Αφού ενοχλεί τόσο ο όρος «γυναικοκτονία», ας δούμε λίγο το σύγχρονο φεμινιστικό λεξικό

Αφού ενοχλεί τόσο ο όρος «γυναικοκτονία», ας δούμε λίγο το σύγχρονο φεμινιστικό λεξικό Facebook Twitter
Σε κάθε περίπτωση, ο φεμινισμός, σε μια κοινωνία που εξελίσσεται, πλάθει το δικό του λεξικό.
0

ΠΟΛΛΟΙ ΕΝΟΧΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ τον όρο γυναικοκτονία. Θεωρούν πλεονασμό τη χρήση του και υπερβολή. Πολλοί περισσότεροι ανατριχιάζουν στη χρήση της λέξης φεμινισμός, θεωρώντας ότι περιγράφει μανιασμένες γυναικότητες, ενώ περισσότερο πρόκειται για εξηγητικό εργαλείο και κίνημα που σε όλα του τα «κύματα» και σε όλες του τις εκφάνσεις, ακόμη και τις πιο ακραίες, επιχειρεί να προστατεύσει τη γυναικεία φύση και τα δικαιώματά της.

Σε κάθε περίπτωση, ο φεμινισμός, σε μια κοινωνία που εξελίσσεται, πλάθει το δικό του λεξικό και οι όροι που προκύπτουν είναι απολύτως αναγκαίοι για να κατανοηθεί ο τρόπος που η πατριαρχία εξουσιάζει, υποτιμά, βασανίζει, δολοφονεί –κυριολεκτικά και μεταφορικά– τις γυναίκες σήμερα.

Κι αν όλοι γνωρίζουμε πλέον τόσο την ετυμολογία όσο και το νόημα των λέξεων «πατριαρχία», «μισογυνισμός», «σεξισμός», οι όροι που χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στο εξωτερικό και –με ανακούφιση– μπαίνουν στη ζωή και τη δημόσια κουβέντα και στη χώρα μας πλέον, ψάχνουν πολύ βαθύτερα το πρόβλημα, σε μια απόπειρα να δημιουργηθεί το έδαφος, από το οποίο θα ξεριζωθούν κάποτε –ελπίζουμε στο εγγύς μέλλον– οι σάπιες ρίζες της πατριαρχίας.

Ο φεμινισμός, σε μια κοινωνία που εξελίσσεται, πλάθει το δικό του λεξικό και οι όροι που προκύπτουν είναι απολύτως αναγκαίοι για να κατανοηθεί ο τρόπος που η πατριαρχία εξουσιάζει, υποτιμά, βασανίζει, δολοφονεί –κυριολεκτικά και μεταφορικά- τις γυναίκες σήμερα.

Ας δούμε κάποιους από αυτούς:

Εχθρικός σεξισμός (hostile sexism): Η ακραία, επιθετική μορφή σεξισμού που προσβάλλει και ταπεινώνει ανοιχτά και απερίφραστα τις γυναίκες.

«Καλοπροαίρετος» σεξισμός (benevolent sexism): Το είδος του όχι προφανούς σεξισμού, που αρχικά μοιάζει περισσότερο με φιλοφρόνηση προς τις γυναίκες, αλλά παρ’ όλα αυτά πηγάζει από τα σύνδρομα ανωτερότητας των ανδρών. Ο λόγος για τη «σχολή» που υπαγορεύει ότι οι γυναίκες αξίζουν την προστασία και την αγάπη των ανδρών, επειδή είναι μητέρες και τροφοί της οικογένειας, για παράδειγμα, ή επειδή αποτελούν το «αδύναμο φύλο».

Εσωτερικευμένος σεξισμός (internalized sexism): Συγγενής του όρου «εσωτερικευμένος μισογυνισμός». Πρόκειται για τον σεξισμό που αναπτύσσουν γυναίκες μεγαλωμένες σε αυστηρά ανδροκρατούμενο πατριαρχικό περιβάλλον ή σε περιβάλλον εμποτισμένο με τα πρότυπα της πατριαρχίας. Ο σεξισμός γίνεται κομμάτι της κοσμοθεωρίας και της προσωπικής αντίληψης των γυναικών και σταδιακά εκδηλώνεται με εκφάνσεις δυσφορίας, αντιπάθειας ή ακόμη και μίσους προς τις άλλες γυναίκες (εσωτερικευμένος μισογυνισμός).

Μαύρος μισογυνισμός (Misogynoir): Το είδος του μισογυνισμού που εκδηλώνεται προς τις μαύρες γυναίκες.

Ας πάμε λίγο πιο βαθιά, στους όρους που... αμετάφραστοι μπήκαν στη ζωή μας και εκνευρίζουν πολλούς (επειδή δεν έχει βρεθεί μια αντίστοιχη ελληνική λέξη για την περίπτωσή τους), αλλά που έχουν εξηγήσει περίφημα πολλές από τις καταστάσεις που βιώναμε και αδυνατούσαμε να τις ταξινομήσουμε.

Έτσι, όλοι γνωρίζουμε πια για το gaslighting, το mansplaining και το manspreading, το fat-shaming, το victim blaming, αλλά ας έχουμε υπ’ όψιν και τα εξής:

Bropropriating: Ο όρος χρησιμοποιείται για τις περιπτώσεις λογοκλοπής / ιδεοκλοπής από μία γυναίκα και εν συνεχεία οικειοποίησης της ιδέας από έναν άντρα ή επικοινωνίας της με τρόπο που να θεωρεί το κοινωνικό σύνολο ότι πρόκειται για ιδέα γεννημένη από τις ανάγκες των καιρών.

Manterrupting: Ο όρος περιγράφει τον «διακοψία», αλλά σε συζητήσεις που διεξάγονται με γυναίκες συνομιλήτριες, κυρίως. Έχουμε ζήσει άπειρες τέτοιες καταστάσεις σε τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά πάνελ, αλλά και πολιτικές αναμετρήσεις, όπου ο άντρας συνομιλητής θα διακόψει βιαίως τη γυναίκα συνομιλήτριά του για να πάρει τον λόγο, καθώς, κατά την άποψή του, έχει κάτι απείρως πιο σημαντικό να συνεισφέρει στον (δημόσιο) διάλογο. Αν συμβαίνει αυτό δημοσίως, είναι κάτι περισσότερο από προφανές για το τι γίνεται στην ιδιωτική σφαίρα και κυρίως αν σχέσεις οικειότητας ή συγγένειας υπάρχουν μεταξύ των συνομιλητών.

Woke: Ο όρος διχάζει, ειδικά στην Αμερική του BlackLivesMatter. Περιγράφει τους εξαιρετικά ευαίσθητους με την πολιτική ορθότητα, ειδικά σε ζητήματα ρατσισμού, που, όμως δεν έχουν κανένα πρόβλημα να δολοφονήσουν χαρακτήρες και να «ακυρώσουν» προσωπικότητες, με τις οποίες απλώς διαφωνούν...

Όσο για το αν ενοχλεί η χρήση των παραπάνω –και άλλων τόσων– αγγλικών όρων σε ελληνικά κείμενα, αυτό έχει κάτι να πει για την ελληνική λεξικογραφία και το αίσθημα ευθύνης και ετοιμότητας των γλωσσολόγων να εργαστούν πάνω στην απόδοση - μετάφραση όρων που απασχολούν τις σύγχρονες κοινωνίες, όρων που τους χρειάζονται για να αναφέρουν / καταγγείλουν / περιγράψουν ένα φαινόμενο, προκειμένου τελικά να το αντιμετωπίσουν.

Ελπίζουμε κάποια στιγμή και στη δική τους βοήθεια σ’ αυτό το πεδίο.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

14 νέες λέξεις που καθορίζουν όσα ζούμε τώρα

Ελλάδα / 14 νέες λέξεις που καθορίζουν όσα ζούμε τώρα

Σε μία εποχή όπου ο κόσμος αλλάζει πιο γρήγορα από ποτέ, έχουμε ανάγκη ένα νέο λεξιλόγιο για να κατανοήσουμε αυτά που συμβαίνουν. Αυτές οι δεκατέσσερις λέξεις και φράσεις θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να σκεφτόμαστε διαφορετικά.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δυο καράβια των παιδικών χρόνων

Οπτική Γωνία / Η αριστοκρατική Μαριλένα και η τραχιά Μυρτιδιώτισσα όργωσαν τις ελληνικές θάλασσες, αφήνοντας το στίγμα τους

Βίος και πολιτεία δυο καραβιών που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στα όχι άγνωστα αλλά και όχι πάντοτε ήρεμα νερά της Ελλάδας.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
«Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ρεπορτάζ / «Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, που ζει στη Χίο και καλλιεργεί εκεί ο ίδιος τη δική του γη, περιγράφει στη LiFo την καθημερινότητα, που έχει αλλάξει ριζικά μετά τις φωτιές, και την προσπάθεια των κατοίκων να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Βασιλική Σιούτη / Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Πώς θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και πόσο κοντά βρισκόμαστε σε αυτό το τέλος; Τραμπ και Πούτιν μοιάζουν αποφασισμένοι, αλλά ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν βιάζονται.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Οπτική Γωνία / Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Αν έβγαζε κάποιος ένα συμπέρασμα από τον χειρισμό της υπόθεσης αυτής, θα έλεγε πως «όλα ήταν ένα λάθος». Ένα λάθος το οποίο πολλοί δεν το βλέπουν ως τέτοιο, καθώς θεωρούν αυτονόητο να μαθαίνουν πληροφορίες για τις ζωές των άλλων, ακόμα και αν αυτές έχουν δυσκολίες και απαιτούν σεβασμό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Οπτική Γωνία / Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Από που προκύπτει το αναρχικό, πόσο μάλλον κάποιο «κομμουνιστικό» προφίλ των «εμπρηστών»; Από ένα σκουλαρίκι, την είδηση για το χασίς και τα τσίπουρα, τα ρούχα που είναι αυτά που συναντάς σε πλήθος εικοσάρηδων σε πλατείες και δρόμους της χώρας;
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Οπτική Γωνία / Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Υπάρχει ανάγκη στην πολιτική ζωή για ένα νέο κόμμα; Υπάρχει κρίσιμος ζωτικός χώρος που δεν έχει εκπροσώπηση; Μπορεί να ξεπεραστούν ή, έστω, να αμβλυνθούν οι έντονα αρνητικές μνήμες από τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ; Είναι ο Αλέξης Τσίπρας το ιδανικό πρόσωπο;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Σουδάν: Ο ξεχασμένος πόλεμος και τα «παιδιά-πρόσφυγες» που κατηγορούνται ως διακινητές

Οπτική Γωνία / Σουδάν: Η μεγαλύτερη τραγωδία του αιώνα δεν γίνεται ποτέ πρωτοσέλιδο

Οι νεκροί από τις συγκρούσεις, την πείνα και τις επιδημίες υπολογίζεται συνολικά περί το 1 εκατ., και περισσότεροι από τους μισούς εξ αυτών είναι παιδιά. Μια εφιαλτική κατάσταση, που έχει όμως την «ατυχία» να περνά σε δεύτερη ή και τρίτη μοίρα, καθώς ούτε τα ΜΜΕ και τους διεθνείς οργανισμούς φαίνεται να συγκινεί ιδιαίτερα ούτε εντάσσεται εύκολα σε κάποιο πολιτικό αφήγημα ώστε να εμπνεύσει μαζικά κινήματα αλληλεγγύης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Οπτική Γωνία / Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Σκέψεις πάνω στην απόφαση του Oposito, ενός μικρού εκδοτικού οίκου που έχει δώσει ενδιαφέροντα δείγματα ανήσυχης κοινωνικής και πολιτισμικής σκέψης, για την «αποδέσμευσή» του σε σχέση με το βιβλίο της κοινωνιολόγου Eύα Ιλούζ «Ψυχρή τρυφερότητα. Η άνοδος του συναισθηματικού καπιταλισμού».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ακροβατώντας / Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ένα εντυπωσιακά μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας είναι διατεθειμένο να δώσει «συγχωροχάρτι» για ένα μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο, αρκεί οι εμπλεκόμενοι να τηρήσουν ακροδεξιά και ρατσιστική στάση στο μεταναστευτικό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ