Το τέλος της προσήλωσης (έχει αποζημίωση;)  

Το τέλος της προσήλωσης (έχει αποζημίωση;)   Facebook Twitter
Έχει νόημα η διαμαρτυρία απέναντι στο μοιραίο; Μήπως είναι αμυντικό αντανακλαστικό, ένα παλιομοδίτικο ψέλλισμα ή ένα αδύναμο σήμα κινδύνου;
0

ΣΤΟΝ ΚΑΝΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΗΠΑ σχολεία μηνύουν την Meta και το ΤικΤοκ για τις ψυχικές και πολιτισμικές συνέπειες που έχει η χρήση των πλατφορμών στους μαθητές¹. Άλλη μια είδηση από αυτές που στέκουν αμήχανα σε μια άκρη της ροής. Τι είναι άραγε μια τέτοια χειρονομία; Τι αντιπροσωπεύουν οι ποικίλες απαιτήσεις αποζημίωσης για κλεμμένα πνευματικά δικαιώματα ή ηθικές και γνωστικές βλάβες; Θα έλεγε κανείς ότι αυτές οι ειδήσεις κάνουν ορατά κάποια μικρά σκιρτήματα απέναντι σε κάτι εξαιρετικά συμπαγές και ισχυρό, σε μια δυναμική όπου επιμέρους συναισθήματα, ανησυχίες ή αντιρρήσεις γκρεμίζονται σε μια άβυσσο αδιαφορίας.

Έχει νόημα η διαμαρτυρία απέναντι στο μοιραίο; Μήπως είναι αμυντικό αντανακλαστικό, ένα παλιομοδίτικο ψέλλισμα ή ένα αδύναμο σήμα κινδύνου; Προφανώς οι άνθρωποι της εκπαίδευσης που κινητοποιήθηκαν δεν έχουν καμιά διαπραγματευτική ισχύ με το μέρος τους. Και πάλι όμως όχι. Παρά την καθημερινή καταιγιστική προπαγάνδα για τις επαναστάσεις της γνώσης, αυτό που διαπιστώνουμε κάθε μέρα είναι ότι ζούμε το τέλος της προσήλωσης. Ας το παραδεχτούμε ψύχραιμα: γίνεται όλο και πιο δύσκολο να συγκεντρωθεί κανείς σε ένα κείμενο, σε ένα αντικείμενο, σε μια εμπειρία. Η εμβάθυνση, η υπομονετική εξερεύνηση και η αφιερωματική σχέση θρυμματίζονται και μετατρέπονται σε σπάνιους πόρους. Μια ενδημικά επιπόλαιη συνεχής πλοήγηση έχει εγκατασταθεί μέσα μας και γύρω μας. Αυτό συμβαίνει σε νεότερους και μεγαλύτερους, σε παιδιά και γέρους. Καταλαβαίνουμε όμως πως για τη συγκρότηση ενός μαθητή/ τριας οι συνέπειες της κατάτμησης είναι πολλαπλάσιες. Ο «αχταρμάς» δεν βρίσκεται στο τραγούδι της Σάττι αλλά στον τρόπο που συναρμολογούνται οι στιγμές μας.

Ενδεχομένως, να γεννηθεί μια δυσφορία ικανή να επαναφέρει το πνεύμα της προσήλωσης και της πραγματικής ανάγνωσης. Η υπερβολή της διάσπασης να είναι μια στιγμή που θα δώσει τη θέση της σε μια νέα συνείδηση των ορίων.

Φυσικά, δεν είναι ορθό και πρέπον να το λέμε αφού επωφελούμαστε, έχουμε εξαρτηθεί, έχουμε γίνει ένα με τη «ροή». Δεν θέλουμε να εμφανιζόμαστε απαισιόδοξοι και γέροι σαν αποστάτες από την ανακουφιστική ιδεολογία που λέει ότι όλα μπορούν να ρυθμιστούν «με λίγο μέτρο». Πώς να πεις ότι, αντίθετα, γίνεται εξαιρετικά δύσκολο το να υπάρχει κάποιο μέτρο; Ότι η σύνεση, η «υπεύθυνη» χρήση των social media και των στάσεων που παράγουν είναι απλώς ο καθώς πρέπει λόγος των ειδικών, αυτό που αναγκάζονται να δηλώνουν και οι ίδιοι; Η αλήθεια είναι ότι αν και καταφεύγουμε σε παιδαγωγικούς και μετριοπαθείς κοινούς τόπους το ακραίο – ή αλλιώς η κατάχρηση- γίνεται όλο και πιο πιθανή για τα άτομα.

Οι δάσκαλοι και οι «θεσμοί» που έχουν αρχίσει να ανησυχούν έχουν πια εναντίον τους την ίδια την καταχρηστική και βουλιμική λογική που κυβερνά το αλγοριθμικό σύμπαν. Έχουν κυρίως απέναντί τους την επιθυμία ενός χρήστη που δεν μπορεί να σταθεί κάπου.

Ενδεχομένως, να γεννηθεί μια δυσφορία ικανή να επαναφέρει το πνεύμα της προσήλωσης και της πραγματικής ανάγνωσης. Η υπερβολή της διάσπασης να είναι μια στιγμή που θα δώσει τη θέση της σε μια νέα συνείδηση των ορίων. Προς το παρόν όμως αισθάνομαι ότι η κουλτούρα κάθε απερίσπαστης σχέσης γίνεται εξαιρετικά δύσκολη. Ότι, όπως ισχυρίζονται σοβαροί επιστήμονες, υπάρχει πια ένα νευρολογικό αποτύπωμα στον πλανήτη του Meta. Υπάρχουν φυσικά και οι νεοφιλελεύθεροι γκουρού που θεωρούν πως η ίδια η ελευθερία είναι ένα metaverse, μια διαρκής κίνηση και μετατροπή που δεν αφήνει ήσυχη καμιά μορφή. Δοξάζουν έτσι τις απώλειες λέγοντας πως το ρομποτικό μέλλον περνάει από την εγκατάλειψη της «παλιάς κουλτούρας». Ένα στρώμα ενδιάμεσων μεταξύ εταιρικών κολοσσών και δημοσιότητας ταυτίζει εξάλλου τη φιλοσοφία με τα βιβλία αυτό-βοήθειας και την ίδια τη δημοκρατία με την πλοήγηση του χρήστη σε ένα ηλεκτρονικό πολυκατάστημα.

Ας ελπίσουμε πως και αυτή η ελίτ (όπως άλλες και πιο παραδοσιακές) θα αποτύχει στη μεσσιανική της τρέλα. Μπορεί αυτοί οι δάσκαλοι στον Καναδά ή οι άλλοι που κινούνται (για να υπερασπίσουν τους μαθητές τους) να αποδειχτούν ανθεκτικότεροι στο χρόνο και στις δοκιμασίες του. Υπενθυμίζοντας πως ο θάνατος της προσοχής είναι υπαρξιακό τραύμα και όχι έπαθλο για τον Ζούκερμπεργκ, τον Μασκ και τους άλλους, κάποιοι μπορεί να προσφέρουν υπηρεσία σε όλους μας.  

[1] Canadian school boards sue Meta, TikTok, Snapchat for over $4 billion | Canada (dailyhive.com)

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πάντα υποφέραμε από διάσπαση προσοχής, απλώς τώρα έχουμε να κατηγορούμε τις οθόνες

Ιδέες / Πάντα υποφέραμε από διάσπαση προσοχής, απλώς τώρα έχουμε να κατηγορούμε τις οθόνες

Πολύς κόσμος πιστεύει ότι το ατέλειωτο σκρολάρισμα στα social media και στις άπειρες πηγές πληροφόρησης στο διαδίκτυο ευθύνεται για το «στέγνωμα» του ανθρώπινου μυαλού. Κι όμως, το ζήτημα της ελλειμματικής προσοχής μάς απασχολεί από την αρχαιότητα και κάποιοι έχουν ήδη δώσει λύσεις και εξηγήσεις.
THE LIFO TEAM
20 χρόνια Facebook: Τα social media είναι πιο δημοφιλή από ποτέ, τα κοινωνικά δίκτυα όμως πεθαίνουν

Social Media / 20 χρόνια Facebook: Τα social media είναι πιο δημοφιλή από ποτέ, τα κοινωνικά δίκτυα όμως πεθαίνουν

Το είδος της κοινωνικής δικτύωσης στην οποία πρωτοστάτησε το Facebook πλέον εξαφανίζεται καθώς οι χρήστες εγκαταλείπουν τον διάλογο στις ανοιχτές πλατφόρμες και αποσύρονται σε ιδιωτικές ομάδες.
LIFO NEWSROOM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ