Explainer: Γιατί είναι τόσο δύσκολο να προλάβεις μια γυναικοκτονία, αφού πια είναι τόσο γνώριμο το μοτίβο;

Explainer: Γιατί είναι τόσο δύσκολο να προλάβεις μια γυναικοκτονία, αφού πια είναι τόσο γνώριμο το μοτίβο; Facebook Twitter
Πιστεύουμε ότι είναι κάτι που δεν μας αφορά / δεν θα συμβεί σε εμάς ή σε γυναίκα του συγγενικού / φιλικού ευρύτερου περιβάλλοντός μας. Φωτο: Eurokinissi/Βασίλης Ρεμπάπης
0

— Γιατί εδώ και καιρό, μετά από κάθε γυναικοκτονία, τρεντάρει το όνομα του κυρίου Σταύρου Μπαλάσκα στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης;
Όχι μετά από «κάθε» γυναικοκτονία. Μόνο μετά από γυναικοκτονίες όπου ο σύντροφος / σύζυγος φρόντισε να ενημερώσει άμεσα την αστυνομία για την πράξη του ή αυτοβούλως να παραδοθεί. Αυτό το μοτίβο συμπεριφοράς από γυναικοκτόνους σημειώνεται μετά από συγκεκριμένα σχόλια του συνδικαλιστή της ΕΛ.ΑΣ σε ενημερωτική εκπομπή του MEGA, σχόλια για τα οποία υπήρξαν σφοδρές αντιδράσεις, διατάχθηκε ΕΔΕ και τελικά η υπόθεση μπήκε στο αρχείο.

— Τι ακριβώς είχε πει, με ποια αφορμή και γιατί το συζητάμε τόσο καιρό μετά;
Τον Ιούνιο του 2021 και ενώ μόλις έρχονταν στο φως οι ανατριχιαστικές λεπτομέρειες της γυναικοκτονίας της Καρολάιν Κράουτς από τον σύζυγό της Μπάμπη Αναγνωστόπουλο, το τότε μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αστυνομικών Υπαλλήλων, μιλώντας στο Mega, δήλωνε έκπληκτος από το γεγονός ότι ο Αναγνωστόπουλος έκανε οχτώ ώρες για να «σπάσει» και να ομολογήσει την ειδεχθή πράξη του. Όταν ρωτήθηκε τι δείχνει αυτό, ο κ. Μπαλάσκας απάντησε: «Ότι είναι βλάκας δείχνει πρώτα από όλα, διότι εκείνη τη στιγμή που σκότωσε τη γυναίκα του –εάν ήταν ατυχές γεγονός, μέσα στον θυμό του και μέσα στο ότι τα έχασε και τρελάθηκε– αν έπαιρνε τηλέφωνο την αστυνομία δεν θα πήγαινε ούτε 4 χρόνια φυλακή, τώρα θα σαπίσει μέσα στη φυλακή».

Επίσης, τότε, σε διευκρινιστική ερώτηση γιατί εκτιμά ότι δεν θα φυλακιζόταν ο δράστης ούτε για τέσσερα χρόνια, ο κ. Μπαλάσκας είχε δώσει χαρακτηριστικά την απάντηση στην οποία όλοι αναφέρονται ως «δόγμα» ή «σχολή Μπαλάσκα»: «Γιατί θα πήγαινε εν βρασμώ ψυχής σε ενδοοικογενειακό καβγά, “χωρίς να το θέλω, εκείνη τη στιγμή δεν λειτουργούσα εγώ”, πρώην έντιμος βίος, 4.000 πράγματα... Θα πήγαινε 5-6 χρόνια φυλακή; Είναι νέο παιδί. Τώρα πόσα θα πάει με όλη αυτή τη σκηνοθεσία; Δεν έχει κανένα ελαφρυντικό, τι ελαφρυντικό μπορεί να έχει τώρα;». 

Ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται: γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας που συνήθως δεν καταγγέλλουν τον σύντροφο / σύζυγο, από φόβο μην πυροδοτήσουν νέο ξέσπασμα οργής εναντίον τους.

— Και παραδοσιακά οι γείτονες και οι αρχές γνώριζαν το βεβαρημένο παρελθόν ενδοοικογενειακής βίας του δράστη, αλλά τίποτα δεν απέτρεψε άλλη μία γυναικοκτονία;
Κατά τα άπειρα δημοσιογραφικά κλισέ, «μαρτυρίες για την άτυχη γυναίκα» από τη γειτονιά αναφέρουν ότι άκουγαν συχνά καβγάδες, αλλά και το γεγονός ότι η ίδια κάλυπτε τον σύζυγό της. Επίσης, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, ο δράστης κάποτε είχε τεθεί υπό ολιγόωρη επιτήρηση μέχρι να συνέλθει από την κατανάλωση αλκοόλ.

— Συγγνώμη, αλλά με το «κάλυπτε τον σύζυγό της» ρίχνουμε ευθύνες στο θύμα;
Όχι. Είναι ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται σε γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας που συνήθως δεν καταγγέλλουν τον σύντροφο / σύζυγο, από φόβο μην πυροδοτήσουν νέο ξέσπασμα οργής εναντίον τους. Δυστυχώς, σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται συντονισμένη δράση από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Πολιτείας και κυρίως επιμονή από πλευράς τους (και σίγουρα όχι να στέλνουν τις καταγγέλλουσες ξανά στο σπίτι για να τα...βρουν με τον κακοποιητή τους), προκειμένου να καταγγέλλονται εγκαίρως και χωρίς φόβο τα περιστατικά και εν συνεχεία να προστατεύονται / φυγαδεύονται γυναίκες που η ζωή τους διατρέχει κίνδυνο.

— Με πόσες γυναικοκτονίες έκλεισε το 2022; Έχουμε κάποιο στατιστικό μοντέλο εδώ;
Με 24. Πρακτικά, μιλάμε για περίπου δύο γυναικοκτονίες τον μήνα. Αναλυτικά κάποια στοιχεία για το τι συμβαίνει στην Ελλάδα με τις γυναικοκτονίες, για το αν υπάρχει προφίλ Έλληνα γυναικοκτόνου, παρατηρητήριο γι’ αυτά τα εγκλήματα, μερίδιο ευθύνης των media για τον τρόπο κάλυψης αυτών των υποθέσεων και άλλα ενδιαφέροντα εδώ.

— Γιατί ενώ πλέον γνωρίζουμε το μοτίβο που τελικά οδηγεί στις γυναικοκτονίες, δεν μπορούμε να τις αποτρέψουμε – όχι εύκολα τουλάχιστον;
Ας δούμε λίγο μερικά πράγματα που συμβαίνουν στην Ελλάδα μετά την αποκάλυψη ακόμα μίας γυναικοκτονίας:

– Κλαίμε κάτω από posts με σχετική θεματολογία, αλλά χλευάζουμε τις φωνές που διεκδικούν αναγνώριση του όρου και αυστηροποίηση των ποινών.

– Κομματικοποιούμε τα περιστατικά ανάλογα με τη χώρα καταγωγής του θύματος ή του θύτη, ανάλογα τι «βολεύει» το αφήγημα κάθε φορά.

– Πιστεύουμε ότι είναι κάτι που δεν μας αφορά / δεν θα συμβεί σε εμάς ή σε γυναίκα του συγγενικού / φιλικού ευρύτερου περιβάλλοντός μας. Φυσικά, το αποτέλεσμα είναι απλώς να κάνουμε τραγική συλλογή υποθέσεων, να συμμετέχουμε (ακόμη!) σε αντιπαραθέσεις για τη νομική αναγνώριση του όρου και τελικά, απλώς, να μετράμε ζωές που χάθηκαν, από εγκλήματα με συγκεκριμένα έμφυλα χαρακτηριστικά, που συμβαίνουν μέσα σε ένα συγκεκριμένο σύστημα πεποιθήσεων το οποίο, δυστυχώς, τροφοδοτείται από παρωχημένους θεσμούς και μισογυνικές αντιλήψεις.

— Μοιάζουμε –τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις προσπάθειες αναγνώρισης του όρου– με κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα; 
Ναι, με την Ιταλία. Ήταν η χώρα που πρωτοστάτησε στην Ευρώπη ως προς την αναγνώριση του όρου «femminicidio», αν και κυρίως εδραίωσε την κοινωνική και όχι τη νομική αναγνώριση. Το θετικό είναι ότι ο όρος «femminicidio» μπήκε στα λεξικά και τη δημόσια κουβέντα, ενώ την τελευταία δεκαετία αποτελεί σταθερό σημείο αναφοράς των ακαδημαϊκών ερευνών και των ρεπορτάζ των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Ας ελπίζουμε ότι εμάς δεν θα μας πάρει 10 χρόνια για να προχωρήσουμε σε σοβαρές αλλαγές.

— Υπάρχει τρόπος να μην ξεχνά η κοινωνία τις πραγματικές προεκτάσεις αυτού του είδους των εγκλημάτων, προκειμένου κάποια στιγμή να επιτευχθεί ορατότητα και κατανόηση της διαφοροποίησής τους από τις ανθρωποκτονίες;
Πάλι βάσει του ιταλικού μοντέλου, ένας τρόπος είναι να μην ξεχνιέται το θύμα. Η φυσική παρουσία του και η προσφορά του στο κοινωνικό σύνολο. Δυστυχώς, η ελληνική πραγματικότητα και πολύ συχνά τα διπλά στάνταρντς στα ελληνικά media κάποτε ξεχνούν την ανάγκη να υπενθυμίζεται στην κοινή γνώμη ποια ήταν η γυναίκα που της αφαιρέθηκε η ζωή, ποιοι οι ρόλοι και οι θέσεις που αφήνει άδειες, ενώ την ίδια στιγμή το φως πέφτει στον δράστη και το κίνητρό του.

Ακόμα χειρότερα, οι λεπτομέρειες για το θύμα αποκτούν αξία, μόνο όταν πρόκειται να κριθεί (συνήθως σε περίπτωση διαζυγίου ή ισχυρισμού απιστίας από τον δράστη), «δικαιώνοντας» πολύ συχνά και στα μάτια της κοινής γνώμης τον φονιά και όχι τη δολοφονημένη..!

Το ιταλικό φεμινιστικό μοντέλο –και σίγουρα χωρίς η ιταλική κοινωνία με τον εκφασισμό των τελευταίων ετών να αποτελεί ιδανική περίπτωση– εδώ και χρόνια επιχειρεί να κρατά ζωντανές τις μνήμες των δολοφονημένων γυναικών της χώρας με εκπομπές, αφιερώματα, τηλεοπτικές συζητήσεις, πορείες, αλλά και ονοματοδοσίες πλατειών, δρόμων και οργανισμών σε μία προσπάθεια εκπαίδευσης της κοινωνίας ενάντια στην έμφυλη βία.

* Χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από τον συλλογικό τόμο «Έμφυλη Βία – Βία κατά των Γυναικών», Ντίνα Βαΐου / Γεωργία Πετράκη / Μαρία Στρατηγάκη (Εκδόσεις «Αλεξάνδρεια»)

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

TETΑΡΤΗ 18/01-«Τα νέα της Αλεξάνδρας»: Ένα τραγούδι – διασυρμός για μία γυναικοκτονία που διαφημίστηκε ως έγκλημα τιμής 

Radio Lifo / «Τα νέα της Αλεξάνδρας»: Ένα τραγούδι–διασυρμός για μία γυναικοκτονία

Η Χριστίνα Γαλανοπούλου καταγράφει τις λεπτομέρειες και τα στοιχεία που τεχνηέντως «ξέχασε» ο συνθέτης του διάσημου ρεμπέτικου και συζητά με τη σκηνοθέτιδα Βάσια Ντούλια για την αποκατάσταση της υστεροφημίας της δολοφονημένης Αλεξάνδρας Μυλωνάκου μέσα από το reclaim του τραγουδιού.
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Ρεπορτάζ / Γιατί η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη «φέτα ΠΟΠ»;

Πάνω από 312.000 θανατώσεις ζώων, φόβοι για lockdown και απειλή για μείωση των εξαγωγών του εθνικού προϊόντος μας εξαιτίας της ευλογιάς των προβάτων. Εμβολιασμός ή εκρίζωση του ιού; Ειδικοί μιλούν στη LiFO για το τι διακυβεύεται πραγματικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Social Media / Yπήρξε έστω και μία μέρα τα τελευταία 15 χρόνια που δεν μπήκες Instagram; Δεν υπήρξε. Δεν είσαι ο μόνος.

Kαθορίζει την εικόνα μας, τη διάθεσή μας, τα οικονομικά μας, καθορίζει τον τρόπο που ζούμε. Θα έλεγε κανείς πως, μετά την έλευσή του, μια πετυχημένη selfie, σαν την περίφημη selfie των Oscar του 2014, αλλάζει τον μικρόκοσμο που ζούμε. Ο Χαράλαμπος Τσέκερης, κύριος ερευνητής ΕΚΚΕ και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής & Τεχνοηθικής, αναλύει το φαινόμενο Instagram.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Οπτική Γωνία / Αυτό που πραγματικά συνδέει τα κινήματα διαμαρτυρίας της Γενιάς Ζ ανά τον πλανήτη

Το κόστος ζωής, η ανισότητα, η διαφθορά, ο νεποτισμός, η βιαιότητα των δυνάμεων καταστολής: αυτά είναι τα ζητήματα που απασχολούν τα κινήματα της Γενιάς Ζ και όχι τόσο τα memes ή τα καρτούν.
THE LIFO TEAM
Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Οπτική Γωνία / Όταν οι αστυνομικοί γίνονται τηλεσχολιαστές, κάτι πάει στραβά στη χώρα

Δεν μιλάμε πια για ειδικούς αναλυτές θεμάτων ασφάλειας, αλλά για έναν νέο τύπο τηλεοπτικού ιεροκήρυκα: ο αστυνομικός που εξηγεί, καθοδηγεί και κρίνει τα πάντα «με τάξη και ασφάλεια».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει από πουθενά, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

Αθλητισμός / Αναστασία Ντραγκομίροβα: «Στήριξη δεν υπάρχει, αλλά έχω μάθει να μην γκρινιάζω»

H ανερχόμενη αθλήτρια του ελληνικού στίβου έχει μάθει να μην αφήνει το παρελθόν να την κρατά πίσω, τροφοδοτείται από το συναίσθημα, έχει στόχο τους Ολυμπιακούς και ζωγραφίζει παντού, ακόμα και στο δέρμα της.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Ρεπορτάζ / Γιατί ανοίγει ξανά η υπόθεση θανάτου της Μαίρης Χρονοπούλου

Δύο χρόνια μετά τον θάνατο της αγαπητής ηθοποιού, η υπόθεση βρίσκεται στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών και ερευνάται εκ νέου. Κοντινοί της άνθρωποι ισχυρίζονται ότι «δεν ήταν ατύχημα, αλλά εγκληματική ενέργεια».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ