Ο Ντόναλντ Τραμπ θέτει νέους όρους στους Ευρωπαίους ηγέτες για την ειρήνη στην Ουκρανία, με απαιτήσεις που δοκιμάζουν τις αντοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο Αμερικανός πρόεδρος συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν, την Τετάρτη, δρομολογώντας ειρηνευτικές συνομιλίες, την ίδια στιγμή που ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ ξεκαθάριζε στους Ευρωπαίους συμμάχους ότι θα πρέπει να αναλάβουν το μεγαλύτερο μέρος του κόστους οποιασδήποτε συμφωνίας.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg Economics, η ενίσχυση της άμυνας της Ουκρανίας και η αναβάθμιση των στρατιωτικών δυνάμεων της Ευρώπης θα μπορούσαν να κοστίσουν έως και 3,1 τρισεκατομμύρια δολάρια μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Αυτή η δέσμευση φέρνει στην επιφάνεια διαφωνίες που η ΕΕ απέφευγε να αντιμετωπίσει εδώ και χρόνια. Με τη Ρωσία να παραμένει απειλή στα ανατολικά σύνορα και την ανασφάλεια για τη στάση των ΗΠΑ να αυξάνεται, η αδράνεια μπορεί να αποδειχθεί ακόμη πιο δαπανηρή.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αιφνιδιάστηκαν από την τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ-Πούτιν, καθώς δεν είχαν προηγουμένως ενημερωθεί για την πρωτοβουλία. Κάποιοι χαρακτήρισαν την κίνηση αυτή ως «ξεπούλημα», κατηγορώντας την Ουάσινγκτον ότι υποχωρεί στις βασικές απαιτήσεις του Πούτιν προτού καν ξεκινήσουν οι συνομιλίες.
Ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα επισκεφθεί τη Ρωσία και θα φιλοξενήσει τον Πούτιν στις ΗΠΑ, ενώ ενημέρωσε τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι εκ των υστέρων για τη συνομιλία του με τον Ρώσο ηγέτη. Η συνάντηση Τραμπ-Πούτιν ενδέχεται να πραγματοποιηθεί σύντομα στη Σαουδική Αραβία.
Παράλληλα, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πιτ Χέγκσεθ, δήλωσε ότι η Ουκρανία δεν πρόκειται να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ ούτε να ανακτήσει όλα τα εδάφη που έχει χάσει από το 2014, ενώ οι ΗΠΑ δεν θα στείλουν στρατεύματα για να συμμετάσχουν σε ειρηνευτική αποστολή.
Το αυξανόμενο κόστος για την Ευρώπη
Η ενίσχυση της άμυνας της Ουκρανίας και των ευρωπαϊκών στρατών θα απαιτήσει τεράστιες δαπάνες. Το Bloomberg Economics εκτιμά ότι:
- Η ανασυγκρότηση του ουκρανικού στρατού θα κοστίσει περίπου 175 δισ. δολάρια μέσα στην επόμενη δεκαετία.
- Μια δύναμη ειρήνευσης 40.000 στρατιωτών θα απαιτήσει επιπλέον 30 δισ. δολάρια.
- Η ενίσχυση των στρατών της ΕΕ και η αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού στο 3,5% του ΑΕΠ θα απαιτήσουν επιπλέον 2,7 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Η Ευρώπη βρίσκεται ενώπιον δύσκολων επιλογών, καθώς θα πρέπει να ανακατανείμει πόρους, να ενισχύσει τη βιομηχανία άμυνας και ενδεχομένως να εκδώσει κοινό χρέος για να χρηματοδοτήσει την ασφάλειά της.
Η Γερμανία, η Ιταλία και η Γαλλία έχουν ήδη εκφράσει αντιρρήσεις στη δέσμευση 300 δισ. δολαρίων από δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια για τη στήριξη της Ουκρανίας, ενώ η κοινή αμυντική πολιτική παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα αδιέξοδα της ΕΕ.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει προτείνει την αποστολή γαλλικών στρατευμάτων στην Ουκρανία στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής δύναμης της ΕΕ, αλλά ακόμη και στο Παρίσι αμφισβητείται η ρεαλιστικότητα του σχεδίου.
Το μεγάλο δίλημμα της ΕΕ
Η βασική ερώτηση που τίθεται είναι αν η ΕΕ θέλει να αναδειχθεί ως γεωπολιτική δύναμη ή αν θα συνεχίσει να λειτουργεί κυρίως ως οικονομική ένωση. Η έλλειψη αποφασιστικότητας, πάντως, θα αφήσει το πεδίο ελεύθερο σε Τραμπ και Πούτιν να καθορίσουν τις εξελίξεις.
Η σύγκριση με τη δεκαετία του 1930 και τις προσπάθειες κατευνασμού του Χίτλερ πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο γίνεται όλο και πιο έντονη στους ευρωπαϊκούς διπλωματικούς κύκλους. Όπως αναφέρει ο Μάρτιν Σέλμαϊρ, πρώην γενικός γραμματέας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
«Ίσως έχει έρθει η στιγμή για ένα ευρωπαϊκό σχέδιο τύπου Lend-Lease, όπως έκαναν οι ΗΠΑ στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, για να ενισχύσουμε την Ουκρανία και να διασφαλίσουμε τη δική μας ασφάλεια».
Με πληροφορίες από Bloomberg
