Οι γεωμέτρες και η πολιτική σύγκρουση

Οι γεωμέτρες και η πολιτική σύγκρουση Facebook Twitter
Επιμένοντας σε μια γεωμετρική σύλληψη της σταθερότητας, αυτή η σκέψη περιστρέφεται γύρω από τη διαχείριση της ανασφάλειας. Φωτ.: Άρης Οικονόμου/ SOOC
0

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΟΣΑ ειπώθηκαν για την εκλογή στο ΠΑΣΟΚ, σκέφτομαι πόσο έντονα συντηρείται στον δημόσιο λόγο μια πολύ συγκεκριμένη ιδέα για το πολιτικό μας σύστημα και τη δημοκρατία. Αναφέρομαι στον τετριμμένο γεωμετρικό συλλογισμό που συναντούμε διαρκώς σε σχόλια και συζητήσεις. Ακούμε: χρειαζόμαστε δύο πόλους εξουσίας που να έχουν σχετική ισορροπία μεταξύ τους.

Ο ένας πόλος θα είναι πιο συντηρητικός (όχι δεξιός) και ο άλλος πιο προοδευτικός (όχι αριστερός). Θα λειτουργούν κανονικά, συσπειρώνοντας τον κεντρικό κορμό της χώρας όλα εκείνα τα συμφέροντα και τις προσδοκίες που συνθέτουν τον «μέσο όρο». Μιλάμε, δηλαδή, για ένα bloc centrale, ένα κεντρικό μπλοκ, αποτελούμενο όμως από δύο σκέλη, ικανά να στεγάζουν διαφορετικές ευαισθησίες και καταβολές παρά διαφορετικούς πολιτικούς στόχους.

Το σχήμα εμφανίζεται εδώ και καιρό ως επίκληση της χαμένης ισορροπίας. Όπως έχει ειπωθεί συχνά, δεν είναι καλό για μια χώρα να μην έχει μια σοβαρή κυβέρνηση και μια αρκούντως κόσμια αξιωματική αντιπολίτευση. Ποιο είναι όμως το πρόβλημα με το συγκεκριμένο σχήμα και όσους το υποστηρίζουν όλο και πιο φανατικά;

Η γεωπολιτική αποδιοργάνωση του κόσμου μας ενισχύει τον πειρασμό της αναδίπλωσης και της αυτοσυντήρησης. Οι φρικτές εικόνες των πολεμικών καταστροφών ολόγυρα «δικαιώνουν» τους υποστηρικτές μιας δημοκρατίας που φροντίζει τα προνόμιά της και δεν ενδιαφέρεται για μετατοπίσεις ούτε για αληθινό αναστοχασμό.

Ότι κατά βάση ευνοεί τον έναν πόλο εις βάρος του άλλου. Ενισχύει, εμμέσως, το συντηρητικό μπλοκ και, για να το πω αλλιώς, την πλευρά όσων είναι σε γενικές γραμμές ικανοποιημένοι με την υπάρχουσα κατάσταση. Για έναν κυρίως λόγο: επιμένοντας σε μια γεωμετρική σύλληψη της σταθερότητας, αυτή η σκέψη περιστρέφεται γύρω από τη διαχείριση της ανασφάλειας. Προωθεί αναπόφευκτα μια εικόνα πολιτικής που βασίζεται περισσότερο στον φόβο για τα δεινά τα οποία ενδέχεται να πέσουν στο κεφάλι μας και όχι στην ελπίδα για το τι καλύτερο θα μπορούσε να υπάρξει στη θέση του ισχύοντος.

Διαχέει μια ατμόσφαιρα εθνικών συμφορών που δεν έχουν τον ρόλο συνετών προειδοποιήσεων (πάντα πολύτιμων) αλλά διασπείρουν αποτρεπτικά και κινδυνολογικά σινιάλα. Λόγου χάρη, μην παρεμβαίνετε στις τράπεζες γιατί θα πληγούν οι «καλές αξιολογήσεις τους», μην εφαρμόζετε τους αυστηρούς πολεοδομικούς κανονισμούς γιατί έτσι υπονομεύουμε την ανάπτυξή μας κ.λπ.  

Παγιώνεται εν τέλει μια πολιτική κουλτούρα μειωμένων προσδοκιών. Αυτή η κουλτούρα μεγεθύνεται από διεθνή γεγονότα και τάσεις της συγκυρίας που παράγουν διαρκώς τρόμο. Η γεωπολιτική αποδιοργάνωση του κόσμου μας ενισχύει τον πειρασμό της αναδίπλωσης και της αυτοσυντήρησης. Οι φρικτές εικόνες των πολεμικών καταστροφών ολόγυρα «δικαιώνουν» τους υποστηρικτές μιας δημοκρατίας που φροντίζει τα προνόμιά της και δεν ενδιαφέρεται για μετατοπίσεις ούτε για αληθινό αναστοχασμό. Ας προσθέσουμε στο μείγμα τη μεγάλη ισχύ της νοσταλγίας για μια βιωμένη ή κατά φαντασίαν μεσοαστική ευφορία, τις πτώσεις και την εν γένει ρευστοποίηση στην αριστερά αλλά και την αίσθηση ματαίωσης από πρόσωπα και λέξεις που κούρασαν ή αποδείχτηκαν λίγα.

Για έναν κόσμο –πολίτες με ποικίλη προέλευση– αυτό που μετράει πια είναι μια κάποια πολιτική κομψότητα και ευπρέπεια ή παραμετρικά μέτρα βελτίωσης της καθημερινότητας· κυρίως όμως η αποφυγή των «περιπετειών». Οι μνήμες από τη δεκαετία του 2010 και το φάντασμα του ΣΥΡΙΖΑ λειτουργούν τελικά ως φρένα της πολιτικής σκέψης και λογοκρισία των προσδοκιών.

Η διαχείριση της ανασφάλειας γίνεται εχθρός του ουσιαστικού πολιτικού αναστοχασμού. Εμποδίζει τις γόνιμες αναθεωρήσεις και την επανεξέταση των πεπραγμένων. Νομίζω ότι αυτός ο «ψυχικός» συντηρητικός τόνος μεταφράζεται σε ένα είδος βαθιάς κεντροδεξιάς επιθυμίας: επιθυμία να κλειστούν όλα τα ερωτήματα και οι αγωνίες της πολιτικής και κοινωνικής μας κατάστασης σε ένα πρότυπο εγκεκριμένο από τις ανησυχίες των ευπορότερων μερίδων.

Δηλαδή οτιδήποτε ενοχλεί αισθητικά ή πολιτικά αυτές τις μερίδες θεωρείται εκ προοιμίου ανίκανο να σταθεί με πολιτική σοβαρότητα και επάρκεια απέναντι στα προβλήματα.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρειαζόμαστε δυσπιστία απέναντι στην ασάφεια, στον υπερφίαλο πολιτικό λυρισμό ή στους fake ριζοσπαστισμούς. Είναι ένα από τα μαθήματα των προηγούμενων χρόνων μαζί με την αίσθηση ότι το ήθος των προσώπων έχει επίσης σημασία στην πολιτική (δεν είναι όλα πολιτικές «θέσεις» ή σχέδια, πρέπει να πείθουν στοιχειωδώς και τα πρόσωπα). Αν όμως καθηλωθούμε στην ανασφαλή απώθηση και την άρνηση κάθε καινούργιας πρότασης, αρνούμαστε την ίδια την επινοητικότητα και το πάθος της δημοκρατική μας ζωής. Άλλο πράγμα είναι ωστόσο ο σκεπτικισμός που διατηρεί το κριτικό πνεύμα της αμφιβολίας και άλλο το να υπερασπίζεται κανείς τα προνόμια και τη βολή του οχυρωμένος πίσω από τη μάσκα της σταθερότητας και της κεκτημένης του ωριμότητας.

Το αντίθετο άλλωστε της γεωμετρικής, συντηρητικής και φοβικής πολιτικής δεν είναι ο τυχοδιωκτισμός και η ρηχότητα. Είναι η διαμόρφωση λόγων και πράξεων που μετατοπίζουν πραγματικά την εξουσία και τις αποφάσεις της, μειώνουν τα προνόμια και τις αυθαίρετες κυριαρχίες και ανοίγουν χώρο εκπροσώπησης για τους φτωχότερους, τους νέους και αυτούς που δεν διαθέτουν κληρονομημένα assets. Χρειαζόμαστε περισσότερο μια δημοκρατία εναλλακτικών τρόπων παρά ένα σύστημα εξισορρόπησης των συμφερόντων και των φιλοδοξιών του πολιτικού μας προσωπικού.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Antinero: Καταγγελία-μαμούθ για το μεγαλύτερο πρόγραμμα δασικής πρόληψης

Ρεπορτάζ / Antinero: Πώς το «μεγαλύτερο πρόγραμμα δασικής πρόληψης» έγινε πεδίο καταγγελιών

Με εκατομμύρια ευρώ να έχουν ήδη διατεθεί, το πρόγραμμα Antinero μπαίνει στο στόχαστρο: 213 φορείς και πολίτες υπέβαλαν αναφορά στην Ε.Ε., αμφισβητώντας τη νομιμότητα και την αποτελεσματικότητά του.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
ΕΠΕΞ Οι ψαράδες της Αμοργού πέτυχαν κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στην Ελλάδα

Οπτική Γωνία / Οι ψαράδες της Αμοργού πέτυχαν κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στην Ελλάδα

Πήραν τη θάλασσα στα χέρια τους, πριν να είναι πολύ αργά και την χάσουν. Το «Αμοργόραμα» δεν είναι απλώς μια ιδέα, αλλά στοίχημα ζωής – και πρότυπο για την αλιεία όλης της χώρας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ