Οι γεωμέτρες και η πολιτική σύγκρουση

Οι γεωμέτρες και η πολιτική σύγκρουση Facebook Twitter
Επιμένοντας σε μια γεωμετρική σύλληψη της σταθερότητας, αυτή η σκέψη περιστρέφεται γύρω από τη διαχείριση της ανασφάλειας. Φωτ.: Άρης Οικονόμου/ SOOC
0

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΟΣΑ ειπώθηκαν για την εκλογή στο ΠΑΣΟΚ, σκέφτομαι πόσο έντονα συντηρείται στον δημόσιο λόγο μια πολύ συγκεκριμένη ιδέα για το πολιτικό μας σύστημα και τη δημοκρατία. Αναφέρομαι στον τετριμμένο γεωμετρικό συλλογισμό που συναντούμε διαρκώς σε σχόλια και συζητήσεις. Ακούμε: χρειαζόμαστε δύο πόλους εξουσίας που να έχουν σχετική ισορροπία μεταξύ τους.

Ο ένας πόλος θα είναι πιο συντηρητικός (όχι δεξιός) και ο άλλος πιο προοδευτικός (όχι αριστερός). Θα λειτουργούν κανονικά, συσπειρώνοντας τον κεντρικό κορμό της χώρας όλα εκείνα τα συμφέροντα και τις προσδοκίες που συνθέτουν τον «μέσο όρο». Μιλάμε, δηλαδή, για ένα bloc centrale, ένα κεντρικό μπλοκ, αποτελούμενο όμως από δύο σκέλη, ικανά να στεγάζουν διαφορετικές ευαισθησίες και καταβολές παρά διαφορετικούς πολιτικούς στόχους.

Το σχήμα εμφανίζεται εδώ και καιρό ως επίκληση της χαμένης ισορροπίας. Όπως έχει ειπωθεί συχνά, δεν είναι καλό για μια χώρα να μην έχει μια σοβαρή κυβέρνηση και μια αρκούντως κόσμια αξιωματική αντιπολίτευση. Ποιο είναι όμως το πρόβλημα με το συγκεκριμένο σχήμα και όσους το υποστηρίζουν όλο και πιο φανατικά;

Η γεωπολιτική αποδιοργάνωση του κόσμου μας ενισχύει τον πειρασμό της αναδίπλωσης και της αυτοσυντήρησης. Οι φρικτές εικόνες των πολεμικών καταστροφών ολόγυρα «δικαιώνουν» τους υποστηρικτές μιας δημοκρατίας που φροντίζει τα προνόμιά της και δεν ενδιαφέρεται για μετατοπίσεις ούτε για αληθινό αναστοχασμό.

Ότι κατά βάση ευνοεί τον έναν πόλο εις βάρος του άλλου. Ενισχύει, εμμέσως, το συντηρητικό μπλοκ και, για να το πω αλλιώς, την πλευρά όσων είναι σε γενικές γραμμές ικανοποιημένοι με την υπάρχουσα κατάσταση. Για έναν κυρίως λόγο: επιμένοντας σε μια γεωμετρική σύλληψη της σταθερότητας, αυτή η σκέψη περιστρέφεται γύρω από τη διαχείριση της ανασφάλειας. Προωθεί αναπόφευκτα μια εικόνα πολιτικής που βασίζεται περισσότερο στον φόβο για τα δεινά τα οποία ενδέχεται να πέσουν στο κεφάλι μας και όχι στην ελπίδα για το τι καλύτερο θα μπορούσε να υπάρξει στη θέση του ισχύοντος.

Διαχέει μια ατμόσφαιρα εθνικών συμφορών που δεν έχουν τον ρόλο συνετών προειδοποιήσεων (πάντα πολύτιμων) αλλά διασπείρουν αποτρεπτικά και κινδυνολογικά σινιάλα. Λόγου χάρη, μην παρεμβαίνετε στις τράπεζες γιατί θα πληγούν οι «καλές αξιολογήσεις τους», μην εφαρμόζετε τους αυστηρούς πολεοδομικούς κανονισμούς γιατί έτσι υπονομεύουμε την ανάπτυξή μας κ.λπ.  

Παγιώνεται εν τέλει μια πολιτική κουλτούρα μειωμένων προσδοκιών. Αυτή η κουλτούρα μεγεθύνεται από διεθνή γεγονότα και τάσεις της συγκυρίας που παράγουν διαρκώς τρόμο. Η γεωπολιτική αποδιοργάνωση του κόσμου μας ενισχύει τον πειρασμό της αναδίπλωσης και της αυτοσυντήρησης. Οι φρικτές εικόνες των πολεμικών καταστροφών ολόγυρα «δικαιώνουν» τους υποστηρικτές μιας δημοκρατίας που φροντίζει τα προνόμιά της και δεν ενδιαφέρεται για μετατοπίσεις ούτε για αληθινό αναστοχασμό. Ας προσθέσουμε στο μείγμα τη μεγάλη ισχύ της νοσταλγίας για μια βιωμένη ή κατά φαντασίαν μεσοαστική ευφορία, τις πτώσεις και την εν γένει ρευστοποίηση στην αριστερά αλλά και την αίσθηση ματαίωσης από πρόσωπα και λέξεις που κούρασαν ή αποδείχτηκαν λίγα.

Για έναν κόσμο –πολίτες με ποικίλη προέλευση– αυτό που μετράει πια είναι μια κάποια πολιτική κομψότητα και ευπρέπεια ή παραμετρικά μέτρα βελτίωσης της καθημερινότητας· κυρίως όμως η αποφυγή των «περιπετειών». Οι μνήμες από τη δεκαετία του 2010 και το φάντασμα του ΣΥΡΙΖΑ λειτουργούν τελικά ως φρένα της πολιτικής σκέψης και λογοκρισία των προσδοκιών.

Η διαχείριση της ανασφάλειας γίνεται εχθρός του ουσιαστικού πολιτικού αναστοχασμού. Εμποδίζει τις γόνιμες αναθεωρήσεις και την επανεξέταση των πεπραγμένων. Νομίζω ότι αυτός ο «ψυχικός» συντηρητικός τόνος μεταφράζεται σε ένα είδος βαθιάς κεντροδεξιάς επιθυμίας: επιθυμία να κλειστούν όλα τα ερωτήματα και οι αγωνίες της πολιτικής και κοινωνικής μας κατάστασης σε ένα πρότυπο εγκεκριμένο από τις ανησυχίες των ευπορότερων μερίδων.

Δηλαδή οτιδήποτε ενοχλεί αισθητικά ή πολιτικά αυτές τις μερίδες θεωρείται εκ προοιμίου ανίκανο να σταθεί με πολιτική σοβαρότητα και επάρκεια απέναντι στα προβλήματα.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρειαζόμαστε δυσπιστία απέναντι στην ασάφεια, στον υπερφίαλο πολιτικό λυρισμό ή στους fake ριζοσπαστισμούς. Είναι ένα από τα μαθήματα των προηγούμενων χρόνων μαζί με την αίσθηση ότι το ήθος των προσώπων έχει επίσης σημασία στην πολιτική (δεν είναι όλα πολιτικές «θέσεις» ή σχέδια, πρέπει να πείθουν στοιχειωδώς και τα πρόσωπα). Αν όμως καθηλωθούμε στην ανασφαλή απώθηση και την άρνηση κάθε καινούργιας πρότασης, αρνούμαστε την ίδια την επινοητικότητα και το πάθος της δημοκρατική μας ζωής. Άλλο πράγμα είναι ωστόσο ο σκεπτικισμός που διατηρεί το κριτικό πνεύμα της αμφιβολίας και άλλο το να υπερασπίζεται κανείς τα προνόμια και τη βολή του οχυρωμένος πίσω από τη μάσκα της σταθερότητας και της κεκτημένης του ωριμότητας.

Το αντίθετο άλλωστε της γεωμετρικής, συντηρητικής και φοβικής πολιτικής δεν είναι ο τυχοδιωκτισμός και η ρηχότητα. Είναι η διαμόρφωση λόγων και πράξεων που μετατοπίζουν πραγματικά την εξουσία και τις αποφάσεις της, μειώνουν τα προνόμια και τις αυθαίρετες κυριαρχίες και ανοίγουν χώρο εκπροσώπησης για τους φτωχότερους, τους νέους και αυτούς που δεν διαθέτουν κληρονομημένα assets. Χρειαζόμαστε περισσότερο μια δημοκρατία εναλλακτικών τρόπων παρά ένα σύστημα εξισορρόπησης των συμφερόντων και των φιλοδοξιών του πολιτικού μας προσωπικού.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Ρεπορτάζ / Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Με τους μισθούς καθηλωμένους και τα κόστη των διακοπών να έχουν ξεφύγει, οι μεγάλες καλοκαιρινές εξορμήσεις που συνηθίζαμε μέχρι πρόσφατα, κατέληξαν σε «long weekends» για πολλούς, ενώ για άλλους ούτε καν αυτό δεν είναι πια επιλογή.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Αθήνα / Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης μεταξύ κεντρικής διοίκησης και Δήμου Αθηναίων βρίσκεται πλέον το θέμα της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας, μετά την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να προχωρήσει, κατά πλειοψηφία, στην επαναφορά της κυκλοφορίας οχημάτων και στη μετατροπή της σε δρόμο ήπιας κυκλοφορίας.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Ρεπορτάζ / Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Κάποιοι ελπίζουν στην επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και άλλοι ζητάνε την επιστροφή του Γρηγόρη Δημητριάδη. Οι πληροφορίες της LiFO επιβεβαιώνουν τις συζητήσεις για την επιστροφή του Δημητριάδη, αλλά στο κόμμα και όχι στο Μαξίμου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Οπτική Γωνία / Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Η κυβέρνηση σκληραίνει ακόμα περισσότερο την αντιμεταναστευτική της πολιτική, στοχοποιώντας επιπλέον ξανά τις ΜΚΟ, ευτυχώς όμως όχι χωρίς «αντίλογο», παρά την απουσία ικανής αντιπολίτευσης και σε αυτό το πεδίο. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Με απειλούν από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Οπτική Γωνία / «Δέχομαι απειλές από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Η Ιωάννα Αλυγιζάκη μιλά για το γράμμα που έλαβε στο μαγαζί της στα Χανιά ενώ ο πρώην πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών Μίνος Μωυσής σχολιάζει τις συνέπειες του περιστατικού και περιγράφει την ανησυχία του για τη μισαλλοδοξία στην Ελλάδα. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο καράβια των παιδικών χρόνων

Οπτική Γωνία / Η αριστοκρατική Μαριλένα και η τραχιά Μυρτιδιώτισσα όργωσαν τις ελληνικές θάλασσες, αφήνοντας το στίγμα τους

Βίος και πολιτεία δυο καραβιών που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στα όχι άγνωστα αλλά και όχι πάντοτε ήρεμα νερά της Ελλάδας.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
«Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ρεπορτάζ / «Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, που ζει στη Χίο και καλλιεργεί εκεί ο ίδιος τη δική του γη, περιγράφει στη LiFo την καθημερινότητα, που έχει αλλάξει ριζικά μετά τις φωτιές, και την προσπάθεια των κατοίκων να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Βασιλική Σιούτη / Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Πώς θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και πόσο κοντά βρισκόμαστε σε αυτό το τέλος; Τραμπ και Πούτιν μοιάζουν αποφασισμένοι, αλλά ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν βιάζονται.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Οπτική Γωνία / Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Αν έβγαζε κάποιος ένα συμπέρασμα από τον χειρισμό της υπόθεσης αυτής, θα έλεγε πως «όλα ήταν ένα λάθος». Ένα λάθος το οποίο πολλοί δεν το βλέπουν ως τέτοιο, καθώς θεωρούν αυτονόητο να μαθαίνουν πληροφορίες για τις ζωές των άλλων, ακόμα και αν αυτές έχουν δυσκολίες και απαιτούν σεβασμό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Οπτική Γωνία / Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Από που προκύπτει το αναρχικό, πόσο μάλλον κάποιο «κομμουνιστικό» προφίλ των «εμπρηστών»; Από ένα σκουλαρίκι, την είδηση για το χασίς και τα τσίπουρα, τα ρούχα που είναι αυτά που συναντάς σε πλήθος εικοσάρηδων σε πλατείες και δρόμους της χώρας;
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Οπτική Γωνία / Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Υπάρχει ανάγκη στην πολιτική ζωή για ένα νέο κόμμα; Υπάρχει κρίσιμος ζωτικός χώρος που δεν έχει εκπροσώπηση; Μπορεί να ξεπεραστούν ή, έστω, να αμβλυνθούν οι έντονα αρνητικές μνήμες από τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ; Είναι ο Αλέξης Τσίπρας το ιδανικό πρόσωπο;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ