Ένα μειδίαμα χαράχθηκε στο πρόσωπο του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και έκλεισε αμέσως το τηλέφωνο, καθώς είχε πάρει το μήνυμα από την άλλη άκρη της γραμμής: Ο Φετουλάχ Γκιουλέν είναι νεκρός.
Σε ένα απομονωμένο κρησφύγετο σε άγνωστη τοποθεσία στις ΗΠΑ άφησε την τελευταία του πνοή, ο πάλαι ποτέ συνεργάτης και φίλος του προέδρου της Τουρκίας. Στην πορεία της ζωής και με αιτία την απόλυτη κυριαρχία στον σκληρό πυρήνα του κράτους (και του παρακράτους) οι δύο αγαπημένοι μαθητές του ακραία ισλαμιστή και ακροδεξιού Νετζμετίν Ερμπακάν έφτασαν σε σημείο να συγκρουστούν, πράγμα που λόγω της μεγαλύτερης δύναμης του Ερντογάν επέφερε στον επίσης ακραία ισλαμιστή ιμάμη Φετουλαχ Γκιουλέν την ταμπέλα του μεγαλύτερου εχθρού του τουρκικού κράτους και του τρομοκράτη.
Ο Γκιουλέν ζούσε απομονωμένος στην Πενσυλβάνια εδώ και χρόνια, η υγεία του ήταν εξαιρετικά προβληματική τον τελευταίο καιρό. Έπασχε από νεφρική ανεπάρκεια και διαβήτη.
Φετουλάχ Γκιουλέν: Τα χρήματα της οργάνωσης και η απαγωγή
Η οργάνωσή του, ένα τεράστιο δίκτυο πιστών σε κάθε γωνιά του πλανήτη πιστεύεται ότι έχει μία πλούσια ροή χρημάτων. Σύμφωνα με πληροφορίες από την Τουρκία, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για τουλάχιστον 250-300 εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Επίσης, η οργάνωση διαθέτει δεκάδες ακίνητα σε πολλές χώρες του κόσμου, από κτήρια που χρησιμεύουν ως μεντρεσέδες, μέχρι μαγαζιά και άλλες υποδομές.
Το χρηματικό διακύβευμα ήταν λογικό να βάλει τον εξόριστο ιμάμη σε εξαιρετικά αδύναμη θέση όταν διαπιστώθηκε ανάμεσα στους στενούς τους συνεργάτες ότι ο Φετουλαχ Γκιουλεν πάσχει και από άνοια.
Ομάδες του σκληρού πυρήνα της οργάνωσης από Ευρώπη και Αμερική αμέσως μπήκαν σε κατάσταση μάχης. Το έπαθλο; Η διαχείριση των εκατοντάδων εκατομμυρίων σε πόρους και η ευκαιρία να αναλάβουν τα ηνία μιας από τις μεγαλύτερες παραθρησκευτικές οργανώσεις στην Τουρκία και ίσως της πιο διάσημης τουρκικής παραθρησκευτικής οργάνωσης στον κόσμο.
Τον Απρίλιο του 2024, ο Τζεβντέτ Τουρκγιολού, οποίος ήταν υπεύθυνος για την προσωπική φροντίδα του Γκιουλέν, και ο Μουσταφά Οζτζάν, ένας από αυτούς που αυτοπροσδιορίζονται ως βασικοί παράγοντες της υποτιθέμενης απόπειρας πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016, ανέλαβαν δράση. Απήγαγαν τον Φετουλαχ Γκιουλεν από το Chestnut Retreat Center, στο Σάιλοσμπεργκ της Πενσυλβάνια, όπου έμενε από το 1999 και τον έκλεισαν σε ένα κρησφύγετο άγνωστο σχεδόν σε όλους.
Τον Ιούνιο του 2024, ο ανιψιός του Γκιουλεν, Εμπουσελεμέ Γκιουλέν δημοσιοποίησε την κρίση στους κόλπους της οργάνωσης, με μια σειρά από αναρτήσεις, στις οποίες καθύβριζε τον Τουρκγιολού και διατείνετο ότι «είναι παρών» για το μέλλον της οργάνωσης, υπενθυμίζοντας σε όλους τον παλαιό τρόπο λειτουργίας των θρησκευτικών ταγμάτων της οθωμανικής αυτοκρατορίας, στα οποία η συγγένεια με τον υπέρτατο ηγέτη είναι υψίστης σημασίας για τη διαδοχή.
Από την Άγκυρα διαμηνύουν ότι τηρούν στάση αναμονής καθώς ελπίζουν ότι οι «μνηστήρες» θα φαγωθούν μεταξύ τους, αποδυναμώνοντας την οργάνωση, η οποία όπως λέγεται, λόγω του πογκρόμ του Ερντογάν εναντίον τους, έχει πλέον μηδαμινή δυναμική εντός των συνόρων της Τουρκίας.
Ποιος ήταν ο Φετουλάχ Γκιουλέν
Παίρνοντας τον δρόμο που σε πάει δυτικά, από το Ερζερούμ προς το Καρς, στην άκρη του δρόμου λίγη ώρα αφότου βγεις από το Ερζερούμ υπάρχει ένα ασήμαντο χωριό. Το Κορουτζούκ. Εκεί, γεννήθηκε ο Φετουλάχ Γκιουλέν το 1938 και διαπαιδαγωγήθηκε από τον ιμάμη πατέρα του. Η μητέρα του δίδασκε το Κοράνι στο χωριό τους, παρά την απαγόρευση τέτοιας άτυπης θρησκευτικής διδασκαλίας από την κεμαλική κυβέρνηση. Η κοσμική επίσημη εκπαίδευση του Γκιουλέν τελείωσε όταν η οικογένειά του μετακόμισε σε άλλο χωριό. Πήρε μέρος στην ισλαμική εκπαίδευση σε ορισμένους μεντεσέδες του Ερζερούμ και επηρεάστηκε από τις ιδέες του Κούρδου λόγιου Σαΐντ Νουρσί.
Από το 1959 έως το 1965 εργάστηκε ως ιμάμης, ιεροκήρυκας και καθηγητής Κορανίου. Μετά την ολοκλήρωση της στρατιωτικής του θητείας το 1963, διορίστηκε ως επικεφαλής ιεροκήρυκας στις Σαράντα Εκκλησιές (Κιρκλαρελί) στην ανατολική Θράκη και στη συνέχεια διορίστηκε στη Σμύρνη το 1966.
Ο Γκιουλέν, συνελήφθη μετά το πραξικόπημα της 12ης Μαρτίου 1971 βάσει του άρθρου 163 του Τουρκικού Ποινικού Κώδικα για «προπαγάνδα» για την καταστροφή της κοσμικής τουρκικής τάξης και την ίδρυση «θρησκευτικού κράτους». Συνελήφθη επειδή οργάνωσε μια παράνομη θρησκευτική ομάδα βασισμένη στις διδασκαλίες του και παρέμεινε 6,5 μήνες φυλακισμένος.
Παρά τα εμπόδια από το στρατιωτικό νόμο και την αυτοεξορία από τη Σμύρνη στο Αδραμύττιο, τα κηρύγματα του Γκιουλέν συνεχίστηκαν μέχρι το πραξικόπημα της 12ης Σεπτεμβρίου το 1980. Μετά το πραξικόπημα, ο Γκιουλέν προστέθηκε στη λίστα καταζητούμενων ώσπου συνελήφθη το1986 και άμεσα αποφυλακίστηκε.
Μετά το 1986-87 παρέμεινε στην Κωνσταντινούπολη μέχρι την ημέρα που πήγε στην Αμερική το 1999.
Τον Ιούνιο του 1999, μετά την αναχώρηση του Γκιουλέν από την Τουρκία, στάλθηκαν βιντεοκασέτες σε ορισμένους τουρκικούς τηλεοπτικούς σταθμούς με ηχογραφήσεις του Γκιουλέν να λέει: «Το υπάρχον σύστημα είναι ακόμα σε ισχύ. Οι φίλοι μας που έχουν θέσεις σε νομοθετικά και διοικητικά όργανα θα πρέπει να μάθουν τις λεπτομέρειες του και να επαγρυπνούν συνεχώς, ώστε να το μεταμορφώσουν και να είναι πιο καρποφόροι για λογαριασμό του Ισλάμ, προκειμένου να πραγματοποιηθεί μια πανεθνική αποκατάσταση. Ωστόσο, θα πρέπει να περιμένουν μέχρι να γίνουν πιο ευνοϊκές οι συνθήκες. Δεν πρέπει δηλαδή να βγαίνουν πολύ νωρίς».
Ο Γκιουλέν δικάστηκε ερήμην το 2000 και κρίθηκε ένοχος για συνωμοσία για την ενσωμάτωση υποστηρικτών του στην τουρκική δημόσια διοίκηση σε σημαντικά κυβερνητικά γραφεία για την ανατροπή της κυβέρνησης. Ο Γκιουλέν είπε ότι τα σχόλιά του βγήκαν εκτός πλαισίου και οι υποστηρικτές του έθεσαν ερωτήματα σχετικά με την αυθεντικότητα της ταινίας, που είπε ότι είχε «χειραγωγηθεί».
Η συνεργασία του Φετουλάχ Γκιουλέν με τον Ερντογάν
Όπως και κάθε σουλτάνος της οθωμανικής αυτοκρατορίας χρειαζόταν τη στήριξη από τις διάφορες συντεχνίες για να εδραιώνει την κυριαρχία του εντός του κράτους και να εξασφαλίζει ότι όλα βαίνουν καλώς, έτσι και οι ηγέτες της Τουρκίας χρειάζονται, και με διάφορα μέσα εξασφαλίζουν, την υποστήριξη των διαφόρων θρησκευτικών ταγμάτων της Τουρκίας.
Το 2008, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κέρδισε τις εκλογές, ανακαλώντας το ένταλμα σύλληψης για τον Φετουλάχ Γκιουλέν και συνεργάστηκε μαζί του για να αποδυναμώσει τις κεντρώες κεμαλιστικές δυνάμεις.
Με άρμα τη συνεργασία του με τον Ερντογάν και την αποδοχή που είχαν οι ιδέες του σε αμόρφωτους και θρησκευόμενους Τούρκους, σε συνδυασμό με την ευκολία του τουρκικού κράτους σε ρουσφέτια, η επιρροή και η δύναμη του Γκιουλεν έφτασε σε τεράστιες διαστάσεις.
Όμως το 2014, όταν ο Ερντογάν άρχισε να το διαπιστώνει και να βλέπει παράλληλα ότι το όραμα του για μια πιο ισλαμιστική Τουρκία δεν συνάδει με την κεμαλική δημοκρατία, ο Φετουλάχ Γκιουλέν βαφτίστηκε «εχθρός», το ένταλμα σύλληψης επανήλθε και άρχισε η προσπάθεια εκκαθάρισης του βαθέως κράτους. Ενάμιση χρόνο μετά ήρθε και το υποτιθέμενο πραξικόπημα και το πογκρόμ εναντίον παντός μη ερντογανικού εντός του κράτους ξεκίνησε φέρνοντας την Τουρκία στη σημερινή εποχή.
