Διάσκεψη του Μονάχου: «Πυρά» Βανς κατά της ΕΕ για την ελευθερία του λόγου και τη δημοκρατία - Ψυχρολουσία στην αίθουσα

Ο Αμερικανός Αντιπρόεδρος, Τζ. Ντ. Βανς, επέλεξε τη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου για να στείλει ένα ηχηρό μήνυμα προς τους Ευρωπαίους συμμάχους, αμφισβητώντας ανοιχτά τις πολιτικές και τις αξίες τους.

Η ομιλία του χαρακτηρίστηκε από σκληρή ρητορική, ιδιαίτερα στο ζήτημα της ευρωπαϊκής άμυνας, της μετανάστευσης και της ελευθερίας του λόγου, προκαλώντας αμηχανία και «παγωμάρα» στις ευρωπαϊκές ηγεσίες που παρακολούθησαν τις δηλώσεις του.

Από το βήμα της διάσκεψης, ο Βανς έθεσε υπό αμφισβήτηση το ίδιο το νόημα της ευρωπαϊκής αμυντικής στρατηγικής, διερωτώμενος «τι ακριβώς υπερασπίζεται η Ευρώπη» και αν έχει μια ξεκάθαρη στρατηγική για την ασφάλειά της. Επανέλαβε την πάγια θέση της κυβέρνησης Τραμπ ότι η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερο βάρος στη διασφάλιση της ασφάλειάς της, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρόκειται να συνεχίσουν να εγγυώνται την άμυνά της χωρίς σημαντικά ανταλλάγματα.

Η ομιλία του περιείχε επίσης σφοδρή κριτική για την προσφυγική και μεταναστευτική πολιτική των ευρωπαϊκών κρατών. Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος έκανε λόγο για «μια κρίση που η Ευρώπη δημιούργησε μόνη της» και ισχυρίστηκε ότι η μαζική μετανάστευση έχει φτάσει σε επίπεδα που απειλούν τις κοινωνίες της. Συνέδεσε την κατάσταση με την πολιτική ηγεσία της ηπείρου, κατηγορώντας έμμεσα τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για ανικανότητα στη διαχείριση του ζητήματος.

Παράλληλα, ο Βανς άσκησε κριτική στις εξελίξεις γύρω από την ελευθερία της έκφρασης στην Ευρώπη. Δήλωσε πως σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες «οι θεμελιώδεις αξίες βρίσκονται σε υποχώρηση» και αναφέρθηκε σε παραδείγματα όπως ο έλεγχος των social media κατά τη διάρκεια κοινωνικών αναταραχών. Ειδικά για το Ηνωμένο Βασίλειο και τις χώρες της ΕΕ, είπε ότι η ελευθερία του λόγου δέχεται πιέσεις, διαμορφώνοντας μια πολιτική πραγματικότητα που αποκλίνει από τις αρχές της Δύσης.

Κλείνοντας την ομιλία του, ο Βανς δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην επιρροή προσωπικοτήτων που έχουν προκαλέσει διχασμό στην κοινή γνώμη. Με ειρωνικό ύφος, υποστήριξε πως «αν η αμερικανική δημοκρατία επιβίωσε από 10 χρόνια κριτικής από τη Γκρέτα Τούνμπεργκ, τότε η Ευρώπη μπορεί να αντέξει μερικούς μήνες τον Έλον Μασκ», κάνοντας σαφή υπαινιγμό στη νέα ισχυρή θέση του Μασκ στη διακυβέρνηση Τραμπ.

Η αντίδραση των Ευρωπαίων αξιωματούχων ήταν ψυχρή, με αρκετούς να εκφράζουν έντονη δυσαρέσκεια για τον τόνο της ομιλίας και να τονίζουν ότι η πολιτική των ΗΠΑ απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο από τη διατλαντική συμμαχία. Η διάσκεψη του Μονάχου επιβεβαίωσε πως η σχέση Ευρώπης-ΗΠΑ βρίσκεται σε μια περίοδο αβεβαιότητας, με την κυβέρνηση Τραμπ να επιμένει ότι η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες για την ασφάλειά της, χωρίς να υπολογίζει στην αμερικανική στήριξη ως δεδομένη.