ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΓΥΡΙΖΕΤΑΙ από τη διάσημη Πολωνή σκηνοθέτρια Ανιέσκα Χόλαντ μια βιογραφική ταινία μυθοπλασίας για τον Φραντς Κάφκα με τίτλο απλώς το μικρό του όνομα (Franz), στοιχείο που μας ξενίζει λίγο ίσως, αφού τόσο πολύ έχουμε συνηθίσει το συμβολικό και παροιμιώδες επίθετο του μεγάλου συγγραφέα, μαζί με τα παράγωγά του, και κυρίως τον προσδιορισμό «καφκικό» ο οποίος χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει οτιδήποτε σκοτεινό, δαιδαλώδες, γραφειοκρατικό, σουρεαλιστικό, παράλογο.
Κάφκα (kavka) στα τσέχικα σημαίνει την κάργια (ή την καλιακούδα), πτηνό που αποτέλεσε και το έμβλημα που χρησιμοποιούσε στις επαγγελματικές του επιστολές ο πατέρας του συγγραφέα, Χέρμαν Κάφκα, με τον οποίον, ως γνωστόν, ο Φραντς είχε μια ιδιαιτέρως τεταμένη σχέση. Αρχικά, είχε υπολογιστεί να ξεκινούσαν νωρίτερα τα γυρίσματα έτσι ώστε η πρεμιέρα της ταινίας να συνέπιπτε με την επέτειο των εκατό χρόνων από τον θάνατο του Κάφκα στις 3 Ιουνίου, αλλά το πιο πιθανό είναι ότι δεν θα προλάβει να κυκλοφορήσει πριν από την επόμενη χρονιά.
Το ολοκληρωμένο λογοτεχνικό του έργο είναι γύρω στις 350 σελίδες ενώ δεκαπλάσιος ήταν ο όγκος των κειμένων, ανάμεσά τους επιστολές, ημερολόγια και διάφορα σπαράγματα, που άφησε πίσω του. Πεθαίνοντας, ζήτησε από τον αδελφικό φίλο του, τον λογοτέχνη και κριτικό Μαξ Μπροντ να καταστρέψει όλα τα χειρόγραφά του. Εκείνος δεν το έκανε.
Στο μεταξύ, μπορεί κανείς να αναζητήσει σε κάποια πλατφόρμα και να παρακολουθήσει με επετειακή διάθεση τη φετινή σειρά έξι επεισοδίων με τίτλο Kafka, μια συμβατική σχετικά αλλά καλόγουστη και ενδιαφέρουσα γερμανο-αυστριακή παραγωγή, η οποία βασίζεται στην τρίτομη βιογραφία του συγγραφέα από τον Ράινερ Σταχ, που κυκλοφόρησε στη Γερμανία μεταξύ 2002 και 2014. Το πρώτο επεισόδιο ξεκινά με την παρακάτω σύνοψη του περάσματος του Κάφκα από τον μάταιο και παράξενο τούτο κόσμο:
«Ο Φραντς Κάφκα, γερμανόφωνος Εβραίος της Βοημίας, έζησε σαράντα χρόνια και έντεκα μήνες. Εργάστηκε ως υπάλληλος της Ασφαλιστικής Εταιρείας Εργατικών Ατυχημάτων και πέθανε από φυματίωση σ’ ένα σανατόριο κοντά στη Βιέννη. Στη διάρκεια της ζωής του βρέθηκε στο Βερολίνο, το Μόναχο, τη Ζυρίχη, το Παρίσι, το Μιλάνο, τη Βενετία, τη Βερόνα, τη Βιέννη και τη Βουδαπέστη. Είδε τη θάλασσα τρεις φορές συνολικά: τη Μαύρη Θάλασσα, τη Βαλτική και την Αδριατική.
Ο Φραντς Κάφκα παρέμεινε άγαμος. Είχε συνάψει δεσμούς πιθανόν με έξι γυναίκες, οι περισσότεροι εκ των οποίων βραχύβιοι. Είχε επίσης στενές επαφές με άγνωστο αριθμό ιερόδουλων. Το ολοκληρωμένο λογοτεχνικό του έργο είναι γύρω στις 350 σελίδες ενώ δεκαπλάσιος ήταν ο όγκος των κειμένων, ανάμεσά τους επιστολές, ημερολόγια και διάφορα σπαράγματα, που άφησε πίσω του. Πεθαίνοντας, ζήτησε από τον αδελφικό φίλο του, τον λογοτέχνη και κριτικό Μαξ Μπροντ να καταστρέψει όλα τα χειρόγραφά του. Εκείνος δεν το έκανε».
Στη σειρά πάντως, ο Κάφκα –τον οποίον υποδύεται πειστικά και με ισόποσες δόσεις «χλωμής» αλλά παιγνιώδους εκκεντρικότητας και νευρικού οίστρου ο Ελβετός ηθοποιός Τζόελ Μπάσμαν– εμφανίζεται ως ένας ευτυχής σχεδόν γραφειοκράτης, που όχι μόνο αναγνώριζε τα προνόμια που του παρείχε η επαγγελματική του κατάσταση –ειδικά από τη στιγμή που έπιασε δουλειά στην ημικρατική ασφαλιστική εταιρεία που του επέτρεπε να σχολάει στις δύο το μεσημέρι–, αλλά ήταν και ιδιαιτέρως καλός στη δουλειά του.
«Ο Κάφκα ήταν από τους πρώτους συγγραφείς του 20ού αιώνα που αναγνώρισε τη γραφειοκρατία ως ένα φαινόμενο σχεδόν υπαρξιακής βαρύτητας», δήλωσε πριν από μερικές μέρες μιλώντας στον Guardian, o Ντάνιελ Κέλμαν, ο Γερμανο-αυστριακός συγγραφέας που υπογράφει το σενάριο της σειράς. «Είχε δει ότι οι ζωές μας συμπλέκονται όλο και περισσότερο με ένα σύστημα που πλέον δεν μπορούμε να κατανοήσουμε. Εκείνος όμως το κατανοούσε, γιατί ήταν κι ο ίδιος γραφειοκράτης».
Kafka (TV Mini Series 2024) trailer
