Αφού ενοχλεί τόσο ο όρος «γυναικοκτονία», ας δούμε λίγο το σύγχρονο φεμινιστικό λεξικό

Αφού ενοχλεί τόσο ο όρος «γυναικοκτονία», ας δούμε λίγο το σύγχρονο φεμινιστικό λεξικό Facebook Twitter
Σε κάθε περίπτωση, ο φεμινισμός, σε μια κοινωνία που εξελίσσεται, πλάθει το δικό του λεξικό.
0

ΠΟΛΛΟΙ ΕΝΟΧΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ τον όρο γυναικοκτονία. Θεωρούν πλεονασμό τη χρήση του και υπερβολή. Πολλοί περισσότεροι ανατριχιάζουν στη χρήση της λέξης φεμινισμός, θεωρώντας ότι περιγράφει μανιασμένες γυναικότητες, ενώ περισσότερο πρόκειται για εξηγητικό εργαλείο και κίνημα που σε όλα του τα «κύματα» και σε όλες του τις εκφάνσεις, ακόμη και τις πιο ακραίες, επιχειρεί να προστατεύσει τη γυναικεία φύση και τα δικαιώματά της.

Σε κάθε περίπτωση, ο φεμινισμός, σε μια κοινωνία που εξελίσσεται, πλάθει το δικό του λεξικό και οι όροι που προκύπτουν είναι απολύτως αναγκαίοι για να κατανοηθεί ο τρόπος που η πατριαρχία εξουσιάζει, υποτιμά, βασανίζει, δολοφονεί –κυριολεκτικά και μεταφορικά– τις γυναίκες σήμερα.

Κι αν όλοι γνωρίζουμε πλέον τόσο την ετυμολογία όσο και το νόημα των λέξεων «πατριαρχία», «μισογυνισμός», «σεξισμός», οι όροι που χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στο εξωτερικό και –με ανακούφιση– μπαίνουν στη ζωή και τη δημόσια κουβέντα και στη χώρα μας πλέον, ψάχνουν πολύ βαθύτερα το πρόβλημα, σε μια απόπειρα να δημιουργηθεί το έδαφος, από το οποίο θα ξεριζωθούν κάποτε –ελπίζουμε στο εγγύς μέλλον– οι σάπιες ρίζες της πατριαρχίας.

Ο φεμινισμός, σε μια κοινωνία που εξελίσσεται, πλάθει το δικό του λεξικό και οι όροι που προκύπτουν είναι απολύτως αναγκαίοι για να κατανοηθεί ο τρόπος που η πατριαρχία εξουσιάζει, υποτιμά, βασανίζει, δολοφονεί –κυριολεκτικά και μεταφορικά- τις γυναίκες σήμερα.

Ας δούμε κάποιους από αυτούς:

Εχθρικός σεξισμός (hostile sexism): Η ακραία, επιθετική μορφή σεξισμού που προσβάλλει και ταπεινώνει ανοιχτά και απερίφραστα τις γυναίκες.

«Καλοπροαίρετος» σεξισμός (benevolent sexism): Το είδος του όχι προφανούς σεξισμού, που αρχικά μοιάζει περισσότερο με φιλοφρόνηση προς τις γυναίκες, αλλά παρ’ όλα αυτά πηγάζει από τα σύνδρομα ανωτερότητας των ανδρών. Ο λόγος για τη «σχολή» που υπαγορεύει ότι οι γυναίκες αξίζουν την προστασία και την αγάπη των ανδρών, επειδή είναι μητέρες και τροφοί της οικογένειας, για παράδειγμα, ή επειδή αποτελούν το «αδύναμο φύλο».

Εσωτερικευμένος σεξισμός (internalized sexism): Συγγενής του όρου «εσωτερικευμένος μισογυνισμός». Πρόκειται για τον σεξισμό που αναπτύσσουν γυναίκες μεγαλωμένες σε αυστηρά ανδροκρατούμενο πατριαρχικό περιβάλλον ή σε περιβάλλον εμποτισμένο με τα πρότυπα της πατριαρχίας. Ο σεξισμός γίνεται κομμάτι της κοσμοθεωρίας και της προσωπικής αντίληψης των γυναικών και σταδιακά εκδηλώνεται με εκφάνσεις δυσφορίας, αντιπάθειας ή ακόμη και μίσους προς τις άλλες γυναίκες (εσωτερικευμένος μισογυνισμός).

Μαύρος μισογυνισμός (Misogynoir): Το είδος του μισογυνισμού που εκδηλώνεται προς τις μαύρες γυναίκες.

Ας πάμε λίγο πιο βαθιά, στους όρους που... αμετάφραστοι μπήκαν στη ζωή μας και εκνευρίζουν πολλούς (επειδή δεν έχει βρεθεί μια αντίστοιχη ελληνική λέξη για την περίπτωσή τους), αλλά που έχουν εξηγήσει περίφημα πολλές από τις καταστάσεις που βιώναμε και αδυνατούσαμε να τις ταξινομήσουμε.

Έτσι, όλοι γνωρίζουμε πια για το gaslighting, το mansplaining και το manspreading, το fat-shaming, το victim blaming, αλλά ας έχουμε υπ’ όψιν και τα εξής:

Bropropriating: Ο όρος χρησιμοποιείται για τις περιπτώσεις λογοκλοπής / ιδεοκλοπής από μία γυναίκα και εν συνεχεία οικειοποίησης της ιδέας από έναν άντρα ή επικοινωνίας της με τρόπο που να θεωρεί το κοινωνικό σύνολο ότι πρόκειται για ιδέα γεννημένη από τις ανάγκες των καιρών.

Manterrupting: Ο όρος περιγράφει τον «διακοψία», αλλά σε συζητήσεις που διεξάγονται με γυναίκες συνομιλήτριες, κυρίως. Έχουμε ζήσει άπειρες τέτοιες καταστάσεις σε τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά πάνελ, αλλά και πολιτικές αναμετρήσεις, όπου ο άντρας συνομιλητής θα διακόψει βιαίως τη γυναίκα συνομιλήτριά του για να πάρει τον λόγο, καθώς, κατά την άποψή του, έχει κάτι απείρως πιο σημαντικό να συνεισφέρει στον (δημόσιο) διάλογο. Αν συμβαίνει αυτό δημοσίως, είναι κάτι περισσότερο από προφανές για το τι γίνεται στην ιδιωτική σφαίρα και κυρίως αν σχέσεις οικειότητας ή συγγένειας υπάρχουν μεταξύ των συνομιλητών.

Woke: Ο όρος διχάζει, ειδικά στην Αμερική του BlackLivesMatter. Περιγράφει τους εξαιρετικά ευαίσθητους με την πολιτική ορθότητα, ειδικά σε ζητήματα ρατσισμού, που, όμως δεν έχουν κανένα πρόβλημα να δολοφονήσουν χαρακτήρες και να «ακυρώσουν» προσωπικότητες, με τις οποίες απλώς διαφωνούν...

Όσο για το αν ενοχλεί η χρήση των παραπάνω –και άλλων τόσων– αγγλικών όρων σε ελληνικά κείμενα, αυτό έχει κάτι να πει για την ελληνική λεξικογραφία και το αίσθημα ευθύνης και ετοιμότητας των γλωσσολόγων να εργαστούν πάνω στην απόδοση - μετάφραση όρων που απασχολούν τις σύγχρονες κοινωνίες, όρων που τους χρειάζονται για να αναφέρουν / καταγγείλουν / περιγράψουν ένα φαινόμενο, προκειμένου τελικά να το αντιμετωπίσουν.

Ελπίζουμε κάποια στιγμή και στη δική τους βοήθεια σ’ αυτό το πεδίο.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

14 νέες λέξεις που καθορίζουν όσα ζούμε τώρα

Ελλάδα / 14 νέες λέξεις που καθορίζουν όσα ζούμε τώρα

Σε μία εποχή όπου ο κόσμος αλλάζει πιο γρήγορα από ποτέ, έχουμε ανάγκη ένα νέο λεξιλόγιο για να κατανοήσουμε αυτά που συμβαίνουν. Αυτές οι δεκατέσσερις λέξεις και φράσεις θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να σκεφτόμαστε διαφορετικά.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η σάγκα της Μονής Σινά

Ρεπορτάζ / Μυστήριο, βία, σκάνδαλα και διαπλοκή: Η σάγκα της Μονής Σινά

Από την έρημο Σινά και την Ιερουσαλήμ μέχρι το Φανάρι, από το Κάιρο και την Αθήνα μέχρι τις Βρυξέλλες, εκτυλίσσεται μια εκκλησιαστική-διπλωματική υπόθεση που θα μπορούσε να γίνει ταινία: συγκρούσεις, πάθη, προδοσίες, συμφέροντα, μυστήριο, βία, σκάνδαλα και πολιτική διαπλοκή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί ο δήμος Αθηναίων αδιαφορεί για την αρχαία κοίτη του Ιλισού; 

Ρεπορτάζ / Γιατί ο δήμος Αθηναίων αδιαφορεί για την αρχαία κοίτη του Ιλισού; 

Αντί να απομακρύνει το Ολυμπιακό Κολυμβητήριο που έχει χτιστεί επάνω της, ο δήμαρχος το ανακαινίζει, παραβλέποντας αυτήν τη ζώνη τεράστιας ιστορικής, αρχαιολογικής και περιβαλλοντικής σημασίας. 
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Με αντιπολίτευση την ακρίβεια 

Οπτική Γωνία / Με αντιπολίτευση την ακρίβεια 

Ο πρωθυπουργός, με τα μέτρα που εξήγγειλε, έδωσε το καθαρό στίγμα της φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής του, αφήνοντας το πεδίο ανοιχτό για μια πιο αριστερή αντιπολίτευση, της οποίας οι προτάσεις αναμένονται.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Τι κομίζει ο Αλέξης Τσίπρας;

Οπτική Γωνία / Τι κομίζει ο Αλέξης Τσίπρας;

Προβάλλοντας πλέον έναν ήπιο «κριτικο-μνημονιακό» τόνο, ο Αλέξης Τσίπρας καταλήγει σε ένα πενιχρό σχήμα: τη διαμάχη μεταξύ της αναπτυξιακής Ελλάδας και της κλεπτοκρατίας, την αντίθεση έντιμης-παραγωγικής χώρας με μια μικρή μερίδα διεφθαρμένων και τις προσβάσεις τους στο κράτος.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Τι ακριβώς συμβαίνει με τα αυγά στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Τι ακριβώς συμβαίνει με τα αυγά στην Ελλάδα – να ανησυχούμε ή όχι;

Μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του ΕΚΠΑ καταγράφει για πρώτη φορά στην Ελλάδα την παρουσία PFAS σε αυγά ελευθέρας βοσκής, αναδεικνύοντας το ζήτημα των «παντοτινών χημικών».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: Απάντηση στη δυσαρέσκεια για την ανάπτυξη που δεν μοιράζεται

Πολιτική / Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: Απάντηση στη δυσαρέσκεια για την ανάπτυξη που δεν μοιράζεται

Ο πρωθυπουργός με την ομιλία του στη ΔΕΘ θα προσπαθήσει να απαντήσει στους πολίτες που δεν έχουν δει ως τώρα την οικονομική ανάπτυξη που διαφημίζει η κυβέρνηση, παρουσιάζοντας τα μέτρα που θα ανακοινώσει ως απτή απόδειξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Πεθαίνοντας ως δημοσιογράφος στη Γάζα

Ακροβατώντας / Πόσο αξίζει η ζωή ενός Παλαιστίνιου δημοσιογράφου στη Γάζα;

Σίγουρα όχι όσο ενός που προέρχεται από τη Δύση, τουλάχιστον για τον ισραηλινό στρατό. Γιατί ο δυτικός κόσμος σίγουρα θα αντιδρούσε με μεγαλύτερη ένταση αν οι δημοσιογράφοι που έχασαν τη ζωή τους είχαν άλλες εθνικότητες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Ρεπορτάζ / Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Διακίνηση ναρκωτικών και όπλων, εκβιασμοί και αμφιλεγόμενες συναλλαγές ακινήτων/φιλέτων της μοναστηριακής περιουσίας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, η δικογραφία που έφερε στη Δικαιοσύνη το κύκλωμα το οποίο δρούσε με επίκεντρο τα Χανιά.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η Ευρώπη από μια νέα οικονομική κρίση;

Οπτική Γωνία / Θ' αντέξει η Ευρώπη την επερχόμενη κρίση στη Γαλλία;

Η Γαλλία, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε., αντιμετωπίζει πολιτική αστάθεια και το ενδεχόμενο οικονομικού εκτροχιασμού. Γιατί υπάρχει φόβος για ντόμινο στις αγορές; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool Κώστας Μήλας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ