Ο Εκρέμ Ιμάμογλου, ο ισχυρότερος αντίπαλος του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να στηρίξει έναν εναλλακτικό υποψήφιο, εάν του απαγορευτεί η συμμετοχή στις επόμενες προεδρικές εκλογές.
Ο Δήμαρχος Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, που βρίσκεται στη φυλακή εδώ και σχεδόν πέντε μήνες, τόνισε ότι «η δημοκρατική νομιμοποίηση» βρίσκεται σε κίνδυνο. Παρότι εξακολουθεί να ελπίζει ότι θα εκπροσωπήσει την αντιπολιτευτική συμμαχία, υπογράμμισε πως «δεν είναι η ώρα για δισταγμούς», όπως δήλωσε στην πρώτη του συνέντευξη σε ξένα ΜΜΕ μετά τη σύλληψή του τον Μάρτιο.
«Δεν είμαι αφελής. Αν επισήμως μου απαγορευτεί η υποψηφιότητα, η δημοκρατική αντιπολίτευση πρέπει να ενωθεί. Αν ο δρόμος απαιτεί άλλον υποψήφιο, αυτός πρέπει να συνεχίσει το κοινό μας όραμα για δικαιοσύνη, ευημερία και ειρήνη», είπε γραπτώς μέσω των συμβούλων του.
Οι δηλώσεις του δείχνουν ότι ο Ιμάμογλου προετοιμάζεται για μια μακρά νομική μάχη που μπορεί να τον αποκλείσει από τις εκλογές, με συνέπειες που ξεπερνούν τα σύνορα της Τουρκίας.
Μετά από πάνω από δύο δεκαετίες στην εξουσία, ο 71χρονος Ερντογάν επιχειρεί να διατηρήσει στενό έλεγχο στην πολιτική, από την Ουκρανία και τη Συρία έως τη μετανάστευση και τους ενεργειακούς διαδρόμους. Παρότι βρίσκεται πιο κοντά στις ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, έχει ενισχύσει τις σχέσεις του με τη Ρωσία, απευθυνθεί στην Κίνα και εμβαθύνει τους δεσμούς με τις χώρες του Κόλπου.
Ο Ιμάμογλου, αντίθετα, έχει τοποθετηθεί ως φιλοευρωπαίος μεταρρυθμιστής, δεσμευόμενος για πιο φιλελεύθερη, διαφανή και συνεργατική εσωτερική και εξωτερική πολιτική.
Η φυλάκισή του, στα 54 του χρόνια, προκάλεσε διεθνή κριτική από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παρατηρητές της δημοκρατίας, ενώ η λίρα κατέρρευσε και η Τουρκία έχασε 50 δισ. δολάρια σε συναλλαγματικά αποθέματα για να την υπερασπιστεί (με την Κεντρική Τράπεζα να ανακτά τα περισσότερα τους επόμενους μήνες). Ωστόσο, στο εσωτερικό, η πολιτική αντίδραση ήταν περιορισμένη.
«Κάποιες δημοκρατικές κυβερνήσεις, ακόμη κι εκείνες που μιλούν δυνατά για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, σιώπησαν μπροστά στην πραγματικότητά μας. Αυτό δεν είναι ρεαλισμός, είναι μυωπία – και είναι επικίνδυνο», είπε.
Ο Ιμάμογλου έγινε γνωστός σε εθνικό επίπεδο το 2019, όταν απέσπασε την Κωνσταντινούπολη από το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), σημειώνοντας την πρώτη μεγάλη εκλογική ήττα του Ερντογάν μετά από πάνω από 20 χρόνια. Έκτοτε, έχει γίνει το πρόσωπο της δοκιμαζόμενης αντιπολίτευσης και στόχος μιας σειράς δικαστικών διώξεων.
Η σύλληψή του φέτος ήρθε λίγες ημέρες μετά την αμφισβήτηση της νομιμότητας του πανεπιστημιακού του πτυχίου, το οποίο το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης ακύρωσε αναδρομικά τον Μάρτιο – τρεις δεκαετίες μετά την αποφοίτησή του. Η απόφαση αυτή του στέρησε τυπικά τα προσόντα για να διεκδικήσει την προεδρία.
Αντιμετωπίζει πολλαπλές κατηγορίες, όπως διαφθορά και υποστήριξη τρομοκρατίας, ενώ τον Ιούλιο καταδικάστηκε για απειλή κατά εισαγγελέα. Δεν έχει ακόμη αποκλειστεί από την πολιτική, αλλά αυτό μπορεί να συμβεί ανάλογα με την έκβαση των υποθέσεων. Ο ίδιος αρνείται όλες τις κατηγορίες και χαρακτηρίζει την κράτησή του «ξεκάθαρη προσπάθεια» να εμποδιστεί η υποψηφιότητά του, κάνοντας λόγο για πολιτική μεθόδευση. «Το καθεστώς επέλεξε να εργαλειοποιήσει τη γραφειοκρατία. Το ζήτημα του πτυχίου είναι απλώς ένα από μια σειρά δικών τύπου Κάφκα», είπε.
Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) και αρκετοί δήμοι που ελέγχονται από την αντιπολίτευση δέχονται επίσης πιέσεις. Μετά τις νίκες της αντιπολίτευσης στις τοπικές εκλογές του 2024, εκατοντάδες στελέχη συνελήφθησαν στο πλαίσιο μεγάλης έρευνας για διαφθορά.
«Η συμβουλή μου προς την ηγεσία του CHP είναι να κάνει υπομονή και να περιμένει τις αποφάσεις της ανεξάρτητης δικαιοσύνης», δήλωσε ο Ερντογάν τον περασμένο μήνα, κατηγορώντας το κόμμα ότι «στηρίζει τις ελπίδες του» σε διαδηλώσεις υπέρ του Ιμάμογλου. «Προσπαθούν να καλύψουν τα εγκλήματά τους υπονομεύοντας τη δικαιοσύνη και αθωώνοντας τους ενόχους μέσω των δρόμων».
Μια δίκη-κλειδί έχει οριστεί για τις 8 Σεπτεμβρίου, όταν δικαστής θα αποφασίσει εάν το συνέδριο του CHP το 2023 ήταν νόμιμο – συνέδριο στο οποίο ο στενός συνεργάτης του Ιμάμογλου, Οζγκιούρ Οζέλ, εξελέγη ηγέτης του κόμματος.
«Αν υπάρξουν προσπάθειες να διχαστεί ή να σαμποταριστεί το κόμμα μέσω νομικών παρεμβάσεων, δεν θα απαντήσουμε με πανικό. Θα απαντήσουμε με αποφασιστικότητα», είπε ο Ιμάμογλου.
Το όνομα του Οζέλ ακούγεται όλο και περισσότερο ως πιθανός υποψήφιος συναίνεσης, εάν ο Ιμάμογλου αποκλειστεί από τις εκλογές του 2028 – αν και ο ίδιος έχει δηλώσει πως δεν το επιθυμεί. Ο Δήμαρχος Άγκυρας, Μανσούρ Γιαβάς, θεωρείται επίσης ισχυρός αντίπαλος για τον Ερντογάν. Και οι δύο έχουν εκφράσει δημόσια τη στήριξή τους στον Ιμάμογλου μετά τη σύλληψή του.
Στις προεδρικές εκλογές του 2023, ο τότε ηγέτης του CHP, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ήταν ο αντίπαλος του Ερντογάν, παρά τις δημοσκοπήσεις που έδειχναν ότι ο Ιμάμογλου ή ο Γιαβάς θα είχαν καλύτερες πιθανότητες. Ο Κιλιτσντάρογλου ηττήθηκε, επειδή ανήκει στη φυλή των Ζαζά Κούρδων και πολλοί Τούρκοι αρνήθηκαν να στηρίξουν «τρομοκράτη», ενώ πολλοί Κούρδοι φύλαρχοι συντάχθηκαν κρυφά με τον Ερντογάν.
«Προς τους ηγέτες σε Ουάσινγκτον, Βερολίνο, Λονδίνο και αλλού: αν θέλετε μια σταθερή Τουρκία που να αποτελεί μέρος της παγκόσμιας δημοκρατικής οικογένειας, δεν πρέπει να αποστρέφετε το βλέμμα σας όταν η δημοκρατία αποδομείται μπροστά στα μάτια σας», δήλωσε ο Ιμάμογλου.
