Ευρώπη, μια απέραντη τουριστοπαγίδα

Ευρώπη, μια απέραντη τουριστοπαγίδα Facebook Twitter
Οι παγιδευμένοι δεν είναι οι επισκέπτες. Οι ντόπιοι είναι αυτοί που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα, και το πρόβλημα είναι ένα είδος προσοδοφόρας στασιμότητας.
0


Ο ΑΙΩΝΑΣ ΠΟΥ ΔΙΑΝΥΟΥΜΕ
 είναι ο πρώτος μετά από πολλούς, που δεν θα τον διαμορφώσει η Ευρώπη. Ακόμα και ο 20ός, ο λεγόμενος «αμερικανικός» αιώνας, διαδραματίστηκε στα πεδία των μαχών και στα μέτωπα του ψυχρού πολέμου της ηπείρου. Οι μεγάλες ιδέες, του Αϊνστάιν και του Κέινς, επινοήθηκαν από Ευρωπαίους στην Ευρώπη. Το ίδιο και εκείνα τα έργα – του Πικάσο στη ζωγραφική, του Τζόις στη λογοτεχνία, του Λε Κορμπυζιέ στην αρχιτεκτονική – που τοποθετούμε κάτω από τον όρο Μοντερνισμός. Τα ευρωπαϊκά κράτη είχαν αποικίες μέχρι και το δεύτερο μισό του αιώνα, γεγονός που έφερνε δυσφήμιση, αλλά και επιρροή.

Η Ευρώπη όμως δεν διαθέτει μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, έχει μειωμένο μερίδιο στην παγκόσμια παραγωγή και, καθώς εξαπλώνεται η αντίληψη του προστατευτισμού, δεν έχει καμία ελπίδα να φτάσει την αμερικανική ή την κινεζική γενναιοδωρία στις εγχώριες βιομηχανίες. Σε έναν κόσμο των αγορών, η Ευρώπη είχε μόνο μια υπερδύναμη, το λεγόμενο «φαινόμενο των Βρυξελλών», με το οποίο οι κανονισμοί της ΕΕ έγιναν το de facto παγκόσμιο πρότυπο. Ο κατακερματισμός του παγκόσμιου εμπορίου όμως μπορεί να στερήσει από την Ευρώπη ακόμη και από αυτή την συνεισφορά στη διαμόρφωση του μέλλοντος.

Ο κίνδυνος είναι να γίνει η Ευρώπη το γεωστρατηγικό ισοδύναμο ενός ατόμου που είναι πολύ όμορφο για να χρειαστεί να κάνει ή να πει κάτι ενδιαφέρον, που κολακεύεται και δεν αντιλαμβάνεται ότι ο αιώνας «γράφεται» αλλού.

Παρ’ όλα αυτά, το «εμπορικό σήμα» της Ευρώπης και ο πολιτισμικός αλλά και ο τουριστικός της αντίκτυπος παραμένουν σε ισχύ. Θα μπορούσαμε μάλιστα να πούμε ότι αυτά τα δύο φαινομενικά αντικρουόμενα στοιχεία – η ασημαντότητα της ηπείρου στη διεθνή σκηνή και η διαρκής δημοτικότητά της – συνδέονται μεταξύ τους. Επειδή ακριβώς η Ευρώπη κυριαρχεί στο διεθνές ενδιαφέρον χωρίς να προσπαθεί, αγωνίζεται να καταλάβει πόσο περιθωριακή έχει γίνει και να βρει τρόπους να αντιδράσει. Η Ευρώπη μπορεί να υπολογίζει σε ροές επισκεπτών για τις οποίες άλλα μέρη πρέπει να παλέψουν, αποκομίζοντας ένα επίπεδο εσόδων μοναδικό στον πλούσιο κόσμο. Το 2019, το τελευταίο προ-covid έτος, ο τουρισμός αντιστοιχούσε στο 12% του ΑΕΠ στην Ισπανία, στο 8% στην Πορτογαλία και στο 7% στην Ελλάδα. Κανένα δυτικό έθνος εκτός Ευρώπης, εκτός από τη Νέα Ζηλανδία, δεν έφτασε το 3%. Ούτε η Ιαπωνία ούτε η  Σιγκαπούρη, παρότι το αεροδρόμιο θα μπορούσε να αποτελεί τουριστικό προορισμό από μόνο του.

Η Ευρώπη παραμένει ελκυστική, και όχι μόνο για τους τουρίστες, ως η ήπειρος της αίγλης. Αν ένα καθεστώς θέλει να «ξεπλυθεί» μέσω του αθλητισμού (sportwashing), αποκτά την Παρί Σεν Ζερμέν, όχι τους Λέικερς. Αν ένας Κινέζος ή μια Κινέζα της υπαίθρου θέλει να διαφημίσει την ανέλιξή του στην αστική ευημερία, θα προτιμήσει τα προϊόντα πολυτελείας της LVMH, όχι τα αντίστοιχα των ΗΠΑ. Θα ήταν τρελό να μην εκμεταλλευτεί η Ευρώπη το κύρος της. Αλλά αυτή η υπεροχή της στα “soft” πρoϊόντα ενδεχομένως την τυφλώνει σε ό,τι συμβαίνει την τεχνολογία και άλλα πιο «σκληρά» πεδία ανταγωνισμού. Ο κίνδυνος είναι να γίνει η Ευρώπη το γεωστρατηγικό ισοδύναμο ενός ατόμου που είναι πολύ όμορφο για να χρειαστεί να κάνει ή να πει κάτι ενδιαφέρον, που κολακεύεται και δεν αντιλαμβάνεται ότι ο αιώνας «γράφεται» αλλού.

Κι έτσι η φράση «τουριστοπαγίδα» αποκτά νέο νόημα. Οι παγιδευμένοι δεν είναι οι επισκέπτες. Οι ντόπιοι είναι αυτοί που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα, και το πρόβλημα είναι ένα είδος προσοδοφόρας στασιμότητας. Όχι, η «πληγή» του τουρισμού δεν είναι, ή δεν είναι μόνο, περιβαλλοντική. Είναι ψυχική. Στερεί το κίνητρο ενός τόπου να εκσυγχρονιστεί. Επιβραβεύει την οστεοποίηση. Εδώ και πολύ καιρό κυκλοφορούν θεωρίες σχετικά με το γιατί οι μεταρρυθμίσεις της αγοράς είναι τόσο δύσκολο να εφαρμοστούν ειδικά στη μεσογειακή Ευρώπη. Καμία από αυτές τις θεωρίες δεν επιβεβαιώνεται. Το γεγονός όμως παραμένει ότι η νότια Ευρώπη μπορεί να κάνει πολλά λάθη στις πολιτικές της, τα ξεχνάει όμως τρέφοντας τον εγωισμό της με το χρήμα, το ενδιαφέρον και το πατρονάρισμα των ξένων.

Με στοιχεία από The Financial Times

Ταξίδια
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Νάπολη: Γιορτάζοντας τη χαρά της ζωής στη σκιά του Βεζούβιου

Nothing Days / Νάπολη: Γιορτάζοντας τη χαρά της ζωής στη σκιά του Βεζούβιου

Ένα «ανοιξιάτικο» τριήμερο σε μία πόλη που ξέρει από φυσικές καταστροφές αλλά ξέρει και να υμνεί τη ζωή, και μία μεγάλη βόλτα στην Πομπηία και στο Ερκολάνο. Από το αρχαίο «fast food» στις σύγχρονες γεύσεις της ναπολιτάνικης κουζίνας.
M. HULOT
Ο Δημήτρης και ο Κερέμ κάνουν πράξη την ελληνοτουρκική φιλία

Ταξίδια / Ο Δημήτρης και ο Κερέμ κάνουν πράξη την ελληνοτουρκική φιλία

Ο ένας Έλληνας, ο άλλος Τούρκος. Δύο άνθρωποι που γνωρίστηκαν, έγιναν φίλοι και αποφάσισαν να δημιουργήσουν έναν χώρο που να αποτυπώνει όλα όσα τους συνδέουν − και όχι όσα τους χωρίζουν. Το «Meraki Café» στην Κωνσταντινούπολη. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μπορεί να μην είναι ρόδινα τα πράγματα στην επαρχία, αλλά και πού είναι;»

Γειτονιές της Ελλάδας / «Μπορεί να μην είναι ρόδινα τα πράγματα στην επαρχία, αλλά και πού είναι;»

Η Ευγενία Μαστοράκη άφησε την Αθήνα για την Οκτωνιά, ένα μικρό, γραφικό χωριό στην Εύβοια, όπου ζει με τον σύζυγό της και τα δυο τους παιδιά. Της λείπουν πολλά πράγματα, αλλά εκεί ανασαίνει καλύτερα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
Η επαρχία έχει ανάγκη όλους εκείνους που κάθε Χριστούγεννα, Πάσχα ή καλοκαίρι επιστρέφουν στους τόπους τους και λένε: «Τι ωραία θα ήταν να γυρνούσα μόνιμα»

Γειτονιές της Ελλάδας / «Η κατάσταση στο Μεσολόγγι σήμερα είναι δύσκολη αλλά και ελπιδοφόρα»

Ο Αλέξανδρος Παναγιωτόπουλος επέστρεψε στο Μεσολόγγι και δημιούργησε την ομάδα Messolonghi by Locals με στόχο να επαναφέρει στο προσκήνιο την αξία τού να μένεις, να ζεις και να δημιουργείς στον τόπο σου.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
«Η παλιά Ελλάδα που νομίζαμε πως χάθηκε ζει ακόμα σε τόπους σαν τη Νίσυρο»

Γειτονιές της Ελλάδας / «Στη Νίσυρο οι άνθρωποι δουλεύουν - αλλά υπάρχει χρόνος και για την ψυχή»

Τη στιγμή που η Καλαμάτα άρχισε να του θυμίζει την Αθήνα, ο Σταύρος Παναγιωτόπουλος μετακόμισε σε έναν τόπο όπου δεν χρειάζεται να περιμένει τις διακοπές, μια και έχει το καλοκαίρι έξω από την πόρτα του.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
Οδοιπορικό στη «Στέγη του Κόσμου», το Θιβέτ

Ταξίδια / Οδοιπορικό στη «Στέγη του Κόσμου», το Θιβέτ

Σ’ αυτόν τον τόπο, ανάμεσα σε πανύψηλες χιονοσκέπαστες κορφές και απύθμενες χαράδρες, ο χρόνος και ο χώρος διαστέλλονται, ενώ στους απέραντους αγριότοπους όπου κατοικεί ο Θεός επιζεί ακόμα η γαλήνη ενός χαμένου παραδείσου.
ΣΤΕΛΙΟΣ ΒΑΡΒΑΡΕΣΟΣ
Η Ελένη Νέρουππου άφησε την Αθήνα και βλέπει πια τους κόπους μιας χρονιάς στο Βασιλικό Ευβοίας να ανταμείβονται σε ένα μπουκάλι κρασί

Γειτονιές της Ελλάδας / «Στη φύση, καθετί που παράγεις νιώθεις ότι είναι παιδί σου»

Η Ελένη Νέρουππου άφησε το Παγκράτι για να καλλιεργεί αμπέλια στο Βασιλικό Ευβοίας, για να ζήσει σε έναν τόπο όπου «οι ρυθμοί είναι πιο αργοί και σου επιτρέπουν να απολαύσεις ό,τι κάνεις».
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
Ανακαλύπτοντας την ξεχασμένη ελληνική κοινότητα της Αντίς Αμπέμπα 

Ταξίδια / Ανακαλύπτοντας την ξεχασμένη ελληνική κοινότητα της Αντίς Αμπέμπα 

Οι σκηνοθέτες Χρόνης Πεχλιβανίδης και Μαρία Γιαννούλη, κάνοντας έρευνα για το νέο τους ντοκιμαντέρ στην Αιθιοπία, ήρθαν σε επαφή με τα απομεινάρια της άλλοτε ένδοξης ελληνικής παροικίας. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Τρέλα θέλει το βουνό και ενέργεια»

Γειτονιές της Ελλάδας / «Τρέλα θέλει το βουνό και ενέργεια»

Από τα Σεπόλια έως την Τρίπολη και το καταφύγιο του Μαινάλου, ο Άρης Γιαννούκος αφηγείται την 20χρονη πορεία του μακριά από την πρωτεύουσα και πώς βρήκε στο βουνό πνευματική ηρεμία, λιγότερο άγχος και καθαρό μυαλό.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
Γιατί τα ταξίδια δεν έφεραν πιο κοντά τους ανθρώπους

Ταξίδια / Γιατί τα ταξίδια δεν έφεραν πιο κοντά τους ανθρώπους;

Τα ταξίδια στο εξωτερικό αυξάνονται εδώ και δεκαετίες σε όλο τον κόσμο. Το ίδιο όμως και ο εθνικισμός. Όπως φαίνεται, μόνο ο Μαρκ Τουέιν πίστεψε ότι «τα ταξίδια σκοτώνουν την προκατάληψη, τη μισαλλοδοξία και τη στενομυαλιά».
THE LIFO TEAM
«Η εργασία έχει πάψει να είναι μόνο τρόπος επιβίωσης και έχει γίνει κομμάτι του τρόπου που επιλέγω να ζω»

Γειτονιές της Ελλάδας / «Ο κόκοράς μας τραγουδάει, λες και κάνει soundcheck σε φεστιβάλ»

Η Κατερίνα Ζέρβα δημιούργησε, μαζί με φίλους της, το Evergreen Project, μια ιδιαίτερη κοινότητα στη Φθιώτιδα, όπου «οι ανατολές είναι ζωγραφιά» και όλα συνυπάρχουν «σαν μια μεγάλη, αγαπημένη οικογένεια».
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
«Η εικόνα που κυκλοφορεί για τα χωριά ως απομονωμένες κοινότητες κάπου στην Άγρια Δύση δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την πραγματικότητα».

Γειτονιές της Ελλάδας / Η Χριστίνα βρήκε το χωριό των ονείρων της, με έναν τρόπο που θα ζήλευε κι ο Κοέλιο

Όλο το σύμπαν συνωμότησε, ώστε η Χριστίνα Πιλαβίδου και ο σύζυγός της, σε μια παρόρμηση της στιγμής, να αφήσουν την Αθήνα για το Αργυροχώρι Φθιώτιδας. Σήμερα μεγαλώνουν τα τρία τους παιδιά με τρόπο όσο το δυνατόν πιο αυτάρκη και καταρρίπτουν όλα τα κλισέ για την επαρχία.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ