Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο

Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
Το Sachsenhausen ήταν το πρωτότυπο πάνω στο οποίο αργότερα φτιάχτηκαν και τα υπόλοιπα στρατόπεδα και φτιάχτηκε για πολιτικούς και ποινικούς κρατούμενους αρχικά, ανεξαρτήτως φυλής και θρησκείας.
0

Τον Αύγουστο του 2008 βρέθηκα για δουλειά στο Βερολίνο. Φυσικά η πόλη εκτός από εκπληκτικά κλαμπ, μπαρ, γκαλερί και θέατρα είναι ένα μνημείο ερειπίων και φαντασμάτων και οι ιστορίες τους ατελείωτες.

Θυμάμαι έντονα στο Εβραϊκό Μουσείο την εικόνα μιας κοπέλας με ακορντεόν που έπαιζε επαγγελματικά σε μαγαζιά και πέθανε στα 19 της στο Άουσβιτς, τα μέλη των αντιστασιακών οργανώσεων Κόκκινη Ορχήστρα και Λευκό Ρόδο, των οποίων τις φωτογραφίες βλέπεις παντού, την Τοπογραφία του Τρόμου όπου ήταν τα κρατητήρια της Γκεστάπο και φυσικά τους νεκρούς που προσπάθησαν να περάσουν το τείχος και τις ιστορίες με τη Στάζι.

Το στρατόπεδο ιδρύθηκε το 1936 και βρίσκεται 35 χιλιόμετρα βόρεια του Βερολίνου. Δεν είναι σε κάποιο μέρος στην μέση του πουθενά, γύρω γύρω υπάρχουν γραφικά σπιτάκια που μοιάζουν να κτίστηκαν πολλά χρόνια πριν και κατοικούνται από γλυκύτατους ηλικιωμένους που σε κάνουν να αναρωτιέσαι που ήταν τότε.

Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή

Κοιτάζoντας τον Lonely Planet ανακάλυψα πως λειτουργούσε στρατόπεδο συγκέντρωσης στις παρυφές της πόλης, πλέον μουσείο. Πήγαμε με μια φίλη και τίποτα δεν μπορεί να περιγράψει την εμπειρία, ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα πως ένα μέρος μπορεί να είναι στα αλήθεια στοιχειωμένο. Ένα μέρος του είναι κατεστραμμένο σε διατηρητέα μπάζα καθώς οι Ναζί προσπάθησαν να το καταστρέψουν πριν μπουν οι Σύμμαχοι. Το υπόλοιπο είναι επισκέψιμο.

Το στρατόπεδο ιδρύθηκε το 1936 και βρίσκεται 35 χιλιόμετρα βόρεια του Βερολίνου. Δεν βρίσκεται στη μέση του πουθενά, γύρω γύρω υπάρχουν γραφικά σπιτάκια που μοιάζουν να κτίστηκαν πολλά χρόνια πριν και κατοικούνται από γλυκύτατους ηλικιωμένους που σε κάνουν να αναρωτιέσαι πού ήταν τότε. Πας με ένα απλό εισιτήριο του μετρό (το οποίο στο Βερολίνο είναι και υπόγειο και υπέργειο).

Ήταν το πρωτότυπο πάνω στο οποίο αργότερα φτιάχτηκαν και τα υπόλοιπα στρατόπεδα και φτιάχτηκε για πολιτικούς και ποινικούς κρατούμενους αρχικά, ανεξαρτήτως φυλής και θρησκείας. Περίπου 200.000 άνθρωποι φυλακίστηκαν εκεί μεταξύ 1936 και 1945, Εβραίοι, κομμουνιστές, Μάρτυρες του Ιεχωβά, ομοφυλόφιλοι, τσιγγάνοι, ανάπηροι και αιχμάλωτοι πολέμου. Μετά εξακολούθησε να λειτουργεί ως στρατόπεδο για εγκληματίες πολέμου και πολλοί από τους άλλοτε θύτες κατέληξαν εκεί.

Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή

Υπάρχουν όλα αυτά - οι φούρνοι, οι θάλαμοι αερίων, η εκκωφαντική σιωπή. Έχεις την αίσθηση πως τα ξέρεις από ταινίες και βιβλία αλλά το να βλέπεις είναι πολύ διαφορετικό. Είχα ξαναδεί τέτοια φρικτά μέρη και σε άλλες χώρες (πχ το ESMA στο Μπουένος Άιρες, τη Γυάρο κ.ά.). Ο πόνος είναι εμφανής παντού και θέλεις να φύγεις όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.

Αυτό που με συγκλόνισε πάνω από όλα όμως και κάνει τα γερμανικά στρατόπεδα μοναδικά ήταν πως αυτό το τερατώδες πράγμα στο Βερολίνο ήταν πολύ καλοφτιαγμένο. Κάποιος κάθισε μπροστά σε ένα σχεδιαστήριο, πιθανά με καφέ και τσιγάρο δίπλα του, και αντί να φτιάξει ένα σχολείο, ένα νοσοκομείο, ένα εργοστάσιο, ένα ξενοδοχείο, μια πολυκατοικία, σχεδίασε αυτό. Και το σχεδίασε σωστά, προσεκτικά, με ακρίβεια. Κάθε λεπτομέρεια είναι στη θέση της.

Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή

Κάποιος μαζί με τους συνεργάτες του και τους υφισταμένους του μέτρησε και έκανε την περίμετρο σαν ένα τέλειο, ισοσκελές τρίγωνο. Έκανε ένα ημικύκλιο στη μέση έτσι ώστε να διευκολύνει το πολυβόλο και αποφάσισε το πλακάκι στον χώρο όπου έκαναν τα πειράματα στα πτώματα να πιάνει όλο τον τοίχο, μέχρι κάτω, ώστε να πλένεται εύκολα. Σχεδίασε τις τουαλέτες τη μια δίπλα στην άλλη ώστε οι κρατούμενοι να μην έχουν καν εκεί ιδιωτικότητα και τοποθέτησε (ίσως πρώτα σε μια μακέτα) ένα τούνελ με μια ξύλινη πόρτα δίπλα από τον τοίχο των εκτελέσεων έτσι ώστε τα πτώματα να πηγαίνουν εύκολα στους φούρνους. Κάποιος σχεδίασε το σιδερένιο «Η Εργασία Απελευθερώνει». Και μετά τα σχέδια πήγαν σε τεχνίτες που ανάγκασαν τους κρατούμενους να τα κάνουν πραγματικότητα.

Η ευθύνη του σχεδιαστή, του εργοδηγού, του μηχανικού, που πιθανότατα δεν σκέφτονταν καν εκείνη την ώρα και απλά ένιωθαν πως εργάζονταν, ήταν αυτό που μου έμεινε. Αναρωτιόμουν αν αυτοί οι άνθρωποι είχαν κάποια ευθύνη και πόση και κυρίως το αν αργότερα θα ένιωσαν έστω ελάχιστες ενοχές. Όσο κλισέ και αν ακουστεί, καλό θα ήταν να μην ξεχνά ποτέ κανείς τη δική του μικρή ή μεγάλη ευθύνη ώστε να μην ξαναδούμε ποτέ κάτι τέτοιο.

Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή
Ό,τι έχει απομείνει από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Βερολίνο Facebook Twitter
©Κυριακή Αρκουλή

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στη Lifo.gr το 2014 από την Κυριακή Αρκουλή.

Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τι σήμαινε να είσαι ασθενής στο Αιγινήτειο στις αρχές του 20ου αιώνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι σήμαινε να είσαι ασθενής στο Αιγινήτειο στις αρχές του 20ού αιώνα;

Χάρη σε ένα κληροδότημα, ιδρύεται στις αρχές του 20ου αιώνα επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας ένα νοσοκομείο το οποίο στεγάζει την έδρα της Νευροψυχιατρικής του ΕΚΠΑ. Ένα νοσοκομείο του οποίου η σχέση με το Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά και με τις κοινωνικές μεταβολές στην πόλη και στη χώρα είναι άρρηκτες. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά για την ιστορία του Αιγινητείου με την ιστορικό Δέσπω Κριτσωτάκη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Αθηναϊκή οπερέτα: Ευρωπαϊκός αέρας και η μοντέρνα ζωή των αστών του Mεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / Αθηναϊκή οπερέτα: Ευρωπαϊκός αέρας στη ζωή των αστών του Mεσοπολέμου

Η οπερέτα στην Αθήνα ανθίζει και εξελίσσεται εν μέσω μεγάλων ιστορικών γεγονότων: Βαλκανικοί πόλεμοι, εθνικός διχασμός και αργότερα η Μικρασιατική Καταστροφή. Ήταν η οπερέτα μια διέξοδος για τους Αθηναίους της εποχής; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Αλέξανδρο Ευκλείδη για την ιστορία και τους μεγάλους σταθμούς της αθηναϊκής οπερέτας.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Δοξιάδης: Ο πρωτοπόρος πολεοδόμος και η έρευνα του για τους κατοίκους της Αθήνας

Ιστορία μιας πόλης / Κωνσταντίνος Δοξιάδης: Ο πρωτοπόρος πολεοδόμος της Αθήνας

Πρωτοπορία, όραμα, κοσμοπολιτισμός: Τα υλικά με τα οποία ήταν φτιαγμένος ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την Μαριάννα Χαριτωνίδου για την δράση, την έρευνά του για τους κατοίκους της Αθήνας, την παρακαταθήκη του στην πόλη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ο διαβόητος αρχαιοκάπηλος Ρόμπιν Σάιμς και ο ελληνικός του σύνδεσμος

Ρεπορτάζ / Ο διαβόητος αρχαιοκάπηλος Ρόμπιν Σάιμς και ο ελληνικός του σύνδεσμος

Ποιος είναι ο διαβόητος Βρετανός λαθρέμπορος από την εταιρεία του οποίου ανακτήθηκαν πρόσφατα εκατοντάδες αρχαιότητες μετά από μακροχρόνια διεκδίκηση από το ελληνικό Δημόσιο;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Σχέδια για τις Απόκριες του 1933 και τα έθιμα της Παλιάς Αθήνας

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Οι παληές αθηναϊκές Απόκρηες»: Πώς γιορτάζονταν πριν έναν αιώνα;

Μια σειρά από σχέδια που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Παναθήναια» σχετικά με τις Απόκριες και άρθρα από το περιοδικό «Μπουκέτο» για τα αποκριάτικα έθιμα της παλιάς Αθήνας.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Γίγαντες, Τρίτωνες και ένα ανάκτορο στην Αθήνα

Ιστορία μιας πόλης / Γίγαντες, Τρίτωνες και ένα ανάκτορο στην Αθήνα

Πού μπορούμε να δούμε το Ανάκτορο των Γιγάντων σε μια βόλτα μας στο κέντρο της πόλης και τι συμβολίζουν τα γλυπτά που υπάρχουν στο πρόπυλο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον αρχαιολόγο Γιάννη Θεοχάρη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
ΠΕΑΝ: Όταν ανατινάχτηκαν τα γραφεία της φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ στην οδό Γλάδστωνος

Ιστορία μιας πόλης / ΠΕΑΝ: Όταν ανατινάχτηκαν τα γραφεία της φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ στην οδό Γλάδστωνος

Ποια ήταν η ολιγομελής ομάδα ΠΕΑΝ που έμεινε στην ιστορία για τις ριψοκίνδυνες δράσεις της ενάντια στους Ναζί; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ευάνθη Χατζηβασιλείου για την Πανελλήνιο Ένωση Αγωνιζομένων Νέων.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Χαιρώνεια: Η μάχη που γέννησε τον σύγχρονο άνθρωπο

Ιστορία μιας πόλης / Χαιρώνεια: Η μάχη που γέννησε τον σύγχρονο άνθρωπο

Στις 2 Αυγούστου του 338 π.Χ. ο Φίλιππος Β’ οδηγεί τους Μακεδόνες σε μία μάχη η έκβαση της οποίας θα αλλάξει τον κόσμο. Τι σήμανε για τη Μακεδονία, την Αθήνα και τον ελλαδικό χώρο η Μάχη της Χαιρώνειας; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Παναγιώτη Ιωσήφ, συνεπιμελητή της έκθεσης που έχει ως θέμα την ιστορική μάχη και τρέχει αυτό το διάστημα στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ανέκδοτες και σπάνιες εικόνες από την κατασκευή του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια (πριν έναν αιώνα)

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ανέκδοτες και σπάνιες εικόνες από την κατασκευή του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια, πριν από έναν αιώνα

Η LiFO, σε συνεργασία με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, θα παρουσιάσει μια σειρά από ανέκδοτα και σπάνια ντοκουμέντα για διάφορα θέματα από τη λαμπρή, ή και όχι τόσο, ιστορία του τόπου μας. Ξεκινάμε με τον ιστορικό σταθμό του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια, που δεν ήταν πάντοτε υπόγειος.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Όταν ανέβηκε στην Αθήνα η οπερέτα «Χασίς»

Ιστορία μιας πόλης / Όταν ανέβηκε στην Αθήνα η οπερέτα «Χασίς»

Ποιοι κάνουν χρήση ναρκωτικών στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα στην Ελλάδα και ποιο είναι το κοινωνικό αποτύπωμα των ναρκωτικών στην Αθήνα της εποχής; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον ιστορικό και ερευνητή Κωστή Γκοτσίνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Πώς ζούσαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες; Η καθημερινή ζωή των ανθρώπων πίσω απ’ την πολεμική μηχανή

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς ζούσαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες; Η καθημερινότητα πίσω απ’ την πολεμική μηχανή

Μια νέα έκθεση στο Βρετανικό Μουσείο αποκαλύπτει τη ζωή των Ρωμαίων που έζησαν μέσα στις τάξεις του στρατού της Αυτοκρατορίας και την υπηρέτησαν πιστά.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Δεν ξέρουμε πού βρίσκεται το σώμα του Αλέξανδρου, όμως ο τάφος του είναι σίγουρα στην Αλεξάνδρεια»

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Δεν ξέρουμε πού βρίσκεται το σώμα του Αλέξανδρου, όμως ο τάφος του είναι σίγουρα στην Αλεξάνδρεια»

Η Καλλιόπη Λημναίου-Παπακώστα, διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου-Ιδρύματος Αλεξανδρινού Πολιτισμού, που σκάβει στην Αλεξάνδρεια από το 1998 μιλά για τις ανασκαφές που πραγματοποιεί εκεί, τα μέχρι στιγμής ευρήματα, τον Μεγαλέξανδρο, τη σχέση του με την Αίγυπτο και το πολυσυζητημένο ντοκιμαντέρ του Netflix, στο οποίο συμμετείχε.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στοά Νικολούδη, Σαρόγλειο, Μέγαρο Υπατία: Τα έργα του Α. Νικολούδη έδωσαν ευρωπαϊκό αέρα στην Αθήνα

Ιστορία μιας πόλης / Στοά Νικολούδη, Σαρόγλειο, Μέγαρο Υπατία: Τα έργα του Α. Νικολούδη έδωσαν ευρωπαϊκό αέρα στην Αθήνα

Τα κτίρια του Αλέξανδρου Νικολούδη υπάρχουν παντού στην Αθήνα. Όμως γιατί γνωρίζουμε τόσο λίγα γι' αυτόν τον αρχιτέκτονα; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με την Αμαλία Κωτσάκη.
THE LIFO TEAM
Βυζάντιο και Αφρική: Μια έκθεση με τα εκπληκτικά καλλιτεχνικά επιτεύγματα ενός ανεξερεύνητου κόσμου

Αρχαιολογία & Ιστορία / Αφρική και Βυζάντιο: Τα εκπληκτικά καλλιτεχνικά επιτεύγματα ενός ανεξερεύνητου κόσμου

Μέσα από σπάνια αντικείμενα η νέα έκθεση του Met αφηγείται την κεντρική θέση της Αφρικής στα διηπειρωτικά δίκτυα εμπορίου και πολιτιστικών ανταλλαγών με το Βυζάντιο.
THE LIFO TEAM
Οι δυτικοί λόφοι της αρχαίας Αθήνας

Ιστορία μιας πόλης / Πνύκα, Νυμφών, Φιλοπάππου: Οι δυτικοί λόφοι της αρχαίας Αθήνας

H Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τη Λήδα Κωστάκη και τον Μάρκο Κατσιάνη για τους τρεις λόφους που βρίσκονται απέναντι από την Ακρόπολη (Πνύκας, Νυμφών και Μουσών-Φιλοπάππου) και καθόρισαν την εξέλιξη του αστικού ιστού της Αθήνας.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ