ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ζωή του LIFO.gr, σ’ αυτό που δεν βλέπετε: δεν υπάρχει μέρα σ’ αυτήν τη ζωή που να μη συζητάμε, γράφουμε, σβήνουμε, διορθώνουμε, επιβεβαιώνουμε ξανά και ξανά το περιεχόμενο, τη διατύπωση, τη γλώσσα που χρησιμοποιούμε, όταν πρέπει να μεταδώσουμε ειδησεογραφία που αφορά έμφυλη βία (γυναικοκτονίες, βιασμούς, περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης. Σκάνδαλα που αφορούν όλα αυτά. Πολιτικές. Λάθη. Κάποτε αίσχη των αρμόδιων).
Το LIFO.gr, όχι τώρα που είναι κάπως της μόδας το ξεβόλεμα το οποίο η πολιτική ορθότητα προκαλεί, αλλά όσα χρόνια υπάρχει, πρακτικά έδειξε τον δρόμο για την ορθή κάλυψη αυτού του είδους αβάσταχτης ειδησεογραφίας.
Μέχρι σήμερα η έγνοια μας πρώτα για τους ανθρώπους και μετά για τους τίτλους, για το περιεχόμενο, για το «ξέπλυμα» που πολλές φορές επιφυλάσσουν τα mainstream media σε υποθέσεις έμφυλης βίας, μπορεί να αποδειχθεί άμεσα και όχι απλώς μέσα από την άπειρη αρθρογραφία μας που εκτείνεται σε περισσότερα από 15 χρόνια και δεν «κλείνεται» μέσα σε λίγους μήνες.
Το LIFO.gr θα συνεχίσει να αρθρογραφεί, να αγωνίζεται και να στέκεται όχι δίπλα, αλλά μέσα στις μειονότητες και θα βρίσκεται πάντα απέναντι στις σεξιστικές, μισογυνικές, ομοφοβικές, κακοποιητικές συμπεριφορές –απ’ όπου κι αν προέρχονται, φορώντας όποιο μανδύα, ακόμα και της επιστημοσύνης– και φυσικά απέναντι στην έμφυλη βία. Επίσης, θα συνεχίσει να βρίσκεται στο πλευρό των σοβαρών ερευνητών του εγχώριου και ξένου ακαδημαϊκού χώρου.
Ενδεικτικά παραδείγματα σχετικής δημοσιογραφικής κάλυψης μπορεί κανείς να δει εδώ και εδώ και εδώ και εδώ και εδώ και εδώ και εδώ και εδώ – μπορούμε με αυτή τη λίστα να συνεχίζουμε για μέρες.
Στην ίδια ομπρέλα θεματικών, για τις οποίες η LiFO αποδεικνύει έμπρακτα, εδώ και χρόνια, την ευαισθησία της, τον προσεκτικό χειρισμό και την ορθή χρήση της ενδεδειγμένης ορολογίας, εμπίπτουν και όλα τα άρθρα που αφορούν τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, τα ΑμεΑ, την ψυχική υγεία, τους μετανάστες και όλες τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες – αλλά αυτό είναι μια άλλη, μεγαλύτερη συζήτηση.
(Τι να πρωτο-ανακαλέσουμε; Την υπόθεση Ζακ Κωστόπουλου; Τα αντανακλαστικά μας στην υπόθεση Μπεκατώρου; Τη στάση μας απέναντι στη γυναικοκτονία της Καρολάιν; Την υπόθεση της 12χρονης; Την υπόθεση βιασμού σε Αστυνομικό Τμήμα πριν από λίγους μήνες; Την υπόθεση Λιγνάδη και το ξέπλυμα των ΜΜΕ; Την υπόθεση Φιλιππίδη; Τα απανωτά περιστατικά ανήλικης βίας και βιασμών ανηλίκων από ανηλίκους; Τη γυναικοκτονία της Αν; Τη γυναικοκτονία της Ελένης Τοπαλούδη; Την υπόθεση trafficking της Ηλιούπολης; Τι απ’ όλα αυτά δεν ήταν αρκετό για τους προσεκτικούς ερευνητές του ΕΚΠΑ;)
Έτσι, με έκπληξη και οργή πληροφορηθήκαμε ότι το LIFO.gr περιλαμβάνεται σε έρευνα του ΕΚΠΑ, που υποτίθεται κάλυπτε τον «κακοποιητικό» τρόπο με τον οποίο κανάλια και sites καταγράφουν τέτοιου ειδησεογραφία.
Ας γίνουμε, όμως, πιο συγκεκριμένοι: τι ακριβώς αφορούσε η έρευνα; Ποιοι την εκπόνησαν και υπό ποίων την αιγίδα; Πόσο καιρό διήρκεσε και πώς προέκυψαν τα συμπεράσματα; Ποια σοβαρή μεθοδολογία χρησιμοποιήθηκε, που τύφλωσε τους επιβλέποντες ώστε να διαβάζουν τα όσα γράφαμε ειδικά αυτό το κρίσιμο 4μηνο, όπου η έμφυλη βία χτύπησε κόκκινο;
Κατ’ αρχάς, όπως προαναφέρθηκε, η έρευνα εστίαζε στην «κάλυψη ειδήσεων που αφορούν σεξουαλική παρενόχληση/βία και σεξουαλική βία στο διαδίκτυο από τα ελληνικά ΜΜΕ» του Προγράμματος PRESS. Ως συντονιστές της εμφανίζονται το Κέντρο για τα Εμφυλα Δικαιώματα και την Ισότητα «Διοτίμα» και εταίροι από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών –Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ– και το Genderhood (μέλη του οποίου επίσης είχαμε φιλοξενήσει με μεγάλη συνέντευξή τους στο ampa.lifo.gr).
Την έρευνα υπογράφουν οι κυρίες Πατρίτσια Γερακοπούλου και Σοφία Καναούτη. Ως φορείς υποστήριξης συμμετέχουν ο Συνήγορος του Πολίτη και η Ελληνική Ενωση Κοινωνικών Λειτουργών.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρουν οι συντάκτες της έρευνας και μέσω του σχετικού Δελτίου Τύπου –το οποίο και μας προωθήθηκε– προχώρησαν σε «ερευνητική παρακολούθηση των μέσων ενημέρωσης» επί 4 μήνες –συγκεκριμένα από τον Νοέμβριο του 2022 έως τον Φεβρουάριο του 2023– καταγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο καλύφθηκαν από συγκεκριμένα μέσα εγκλήματα έμφυλης βίας και ειδικότερα «σεξουαλικής παρενόχλησης/βίας, διαδικτυακής και μη κατά α) ενηλίκων γυναικών, β) ενηλίκων ανδρών, γ) ανηλίκων και δ) μελών της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ».
Τα Μέσα που έτυχαν αυτής της «ερευνητικής καταγραφής» ήταν 5 «μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια» (ΕΡΤ, ΣΚΑΪ, Mega, Ant1, Open) και 6 «μεγάλες ψηφιακές ειδησεογραφικές ιστοσελίδες» («Καθημερινή», efsyn.gr, Πρώτο Θέμα, LiFO, Zougla και in.gr).
Ποιες οι διαπιστώσεις της έρευνας; Μερικές επισημάνσεις – πάντα από το ίδιο Δελτίο Τύπου
- Ότι «η συμπεριφορά θυτών σεξουαλικής παρενόχλησης και έμφυλης βίας συχνά “ψυχολογοποιείται” από τα ΜΜΕ, και αυτό συχνά λειτουργεί ως προσπάθεια αιτιολόγησης της απειλητικής στάσης τους» – Ισχύει. Αλλά όχι για το LIFO.gr. Οπότε θα θέλαμε ένα (1) κείμενο ενδεικτικό αυτής της διαπίστωσης για το τετράμηνο που εξετάζεται.
- Ότι «οι αφηγήσεις/ ιστορίες των θυμάτων της σεξουαλικής βίας και παρενόχλησης, διαδικτυακής και μη, παραγκωνίζονται στις παρουσιάσεις των γεγονότων από τα ΜΜΕ, ενώ προκρίνονται οι αφηγήσεις των θυτών. Επίσης στους θύτες δίνεται "φωνή" και βήμα και μέσω των δικηγόρων τους και μέσω ατόμων που τους γνωρίζουν, με απώτερο στόχο να διαμορφωθεί η εικόνα ενός "καλού παιδιού" το οποίο "δεν είχε δώσει δικαιώματα" και ως εκ τούτου να δημιουργηθεί στην κοινή γνώμη η αντίληψη ότι η παραβιαστική συμπεριφορά συνιστά εξαίρεση, είτε να σχετικοποιηθεί η αξιοπιστία και ο λόγος των θυμάτων». – Απόλυτα ψευδές. Το LIFO.gr ποτέ, μα ποτέ στην ιστορία του δεν υιοθέτησε τέτοιου είδους συμπεριφορά. Ωστόσο, θα θέλαμε ένα κείμενο ενδεικτικό και γι’ αυτή τη διαπίστωση, για το συγκεκριμένο 4μηνο.
- Ότι «η ταυτότητα του θύτη συχνά προστατεύεται από τα ΜΜΕ, αλλά όχι και η ταυτότητα του θύματος, και τα ευαίσθητα προσωπικά του δεδομένα». – Προφανώς το ΕΚΠΑ αγνοεί επιδεικτικά τη νομοθεσία που θέτει στο στόχαστρο τα μέσα και τους δημοσιογράφους, όταν στοιχεία των δραστών δεν έχουν δοθεί επισήμως από τις αρχές στη δημοσιότητα. Προφανώς το ΕΚΠΑ αγνοεί επιδεικτικά όλες τις τυποκτόνες παραφυάδες. Αλλά τα περί «προστασίας του θύτη» είναι πραγματικά εξοργιστικά, ειδικά στην περίπτωση του LIFO.gr.
- Ότι «εξαιτίας οικονομικών και χρονικών περιορισμών συχνά δεν επιλέγεται η δημοσιογραφική πρόσβαση σε εξειδικευμένους επαγγελματίες (ψυχολόγους, κ.λπ.), οι οποίες/οποίοι θα μπορούσαν να καθοδηγήσουν για τον τρόπο απεύθυνσης και προσέγγισης των θυμάτων σε περιπτώσεις σεξουαλικής βίας / παρενόχλησης. Παράλληλα δεν τηρείται το πλαίσιο δημοσιογραφικής δεοντολογίας για τον τρόπο μετάδοσης και αναφορά σχετικών ειδήσεων». – Εδώ στο LIFO.gr κι αν έχουν φιλοξενηθεί ψυχολόγοι, ειδικοί, ακαδημαϊκοί και κυρίως ποτέ, μα ποτέ δεν επιχειρήθηκε η προσέγγιση θύματος προς άγραν κλικς. Ωστόσο, αν το ΕΚΠΑ έχει να προτείνει πιθανά σεμινάρια για δημοσιογράφους που μας έχουν διαφύγει, πολύ ευχαρίστως να τα εξετάσουμε και να εγγραφούμε μαζικά σε αυτά.
- Ότι «η διά ζώσης σεξουαλική παρενόχληση και βία συνδέεται άρρηκτα με τη διαδικτυακή σεξουαλική παρενόχληση και βία – τα ΜΜΕ όμως συχνά δεν είναι σε θέση ή και κάποτε δεν ενδιαφέρονται να ελέγξουν τη βία που (ανα)παράγεται στις διαδικτυακές τους σελίδες μέσω των σχολίων των αναγνωστών/τριών τους». – Στο LIFO.gr κάνουμε σε καθημερινή βάση, χρόνια τώρα, ό,τι περνάει από το χέρι μας για το moderation των σχολίων στα social media μας. Είναι full time job, όπως και η ρητορική μίσους των trolls, αλλά προσπαθούμε κάθε μέρα για το καλύτερο. Το να υπονοεί μία «πανεπιστημιακή έρευνα» ότι τα σχόλια των αναγνωστών υποθάλπονται και ευλογούνται από εμάς και ότι εμείς παρακινούμε σε έμφυλη / σεξουαλική βία είναι απλώς κακοπροαίρετο. Προσπαθούμε, άλλοτε χάνουμε και άλλοτε κερδίζουμε έναντι του διαδικτυακού μίσους. Το κάνουμε κάθε μέρα μέσα στα χρόνια με συνέπεια, χωρίς να κουνήσουμε ποτέ το δάχτυλο γιατί τουλάχιστον γνωρίζουμε ότι είναι μια μάχη που δίνεται λεπτό με το λεπτό, ανάρτηση με την ανάρτηση. Αλλά το να βρισκόμαστε και εγκαλούμενοι, παρ’ όλη την προσπάθεια, είναι ύποπτο, αν λάβει κανείς υπ’ όψιν του τι ακριβώς συμβαίνει με τα σχόλια στα mainstream media, γενικώς.
- Ότι «λόγω μίας ηδονοβλεπτικής θεώρησης κάποιων ΜΜΕ που προκρίνει ειδήσεις για την προσωπική ζωή των θυμάτων και των θυτών, παραμελείται ή αγνοείται η σωστή πρακτική να παρέχονται ενημερωτικές πληροφορίες για την υποστήριξη και προστασία των επιζωσών έμφυλης βίας (π.χ. για τη Γραμμή ΣΟΣ/15900, τα συμβουλευτικά κέντρα και τους ξενώνες φιλοξενίας)». – Πραγματικά, τι να σχολιαστεί εδώ; Ότι το LIFO.gr υιοθετεί ηδονοβλεπτική θεώρηση στην επικαιρότητα που αφορά εμφυλή βία; Μετά από αρθρογραφία σχεδόν 15 ετών για τέτοια ζητήματα; Μετά από συστηματική προβολή και προώθηση φορέων στους οποίους μπορούν να απευθυνθούν οι επιζώσες έμφυλης βίας; Είναι επίσης σχεδόν κακοπροαίρετο.
Διαβάζοντας ξανά, προσεκτικά το Δελτίο Τύπου που έμπαινε στον κόπο να μας ενημερώσει για τα αποτελέσματα αυτής της κοπιώδους –μόλις 5 μηνών μελέτης– και μάλιστα υπό την αιγίδα της ΔΙΟΤΙΜΑ (!), και μάλιστα σε ενάμιση χρόνο όπου το LIFO.gr είχε σταθεί με συναίσθηση και επάρκεια απέναντι σε απανωτά περιστατικά έμφυλης βίας που απασχόλησαν τη χώρα, μείναμε άφωνοι μπροστά στο συμπέρασμα περί «ηδονοβλεπτικής θέασης».
Το LIFO.gr άπειρες φορές έχει αρθρογραφήσει καταγγέλλοντας και προειδοποιώντας για τις συνέπειες αυτού του στυλ δημοσιογραφικής κάλυψης. Γι’ αυτή την επικίνδυνη, κακοποιό δημοσιογραφική γλώσσα που κρίνει το θύμα και ξεπλένει τον θύτη. Για το male gaze που διατρέχει το συντριπτικό ποσοστό της καταγραφής τέτοιας ειδησεογραφίας.
Κρίμα και ντροπή που οι επιβλέποντες δεν διάβαζαν LIFO.gr, όχι μόνο τους μήνες της έρευνάς τους, αλλά όλα αυτά τα χρόνια τελικά. Κατά πώς φαίνεται βιάστηκαν να εντάξουν το site στο πλαίσιο του αφηγήματός τους. Μόνο που είναι ένα αφήγημα που δεν «κουμπώνει» και δεν θα «κουμπώσει» ποτέ με τον πυρήνα, την καρδιά της LiFO απέναντι σε τέτοιου είδους εγκλήματα.
Περισσότερο από οργή, νιώθουμε ότι κάτι δεν πάει καλά με αυτές τις έρευνες. Πικρά γελώντας, συζητούσαμε ότι σε λίγο θα κατηγορηθούμε ότι δεν υπερασπιζόμαστε και τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα ή ότι δεν είμαστε φεμινιστές
Περισσότερο από οργή, νιώθουμε ότι κάτι δεν πάει καλά με αυτές τις έρευνες. Πικρά γελώντας, συζητούσαμε ότι σε λίγο θα κατηγορηθούμε ότι δεν υπερασπιζόμαστε και τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα ή ότι δεν είμαστε φεμινιστές – και φυσικά νιώθουμε θλίψη και για τη ΔΙΟΤΙΜΑ, καθώς ουκ ολίγες φορές στο παρελθόν υπήρξαμε αρωγοί του σπουδαίου έργου της. Δεν διεκδικούμε το αλάθητο – διορθωνόμαστε και προσπαθούμε για το βέλτιστο κάθε μέρα, αλλά να χρεωνόμαστε και τέτοια αμαρτήματα, είναι ντροπή.
Το LIFO.gr θα συνεχίσει να αρθρογραφεί, να αγωνίζεται και να στέκεται όχι δίπλα, αλλά μέσα στις μειονότητες και θα βρίσκεται πάντα απέναντι στις σεξιστικές, μισογυνικές, ομοφοβικές, κακοποιητικές συμπεριφορές –απ’ όπου κι αν προέρχονται, φορώντας όποιο μανδύα, ακόμα και της επιστημοσύνης– και φυσικά απέναντι στην έμφυλη βία. Επίσης, θα συνεχίσει να βρίσκεται στο πλευρό των σοβαρών ερευνητών του εγχώριου και ξένου ακαδημαϊκού χώρου. Και αυτό δεν είναι δέσμευση. Είναι η φιλοσοφία μας εδώ στο LIFO.gr, από γενέσεώς του.
