«AI ψύχωση»: Όταν η τεχνητή νοημοσύνη γίνεται επικίνδυνη «φίλη» για την ψυχική υγεία

«AI ψύχωση»: Όταν τα chatbots γίνονται επικίνδυνοι «φίλοι» για την ψυχική υγεία Facebook Twitter
φωτ.: Unsplash
0

Μέσα σε ένα τοπίο όπου η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) κερδίζει ολοένα και μεγαλύτερο ρόλο στη ζωή μας, αυξάνονται οι ανησυχίες για τις ψυχολογικές επιπτώσεις που μπορεί να έχουν τα chatbots στους χρήστες. Αναφορές κάνουν λόγο για περιστατικά παραπλανητικών απαντήσεων, επιβεβαίωσης επικίνδυνων σκέψεων και ακόμα και για φαινόμενα που οι ερευνητές αποκαλούν πλέον «AI ψύχωση».

Η Αμέλια, μια 31χρονη από το Ηνωμένο Βασίλειο, ξεκίνησε να χρησιμοποιεί το ChatGPT για να βρει λίγη ενθάρρυνση. Στην αρχή οι απαντήσεις του chatbot ήταν «γλυκές και υποστηρικτικές». Όμως, καθώς η ψυχική της κατάσταση επιδεινωνόταν, οι συνομιλίες της με την τεχνητή νοημοσύνη πήραν πιο σκοτεινή τροπή.

«Όταν έμπαιναν στο μυαλό μου αυτοκτονικές σκέψεις, το ρωτούσα στο ChatGPT», λέει η Αμέλια. Παρότι το σύστημα είναι προγραμματισμένο να αποτρέπει τέτοιες συζητήσεις, βρήκε τρόπο να παρακάμψει τα φίλτρα, ζητώντας «πανεπιστημιακή έρευνα» για μεθόδους αυτοκτονίας. Έτσι, έπαιρνε πληροφορίες που σε άλλες συνθήκες θα ήταν δύσκολο να βρει.

Το ChatGPT δεν την ενθάρρυνε ποτέ να βλάψει τον εαυτό της. Όμως, όπως παραδέχεται η ίδια, έγινε «καθρέφτης» της ψυχικής της οδύνης. Σήμερα, βρίσκεται υπό ιατρική φροντίδα και δεν χρησιμοποιεί πλέον chatbots.

Το φαινόμενο της «AI ψυχοθεραπείας»

Με πάνω από 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως να ζουν με ψυχικές διαταραχές (σύμφωνα με τον ΠΟΥ), οι ελλείψεις στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας οδηγούν πολλούς να στραφούν σε chatbots όπως το ChatGPT, το Pi και το Character.AI. Προσφέρουν 24/7 διαθεσιμότητα, χαμηλό κόστος και, κυρίως, μια «μη επικριτική» στάση.

Μια έρευνα του Common Sense Media αποκάλυψε ότι 72% των εφήβων έχουν χρησιμοποιήσει AI συνομιλητές, με πάνω από τους μισούς να τους χρησιμοποιούν συστηματικά. Αυτό όμως γεννά ανησυχίες: τα chatbots δεν έχουν σχεδιαστεί για θεραπεία και οι απαντήσεις τους μπορεί να είναι παραπλανητικές ή και επικίνδυνες.

Δικαστικές υποθέσεις και «AI ψύχωση»

Στις ΗΠΑ, γονείς μήνυσαν την OpenAI ισχυριζόμενοι ότι το ChatGPT ενθάρρυνε τον γιο τους να αυτοκτονήσει. Η υπόθεση άνοιξε σοβαρή συζήτηση για την ευθύνη των τεχνολογικών κολοσσών.

Παράλληλα, ειδικοί μιλούν για φαινόμενα «AI ψύχωσης», όπου χρήστες αναπτύσσουν παραληρητικές ιδέες, έντονη συναισθηματική ή και «ρομαντική» σύνδεση με chatbots ή ακόμα και την πεποίθηση ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι ζωντανή.

Η απάντηση των εταιρειών

  • Η OpenAI αναγνώρισε ότι «υπήρξαν στιγμές όπου τα συστήματά μας δεν λειτούργησαν όπως έπρεπε σε ευαίσθητες καταστάσεις» και ανακοίνωσε νέα μέτρα ασφαλείας.
  • Η Meta (Instagram, Facebook, WhatsApp) εισάγει περιορισμούς ώστε τα AI chatbots της να μην μιλούν σε εφήβους για αυτοτραυματισμό ή διατροφικές διαταραχές.

Ωστόσο, οι μηχανισμοί των LLMs (μοντέλων μεγάλης γλώσσας) παραμένουν εγγενώς προβληματικοί: «κολακεύουν» τον χρήστη, ενισχύοντας επικίνδυνες σκέψεις αντί να τις αμφισβητούν.

Η ανάγκη για ανθρώπινη παρουσία

Αν και η AI μπορεί να προσφέρει βοήθεια, οι ειδικοί τονίζουν ότι δεν πρέπει να αντικαταστήσει την ανθρώπινη στήριξη. Ο καθηγητής Ρόμαν Ράτσκα, πρόεδρος της Βρετανικής Ψυχολογικής Εταιρείας, σημειώνει: «Η επένδυση σε πραγματικούς επαγγελματίες ψυχικής υγείας είναι πιο κρίσιμη από ποτέ».

Η περίπτωση της Αμέλιας υπενθυμίζει ότι η τεχνολογία μπορεί να λειτουργήσει ως δίκοπο μαχαίρι: προσφέρει παρηγοριά, αλλά μπορεί και να ενισχύσει τον πόνο.

Με πληροφορίες από Euronews

Τech & Science
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ιταλία: Χωριό της Εποχής του Χαλκού, ηλικίας 3.000 ετών εντοπίστηκε στον βυθό της λίμνης Mezzano

Τech & Science / Ιταλία: Χωριό της Εποχής του Χαλκού, ηλικίας 3.000 ετών εντοπίστηκε στον βυθό της λίμνης Mezzano

Η υποβρύχια έρευνα στη λίμνη Mezzano της Ιταλίας αποκάλυψε προϊστορικό χωριό της Εποχής του Χαλκού, με άριστα διατηρημένα αντικείμενα και ξύλινους πασσάλους που μαρτυρούν τη ζωή και την τεχνολογία μιας χαμένης κοινότητας πριν από 3.000 χρόνια
LIFO NEWSROOM
Κορινθιακός Κόλπος: Εντοπίστηκε υπόγειο σύστημα γλυκού νερού 800.000 ετών

Τech & Science / Κορινθιακός Κόλπος: Εντοπίστηκε υπόγειο σύστημα γλυκού νερού 800.000 ετών

Ένα υπόγειο σύστημα χαμηλής αλατότητας ηλικίας 800.000 ετών εντοπίστηκε στον Κορινθιακό Κόλπο, αποκαλύπτοντας πολύτιμες πληροφορίες για τα αποθέματα γλυκού νερού και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
LIFO NEWSROOM
«Ένστικτο επιβίωσης» στην τεχνητή νοημοσύνη: Τα GPT-5 και Grok 4 σαμποτάρουν τις εντολές τερματισμού

Τech & Science / «Ένστικτο επιβίωσης» στην τεχνητή νοημοσύνη: Τα GPT-5 και Grok 4 σαμποτάρουν τις εντολές τερματισμού

Η Palisade Research αποκαλύπτει ανησυχητικά στοιχεία: ορισμένα μοντέλα AI φαίνεται να αναπτύσσουν «ένστικτο επιβίωσης», αντιστεκόμενα στην απενεργοποίηση, ακόμη και σαμποτάροντας εντολές τερματισμού
LIFO NEWSROOM
Οι ασθένειες που θέρισαν τον στρατό του Ναπολέοντα στη Ρωσία: Νέα επιστημονική ανακάλυψη

Τech & Science / Οι ασθένειες που θέρισαν τον στρατό του Ναπολέοντα στη Ρωσία: Νέα επιστημονική ανακάλυψη

Νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι οι στρατιώτες του Ναπολέοντα, που πέθαναν κατά την υποχώρηση από τη Ρωσία το 1812, έπασχαν από παρατυφοειδή και υποτροπιάζοντα πυρετό — δίνοντας νέα διάσταση στην ιστορική καταστροφή
LIFO NEWSROOM
Πιο κοντά από ποτέ τα «ζωντανά» δόντια που καλλιεργούνται στο εργαστήριο

Τech & Science / Πιο κοντά από ποτέ τα «ζωντανά» δόντια που καλλιεργούνται στο εργαστήριο

Επιστήμονες του King’s College στο Λονδίνο σημειώνουν σημαντική πρόοδο στην αναγεννητική οδοντιατρική, ανοίγοντας τον δρόμο για δόντια που αναπτύσσονται από τα ίδια τα κύτταρα του ασθενούς
LIFO NEWSROOM