Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα απρόσμενο περιστατικό έχει προκαλέσει κύμα αντιδράσεων και ερωτημάτων σχετικά με τη διαφάνεια και τη δεοντολογία στη λειτουργία του Πενταγώνου. Ένας ανώνυμος δωρητής φέρεται να προσέφερε 130 εκατομμύρια δολάρια στο Υπουργείο Άμυνας για να βοηθήσει στην πληρωμή των Αμερικανών στρατιωτών, την ώρα που η ομοσπονδιακή κυβέρνηση παραμένει σε καθεστώς “shutdown”.
Σύμφωνα με αξιωματούχους του Πενταγώνου, το ποσό δωρίστηκε με σκοπό να καλύψει τα κενά στους μισθούς των 1,32 εκατομμυρίων εν ενεργεία στρατιωτικών, ωστόσο η ταυτότητα του δωρητή δεν έχει αποκαλυφθεί. Ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, επιβεβαίωσε τη δωρεά, δίνοντας μόνο μερικές ενδείξεις: «Είναι ένας μεγάλος υποστηρικτής μου και Αμερικανός πολίτης», δήλωσε.
Το κυβερνητικό shutdown είχε ξεπεράσει ήδη τις τρεις εβδομάδες, καθώς το Κογκρέσο αδυνατούσε να εγκρίνει συμφωνία χρηματοδότησης. Την προηγούμενη εβδομάδα, η κυβέρνηση Τραμπ κατάφερε να πληρώσει τους στρατιώτες μεταφέροντας 8 δισ. δολάρια από κονδύλια στρατιωτικής έρευνας, όμως δεν ήταν σαφές τι θα συνέβαινε στον επόμενο κύκλο πληρωμών.
Στην 25η ημέρα του, το shutdown απειλούσε να γίνει το μακροβιότερο στην ιστορία των ΗΠΑ. Εκατοντάδες χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι είχαν τεθεί σε αναγκαστική άδεια ή εργάζονταν χωρίς μισθό, γεγονός που είχε προκαλέσει κοινωνική αναστάτωση και οικονομική πίεση.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Πενταγώνου, Σον Παρνέλ, η δωρεά έγινε υπό τον όρο ότι θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για την κάλυψη μισθών και παροχών των στρατιωτικών. «Το ποσό έγινε δεκτό βάσει της γενικής εξουσιοδότησης του υπουργείου για αποδοχή δωρεών», ανέφερε.
Παρά τη νομιμότητα της διαδικασίας, η ανώνυμη φύση της δωρεάς έχει προκαλέσει έντονη πολιτική αντιπαράθεση. Ο Τραμπ χαρακτήρισε τον δωρητή «υπέροχο άνθρωπο», «πατριώτη» και «κύριο που δεν θέλει δημοσιότητα», επισημαίνοντας πως «είναι ασυνήθιστο κάποιος να δίνει τόσα χρήματα χωρίς να θέλει αναγνώριση».
Το ποσό αντιστοιχεί περίπου σε 100 δολάρια ανά στρατιώτη, μια συμβολική αλλά και πρακτική βοήθεια, δεδομένων των συνθηκών. Ωστόσο, οι κανόνες του Υπουργείου Άμυνας απαιτούν κάθε δωρεά άνω των 10.000 δολαρίων να περνά από έλεγχο δεοντολογίας, ώστε να διαπιστώνεται εάν ο δωρητής έχει οποιαδήποτε εκκρεμότητα ή συμφέρον που συνδέεται με το υπουργείο.
Οι δωρεές από μη Αμερικανούς πολίτες υπόκεινται σε ακόμη πιο αυστηρή αξιολόγηση, ενώ συνήθως γίνονται για συγκεκριμένα έργα, όπως σχολεία, νοσοκομεία ή μουσεία — και όχι για την κάλυψη λειτουργικών εξόδων.
Η είδηση της ανώνυμης δωρεάς προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις στο Κογκρέσο. Ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Κρις Κουνς, επικεφαλής της υποεπιτροπής αμυντικών κονδυλίων, δήλωσε χαρακτηριστικά:
«Η χρήση ανώνυμων δωρεών για τη χρηματοδότηση του στρατού μας δημιουργεί ανησυχητικά ερωτήματα. Μπορούν οι ίδιοι μας οι στρατιώτες να κινδυνεύουν να “αγοραστούν” από ξένες δυνάμεις;».
Οι επικριτές επισημαίνουν ότι η αποδοχή τέτοιων χρημάτων, ειδικά χωρίς διαφάνεια για την προέλευση τους, ανοίγει επικίνδυνες πόρτες για επιρροή στην εθνική άμυνα. Από την άλλη, υποστηρικτές του Τραμπ βλέπουν τη δωρεά ως πράξη πατριωτισμού και αλληλεγγύης προς τους στρατιώτες που πλήττονται από το πολιτικό αδιέξοδο.
Η υπόθεση του «ανώνυμου δωρητή» εγείρει θεμελιώδη ζητήματα: Μπορεί μια δημοκρατία να δέχεται ανώνυμα κεφάλαια για να πληρώσει τον στρατό της; Και ποια είναι τα όρια ανάμεσα στην ιδιωτική φιλανθρωπία και τη θεσμική ευθύνη του κράτους; Καθώς το shutdown συνεχίζεται και η αβεβαιότητα μεγαλώνει, η συζήτηση αυτή φαίνεται πως θα κυριαρχήσει για καιρό ακόμη στην πολιτική σκηνή των Ηνωμένων Πολιτειών.
