Περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες έχουν περάσει από την ημέρα που επτά άνθρωποι πέθαναν ξαφνικά στο Σικάγο, έχοντας καταναλώσει κάψουλες Tylenol οι οποίες ήταν εμποτισμένες με κυάνιο. Παρά το πέρασμα του χρόνου, ουδείς γνωρίζει ποιος ευθύνεται για την αλλοίωση των χαπιών, ούτε καν πώς ακριβώς συνέβη.
Το Tylenol είναι εμπορική ονομασία ενός ευρέως χρησιμοποιούμενου παυσίπονου με δραστική ουσία την παρακεταμόλη.
Η υπόθεση, που τρομοκράτησε την Αμερική το 1982 και πυροδότησε εθνική ανάκληση προϊόντων, επανέρχεται σήμερα στην επικαιρότητα μέσα από τη σειρά ντοκιμαντέρ Cold Case: The Tylenol Murders, που κυκλοφορεί στο Netflix στις 26 Μαΐου. Η τριμερής παραγωγή συγκεντρώνει για πρώτη φορά όλες τις πτυχές της υπόθεσης, περιλαμβάνοντας συνεντεύξεις με δημοσιογράφους που κάλυψαν την υπόθεση, πρώην αστυνομικούς και συγγενείς των θυμάτων, ενώ δίνει λόγο και στον βασικό ύποπτο, Τζέιμς Λιούις, ο οποίος για τέσσερις δεκαετίες παραμένει στο επίκεντρο των ερευνών χωρίς ποτέ να του απαγγελθούν κατηγορίες για φόνο.
Το έγκλημα που έκανε τις ΗΠΑ να μην εμπιστεύονται τα χάπια
Το καμπανάκι του κινδύνου ήχησε όταν τρία μέλη της ίδιας οικογένειας, ο 25χρονος Στάνλεϊ Τζάνους, ο 27χρονος Άνταμ Τζάνους και η 20χρονη Τερέζα Τζάνους, πέθαναν μέσα σε λίγες ώρες. Όπως εξηγεί ο συν-σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ, Γιοτάμ Γκέντελμαν, «μόνο και μόνο επειδή τρεις νέοι άνθρωποι από την ίδια οικογένεια πέθαναν ταυτόχρονα, κατάλαβαν ότι κάτι περίεργο συνέβαινε».
Η δηλητηρίαση έγινε με κυάνιο, μια ουσία που καθίσταται πρακτικά μη ανιχνεύσιμη λίγες ώρες μετά τη λήψη της. Οι αρχές άρχισαν να αναρωτιούνται αν κάποιος αλλοίωσε μεμονωμένα μπουκαλάκια Tylenol και τα επανατοποθέτησε στα ράφια φαρμακείων.
Τα υπόλοιπα θύματα περιλάμβαναν:
- Την 12χρονη Μέρι Κέλερμαν
- Την 27χρονη Μέρι Ράινερ, μητέρα που μόλις είχε γεννήσει το τέταρτο παιδί της
- Την 35χρονη αεροσυνοδό Πόλα Πρινς
- Την 31χρονη υπάλληλο σε τηλεφωνική εταιρεία, Μέρι ΜακΦάρλαντ
Οι σκηνοθέτες του ντοκιμαντέρ εντόπισαν πρόσωπα που έζησαν από κοντά τις τελευταίες στιγμές των θυμάτων. Η Μισέλ Ρόζεν, κόρη της Ράινερ, θυμάται πως ήταν μόλις οκτώ χρονών όταν είδε τη μητέρα της να καταρρέει στο πάτωμα με σπασμούς. Η Τζιν Ρεγκιούλα Λίβενγκουντ, φίλη και συνάδελφος της Πρινς, περιγράφει πώς έσπευσε στο σπίτι της όταν δεν μπορούσε να έρθει σε επαφή μαζί της, για να μάθει από τις αρχές ότι η Πρινς είχε τόση ποσότητα κυανίου στα χείλη, που θα μπορούσε να σκοτώσει όποιον προσπαθούσε να της κάνει τεχνητή αναπνοή.
Η υπόθεση προκάλεσε μαζική ανάκληση των προϊόντων Tylenol και πανικό σε όλη τη χώρα. Εθελοντές πήγαιναν από πόρτα σε πόρτα για να προειδοποιήσουν τους πολίτες. Περιπολικά με ντουντούκες επαναλάμβαναν τα μηνύματα συναγερμού στους δρόμους. Όπως έγραψε το περιοδικό TIME στο τεύχος της 18ης Οκτωβρίου 1982, «ξαφνικά έσπασε ένας από τους μικρούς, ασυνείδητους δεσμούς εμπιστοσύνης που συγκρατούν την κοινωνία. Τα θύματα δολοφονήθηκαν εξ αποστάσεως, από έναν δηλητηριαστή που δεν είχε ιδέα – ούτε τον ενδιέφερε – αν θα σκότωνε άνδρες ή γυναίκες, ηλικιωμένους ή παιδιά».
Η θεωρία για την Johnson & Johnson και το ερώτημα της ευθύνης
Η νέα σειρά του Netflix εστιάζει επίσης σε μια λιγότερο προβεβλημένη αλλά άκρως ανησυχητική θεωρία: ότι η δηλητηρίαση ίσως να μην οφειλόταν σε εξωτερικό σαμποτάζ, αλλά σε εσωτερική μόλυνση στις εγκαταστάσεις παραγωγής της Johnson & Johnson, της εταιρείας που παρασκευάζει το Tylenol.
Σύμφωνα με τους σκηνοθέτες, βρέθηκαν ενδείξεις κυανίου σε εργοστάσια απ’ όπου προέρχονταν τα μολυσμένα φιαλίδια. Επιπλέον, παρουσιάζεται η περίπτωση μιας γυναίκας που πέθανε στο Γιόνκερς της Νέας Υόρκης το 1986, αφού κατανάλωσε κάψουλες Tylenol με κυάνιο, σε μια εποχή που τα προϊόντα έφεραν πλέον τις χαρακτηριστικές ταινίες ασφαλείας.
Ο συν-σκηνοθέτης Άρι Πάινς τονίζει: «Δεν θέλουμε να κατηγορήσουμε κανέναν, ούτε τον Τζιμ Λιούις, ούτε φυσικά τη Johnson & Johnson. Αλλά σε μια τόσο προβεβλημένη υπόθεση, θεωρούμε κρίσιμο να εξεταστούν όλοι οι πιθανοί εμπλεκόμενοι, ακόμα και μεγάλες εταιρείες».
Η Johnson & Johnson είχε ενεργό ρόλο στις έρευνες του 1982 και αρνείται κατηγορηματικά ότι τα μολυσμένα προϊόντα προήλθαν από τις δικές της μονάδες παραγωγής. Η εταιρεία αρνήθηκε να παραχωρήσει συνέντευξη στους δημιουργούς της σειράς.
Το ντοκιμαντέρ υπενθυμίζει πως τα σημερινά πλαστικά προστατευτικά ασφαλείας στα φιαλίδια φαρμάκων, που αν έχουν παραβιαστεί υποδηλώνουν πιθανή αλλοίωση, εισήχθησαν μετά την υπόθεση των Tylenol.
Ο βασικός ύποπτος: Τζέιμς Λιούις
Για περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες, το πρόσωπο που βρισκόταν στο επίκεντρο των υποψιών ήταν ένα και μόνο: ο Τζέιμς Γου. Λιούις, λογιστής στο επάγγελμα, που συνελήφθη το 1982 όταν έστειλε επιστολή στη Johnson & Johnson απαιτώντας ένα εκατομμύριο δολάρια, με την απειλή πως αλλιώς θα υπήρχαν και άλλα θύματα.
Η παραγωγός Μόλι Φόρστερ χρειάστηκε σχεδόν έναν χρόνο για να κερδίσει την εμπιστοσύνη του και να αποσπάσει συνέντευξή του για τη σειρά. Εκεί, ο Λιούις επιμένει στην αθωότητά του. «Δεν θα πείραζα ποτέ κανέναν», λέει χαμογελώντας, στο τέλος του πρώτου επεισοδίου. Και προσθέτει: «Αν ποτέ αποκτήσουμε τεχνολογία που να διαβάζει το μυαλό, τότε δεν θα βρείτε τίποτα ενοχοποιητικό μέσα στο δικό μου».
Όσο για την εκβιαστική επιστολή, υποστηρίζει ότι την έγραψε υπό το βάρος προσωπικής οδύνης. Κατηγορούσε την Johnson & Johnson για τον θάνατο της κόρης του, λόγω δυσλειτουργίας ενός ιατρικού επιθέματος που είχε παρασκευάσει η εταιρεία.
Το παρελθόν του, ωστόσο, είχε σκοτεινές πτυχές. Είχε εμπλακεί σε υπόθεση φόνου το 1978, όταν ο πελάτης του Ρέι Γουέστ βρέθηκε διαμελισμένος στη σοφίτα του σπιτιού του. Οι αρχές ανακάλυψαν πλαστή επιταγή στο όνομά του και σχέδιο απάτης, όμως οι κατηγορίες κατέπεσαν καθώς δεν του είχαν διαβαστεί εγκαίρως τα δικαιώματα Μιράντα. Τα δικαιώματα Miranda είναι η υποχρέωση της αστυνομίας στις ΗΠΑ να ενημερώνει τους υπόπτους για το δικαίωμά τους να παραμείνουν σιωπηλοί και να έχουν δικηγόρο, κατά τη σύλληψη. Επιπλέον, ο ντετέκτιβ Ντέιβιντ Μπάρτον αναφέρει πως στο σπίτι του Λιούις βρέθηκαν προσχέδια εκβιαστικών επιστολών και ένα βιβλίο για δηλητήρια.
Καταδικάστηκε τελικά για εκβιασμό και εξέτισε 12 χρόνια φυλάκισης. Ποτέ δεν απαγγέλθηκαν κατηγορίες για φόνο, καθώς δεν αποδείχθηκε ότι βρισκόταν στο Σικάγο τη στιγμή των δηλητηριάσεων, έχοντας αναχωρήσει για τη Νέα Υόρκη μερικές εβδομάδες νωρίτερα. «Ποτέ δεν υπήρξε ιατροδικαστικό στοιχείο που να τον συνδέει με τους φόνους», εξηγεί ο Γκέντελμαν.
Με πληροφορίες από Time
