Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο

Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
Το Sachsenhausen ήταν το πρωτότυπο πάνω στο οποίο αργότερα φτιάχτηκαν και τα υπόλοιπα στρατόπεδα και φτιάχτηκε για πολιτικούς και ποινικούς κρατούμενους αρχικά, ανεξαρτήτως φυλής και θρησκείας.
0

Τον Αύγουστο του 2008 βρέθηκα για δουλειά στο Βερολίνο. Φυσικά η πόλη εκτός από εκπληκτικά κλαμπ, μπαρ, γκαλερί και θέατρα είναι ένα μνημείο ερειπίων και φαντασμάτων και οι ιστορίες τους ατελείωτες.

Θυμάμαι έντονα στο Εβραϊκό Μουσείο την εικόνα μιας κοπέλας με ακορντεόν που έπαιζε επαγγελματικά σε μαγαζιά και πέθανε στα 19 της στο Άουσβιτς, τα μέλη των αντιστασιακών οργανώσεων Κόκκινη Ορχήστρα και Λευκό Ρόδο, των οποίων τις φωτογραφίες βλέπεις παντού, την Τοπογραφία του Τρόμου όπου ήταν τα κρατητήρια της Γκεστάπο και φυσικά τους νεκρούς που προσπάθησαν να περάσουν το τείχος και τις ιστορίες με τη Στάζι.

Το στρατόπεδο ιδρύθηκε το 1936 και βρίσκεται 35 χιλιόμετρα βόρεια του Βερολίνου. Δεν είναι σε κάποιο μέρος στην μέση του πουθενά, γύρω γύρω υπάρχουν γραφικά σπιτάκια που μοιάζουν να κτίστηκαν πολλά χρόνια πριν και κατοικούνται από γλυκύτατους ηλικιωμένους που σε κάνουν να αναρωτιέσαι που ήταν τότε.

Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή

Κοιτάζoντας τον Lonely Planet ανακάλυψα πως λειτουργούσε στρατόπεδο συγκέντρωσης στις παρυφές της πόλης, πλέον μουσείο. Πήγαμε με μια φίλη και τίποτα δεν μπορεί να περιγράψει την εμπειρία, ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα πως ένα μέρος μπορεί να είναι στα αλήθεια στοιχειωμένο. Ένα μέρος του είναι κατεστραμμένο σε διατηρητέα μπάζα καθώς οι Ναζί προσπάθησαν να το καταστρέψουν πριν μπουν οι Σύμμαχοι. Το υπόλοιπο είναι επισκέψιμο.

Το στρατόπεδο ιδρύθηκε το 1936 και βρίσκεται 35 χιλιόμετρα βόρεια του Βερολίνου. Δεν βρίσκεται στη μέση του πουθενά, γύρω γύρω υπάρχουν γραφικά σπιτάκια που μοιάζουν να κτίστηκαν πολλά χρόνια πριν και κατοικούνται από γλυκύτατους ηλικιωμένους που σε κάνουν να αναρωτιέσαι πού ήταν τότε. Πας με ένα απλό εισιτήριο του μετρό (το οποίο στο Βερολίνο είναι και υπόγειο και υπέργειο).

Ήταν το πρωτότυπο πάνω στο οποίο αργότερα φτιάχτηκαν και τα υπόλοιπα στρατόπεδα και φτιάχτηκε για πολιτικούς και ποινικούς κρατούμενους αρχικά, ανεξαρτήτως φυλής και θρησκείας. Περίπου 200.000 άνθρωποι φυλακίστηκαν εκεί μεταξύ 1936 και 1945, Εβραίοι, κομμουνιστές, Μάρτυρες του Ιεχωβά, ομοφυλόφιλοι, τσιγγάνοι, ανάπηροι και αιχμάλωτοι πολέμου. Μετά εξακολούθησε να λειτουργεί ως στρατόπεδο για εγκληματίες πολέμου και πολλοί από τους άλλοτε θύτες κατέληξαν εκεί.

Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή

Υπάρχουν όλα αυτά - οι φούρνοι, οι θάλαμοι αερίων, η εκκωφαντική σιωπή. Έχεις την αίσθηση πως τα ξέρεις από ταινίες και βιβλία αλλά το να βλέπεις είναι πολύ διαφορετικό. Είχα ξαναδεί τέτοια φρικτά μέρη και σε άλλες χώρες (πχ το ESMA στο Μπουένος Άιρες, τη Γυάρο κ.ά.). Ο πόνος είναι εμφανής παντού και θέλεις να φύγεις όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.

Αυτό που με συγκλόνισε πάνω από όλα όμως και κάνει τα γερμανικά στρατόπεδα μοναδικά ήταν πως αυτό το τερατώδες πράγμα στο Βερολίνο ήταν πολύ καλοφτιαγμένο. Κάποιος κάθισε μπροστά σε ένα σχεδιαστήριο, πιθανά με καφέ και τσιγάρο δίπλα του, και αντί να φτιάξει ένα σχολείο, ένα νοσοκομείο, ένα εργοστάσιο, ένα ξενοδοχείο, μια πολυκατοικία, σχεδίασε αυτό. Και το σχεδίασε σωστά, προσεκτικά, με ακρίβεια. Κάθε λεπτομέρεια είναι στη θέση της.

Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή

Κάποιος μαζί με τους συνεργάτες του και τους υφισταμένους του μέτρησε και έκανε την περίμετρο σαν ένα τέλειο, ισοσκελές τρίγωνο. Έκανε ένα ημικύκλιο στη μέση έτσι ώστε να διευκολύνει το πολυβόλο και αποφάσισε το πλακάκι στον χώρο όπου έκαναν τα πειράματα στα πτώματα να πιάνει όλο τον τοίχο, μέχρι κάτω, ώστε να πλένεται εύκολα. Σχεδίασε τις τουαλέτες τη μια δίπλα στην άλλη ώστε οι κρατούμενοι να μην έχουν καν εκεί ιδιωτικότητα και τοποθέτησε (ίσως πρώτα σε μια μακέτα) ένα τούνελ με μια ξύλινη πόρτα δίπλα από τον τοίχο των εκτελέσεων έτσι ώστε τα πτώματα να πηγαίνουν εύκολα στους φούρνους. Κάποιος σχεδίασε το σιδερένιο «Η Εργασία Απελευθερώνει». Και μετά τα σχέδια πήγαν σε τεχνίτες που ανάγκασαν τους κρατούμενους να τα κάνουν πραγματικότητα.

Η ευθύνη του σχεδιαστή, του εργοδηγού, του μηχανικού, που πιθανότατα δεν σκέφτονταν καν εκείνη την ώρα και απλά ένιωθαν πως εργάζονταν, ήταν αυτό που μου έμεινε. Αναρωτιόμουν αν αυτοί οι άνθρωποι είχαν κάποια ευθύνη και πόση και κυρίως το αν αργότερα θα ένιωσαν έστω ελάχιστες ενοχές. Όσο κλισέ και αν ακουστεί, καλό θα ήταν να μην ξεχνά ποτέ κανείς τη δική του μικρή ή μεγάλη ευθύνη ώστε να μην ξαναδούμε ποτέ κάτι τέτοιο.

Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στη Lifo.gr το 2014 από την Κυριακή Αρκουλή.

Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Αρχαιολογία & Ιστορία / Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Η συγγραφέας, δημοσιογράφος και φεμινίστρια Λιλίκα Νάκου επισκέφθηκε το –υπό κρατική διαχείριση– πορνείο των Βούρλων τον Φλεβάρη του 1936, συνομίλησε με τις «γυναίκες της αμαρτίας» και μετέφερε τις εντυπώσεις της.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Τόσο οι γραπτές πηγές όσο και η εικονογραφία της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας αποκαλύπτουν ότι οι θεοί και οι ήρωες ήταν μάλλον εκλεκτικότεροι των θνητών ως προς τη διατροφή τους. Και τα φαγητά τους έκρυβαν κίνητρα πέρα από την πείνα...
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Το βράδυ της 28ης Μαΐου 1987 ο 18χρονος Γερμανός προσγειώνεται με ένα Cessna στην Κόκκινη Πλατεία για να αποδείξει ότι «αν κάποιος σαν εμένα μπορεί να περάσει σώος και αβλαβής στην άλλη πλευρά, τότε δεν υπάρχει τόσο μεγάλος κίνδυνος, και ίσως να μπορούμε να τα βρούμε όλοι μεταξύ μας».
ΜΑΚΗΣ ΜΑΛΑΦΕΚΑΣ
Η Μεγαλόχαρη ως αστυνομικό λαγωνικό 

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τα «αντιλωποδυτικά θαύματα» της Παναγίας

Μια δημοσιογραφική έρευνα που έκανε το 1933 ο αστυνομικός ρεπόρτερ Ευστάθιος Θωμόπουλος κατέγραψε τους άθλους της Παναγίας· από την Κρήτη μέχρι τη Ροδόπη, οι πιστοί «έβλεπαν» τη δράση της, ένιωθαν ευγνώμονες και τη μαρτυρούσαν.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Ιστορία μιας πόλης / Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Τι το ιδιαίτερο συμβαίνει στο Βαθύ της Αστυπάλαιας και τι συνεχίζει να αποκαλύπτει η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«ΒΙΑΣ»: Τα αρχαιολογικά τοπία ως ζωντανά οικοσυστήματα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Καμπανούλες στους Δελφούς, Πέρδικες στο Σούνιο. Ό,τι φυτρώνει και ζει στους αρχαιολογικούς χώρους

Μια πρωτοποριακή επιστημονική προσέγγιση του πολιτιστικού τοπίου αποκαλύπτει έναν άγνωστο κόσμο χιλιάδων ζώων και φυτών σε είκοσι εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους της χώρας. 
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Οι Αθηναίοι / Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Από τις ανασκαφές στην Επίδαυρο και τη Νάξο, ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας αφηγείται μια ζωή αφιερωμένη στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και όπως λέει, το πιο πολύτιμο εύρημα δεν ήταν αρχαιολογικό – ήταν η γυναίκα του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Ιστορία μιας πόλης / Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Από το Ωδείο Αθηνών έως τη Σουηδία της εξορίας, ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος δεν υπήρξε μόνο ένας σπουδαίος αρχιτέκτονας, αλλά και ένας διανοούμενος που οραματίστηκε μια πιο δημοκρατική, λειτουργική και πολιτισμένη πόλη. Ποια είναι η παρακαταθήκη του στη σύγχρονη Ελλάδα; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Λουκά Μπαρτατίλα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Τι σήμαινε να είσαι ψυχικά ασθενής στην αρχαία Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι σήμαινε να είσαι ψυχικά ασθενής στην αρχαία Αθήνα;

Πώς κατανοούσαν οι αρχαίοι Έλληνες την ψυχική ασθένεια; Ήταν θεϊκή τιμωρία, παθολογία του σώματος ή ένα υπαρξιακό βάρος που αποτυπωνόταν στη λογοτεχνία και στο θέατρο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Γιώργο Καζαντζίδη, Αναπληρωτή Καθηγητή Λατινικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, για τον τρόπο με τον οποίο η αρχαιοελληνική κοινωνία εξηγούσε, απεικόνιζε και αντιμετώπιζε τις ψυχικές διαταραχές.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«Army of Lovers», όπως «Στρατός Εραστών»

Οθόνες / «Army of Lovers»: Μια ταινία για τα ζευγάρια εραστών του Ιερού Λόχου

Ο σκηνοθέτης Λευτέρης Χαρίτος εξηγεί πώς αποφάσισε να θίξει ένα θέμα που για αιώνες θεωρείται ταμπού: τις ερωτικές σχέσεις μεταξύ αντρών στην Αρχαία Ελλάδα, ακόμη και στο πεδίο της μάχης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ