Ογδόντα χρόνια μετά την καταστροφή της Χιροσίμα, οι καταγεγραμμένοι επιζώντες της έκρηξης - γνωστοί ως hibakusha - έχουν πέσει κάτω από τους 100.000.
Οι φωτιές ακόμη έκαιγαν και οι νεκροί κείτονταν στους δρόμους, όταν η 10χρονη Γιοσικό Νιγιάμα μπήκε στη Χιροσίμα, δύο ημέρες μετά την πτώση της πρώτης ατομικής βόμβας στην ιστορία.
«Ο αέρας ήταν γεμάτος καπνό, υπήρχαν παντού πτώματα… και έκανε τρομερή ζέστη», θυμάται σήμερα η 90χρονη Νιγιάμα από το σπίτι της στα προάστια της Χιροσίμα, μιλώντας στον Guardian. «Τα πρόσωπα των επιζώντων ήταν τόσο παραμορφωμένα που δεν ήθελα να τα κοιτάξω. Αλλά έπρεπε».
Η Νιγιάμα και η μεγαλύτερη αδελφή της έτρεξαν να βρουν τον πατέρα τους, ο οποίος εργαζόταν σε τράπεζα μόλις 1 χλμ από το επίκεντρο της έκρηξης. Δεν τον βρήκαν ποτέ, πιθανόν είχε απανθρακωθεί μαζί με τους συναδέλφους του.
«Ήταν ψηλός, κι έτσι για χρόνια, κάθε φορά που έβλεπα έναν ψηλό άντρα από πίσω, έτρεχα προς αυτόν νομίζοντας πως μπορεί να είναι εκείνος».
Παρά το βαρύ της βίωμα, η Νιγιάμα κράτησε σιωπή για δεκαετίες, ακόμα και απέναντι στην οικογένειά της. Όπως και πολλοί χιμπακούσα (επιζώντες των βομβαρδισμών), φοβόταν το κοινωνικό στίγμα, φήμες περί παραμόρφωσης παιδιών, δυσκολιών στον γάμο και στην εργασία.
Η σιωπή έσπασε όταν η εγγονή της, Κιόκο, τότε μαθήτρια λυκείου, τη ρώτησε για την εμπειρία της. Σήμερα, η Κιόκο είναι μητέρα και δημοσιογράφος, και έχει πιστοποιηθεί ως “κληρονόμος οικογενειακής μνήμης”, για να συνεχίσει να μεταφέρει την ιστορία της γιαγιάς της στις επόμενες γενιές.
Στις 6 Αυγούστου 1945, στις 8:15 π.μ., το αμερικανικό βομβαρδιστικό Enola Gay έριξε τη βόμβα «Little Boy» στη Χιροσίμα, προκαλώντας έκρηξη ισοδύναμη με 15.000 τόνους TNT. 60.000 – 80.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν άμεσα, ενώ έως το τέλος του έτους οι θάνατοι έφτασαν τους 140.000 λόγω ακτινοβολίας.
Τρεις ημέρες αργότερα, μια δεύτερη βόμβα έπληξε το Ναγκασάκι. Η Ιαπωνία παραδόθηκε στις 15 Αυγούστου, λήγοντας τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σήμερα, οι χιμπακούσα αγωνίζονται ενάντια στον χρόνο. Το Υπουργείο Υγείας της Ιαπωνίας κατέγραψε φέτος κάτω από 100.000 επιζώντες (από 372.000 το 1981), με μέσο όρο ηλικίας τα 86 έτη. Από τους 78 ανθρώπους που βρέθηκαν εντός 500 μέτρων από το επίκεντρο στη Χιροσίμα, μόνο ένας παραμένει εν ζωή.
Η Νιγιάμα, που πλέον δυσκολεύεται να περπατήσει, θα παρακολουθήσει την τελετή μνήμης από το σπίτι της. Στο πλευρό της θα έχει ένα φλιτζάνι, το μοναδικό αντικείμενο που βρέθηκε από τον πατέρα της.
«Δεν μου αρέσει ο Αύγουστος. Κάθε χρόνο βλέπω εφιάλτες. Δεν θέλω να σκέφτομαι εκείνη την ημέρα… αλλά δεν μπορώ να την ξεχάσω. Και είμαι ευγνώμων που θυμάμαι ότι είμαι μια χιμπακούσα».
Η ανάγκη για πυρηνικό αφοπλισμό είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Οι 9 πυρηνικές χώρες ενισχύουν τα οπλοστάσιά τους, με απειλές να επανεμφανίζονται. Η φωνή των χιμπακούσα, αν και λιγοστεύει, παραμένει δυνατό κάλεσμα για ειρήνη και πυρηνική δικαιοσύνη.
«Οι χιμπακούσα αφιέρωσαν τη ζωή τους στο να πουν την αλήθεια για τα πυρηνικά, επαναβιώνοντας τα τραύματά τους», δήλωσε η Melissa Parke, διευθύντρια της Διεθνούς Εκστρατείας για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων (ICAN). «Αξίζουν να δουν, έστω στα τελευταία χρόνια της ζωής τους, τον κόσμο να απαλλάσσεται από αυτά τα όπλα».
