Το Γκατζάρ είναι, ίσως, ένα από τα πιο παράξενα μέρη στη Μέση Ανατολή: ένα συριακό χωριό αλαουιτών, με 2.700 κατοίκους στα κατεχόμενα Υψίπεδα του Γκολάν, το οποίο βρίσκεται πάνω στη Γαλάζια Γραμμή που χωρίζει το Ισραήλ από τον Λίβανο.
Είναι πιο ειρηνικό και όμορφο από ό,τι υποδηλώνει η τοποθεσία του. Τα μεγάλα σπίτια είναι βαμμένα σε έντονα χρώματα, σιντριβάνια και αγάλματα κοσμούν τους κυκλικούς δρόμους και η κοινότητα απολαμβάνει ένα προσεγμένο δημόσιο πάρκο γεμάτο λουλούδια και δέντρα.
Το χωριό είχε ενταχθεί σε μία κλειστή στρατιωτική ζώνη τα τελευταία 22 χρόνια και οι επισκέπτες έπρεπε να λαμβάνουν ειδική άδεια από τις Δυνάμεις Άμυνας του Ισραήλ (IDF) για να εισέρχονται. Αλλά, στις αρχές Σεπτεμβρίου, χωρίς καμία πρότερη ενημέρωση, οι Αρχές ανακοίνωσαν πως ανοίγει για τους τουρίστες, χωρίς αστερίσκους. Εκτιμάται πως έκτοτε έχουν επισκεφθεί το χωριό 4.000 άτομα.
Σε αντίθεση με το υπόλοιπο Γκολάν, που είναι υπό την κατοχή του Ισραήλ από το 1967, το Γκατζάρ αντιμετωπίζεται ως επίσημο τμήμα του Ισραήλ, μάλιστα, οι κάτοικοι είχαν δεχθεί πιέσεις να πάρουν την ισραηλινή υπηκοότητα.
Το 2000, όταν το IDF αποσύρθηκε από τον Λίβανο, οι εκπρόσωποι των Ηνωμένων Εθνών δημιούργησαν τη Γαλάζια Γραμμή, χωρίζοντας το Γκατζάρ στη μέση. Η κυβέρνηση του Λιβάνου υποτίθετο ότι θα έπαιρνε τον πλήρη έλεγχο του χωριού μετά το 2006, αλλά οι διπλωματικές προσπάθειες παραγκωνίστηκαν λόγω του πολέμου στη Συρία.
Σήμερα, υπάρχει ένα φράκτης περιμετρικά του χωριού, και όχι στο εσωτερικό του, και η de facto οριοθετική γραμμή έχει γίνει ο ποταμός Χασμπάνι, ο οποίος ρέει μέσα σε μια μικρή κοιλάδα μεταξύ του Γκατζάρ και του Γουαζάνι, ενός λιβανέζικου χωριού στην άλλη πλευρά.
Οι επικρατούσες συνθήκες δεν ήταν πάντοτε ευνοϊκές για τον τουρισμό. Κάποτε το χωριό είχε γίνει δίοδος για συμμορίες ναρκωτικών, ενώ έχουν καταγραφεί και πολλές μάχες μεταξύ της Χεζμπολάχ και των ισραηλινών δυνάμεων.
Η ζωή στο Γκατζάρ
Ο Hani, ένας 46χρονος από τη Ναζαρέτ, ήταν μεταξύ εκείνων που έσπευσαν να κάνουν το ταξίδι. «Επισκέπτομαι συχνά το Γκολάν την περίοδο συγκομιδής των μήλων. Άκουσα ότι το Γκατζάρ άνοιξε και ήθελα να έρθω».
Η 22χρονη κάτοικος του χωριού Miriam Wannous, μοδίστρα και φοιτήτρια μόδας, ήταν μωρό όταν τέθηκε σε ισχύ η απαγόρευση και η σημερινή κατάσταση τής φαίνεται πρωτοφανής. «Το έκλεισαν το 2000, τη χρονιά που γεννήθηκα» είπε. «Όταν είναι γεμάτο κόσμο, είναι παράξενο. Αρχικά, μας ενοχλούσε, ήμασταν πολύ ασφαλείς πριν. Ένιωθα πάντα άνετα εδώ, καθώς το Γκατζάρ είναι μία μεγάλη οικογένεια όπου όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους».
Οι φίλοι της από το Πανεπιστήμιο εξεπλάγησαν όταν έμαθαν πως το χωριό άνοιξε και πάλι και ήταν ακόμα μεγαλύτερη η έκπληξή τους όταν συνειδητοποίησαν πως η ζωή κυλά σε κανονικούς, μοντέρνους μάλιστα, ρυθμούς. «Θεωρώ πως υπέθεταν ότι ήμασταν απαρχαιωμένοι».
Οι αλαουίτες έχουν ιδιαίτερο ενδυματολογικό κώδικα, που τους κάνει να ξεχωρίζουν, συγκριτικά με άλλες θρησκευτικές ή εθνοτικές ομάδες. Οι ηλικιωμένες γυναίκες πρέπει να φορούν φορέματα που καλύπτουν κάθε σπιθαμή του σώματός του και οι νεαρές φούστες. Αλλά, δεν κρύβουν τα μαλλιά τους. Το χωριό είναι συντηρητικό και είναι σπάνιες οι περιπτώσεις μετανάστευσης σε άλλη περιοχή.
Ξακουστή είναι και η παραδοσιακή κουζίνα με συρο-λιβανέζικές συνταγές, όπως το shanklish - μεγάλες μπάλες από παχύ και ξηρό, εύθρυπτο τυρί που προετοιμάζεται επί δύο ημέρες και επικαλύπτεται με ένα ειδικό μείγμα βοτάνων και μπαχαρικών.
«Με το πέρασμα του καιρού, η νοοτροπία των πολιτών αλλάζει πλήρως και γίνεται πιο μοντέρνα και ανοιχτόμυαλη. Και με το Γκατζάρ να ανοίγει για τους επισκέπτες, ενδέχεται να αλλάξει το επίπεδο της συντηρητικότητας» εκτίμησε η Wannous.
Παρά το δύσκολο παρελθόν, όμως, τοπικοί αξιωματούχοι αναφέρουν πως από την ημέρα που ανακοινώθηκε το άνοιγμα του χωριού, τα πράγματα κυλούν πολύ ομαλά. Έχουν, μάλιστα, ανοίξει και νέα καταστήματα για την εξυπηρέτηση των αναγκών.
Η ξαφνική και απροσδόκητη εισροή επισκεπτών, όμως, έχει δημιουργήσει πρακτικά προβλήματα. Ο δήμος δυσκολεύεται να βρει αρκετούς χώρους στάθμευσης για τους τουρίστες και χρησιμοποιεί, προς το παρόν, το γήπεδο ποδοσφαίρου του χωριού. Ζητείται από τους επισκέπτες να είναι καθαροί και τακτοποιημένοι, να σέβονται την κουλτούρα των ντόπιων και να αποχωρούν μέχρι τις 20:00.
Με πληροφορίες από Guardian
