Οι γεωμέτρες και η πολιτική σύγκρουση

Οι γεωμέτρες και η πολιτική σύγκρουση Facebook Twitter
Επιμένοντας σε μια γεωμετρική σύλληψη της σταθερότητας, αυτή η σκέψη περιστρέφεται γύρω από τη διαχείριση της ανασφάλειας. Φωτ.: Άρης Οικονόμου/ SOOC
0

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΟΣΑ ειπώθηκαν για την εκλογή στο ΠΑΣΟΚ, σκέφτομαι πόσο έντονα συντηρείται στον δημόσιο λόγο μια πολύ συγκεκριμένη ιδέα για το πολιτικό μας σύστημα και τη δημοκρατία. Αναφέρομαι στον τετριμμένο γεωμετρικό συλλογισμό που συναντούμε διαρκώς σε σχόλια και συζητήσεις. Ακούμε: χρειαζόμαστε δύο πόλους εξουσίας που να έχουν σχετική ισορροπία μεταξύ τους.

Ο ένας πόλος θα είναι πιο συντηρητικός (όχι δεξιός) και ο άλλος πιο προοδευτικός (όχι αριστερός). Θα λειτουργούν κανονικά, συσπειρώνοντας τον κεντρικό κορμό της χώρας όλα εκείνα τα συμφέροντα και τις προσδοκίες που συνθέτουν τον «μέσο όρο». Μιλάμε, δηλαδή, για ένα bloc centrale, ένα κεντρικό μπλοκ, αποτελούμενο όμως από δύο σκέλη, ικανά να στεγάζουν διαφορετικές ευαισθησίες και καταβολές παρά διαφορετικούς πολιτικούς στόχους.

Το σχήμα εμφανίζεται εδώ και καιρό ως επίκληση της χαμένης ισορροπίας. Όπως έχει ειπωθεί συχνά, δεν είναι καλό για μια χώρα να μην έχει μια σοβαρή κυβέρνηση και μια αρκούντως κόσμια αξιωματική αντιπολίτευση. Ποιο είναι όμως το πρόβλημα με το συγκεκριμένο σχήμα και όσους το υποστηρίζουν όλο και πιο φανατικά;

Η γεωπολιτική αποδιοργάνωση του κόσμου μας ενισχύει τον πειρασμό της αναδίπλωσης και της αυτοσυντήρησης. Οι φρικτές εικόνες των πολεμικών καταστροφών ολόγυρα «δικαιώνουν» τους υποστηρικτές μιας δημοκρατίας που φροντίζει τα προνόμιά της και δεν ενδιαφέρεται για μετατοπίσεις ούτε για αληθινό αναστοχασμό.

Ότι κατά βάση ευνοεί τον έναν πόλο εις βάρος του άλλου. Ενισχύει, εμμέσως, το συντηρητικό μπλοκ και, για να το πω αλλιώς, την πλευρά όσων είναι σε γενικές γραμμές ικανοποιημένοι με την υπάρχουσα κατάσταση. Για έναν κυρίως λόγο: επιμένοντας σε μια γεωμετρική σύλληψη της σταθερότητας, αυτή η σκέψη περιστρέφεται γύρω από τη διαχείριση της ανασφάλειας. Προωθεί αναπόφευκτα μια εικόνα πολιτικής που βασίζεται περισσότερο στον φόβο για τα δεινά τα οποία ενδέχεται να πέσουν στο κεφάλι μας και όχι στην ελπίδα για το τι καλύτερο θα μπορούσε να υπάρξει στη θέση του ισχύοντος.

Διαχέει μια ατμόσφαιρα εθνικών συμφορών που δεν έχουν τον ρόλο συνετών προειδοποιήσεων (πάντα πολύτιμων) αλλά διασπείρουν αποτρεπτικά και κινδυνολογικά σινιάλα. Λόγου χάρη, μην παρεμβαίνετε στις τράπεζες γιατί θα πληγούν οι «καλές αξιολογήσεις τους», μην εφαρμόζετε τους αυστηρούς πολεοδομικούς κανονισμούς γιατί έτσι υπονομεύουμε την ανάπτυξή μας κ.λπ.  

Παγιώνεται εν τέλει μια πολιτική κουλτούρα μειωμένων προσδοκιών. Αυτή η κουλτούρα μεγεθύνεται από διεθνή γεγονότα και τάσεις της συγκυρίας που παράγουν διαρκώς τρόμο. Η γεωπολιτική αποδιοργάνωση του κόσμου μας ενισχύει τον πειρασμό της αναδίπλωσης και της αυτοσυντήρησης. Οι φρικτές εικόνες των πολεμικών καταστροφών ολόγυρα «δικαιώνουν» τους υποστηρικτές μιας δημοκρατίας που φροντίζει τα προνόμιά της και δεν ενδιαφέρεται για μετατοπίσεις ούτε για αληθινό αναστοχασμό. Ας προσθέσουμε στο μείγμα τη μεγάλη ισχύ της νοσταλγίας για μια βιωμένη ή κατά φαντασίαν μεσοαστική ευφορία, τις πτώσεις και την εν γένει ρευστοποίηση στην αριστερά αλλά και την αίσθηση ματαίωσης από πρόσωπα και λέξεις που κούρασαν ή αποδείχτηκαν λίγα.

Για έναν κόσμο –πολίτες με ποικίλη προέλευση– αυτό που μετράει πια είναι μια κάποια πολιτική κομψότητα και ευπρέπεια ή παραμετρικά μέτρα βελτίωσης της καθημερινότητας· κυρίως όμως η αποφυγή των «περιπετειών». Οι μνήμες από τη δεκαετία του 2010 και το φάντασμα του ΣΥΡΙΖΑ λειτουργούν τελικά ως φρένα της πολιτικής σκέψης και λογοκρισία των προσδοκιών.

Η διαχείριση της ανασφάλειας γίνεται εχθρός του ουσιαστικού πολιτικού αναστοχασμού. Εμποδίζει τις γόνιμες αναθεωρήσεις και την επανεξέταση των πεπραγμένων. Νομίζω ότι αυτός ο «ψυχικός» συντηρητικός τόνος μεταφράζεται σε ένα είδος βαθιάς κεντροδεξιάς επιθυμίας: επιθυμία να κλειστούν όλα τα ερωτήματα και οι αγωνίες της πολιτικής και κοινωνικής μας κατάστασης σε ένα πρότυπο εγκεκριμένο από τις ανησυχίες των ευπορότερων μερίδων.

Δηλαδή οτιδήποτε ενοχλεί αισθητικά ή πολιτικά αυτές τις μερίδες θεωρείται εκ προοιμίου ανίκανο να σταθεί με πολιτική σοβαρότητα και επάρκεια απέναντι στα προβλήματα.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρειαζόμαστε δυσπιστία απέναντι στην ασάφεια, στον υπερφίαλο πολιτικό λυρισμό ή στους fake ριζοσπαστισμούς. Είναι ένα από τα μαθήματα των προηγούμενων χρόνων μαζί με την αίσθηση ότι το ήθος των προσώπων έχει επίσης σημασία στην πολιτική (δεν είναι όλα πολιτικές «θέσεις» ή σχέδια, πρέπει να πείθουν στοιχειωδώς και τα πρόσωπα). Αν όμως καθηλωθούμε στην ανασφαλή απώθηση και την άρνηση κάθε καινούργιας πρότασης, αρνούμαστε την ίδια την επινοητικότητα και το πάθος της δημοκρατική μας ζωής. Άλλο πράγμα είναι ωστόσο ο σκεπτικισμός που διατηρεί το κριτικό πνεύμα της αμφιβολίας και άλλο το να υπερασπίζεται κανείς τα προνόμια και τη βολή του οχυρωμένος πίσω από τη μάσκα της σταθερότητας και της κεκτημένης του ωριμότητας.

Το αντίθετο άλλωστε της γεωμετρικής, συντηρητικής και φοβικής πολιτικής δεν είναι ο τυχοδιωκτισμός και η ρηχότητα. Είναι η διαμόρφωση λόγων και πράξεων που μετατοπίζουν πραγματικά την εξουσία και τις αποφάσεις της, μειώνουν τα προνόμια και τις αυθαίρετες κυριαρχίες και ανοίγουν χώρο εκπροσώπησης για τους φτωχότερους, τους νέους και αυτούς που δεν διαθέτουν κληρονομημένα assets. Χρειαζόμαστε περισσότερο μια δημοκρατία εναλλακτικών τρόπων παρά ένα σύστημα εξισορρόπησης των συμφερόντων και των φιλοδοξιών του πολιτικού μας προσωπικού.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Βασιλική Σιούτη / Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Στην Ελλάδα η κοινή γνώμη έχει τη χειρότερη άποψη για τα πολιτικά κόμματα της χώρας, αλλά αυτό δεν μοιάζει να πτοεί κανέναν, παρά τον υπαρκτό κίνδυνο απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο…

Ακροβατώντας / Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο και ο κάθε Γιάννης

Σαν αυτόν υπάρχουν χιλιάδες ακόμα άνθρωποι που ζουν στη χώρα μας, πολλές χιλιάδες «καταραμένοι» που για διάφορους λόγους έφτασαν και φτάνουν ως εδώ με κάτι καρυδότσουφλα, σε μια προσπάθεια να επιβιώσουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ρεπορτάζ / Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ενώ τα πορίσματα της Πυροσβεστικής δεν εντοπίζουν στοιχεία εμπρησμού, δύο φοιτητές εξακολουθούν να κρατούνται προσωρινά για τη φωτιά στην περιοχή του Γηροκομείου Πατρών, με την υπόθεση να ξυπνά μνήμες από παλαιότερες δικαστικές πλάνες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η σάγκα της Μονής Σινά

Ρεπορτάζ / Μυστήριο, βία, σκάνδαλα και διαπλοκή: Η σάγκα της Μονής Σινά

Από την έρημο Σινά και την Ιερουσαλήμ μέχρι το Φανάρι, από το Κάιρο και την Αθήνα μέχρι τις Βρυξέλλες, εκτυλίσσεται μια εκκλησιαστική-διπλωματική υπόθεση που θα μπορούσε να γίνει ταινία.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί ο δήμος Αθηναίων αδιαφορεί για την αρχαία κοίτη του Ιλισού; 

Ρεπορτάζ / Γιατί ο δήμος Αθηναίων αδιαφορεί για την αρχαία κοίτη του Ιλισού; 

Αντί να απομακρύνει το Ολυμπιακό Κολυμβητήριο που έχει χτιστεί επάνω της, ο δήμαρχος το ανακαινίζει, παραβλέποντας αυτήν τη ζώνη τεράστιας ιστορικής, αρχαιολογικής και περιβαλλοντικής σημασίας. 
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Με αντιπολίτευση την ακρίβεια 

Οπτική Γωνία / Με αντιπολίτευση την ακρίβεια 

Ο πρωθυπουργός, με τα μέτρα που εξήγγειλε, έδωσε το καθαρό στίγμα της φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής του, αφήνοντας το πεδίο ανοιχτό για μια πιο αριστερή αντιπολίτευση, της οποίας οι προτάσεις αναμένονται.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Τι κομίζει ο Αλέξης Τσίπρας;

Οπτική Γωνία / Τι κομίζει ο Αλέξης Τσίπρας;

Προβάλλοντας πλέον έναν ήπιο «κριτικο-μνημονιακό» τόνο, ο Αλέξης Τσίπρας καταλήγει σε ένα πενιχρό σχήμα: τη διαμάχη μεταξύ της αναπτυξιακής Ελλάδας και της κλεπτοκρατίας, την αντίθεση έντιμης-παραγωγικής χώρας με μια μικρή μερίδα διεφθαρμένων και τις προσβάσεις τους στο κράτος.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Τι ακριβώς συμβαίνει με τα αυγά στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Τι ακριβώς συμβαίνει με τα αυγά στην Ελλάδα – να ανησυχούμε ή όχι;

Μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του ΕΚΠΑ καταγράφει για πρώτη φορά στην Ελλάδα την παρουσία PFAS σε αυγά ελευθέρας βοσκής, αναδεικνύοντας το ζήτημα των «παντοτινών χημικών».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: Απάντηση στη δυσαρέσκεια για την ανάπτυξη που δεν μοιράζεται

Πολιτική / Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: Απάντηση στη δυσαρέσκεια για την ανάπτυξη που δεν μοιράζεται

Ο πρωθυπουργός με την ομιλία του στη ΔΕΘ θα προσπαθήσει να απαντήσει στους πολίτες που δεν έχουν δει ως τώρα την οικονομική ανάπτυξη που διαφημίζει η κυβέρνηση, παρουσιάζοντας τα μέτρα που θα ανακοινώσει ως απτή απόδειξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ