Ari San, Trifonas, Levitros: Oι Έλληνες λαϊκοί σταρ του Ισραήλ του '60 και του '70

Ari San, Trifonas, Levitros: Oι Έλληνες λαϊκοί σταρ του Ισραήλ του '60 και του '70 Facebook Twitter
O Aris San ήταν ο πρώτος τραγουδιστής που κατάφερε να πουλήσει πάνω από εκατό χιλιάδες αντίτυπα δίσκων στο Ισραήλ, με την μεγάλη του επιτυχία "Bum Pam".
0

Η κατάσταση του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού άλλαξε δραματικά στη δεκαετία του 1960 με τον ήχο ενός νέου υβριδικού «ανατολίτικου» στυλ, πολύ χτυπητού, με ηλεκτρικό μπουζούκι, αρμόνιο και σύνθις, που σάρωσε  στα νυχτερινά κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και, αγαπήθηκε τρελά από τους Ισραηλινούς. Τις δεκαετίες του '60 και του '70, ο Aris San, ένας Έλληνας διάσημος από τη νυχτερινή ζωή της Θεσσαλονίκης, γνώρισε τεράστια επιτυχία στο Τελ Αβίβ, ανοίγοντας το δρόμο και σε άλλες φαντεζί περιπτώσεις.

Ο Αριστείδης Σεϊσανάς, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε το 1940 στην Καλαμάτα. Έφηβος ακόμα άρχισε να παίζει μουσική και να τραγουδά σε ταβέρνες της πρωτεύουσας, ξεχωρίζοντας για τον πρωτότυπο τρόπο με τον οποίο «μετέτρεπε την ηλεκτρική κιθάρα σε μπουζούκι».

Ο στρατηγός Moshe Dayan, στην κορυφή της πολιτικής του εξουσίας και δημοτικότητας στη δεκαετία του 1960, λέγεται ότι ήταν οπαδός του Aris San και μάλιστα ότι παρενέβη ώστε να δοθεί τελικά και η ισραηλινή υπηκοότητα στον τραγουδιστή.

Τα πρώτα του ταξίδια τον έφεραν στα νυχτερινά κλαμπ του λιμανιού της Χάιφα, η οποία κατοικείται από πολλούς Εβραίους ελληνικής καταγωγής και σε ένα από αυτά γνώρισε τον έρωτα της ζωής του, ένα κορίτσι από το Ισραήλ. Οι ιστορίες γύρω από αυτή τη σχέση ποικίλλουν αλλά τελικά αυτό που έχει σημασία είναι ότι ο Aris San δεν θα αργήσει να γίνει σύντομα ο βασικός πρωταγωνιστής της πίστας του κλαμπ Arianna (στα σύνορα Τελ Αβίβ και Γιάφας), ιδιοκτήτης του οποίου ήταν ο Shmuel Barzilay, Εβραίος από τη Θεσσαλονίκη.

Ο στρατηγός Moshe Dayan, στην κορυφή της πολιτικής του εξουσίας και δημοτικότητας στη δεκαετία του 1960, λέγεται ότι ήταν οπαδός του Aris San και μάλιστα ότι παρενέβη ώστε να δοθεί τελικά και η ισραηλινή υπηκοότητα στον τραγουδιστή.

Σιγά σιγά η σκηνή έγινε πιο δυνατή (και με νέα ονόματα όπως ο Trifonas από την Κύπρο, o σχετικά άγνωστος Nino Nikolaidis και o Levitros), και πλέον αγκάλιασε το γιορτινό στυλ της Μέσης Ανατολής που περιλαμβάνει πολύ ποτό, φαγητό και χορό. Κάπου στο κέντρο της παλιάς Γιάφα θα εμφανιστεί η δισκογραφική Koliphone Records, η οποία θα ηχογραφήσει ακούραστα τους νέους καλλιτέχνες της σκηνής και θα πουλήσει εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα από σουξέ όπως το «Bum Pam» του Aris San.

Ο Ισραηλινός δημοσιογράφος Rik Binnendijk γνώρισε και αγάπησε το τα ελληνικά λαϊκά τραγούδια της Ελλάδας από τις εξαιρετικές επανεκδόσεις ελληνο-ισραηλινής μουσικής της Fortuna Records. Θέλοντας να ψάξει τις ρίζες αυτής της περίεργης μουσικής σύντηξης έγραψε ένα κομμάτι στο σάιτ strangesoundsfrombeyond  για τα υβριδικά αυτά διαμάντια που βοήθησαν να δημιουργηθεί αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως «ο ήχος της Γιάφα». 

Aris San

Το 1956 ο 17χρονος τότε Αριστείδης Σεϊσανάς εγκαταστάθηκε στη Γιάφα και ξεκίνησε τη καριέρα του ως κιθαρίστας στην Arianna, ένα δημοφιλές κέντρο διασκέδασης της εποχής. Ο Aris San, όπως ήταν το ψευδώνυμο που υιοθέτησε ήταν ένας πρωτοπόρος κιθαρίστας και εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο δημοφιλείς του Ισραήλ.

Ο κόσμος λάτρευε το παίξιμο του - "bouzouki style with electric guitar". Η μοναδική τεχνική του όπου συνδύαζε το γρήγορο και "κοφτερό" σόλο παίξιμο του μπουζουκιού με στοιχεία ροκ ν ρολ, ρούμπας ακόμα και φανκ ήταν επαναστατική και τον έκανε ιδιαίτερα αγαπητό. Εκτός από τις επανεκτελέσεις λαϊκών τραγουδιών τις οποίες διασκέυαζε προσθέτοντας στοιχεία από τους μοντέρνους κιθαριστικούς ήχους του 50-60 ηχογράφησε και δικές του συνθέσεις στα ελληνικά και τα εβραϊκά, αλλά και πάμπολλα τραγούδια στα ισπανικά, τα ιταλικά και αγγλικά.

 

Μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του Aris San ήταν το "Boumpam".

Η δισκογραφική εταιρεία με την οποία συνεργάστηκε ο Aris San ήταν η Koliphone. Ιδρύθηκε το 1953 από τους αδερφούς Azoulay και εστίασε στη μουσική των επονομαζόμενων "Oriental Jews" ή Mizrahi, Εβραίων οι οποίοι κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα μετοίκησαν στο Ισραήλ από τη Βόρεια Αφρική δημιουργώντας μια ενδιαφέρουσα πολιτισμική πολυχρωμία.

Στις δεκαετίες του '50 και του '60 όμως, οι εντάσεις του Ισραήλ και των γειτονικών χωρών του αραβικού κόσμου δημιουργούν ένα κενό το οποίο γέμισε ευπρόσδεκτα η ελληνική μουσική. Ενώ το λαϊκό τραγούδι είχε κοινές ρίζες με την αραβική μουσική, ο ελληνικός πολιτισμός θεωρήθηκε αρκετά "δυτικός" ώστε να είναι κοινωνικά αποδεκτός στο έντονο πολιτικό κλίμα της εποχής και οι Mizrahi μπορούσαν να απολαμβάνουν ανατολική μουσική χωρίς το φόβο των αντιποίνων.

Levitros

Ένας άλλος σπουδαίος καλλιτέχνης που συνεργάστηκε με την Koliphone ήταν ο Levitros. Αν και το όνομα φαντάζει ελληνικό στην πραγματικότητα το Levitros ήταν το ψευδώνυμο του Ιρακινού Levi Mu'alem, ο οποίος αποφάσισε να ελληνοποιήσει το όνομά τόσο από την επιρροή που είχε στην τέχνη του το λαικό τραγούδι όσο και για να να γίνει αποδεκτός στη μουσική κοινότητα.

Η μουσική του πάντως ήταν πειστικότατα ελληνική. Από τα εξαιρετικά κομμάτια του που εκδόθηκαν από την Fortuna Records, ξεχωρίζει το τραγούδι "Rubi Rubi" ένα φοβερό κομμάτι με μια αξέχαστη χορωδία και έναν ψυχεδελικό διάλογο μεταξύ οργάνων και μπουζουκιών.

 

Levitros - Rubi Rubi

 

Trifonas

Ο Trifonas ήταν άλλος ένα δημοφιλής μουσικός που συνεργαζόταν με την Koliphone. Ο Κύπριος Τρύφωνας Νικολαΐδης αλλά εγκαταστάθηκε στο Ισραήλ και δούλεψε ως μουσικό σε γάμους, δεξιώσεις καθώς και σε πολλά ελληνικά κέντρα της Γιάφα. Στην δεκαετία του '70 ο Trifonas έχτισε την καριέρα του χάρις στο μοναδικό του στυλ στο μπουζούκι και τελικά εγκαταστάθηκε τις ΗΠΑ. Ένα από τα πιο γνωστά του τραγούδια είναι το "Opalala".

 

Trifonas - Opalala

 

Ο Aris San, ο Trifonas και ο Levitros είναι οι πιο δημοφιλείς μουσικοί λαικού τραγουδιού της Koliphone αλλά δεν είναι οι μοναδικοί. Παρουσιάζουμε μερικά σπάνια και δυσεύρετα δείγματα:

 

Statatos – "סטאטטוס"

 

Nino Nikolaidis - Ne Sevenim Var Ne Soranim

Οι παραπάνω μουσικοί είναι η κορυφή του παγόβουνου από την ελληνική μουσική εισβολή της δεκαετίας του 50 και του 60 στο Ισραήλ. Πολλοί άλλοι Έλληνες καλλιτέχνες όπως ο Μίκης Θεδωράκης, η Γλυκερία, ο Στέλιος Καζαντζίδης και ο Γιώργος Νταλάρας αγαπήθηκαν πολύ από το μουσικόφιλο κοινό της χώρας ενώ τα τραγούδια τους διασκευάστηκαν γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία.

Μουσική
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη που έγινε λαϊκό ορατόριο από τον Μίκη Θεοδωράκη

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Η ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη που έγινε λαϊκό ορατόριο από τον Μίκη Θεοδωράκη

Η Ματούλα Κουστένη διερευνά τη σχέση του ποιητή με τον συνθέτη, την αφετηρία της δημιουργίας του μεγάλου έργου «Άξιον Εστί» και την πορεία του μέχρι την πρώτη ηχογράφηση.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Νανά Τράντου: «Οι συναυλίες δεν θα πεθάνουν ποτέ, είναι μια εμπειρία»

Μουσική / Νανά Τράντου: «Οι συναυλίες δεν θα πεθάνουν ποτέ, είναι μια εμπειρία»

Η artistic και managing director της High Priority Promotions, η μόνη γυναίκα με αυτήν τη θέση στην Ελλάδα, μιλά για τις συναυλίες, τη μουσική σήμερα, τις αλλαγές σε καλλιτέχνες και κοινό και το Memory Corner με τα ιδιαίτερα vintage ρούχα, την άλλη μεγάλη της αγάπη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Q Lazzarus: Tο τραγικό στόρι του θρυλικού κομματιού «Goodbye Horses».

Μουσική / Q Lazzarus: Tο τραγικό στόρι του θρυλικού κομματιού «Goodbye Horses»

Για χρόνια η Q Lazzarus του «Goodbye Horses», μία από τις πιο αδικημένες ερμηνεύτριες στην ιστορία της ποπ μουσικής, παρέμενε μια μυστηριώδης φιγούρα, τώρα όμως ένα μουσικό ντοκιμαντέρ φωτίζει τη ζωή της.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Eddie Dark: «Γράφω μουσική επειδή έχω σιχαθεί τα πάντα»

Μουσική / Eddie Dark: «Γράφω μουσική επειδή έχω σιχαθεί τα πάντα»

Από μικρός ένιωθε αποσυνάγωγος. Πιστεύει ότι τα κόμικς είναι η μόνη μορφή τέχνης που είναι τελείως αφιλτράριστη και πιστεύει ότι η γενιά του θα μείνει στην ιστορία ως η γενιά που έχασε τα καλά πράγματα στο τσακ. Ο μουσικός Eddie Dark είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
M. HULOT
Ερμής

Μουσική / Ermis: «Το τρέμολο του μπουζουκιού ήταν ο αγαπημένος μου ήχος από νιάνιαρο»

O περιζήτητος νέος συνθέτης που έχει συνεργαστεί με τον Good Job Nicky, τη Μαρίνα Σάττι, τη Χάρις Αλεξίου και τον Sidarta επαναπροσδιορίζει τον ήχο του μπουζουκιού και της κλασικής μουσικής με σεβασμό και τόλμη.
M. HULOT
Άξιζαν κάτι καλύτερο τα «100 Χρόνια Ελληνικής Δισκογραφίας»

Daily / Άξιζαν κάτι καλύτερο τα «100 Χρόνια Ελληνικής Δισκογραφίας»

Τα δώδεκα επεισόδια της ομώνυμης σειράς βρίσκονται στο Ertflix, η παρακολούθηση της σειράς όμως υπονομεύεται συχνά από την συμβατική και στεγνή προσέγγιση, και η στημένη παρουσία της Χάρις Αλεξίου στο ρόλο της παρουσιάστριας-αφηγήτριας δεν βοηθάει.  
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Πολυαγαπημένη μου Βίβιαν»: Στο φως η επιστολή που έγραψε ο Μάλκολμ ΜακΛάρεν στην Βίβιαν Γουέστγουντ λίγο πριν τον θάνατό του

Μουσική / Η επιστολή μεταμέλειας του Μάλκολμ ΜακΛάρεν προς τη Βίβιαν Γουέστγουντ, λίγο πριν τον θάνατό του

Τα αποκαλυπτήρια μιας επιστολής γεμάτης μετάνοια αλλά και πικρία, την οποία έγραψε –αλλά δεν έστειλε ποτέ– ο διαβόητος μάνατζερ των Sex Pistols προς την πρώην σύντροφο και συνοδοιπόρο του.
THE LIFO TEAM
APON: «Δεν είναι θέμα συγκυριών, είναι θέμα αξίας το αν θα ξεχωρίσεις μέσα στο χάος της σημερινής μουσικής»

Μουσική / APON: «Όταν πήγα να δειγματίσω τα πρώτα μου τραγούδια, γελάγανε»

Η πρωτοφανής επιτυχία ενός νεαρού τραγουδοποιού που με το πρώτο άλμπουμ του προκαλεί πανδαιμόνιο στο ραδιόφωνο και στις μουσικές πλατφόρμες, ενώνοντας μουσικά ένα ετερόκλητο κοινό κάθε ηλικίας.
M. HULOT
H βαθιά υπνωτική ενέργεια του DJ Nobu

Μουσική / H βαθιά υπνωτική ενέργεια του DJ Nobu

Κάθε σετ του είναι μια κατάδυση, μια αργή πτώση σε υποσυνείδητα μοτίβα, σε αχαρτογράφητους ήχους, σε σκοτεινούς διαδρόμους που παραπέμπουν περισσότερο σε τελετουργία παρά σε πάρτι. Ένας από τους σημαντικότερους DJ's της εποχής μας έρχεται στην Αθήνα για ένα βράδι.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Χελμός

Μουσική / Χελμός: 30 στιγμές από το πιο «ψηλό» φεστιβάλ του καλοκαιριού

Στημένο στα 1.700 μέτρα, το 3ο Helmos Mountain Festival υποδέχτηκε μερικά από τα πιο αγαπημένα ονόματα της εγχώριας σκηνής, σε ένα τριήμερο που συνδύασε μουσική, φύση και κορυφές - κυριολεκτικά και μεταφορικά.
LIFO NEWSROOM