λερωμένες πάνες του γιου της, είναι η «μητέρα» όλων των φεμινιστριών καλλιτέχνιδων.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΝΕΟΝ: Πώς ένας οργανισμός μεταμόρφωσε το τοπίο της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα

Εικαστικά / 10 χρόνια ΝΕΟΝ, με μια τρελή σοδειά

10 συναρπαστικά χρόνια παρουσίας συμπληρώνει φέτος ο Οργανισμός ΝΕΟΝ: Μεγάλες εκθέσεις, απρόσμενοι τόποι και εξαιρετικές πρωτοβουλίες που ενεργοποίησαν καλλιτέχνες και επισκέπτες και άλλαξαν τον τρόπο που βλέπουμε σύγχρονη τέχνη στην Ελλάδα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
20 εικαστικές εκθέσεις για τον Νοέμβριο

Εικαστικά / 27 εκθέσεις εικαστικών που εγκαινιάζονται τον Νοέμβριο στην Αθήνα

Ελληνίδες εικαστικοί στο ΕΜΣΤ, Λουκία Αλαβάνου στη Στέγη, Νάσος Δάφνης στο Πάρκο Ελευθερίας, τα χρωματικά όργια του Φίλιππου Θεοδωρίδη στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη και άλλες 23 εκθέσεις που αξίζει να δείτε.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Ξηρόμερο/Dryland»

Εικαστικά / «Ξηρόμερο»: Από τα πανηγύρια της Αιτωλοακαρνανίας στην Μπιενάλε της Βενετίας

Οι Θανάσης Δεληγιάννης και Γιάννης Μιχαλόπουλος με τους Έλια Καλογιάννη, Γιώργο Κυβερνήτη, Κώστα Χαϊκάλη και Φώτη Σαγώνα θα παρουσιάσουν στην 60ή Μπιενάλε ένα φιλόδοξο έργο για τη σχέση των ανθρώπων με τη γη και τη μουσική που θα κρύβει όλη την ελληνική ψυχή, αποτέλεσμα της έρευνάς τους για το Margaroni Residency του Onassis Culture.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Άλις Ραχόν: Μέσα στον κόσμο μιας άγνωστης σουρεαλίστριας ζωγράφου και ποιήτριας

Εικαστικά / Άλις Ραχόν: Μέσα στον κόσμο μιας άγνωστης σουρεαλίστριας ζωγράφου και ποιήτριας

Φίλη της Φρίντα Κάλο, μοιράστηκε μαζί της τις απογοητεύσεις ενός εύθραυστου σώματος και την αδυναμία να κάνει παιδιά. Την έλκυε το φως και το χρώμα και καθιέρωσε έναν συνεχή διάλογο μεταξύ ζωγραφικής και ποίησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ερατώ Χατζησάββα: Η πρώτη γυναίκα πρύτανης της ΑΣΚΤ μετά απο 186 χρόνια

Εικαστικά / Ερατώ Χατζησάββα: Η πρώτη γυναίκα πρύτανης της ΑΣΚΤ μετά απο 186 χρόνια λειτουργίας

Γεννημένη στη Λευκωσία, με καταγωγή από την Πάφο, η εικαστικός και καθηγήτρια Ερατώ Χατζησάββα είναι η νέα πρύτανης της ΑΣΚΤ, η πρώτη γυναίκα σε αυτήν τη θέση στα 186 έτη ιστορία της μεγαλύτερης σχολής τέχνης στην Ελλάδα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Συμβιωτικά: Όταν ο οπτικός κώδικας ενδυναμώνει τη συνύπαρξη

Εικαστικά / «Συμβιωτικά» στο ΕΜΣΤ: Πώς επικοινωνούν οι θηλυκότητες στην τέχνη;

Στη νέα ομαδική έκθεση του ΕΜΣΤ οι συμμετέχουσες εικαστικοί δημιουργούν ένα σύγχρονο αφήγημα το οποίο εστιάζει στη διαδικασία επικοινωνίας μέσα από καλλιτεχνικές πρακτικές θηλυκοτήτων στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Νάντια Αργυροπούλου

Εικαστικά / Νάντια Αργυροπούλου: «Κάντε τους σοφούς να αισθανθούν άβολα, ταρακουνήστε τους!»

Εικαστική επιμελήτρια. Γεννήθηκε στη Λαμία, ζει σε ένα μικρό σπίτι-ζούγκλα στο Χαλάνδρι. Κάποτε έκανε τραμπολίνο σε διαγωνιστικό επίπεδο. Οι φίλοι την φωνάζουν Ενάντια.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
ΕΠΕΞ Hokney

Πολιτισμός / Πεντάστερος Χόκνεϊ στο Λονδίνο

H Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων του Λονδίνου διαφημίζει την έκθεση «David Hockney: Drawing from Life» με πέντε αστέρια και δικαίως, αφού είχαν προλάβει να τη δουν οι κριτικοί τέχνης όταν άνοιξε για πρώτη φορά στις 27 Φεβρουαρίου του 2020 και έκλεισε είκοσι μέρες αργότερα λόγω της πανδημίας.
THE LIFO TEAM
Μια Πολιτιστική Πρωτεύουσα είναι ένας ανθώνας, ένας κήπος από πράξεις και ιδέες

Πολιτισμός / Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός σε έναν πρώτο απολογισμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας

Λίγο καιρό πριν από τη λήξη της διοργάνωσης, ο γενικός καλλιτεχνικός διευθυντής της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης μιλά για όσα πέτυχαν, για όσα έπονται και για την παρακαταθήκη που θα μείνει στην πόλη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ