ΦΩΤΙΕΣ

Ayrton Senna-Μεταξύ έρωτα και θανάτου

Ayrton Senna-Μεταξύ έρωτα και θανάτου Facebook Twitter
1

Δεν είναι λίγες οι φορές που η φύση έκλαψε για την πρόωρη απώλεια ενός νέου. Για την ομορφιά που έσβησε νωρίς, το απόλυτο μέγεθος ενός ταλέντου που χάθηκε στο κρύο χώμα. Όλοι οι μύθοι –από τους εφήβους της Παλατινής Ανθολογίας έως τη χολιγουντιανή εκδοχή του Τζέιμς Ντιν– μιλούν για τον όμορφο νέο που στέρησε από τη ζωή το δικαίωμα της πανηγυρικής αποθέωσής της. Στους αμέτρητους θρύλους που θέλουν την κατάρα της νεανικής απώλειας να είναι τόσο έντονη όσο έντονα και απροσδόκητα ενσκήπτει συγκαταλέγεται κι αυτός του Άιρτον Σένα, του αξεπέραστου πιλότου της Φόρμουλα 1, που κατέληξε στην πίστα της Ίμολα, την 1η Μαΐου του 1994, ακριβώς πριν από είκοσι χρόνια. Την ημέρα της κηδείας του στη Βραζιλία –όπου και ο τόπος καταγωγής του– κηρύχθηκε εθνικό πένθος, ενώ τα περιοδικά, στα εξώφυλλα που αφιέρωναν στην πανέμορφη εικόνα του, δεν έπαψαν να θέτουν το μόνιμο και ανεξίτηλο ερώτημα: γιατί αυτόν; Και γιατί τόσο πρόωρα;

Σε αυτό το ερώτημα που στοιχειώνει το ασυνείδητο όλων όσοι δεν μπορούν να χωνέψουν το αδόκητο χαμό ενός οδηγού που δεν ήταν φτιαγμένος μόνο για να τρέχει αλλά κυρίως για να μαγεύει και να νικά-έρχεται τώρα να απαντήσει με μια πρωτότυπη και συναρπαστική βιογραφία ο Βασίλης Τσακίρογλου – Senna: Το πνεύμα της ταχύτητας (από τον εκδοτικό οίκο Key Books). Το ξέπνοο κορμί του Senna μοιάζει να κατατρέχει τον συγγραφέα από τη μουχρή άσφαλτο μέχρι την τελευταία σελίδα του βιβλίου – με τον ίδιο τρόπο που οι φωνές των νεκρών υπαγόρευαν τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχουν οι ήρωες στον Σαίξπηρ. Όσο για την πρωτότυπη αφιέρωση που δεσπόζει στην τρίτη σελίδα –στο Τέλος–, τα λέει όλα από μόνη της: στόχος του βιογράφου δεν είναι να απευθυνθεί (μόνο) στους ειδικούς της Φόρμουλα 1 αλλά σε όλους όσοι μαγεύονται από τον μύθο των ταλαντούχων ανθρώπων που απέρχονται νωρίς. Θαρρείς πως η δριμύτητα του θανάτου του Senna είναι ευθέως ανάλογη με το πάθος με το οποίο γράφεται αυτό το βιβλίο και με το πάθος με το οποίο ριχνόταν ο Βραζιλιάνος πιλότος στους αγώνες: ένα πάθος τόσο έντονο και τόσο βαθύ που δεν μπορούσε παρά να συγγενεύει με το ένστικτο του έρωτα και του θανάτου: «Κατά την τελευταία περίοδο της ζωής του, ο Senna πλησίαζε όλο και πιο κοντά στην κόψη Έρωτα και Θανάτου, στο σημείο της έσχατης μονομαχίας, ανάμεσα στα δύο αυτά πρωταρχικά στοιχεία, στην ώρα της δικής του έσχατης κρίσης» εξηγεί ο συγγραφέας. «Προσεγγίζοντας πλέον το αναπόφευκτο τέλος της καριέρας του ως πιλότου Φόρμουλα 1, ήταν αναγκασμένος να δημιουργήσει μια νέα ισορροπία ανάμεσα στην πηγή της μόνης ηδονής που τον έκανε να νιώθει πραγματικά ζωντανός και στον κίνδυνο που μονίμως διέτρεχε – ακριβώς εξαιτίας της αναζήτησης αυτής της συγκεκριμένης και ιδιαίτερης ηδονής».

Ayrton Senna-Μεταξύ έρωτα και θανάτου Facebook Twitter

Επιχειρώντας, δηλαδή, ο διάσημος πρωταθλητής να φτάσει ψηλότερα σε επιδόσεις, οδηγούσε τον εαυτό του στα όριά του: ψυχικά, πνευματικά, σωματικά. Για την επίτευξη του στόχου επιστράτευε όλες του τις δυνάμεις και δεν έμενε μόνο στο προφανές, που ήταν ένα ακόμα καλύτερο πολ-ποζίσιον ή η μάχη για την πρωτιά. Σάμπως ο Σένα να γνώριζε, όπως εκείνοι καταραμένοι ήρωες του Μίλερ, πως «ό,τι δεν κυλάει και δεν τρέχει με καταστροφικές ταχύτητες είναι νεκρό», σανιδώνοντας το γκάζι ακόμα και σε στιγμές που οι συνθήκες δεν το ευνοούσαν. Η χριστιανική του πίστη –για την οποία κάνει εκτενώς λόγο ο Τσακίρογλου– μοιάζει, αντίστοιχα, να πήγαζε από τη μοιραία «επιφοίτηση» που ερχόταν σε στιγμές που ο ίδιος ξεπερνούσε τα όριά του κι αντίκριζε κατάματα, σαν από θαύμα, τον Θεό. Και η αλήθεια είναι ότι τα μεγέθη δεν είναι αρκετά για να εξηγήσουν το φαινόμενο Senna απλώς ως αυτό ενός ακόμα παγκόσμιου πρωταθλητή. Ο Senna είχε «κάτι», λένε όσοι δεν μπορούν να ορίσουν ακριβώς το χάρισμα που τον έκανε να ξεχωρίζει από τους άλλους, κι αυτό το «κάτι» είναι που εξετάζει διεξοδικά ο συγγραφέας στο βιβλίο: παρότι καταγράφει σχοινοτενώς κάθε κρίσιμο περιστατικό της αγωνιστικής ζωής του, ξέρει ότι η σχέση του Senna με το τιμόνι υπερέβαινε τις απτές περιγραφές. Μοιραία, λοιπόν, ο συγγραφέας επιστρέφει στο γεγονός του θανάτου και οτιδήποτε καταγράφεται γύρω από τη ζωή του αδικοχαμένου πιλότου περνάει από το σκονιστήρι αυτό. Θαρρείς ότι τα πάντα στο βιβλίο αντανακλώνται σε έναν θανατικό καθρέφτη που τους δίνει μια άλλη διάσταση, πιο ουσιαστική και πιο ακριβή: ο Προστ δεν είναι, έτσι απλώς, ένας ανταγωνιστής αλλά ο διαμεσολαβητής για να ανιχνεύσει ο Senna την άλλη πλευρά του εαυτού του, ο Σουμάχερ, πέρα από αντίπαλος, γίνεται η προέκταση της δικής του αυστηρότροπης και τελειοθηρικής εμμονής και η αγαπητικιά του Γκαλιστό ο τρόπος για να εξασφαλίσει τη διαιώνιση μιας ζωής που ένιωθε ότι θα κοβότανε νωρίς. Όλα καταλήγουν, μέσα από μια μορφή συμπαντικής «συμπάθειας», να γίνουν κομμάτια του παζλ που συγκροτούν τη «larger than life» προσωπικότητα του Senna – εξού και το ότι δεν πρόκειται για άλλη μια βιογραφία αλλά ένα λεπτομερές ψυχογράφημα που απευθύνεται στον καθένα. Στον οποιοδήποτε, δηλαδή, θέλει να καταλάβει τι είναι αυτό που κάνει τη φωτεινή αίγλη ενός αστέρα να σβήνει στην κατάμαυρη νύχτα της αυτοκαταστροφής και τα σπουδαία και μεγάλα ταλέντα να καίγονται σαν τα κεριά. Στο επίμετρο ο συγγραφέας μάς εξηγεί την απόλυτη αφοσίωσή του σε οτιδήποτε είχε να κάνει με τον Ayrton Senna και την ιδιότυπη νοερή σχέση που αναπτύχθηκε ανάμεσά τους. Στο σημείο αυτό συγγραφέας και ήρωας εναλλάσσονται ως δύο προσωπικότητες ή μάλλον ως ιδιότητες που χάνονται η μία μέσα στην άλλη – σάμπως ο συγγραφέας να γίνεται ήρωας της ταχύτητας με οδηγό τη γραφή και ο αποθανών ήρωας να (καθ)οδηγεί τον συγγραφέα. Κι αυτή, τελικά, είναι, ίσως, η μεγαλύτερη και αδιαμφισβήτητη επιτυχία μιας καλοσκηνοθετημένης βιογραφίας όπως αυτή, ότι συγγραφέας, ήρωας, δόξα, έρωτας και θάνατος γίνονται ένα.

Βιβλίο
1

ΦΩΤΙΕΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις Εκδόσεις Αντίποδες το πιο μεγάλο του όφελος είναι ότι ένας άνθρωπος που του άρεσε να είναι χωμένος μες στα βιβλία του, σε μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια, στην πορεία έμαθε να το  μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους ανθρώπους.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
ΕΠΕΞ Γυναικείες φωνές από διαφορετικά μέρη του κόσμου

Βιβλίο / Από τη Μαλαισία μέχρι το Μεξικό: 5 νέα βιλία που αξίζει να διαβάσετε

5 συγγραφείς από διαφορετικά σημεία του πλανήτη χαράζουν νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Ανάμεσά τους, η Τζόχα Αλχάρθι που κέρδισε το Booker και η βραβευμένη με Πούλιτζερ Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Αρχαιολογία / Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Η διακεκριμένη ιστορικός Mary Beard στο βιβλίο της «Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες. Οι ηγεμόνες του αρχαίου ρωμαϊκού κόσμου», παρουσιάζει τη ζωή και το έργο των αυτοκρατόρων μέσα από ανεκδοτολογικές αφηγήσεις και συναρπαστικές λεπτομέρειες, που θυμίζουν απολαυστικό μυθιστόρημα. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια εστιάζει στον ρόλο των δούλων, τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στη σεξουαλική ζωή των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.
M. HULOT
Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM

σχόλια

1 σχόλια