Ο μισογύνης της διπλανής πόρτας

Ο μισογύνης της διπλανής πόρτας Facebook Twitter
Οι γυναικοκτονίες είναι ο τελευταίος βίαιος κρίκος μιας αλυσίδας που ξεκινά από τη συστημικά εμπεδωμένη αντίληψη πως η γυναίκα είναι κατώτερη, άρα αξίζει και την τιμωρία της. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ κλοτσά τόσο στον όρο γυναικοκτονία; Πέρα από τη νομική ή τη γλωσσική διάσταση του ζητήματος, είναι αλήθεια είναι εύκολο να αποδεχτούμε πως κάποιες γυναίκες δολοφονούνται από τους συντρόφους τους ακριβώς επειδή είναι γυναίκες και μία ολόκληρη κοινωνία –η πατριαρχική– που τις αντιμετωπίζει με εχθρότητα, «οπλίζει» το χέρι τους;

Ο μισογυνισμός, ο σεξισμός, ο υποβιβασμός του γυναικείου φύλου, η προσπάθεια επιβολής και ελέγχου του σώματος της γυναίκας, η ιδιοκτησιακή αντίληψη απέναντί της, είναι βαθιά ριζωμένα φαινόμενα, γι’ αυτό και είναι πολύ δύσκολο να εξαλειφθούν. Οι γυναικοκτονίες είναι απλώς ο τελευταίος βίαιος κρίκος μιας αλυσίδας που ξεκινά από τη συστημικά εμπεδωμένη αντίληψη πως η γυναίκα είναι κατώτερη, άρα αξίζει και την τιμωρία της. Και είναι τόσο πολύ ριζωμένη αυτή η αντίληψη που σαν τον λύκο με προβιά προβάτου ο μισογυνισμός ενίοτε συναντάται και σε πιο αθώες κι όχι πάντα εύκολα αντιληπτές εκδοχές.

Τα κάθε είδους προνόμια συχνά τυφλώνουν αυτόν που τα διαθέτει και απαιτείται κόπος και ενσυναίσθηση για να διαπιστώσει κανείς πως ό,τι για τον ίδιο είναι αυτονόητο, μπορεί και να μην ισχύει για όλους.

Ο καθημερινός σεξισμός όχι μόνο είναι κανονικοποιημένος αλλά καμιά φορά είναι κι αόρατος, καθώς έχει άπειρες ύπουλες, υπόγειες και φαινομενικά αθώες εκφάνσεις. 

Τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά τη συζήτηση που άνοιξε το Me too, ένα σωρό έκπληκτοι άντρες ξαφνικά προσγειώθηκαν από το συννεφάκι του προνομίου τους και παραδέχτηκαν πως δεν είχαν ποτέ αίσθηση του πόσο διαδεδομένα είναι τα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης ή σε ποιο βαθμό είναι ρουτίνα για τις γυναίκες να καταστρώνουν σχέδια ασφαλούς επιστροφής στο σπίτι. Οι not all men δηλώσεις, από την άλλη, προκαλούν μόνο θυμό, καθώς δεν προσφέρουν τίποτα και στρουθοκαμηλίζουν μπροστά στις κακοποιητικές συμπεριφορές.

Ο μισογύνης της διπλανής πόρτας βρίσκεται παντού: Είναι το αφεντικό που θα σε πατρονάρει και θα σε καπελώσει όποτε βρει ευκαιρία, το στέλεχος που θα σου λέει γελοία σεξιστικά αστειάκια και θα σου απευθύνει υποτιμητικές προσφωνήσεις στο meeting ή θα αμφισβητεί τη δουλειά σου μόνο επειδή είσαι γυναίκα, ο «γύπας» στα σόσιαλ που θα ξεκινήσει με γλοιώδη κομπλιμέντα για να καταλήξει σε οχετό ύβρεων ή και απειλές, μόλις τον απορρίψεις, το ραντεβού που θα προσπεράσει όλες τις κόκκινες κάρτες που θα του δείξεις και θα αδιαφορήσει για τη δική σου συναίνεση, ο περαστικός στον δρόμο που το catcalling δεν το θεωρεί παρενόχληση αλλά αναφαίρετο δικαίωμα, ο υπεράνω πάσης υποψίας εκδηλωτικός γνωστός με τα δήθεν τυχαία παραβιαστικά αγγίγματα που ξεπερνά μονίμως τα όρια, ο φίλος που θα σου κάνει mansplaining με μπόλικο θράσος γιατί αυτός ξέρει καλύτερα, ο υποτίθεται προοδευτικός σύζυγος που σε «βοηθά» στις υποχρεώσεις του σπιτιού και στην ανατροφή των παιδιών, μιας κι αυτός δεν είναι εντελώς αδιάφορος όπως γενιές αντρών πριν από αυτόν, αλλά δεν θα καταλαβαίνει κιόλας γιατί διαρκώς γκρινιάζεις πως τα έχεις φορτωθεί όλα και είσαι στα πρόθυρα του burn out, ο μάστορας που θα απευθυνθεί στον άντρα του σπιτιού για διευκρινίσεις ακόμα κι αν τον έχεις καλέσει εσύ, ο παρουσιαστής της τηλεόρασης που θα κάνει on air άθλια σεξιστικά σχόλια για συνάδελφό του, ο δημοσιογράφος που θα ρωτήσει τη δημοφιλή ηθοποιό, πολιτικό ή επιχειρηματία πώς καταφέρνει να συνδυάζει καριέρα και οικογένεια, ο θείος, ο παππούς, ο ξάδερφος που θα πει τις μάτσο ατάκες περί ανδρισμού στον τρίχρονο γιό σου ή θα αναφέρεται στην πεντάχρονη κόρη σου λες και είναι υποψήφια για καλλιστεία, το δήθεν προστατευτικό αρσενικό που θα αναλάβει «να καθαρίσει για σένα» στα δύσκολα, το χειριστικά «καλό παιδί» που πιστεύει πως του οφείλεις ενδιαφέρον μόνο και μόνο επειδή «δεν είναι σαν τους άλλους».

Ο μισογυνισμός βρίσκεται παντού: στα σεξιστικά memes που διακινούνται κατά κόρον στα σόσιαλ και διαιωνίζουν πατροπαράδοτες μισογύνικες απόψεις (όπως ότι η γυναίκα είναι άστατη/ ψεύτρα/υποκρίτρια/ άπιστη/αχάριστη/καταπιεστική/ζηλιάρα), στο slut-shaming που υφίσταται οποιαδήποτε γυναίκα έχει έντονη σεξουαλική ζωή και λειτουργεί ακριβώς όπως ένας άντρας, στον εσωτερικευμένο μισογυνισμό που ούτε οι ίδιες οι γυναίκες αντιλαμβάνονται, στο ageism που αντιμετωπίζει τις γυναίκες σαν προϊόντα με ημερομηνία λήξης, στα διπλά standards όταν υπάρχει διαφορά ηλικίας σε μία σχέση, στο σύνδρομο της Αγίας-Πόρνης που δεν έχει εκλείψει και στα pick me girls που προσπαθούν να αποδείξουν πως δικαιούνται μία παραπάνω βαθμίδα στην κλίμακα της εκτίμησης των αντρών συγκριτικά με τις άλλες.

Ο καθημερινός σεξισμός όχι μόνο είναι κανονικοποιημένος αλλά καμιά φορά είναι κι αόρατος, καθώς έχει άπειρες ύπουλες, υπόγειες και φαινομενικά αθώες εκφάνσεις. Αλλά το κυριότερο, δεν έχει γίνει ευρέως κατανοητό πως η απόσταση από τα σεξιστικά memes με τη γυναίκα που θα ρίξει «παντόφλα» στον άπιστο ή τα αγοράκια που μεγαλώνουν ακούγοντας ατάκες όπως «Τι άντρακλας είσαι εσύ; Πόσες θα γαμήσεις όταν μεγαλώσεις», μέχρι τις γυναικοκτονίες είναι μικρότερη, πολύ μικρότερη από αυτή που νομίζουμε.

Ένας ακόμα ελέφαντας στο δωμάτιο είναι η τεράστια κοινωνική πίεση που ασκείται στις γυναίκες για τη σύναψη σχέσης και την τεκνοποίηση, που εύκολα οδηγεί σε βεβιασμένες ή και λάθος επιλογές. Η κοινωνία που θρηνεί σε κάθε νέα δολοφονία είναι η ιδία κοινωνία που μεγαλώνει γενιές γυναικών έτοιμες να παραδώσουν γη και ύδωρ όταν κάποιος τους προσφέρει το άγιο δισκοπότηρο της σχέσης ή του γάμου και αντιμετωπίζει τους singles, από μία ηλικία κ έπειτα, ως αποσυνάγωγους και τις άτεκνες γυναίκες ως προβληματικές;

Είναι η ίδια κοινωνία που θεωρεί καταστροφή ένα διαζύγιο και νοιάζεται για το τι θα πει ο γείτονας; Ασφαλώς, δεν υφίσταται απαραίτητα επαγωγική σχέση ανάμεσα στα δύο, πόσο μάλλον όταν τα αίτια είναι πολυπαραγοντικά, αλλά ας φανταστούμε μία κοινωνία που δεν θα θύμιζε σε τίποτα εκείνη τη δυστοπική του Γιώργου Λάνθιμου στην ταινία «Αστακός», όπου όλοι οι μοναχικοί, έγκλειστοι σε ένα ξενοδοχείο, είναι υποχρεωμένοι να ζευγαρώσουν μέσα σε 45 μέρες, αλλιώς θα μεταμορφωθούν σε κάποιο ζώο. Σίγουρα, θα βοηθούσε μια κοινωνία με πιο ανεξαρτητοποιημένους ανθρώπους που δεν θα ήταν έτοιμοι για αρκετές παραχωρήσεις, προκειμένου να μη στιγματιστούν.

Και πόση ρομαντικοποίηση τοξικών συμπεριφορών και εξιδανίκευση προβληματικών σχέσεων δεν έχουμε καταπιεί, ακόμα και από την Τέχνη και την ποπ κουλτούρα, ώστε να θεωρούνται ακόμα και σήμερα ανεκτές –ελέω ερωτικού πάθους– συμπεριφορές, όπως η παθολογική ζήλεια, το stalking, η κτητικότητα και το αίσθημα ιδιοκτησίας στις σχέσεις. Συμπεριφορές που κάποτε είχαν μία ρομαντική χροιά, όπως η εμμονή με το ερωτικό αντικείμενο και η παρακολούθηση, σήμερα, ευτυχώς, θεωρούνται εν δυνάμει επικίνδυνες.

Αν δεν γίνει κοινό κτήμα πόσο διάχυτος είναι ο μισογυνισμός και πως κι η πιο αθώα εκδήλωσή του είναι κομμάτι ενός πολύ μεγαλύτερου παζλ· αν η οικογένεια, το σχολείο, το κράτος, η εκκλησία δεν σταματήσουν να διαιωνίζουν τα έμφυλα στερεότυπα· αν η γυναίκα δεν αρχίζει να αντιμετωπίζεται και στην πράξη ως ένας καθ’ όλα ισότιμος άνθρωπος και όχι με ελαφρώς λιγότερα δικαιώματα στη ζωή που πρέπει να υπακούει σε άλλες νόρμες και άλλους κανόνες, τότε τα εγκλήματα μίσους κατά γυναικών δεν θα σταματήσουν και η κοινωνία σε κάθε νέα γυναικοκτονία θα συνεχίσει να υποκρίνεται την αμέτοχη, να νίπτει τας χείρας της  και να χύνει τα κροκοδείλια δάκρυά της.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ