Μπορεί η Ουκρανία και η Ρωσία να πολεμούν κυρίως στην ανατολική Ουκρανία, αλλά συνάπτουν συμμαχίες σε όλο τον κόσμο. Και σε αυτή την μάχη εντυπώσεων, το πεδίο είναι συχνά διαδικτυακής φύσης.
Η Ουκρανία χρειάζεται τη βοήθεια άλλων χωρών, ιδίως για την επιβολή των δυτικών κυρώσεων, αλλά πρέπει να κερδίσει τις εντυπώσεις και σε χώρες όπως η Ινδία και η Τουρκία, σημειώνει ο Economist. Στο δυτικό κοινό, η απεικόνιση μιας «ναζιστικής, ουκρανικής ηγεσίας» από τη Ρωσία ακούγεται παράλογη, «αλλά όπως ακριβώς η στρατιωτική ισχύς της Ουκρανίας εξέπληξε το Κρεμλίνο, έτσι και η αποτελεσματικότητα της ρωσικής προπαγάνδας μπορεί να υποτιμηθεί» σχολιάζει ο Economist.
Μια ανάλυση πρόσφατων αναρτήσεων στο Twitter δείχνει ότι οι διαδικτυακές επιχειρήσεις (παρα)πληροφόρησης της Ρωσίας μάλλον επικεντρώνονται εκτός Δύσης, αποδίδοντας καρπούς.
Για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος της διαδικτυακής επιρροής της Ρωσίας, μελετήθηκαν 7.756 φιλορωσικοί λογαριασμοί Twitter που εντοπίστηκαν από την casm Technology, μια βρετανική εταιρεία ανάλυσης. Όλοι αυτοί οι λογαριασμοί είχαν χρησιμοποιήσει τα φιλορωσικά hashtags #IStandWithPutin (#Στηρίζω_τον_Πούτιν) ή #IStandWithRussia (#Στηρίζω_την_Ρωσία) τουλάχιστον πέντε φορές, κατά τις πρώτες 12 ημέρες του πολέμου.
Η Chasm έχει χωρίσει αυτούς τους λογαριασμούς σε ομάδες (βλ. παραπάνω διάγραμμα). Κάθε τελεία αντιπροσωπεύει έναν χρήστη. Οι λογαριασμοί που έστειλαν παρόμοια μηνύματα εμφανίζονται κοντά ο ένας στον άλλο, ενώ εκείνοι που συμπεριφέρθηκαν διαφορετικά απέχουν πολύ μεταξύ τους. Για παράδειγμα, οι λογαριασμοί στη Νότια Αφρική έδιναν συχνά έμφαση στην αντιαποικιακή αλληλεγγύη, ενώ πολλοί λογαριασμοί στη Νότια Ασία επικεντρώνονταν στη διπλωματική υποστήριξη της Ρωσίας προς την Ινδία.
Τα Tweet
Σε λογαριασμούς από την Ινδία και τη Νότια Ασία, υπήρχαν μηνύματα όπως «Γιατί το ΝΑΤΟ δεν άκουσε τις προειδοποιήσεις;» και «Γιατί δεν διαπραγματεύτηκαν με τη Ρωσία όταν ο Πούτιν πρότεινε λύσεις;». Λογαριασμοί από την Ινδία, έκαναν πιο σαφή προπαγάνδα γράφοντας «Αναφορές: Ουκρανοί κρατούν Ινδούς ως ομήρους και ανθρώπινες ασπίδες στο Χάρκοβο και το Κίεβο. Είναι μία προδοτική συνωμοσία για να πλήξουν την αδελφική σχέση Ρωσίας - Ινδίας».
Σε λογαριασμούς σε γλώσσες που μιλιούνται στην υποσαχάρια Αφρική, διαδόνταν άλλα Tweets όπως: «Το ΝΑΤΟ έχει σκοτώσει περίπου 1.603.500 ανθρώπους σε Λιβύη, Ιράκ, Αφγανιστάν και Συρία και κανείς δεν είχε σοκαριστεί μέχρι τώρα που η Ρωσία σκότωσε το πολύ 200 Ουκρανούς στρατιώτες» και «Οι μεγαλύτεροι ιμπεριαλιστές, γενοκτόνοι και αποικιοκράτες, συμμάχησαν, δημιουργώντας το ΝΑΤΟ και είπαν "είμαστε καλοί άνθρωποι. Αυτή είναι η υποκρισία της ΕΕ και των Ηνωμένων Εθνών».
Τέτοιες ομαδοποιήσεις αφήνουν αναπάντητο ένα βασικό ερώτημα. Πόσοι από αυτούς τους χρήστες υποστηρίζουν πραγματικά τη Ρωσία και πόσοι είναι bots ή πληρωμένα τρολ; Για να το ανακαλύψει, η ομάδα συγκέντρωσε 3,7 εκατομμύρια tweets από αυτούς τους χρήστες και τους ακολούθους τους. Στη συνέχεια διάβασαν 2.211 από αυτές τις αναρτήσεις, ταξινομώντας τις ως υποστηρικτικές προς τη Ρωσία, υπέρ της Ουκρανίας ή ουδέτερες.
Εκπαιδεύοντας έναν αλγόριθμο, ένα πρόγραμμα κατέταξε και όλα τα υπόλοιπα tweets σε κάποια από αυτές τις τρεις κατηγορίες.
Στη συνέχεια, η ομάδα επιχείρησε να υπολογίσει ποιοι και πόσοι χρήστες θα μπορούσαν να ενεργούν εκ μέρους του Κρεμλίνου. Το πραγματικά ενδιαφέρον είναι πως σχεδόν οι μισοί από τους λογαριασμούς αποδείχτηκε πως δεν ήταν πλέον προσβάσιμοι, επειδή διαγράφηκαν, έγιναν ιδιωτικοί ή απαγορεύτηκαν από το Twitter.
Από τους υπόλοιπους λογαριασμούς, εκτιμάται ότι το 7% έβγαζε φιλορωσικά tweets με ύποπτο τρόπο. Ορισμένοι δημιουργήθηκαν στις αρχές του πολέμου και άλλοι ανέφεραν σπάνια τη Ρωσία πριν από τις αρχές Μαρτίου. Πολλοί ενήργησαν συντονισμένα αναρτώντας πανομοιότυπα μηνύματα. Σε αντίθεση με τα αυτοματοποιημένα bots, οι περισσότεροι από αυτούς τους λογαριασμούς διαφοροποιούσαν τη διατύπωση και την έμφαση του περιεχομένου τους. Αυτό ενισχύει την εντύπωση πολλών αναλυτών ότι πραγματικοί άνθρωποι πληρώνονται για τέτοιου είδους αναρτήσεις, είτε από τη Ρωσία είτε από πληρεξουσίους της.
Ύποπτοι λογαριασμοί κατάφεραν να εισάγουν την δική τους οπτική σε διαδικτυακές συζητήσεις. Κατά μέσο όρο, τα φιλορωσικά τους μηνύματα αναδημοσιεύτηκαν 61 φορές. Επιπλέον, φαίνεται να μετέπεισαν ή επηρέασαν ορισμένους. Αφού οι ύποπτοι λογαριασμοί δημοσίευσαν φιλορωσικό περιεχόμενο, το ποσοστό των tweets των ακολούθων τους που ήταν θετικά προς τη Ρωσία έτεινε επίσης να αυξάνεται. Αντίθετα, η δραστηριότητα των ύποπτων λογαριασμών δεν άλλαξε από τη συμπεριφορά των ακολούθων (σ.σ δεν ήταν δηλαδή αμφίδρομη η επιρροή).
Επειδή αυτή η δραστηριότητα εντοπίστηκε, ως επί το πλείστον, στα ασιατικά και αφρικανικά διαδικτυακά δίκτυα, σε μεγάλο βαθμό πέρασε απαρατήρητη από τους δυτικούς χρήστες του Twitter. Αλλά αν χώρες όπως η Νότια Αφρική βοηθούν τη Ρωσία να ξεπεράσει τις κυρώσεις, το #IStandWithPutin ενδεχομένως να είναι εν μέρει υπεύθυνο για αυτή την πολιτική.
Με πληροφορίες από Economist
σχόλια