Η Ουκρανία υπέγραψε συμφωνία που παραχωρεί στις Ηνωμένες Πολιτείες μερίδιο από τα μελλοντικά έσοδα της χώρας από φυσικούς πόρους, δηλαδή τα ορυκτά της.
Πρόκειται για μια πολυαναμενόμενη συμφωνία, η οποία, σύμφωνα με την ουκρανική πλευρά, θα μπορούσε να διασφαλίσει τη συνέχιση της αμερικανικής υποστήριξης και να ανοίξει τον δρόμο για μια πιθανή κατάπαυση του πυρός με τη Ρωσία.
Η ανακοίνωση για την επίτευξη της συμφωνίας, αργά το βράδυ της Τετάρτης, έρχεται ύστερα από μήνες έντονων διαπραγματεύσεων, στις οποίες δεν έλειψαν οι εντάσεις – ακόμη και μια εκρηκτική αντιπαράθεση στο Οβάλ Γραφείο – καθώς η κυβέρνηση Τραμπ επιχειρεί να παίξει ρόλο διαμεσολαβητή για τη λήξη του τριετούς πολέμου μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας.
Η συμφωνία προβλέπει τη δημιουργία ενός κοινού επενδυτικού ταμείου μεταξύ των δύο χωρών, το οποίο, κατά τις ΗΠΑ, προσφέρει στον Πρόεδρο Τραμπ ένα προσωπικό συμφέρον στην πορεία της Ουκρανίας, ενώ επιχειρεί να απαντήσει στις ανησυχίες περί απεριόριστης υποστήριξης προς το Κίεβο. Παράλληλα, θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο εκκίνησης για νέες συνομιλίες σχετικά με τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ και τους όρους μιας ενδεχόμενης εκεχειρίας με τη Μόσχα.
Συμφωνία ΗΠΑ - Ουκρανίας: Τι συνέβη στο Οβάλ Γραφείο
Η αρχική υπογραφή της συμφωνίας είχε προγραμματιστεί κατά την επίσκεψη του Ουκρανού Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Ουάσινγκτον τον Φεβρουάριο.
Ωστόσο, η τελετή ακυρώθηκε αιφνιδιαστικά μετά από τον τραμπουκισμό στο Οβάλ Γραφείο, όπου ο Πρόεδρος Τραμπ και ο σύμβουλός του, Τζέι Ντι Βανς, κατηγόρησαν τον Ζελένσκι ότι δεν ήταν επαρκώς ευγνώμων για την υποστήριξη των ΗΠΑ και τον πίεσαν να προχωρήσει σε ειρηνευτική συμφωνία.
Έκτοτε, ο Ζελένσκι επιδίωξε επανειλημμένα να αποκαταστήσει τις σχέσεις με την Ουάσινγκτον, με τις δύο πλευρές να δηλώνουν πως μια συμφωνία παρέμενε πιθανή.
Το επίμαχο ζήτημα που καθυστέρησε τις συνομιλίες ήταν αν η βοήθεια που δόθηκε από τις ΗΠΑ στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή του 2022 θα λογιζόταν ως χρέος που το Κίεβο οφείλει να αποπληρώσει.
Ποια ήταν τα σημεία τριβής για τη συμφωνία ΗΠΑ - Ουκρανίας
Τα αρχικά προσχέδια της συμφωνίας διέφεραν σημαντικά. Ορισμένες εκδοχές, σύμφωνα με επικριτές, άγγιζαν τα όρια του εκβιασμού, ενώ άλλες αντανακλούσαν τις απαιτήσεις της Ουκρανίας, όπως ρητές δεσμεύσεις για μεταπολεμικές εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ. Το Κίεβο θεωρεί τις εγγυήσεις αυτές κρίσιμες ώστε να αποτραπεί ενδεχόμενη νέα ρωσική επιθετικότητα, σε περίπτωση προσωρινής κατάπαυσης του πυρός.
Ο Πρόεδρος Τραμπ, ωστόσο, έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι η Ουκρανία θα πρέπει να αναζητήσει τέτοιες διαβεβαιώσεις στην Ευρώπη, όχι στην Ουάσινγκτον.
Τι περιλαμβάνει η συμφωνία ΗΠΑ - Ουκρανίας για τα ορυκτά;
Η συμφωνία για τα ορυκτά προβλέπει τη σύσταση επενδυτικού ταμείου υπό αμερικανικό έλεγχο, το οποίο θα λαμβάνει μερίδιο από τα έσοδα της Ουκρανίας από τους φυσικούς της πόρους. Το αντίγραφο της συμφωνίας δημοσιοποιήθηκε την Πέμπτη.
Η τελική μορφή του κειμένου φαίνεται πως ενσωματώνει ορισμένα από τα αιτήματα της Ουκρανίας. Το πλέον αμφιλεγόμενο σημείο – η μετατροπή της αμερικανικής βοήθειας σε χρέος – αφαιρέθηκε. Επίσης, η συμφωνία επιτρέπει θεωρητικά στην Ουκρανία να συνεχίσει την πορεία ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ωστόσο, δεν περιλαμβάνει δεσμευτικές εγγυήσεις ασφαλείας, όπως επεδίωκε το Κίεβο. Αυτό δημιουργεί ανησυχίες ότι, σε περίπτωση προσωρινής ειρήνης, η Ρωσία θα μπορούσε να επανεξοπλιστεί και να επιτεθεί ξανά.
Η συμφωνία αναμένεται να επικυρωθεί από το ουκρανικό κοινοβούλιο εντός των επόμενων δύο εβδομάδων, σύμφωνα με δηλώσεις βουλευτών την Πέμπτη.
Συμφωνία ΗΠΑ - Ουκρανίας: Ποια είναι τα ορυκτά
Η Ουκρανία διαθέτει πάνω από 100 μεγάλα κοιτάσματα κρίσιμων ορυκτών, σύμφωνα με τη Σχολή Οικονομικών του Κιέβου, καθώς και μέτρια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Οι πιο στρατηγικοί πόροι περιλαμβάνουν:
Τιτάνιο
Χρησιμοποιείται σε αεροσκάφη, δομικά υλικά, εμφυτεύματα και ως πρόσθετο σε χρώματα και καλλυντικά. Η Ουκρανία καλύπτει περίπου το 6% της παγκόσμιας παραγωγής.
Ουράνιο
Η χώρα διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα στην Ευρώπη, κρίσιμα για πυρηνική ενέργεια και όπλα.
Λίθιο
Βασικό για τις μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων. Η Ουκρανία κατέχει το 1/3 των αποθεμάτων της Ευρώπης, αν και μέρος αυτών βρίσκεται σε εμπόλεμες περιοχές. Πριν τον πόλεμο, Ουκρανοί αξιωματούχοι είχαν προτείνει στον Elon Musk να επενδύσει στον τομέα.
Σπάνιες γαίες
Χρησιμοποιούνται σε τεχνολογίες αιχμής. Τα ουκρανικά αποθέματα παραμένουν ως επί το πλείστον ανεκμετάλλευτα.
Μαγγάνιο, Ζιρκόνιο, Γραφίτης
Με ευρύτατη χρήση σε βιομηχανίες χάλυβα, ενέργειας και τεχνολογίας, τα αποθέματα αυτών των μετάλλων καθιστούν την Ουκρανία ενεργειακά και στρατηγικά πολύτιμο παίκτη.
Τι θέλει η Ουκρανία από τη συμφωνία με τις ΗΠΑ
Από την αρχή των συνομιλιών, η Ουκρανία επιδίωξε μια θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τη Μόσχα, υπό όρους που θα της επιτρέψουν να διασφαλίσει την εδαφική της ακεραιότητα και να αποτρέψει μελλοντικές επιθέσεις.
Ο Πρόεδρος Ζελένσκι έχει διαμηνύσει επανειλημμένα ότι η συμφωνία για τους φυσικούς πόρους δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά εργαλείο για τη διασφάλιση της συνεχιζόμενης στρατηγικής υποστήριξης των Ηνωμένων Πολιτειών.
Με πληροφορίες από New York Times
