Η πολιτική σκηνή της Τσεχίας βρίσκεται σε αναβρασμό μετά τις βουλευτικές εκλογές που ανέδειξαν νικητή –αλλά όχι απόλυτο κυρίαρχο– τον Αντρέι Μπάμπις και το κόμμα του ANO («Ναι»). Ο πρώην πρωθυπουργός, γνωστός για τη λαϊκιστική του ρητορική και την επιχειρηματική του ισχύ, συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, Πέτρ Παβέλ, σε μια προσπάθεια να βρει λύση για τον σχηματισμό σταθερής κυβέρνησης.
Τα τελικά αποτελέσματα έδωσαν στο ANO του Αντρέι Μπάμπις 34,5% των ψήφων και 80 έδρες στο κοινοβούλιο των 200 μελών. Αν και αποτελεί τη μεγαλύτερη πολιτική δύναμη, η έλλειψη κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας καθιστά δύσκολο το έργο του Μπάμπις. Ο κεντροδεξιός συνασπισμός Spolu του απερχόμενου πρωθυπουργού Πέτρ Φιάλα κατέλαβε τη δεύτερη θέση με 23,4%, ενώ τα υπόλοιπα κόμματα διαμοιράζονται τα υπόλοιπα ποσοστά.
Ο πρόεδρος Παβέλ, που νίκησε τον Μπάμπις στις προεδρικές εκλογές του 2023, δήλωσε ότι δεν πρόκειται να διορίσει νέα κυβέρνηση πριν από τον Νοέμβριο, υπογραμμίζοντας πως η χώρα πρέπει να παραμείνει προσηλωμένη στον φιλοδυτικό και δημοκρατικό της προσανατολισμό. Ο ίδιος έχει επίσης διαμηνύσει πως δεν θα διορίσει υπουργούς που επιθυμούν την αποχώρηση της Τσεχίας από την ΕΕ ή το ΝΑΤΟ.
Παρότι ο Μπάμπις χαρακτήρισε το αποτέλεσμα «ιστορικό» και «την κορύφωση της πολιτικής του πορείας», γνωρίζει πως η επόμενη μέρα είναι γεμάτη προκλήσεις. Τα περισσότερα κόμματα του πολιτικού φάσματος έχουν αποκλείσει συνεργασία με το ANO, αφήνοντάς τον να αναζητήσει συμμάχους στα άκρα της δεξιάς.
Οι συμμαχίες και τα εμπόδια για τον Μπάμπις
Ο Μπάμπις έχει στραφεί προς το κόμμα Ελευθερία και Άμεση Δημοκρατία (SPD) και το μικρότερο Motorists για να εξασφαλίσει στήριξη σε πιθανή κυβέρνηση μειοψηφίας. Και τα δύο κόμματα συμμερίζονται ορισμένες από τις θέσεις του ANO, όπως η αντίθεση στις πολιτικές της ΕΕ για το κλίμα και τη μετανάστευση. Ωστόσο, το SPD, με φιλορωσικές τάσεις και ξεκάθαρη στάση υπέρ της εξόδου από την ΕΕ («Czexit»), παραμένει δύσκολος εταίρος.
Ο Μπάμπις έχει απορρίψει κατηγορηματικά οποιαδήποτε ιδέα εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή το ΝΑΤΟ, υπογραμμίζοντας πως το κόμμα του είναι «φιλοευρωπαϊκό και φιλονατοϊκό». Παρ’ όλα αυτά, η πιθανή συνεργασία του με ακραία κόμματα προκαλεί ανησυχία τόσο στο εσωτερικό όσο και στις Βρυξέλλες.
Η σχέση του με τον πρόεδρο Παβέλ παραμένει περίπλοκη. Ο τελευταίος έχει ήδη ζητήσει νομική γνωμάτευση για το ενδεχόμενο σύγκρουσης συμφερόντων λόγω της επιχειρηματικής αυτοκρατορίας του Μπάμπις, αξίας 3,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αν ο Παβέλ κρίνει ανεπαρκείς τις προτεινόμενες λύσεις, μπορεί συνταγματικά να αρνηθεί τον διορισμό του.
Εν τω μεταξύ, οι ευρωπαίοι λαϊκιστές, από τον Βίκτορ Όρμπαν μέχρι τη Μαρίν Λεπέν, έσπευσαν να τον συγχαρούν, βλέποντας στο πρόσωπό του έναν πιθανό νέο σύμμαχο. Ωστόσο, οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι ο Μπάμπις θα επιλέξει μια πιο πραγματιστική πορεία, αποφεύγοντας ανοιχτή ρήξη με τις Βρυξέλλες.
Η Τσεχία, με ισχυρούς θεσμούς και κοινοβουλευτικά αντίβαρα, δύσκολα θα επιτρέψει ριζικές μεταβολές στο πολιτικό της σύστημα. Το αν ο Αντρέι Μπάμπις καταφέρει τελικά να γίνει πρωθυπουργός, παραμένει ένα ερώτημα που θα απαντηθεί τους επόμενους μήνες — ίσως και χρόνια.
Με πληροφορίες από Guardian