Εικόνες που προκαλούν προβληματισμό, αναδεικνύουν τη δραματική υποχώρηση των παγετώνων της Αρκτικής.
Το Call to Earth είναι μια σειρά εκδόσεων του CNN που δεσμεύεται να αναφέρει τις περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας, μαζί με λύσεις. Πρόκειται για πρωτοβουλία που έχει ως σκοπό να προωθήσει την ευαισθητοποίηση και την εκπαίδευση γύρω από βασικά ζητήματα βιωσιμότητας και να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για δράση.
Ο Σουηδός φωτογράφος Christian Aslund οδήγησε μια μικρή βάρκα κατά μήκος της ακτής του Spitsbergen, ενός νησιού στο νορβηγικό αρχιπέλαγος Svalbard. Εκεί, βαθιά στον Αρκτικό Κύκλο και στα μισά του δρόμου μεταξύ της Νορβηγίας και του Βόρειου Πόλου, συνέκρινε τους παγετώνες με αυτό που έμοιαζαν σε φωτογραφίες αρχείου.
Σε μια από τις προσπάθειές του, ο φωτογράφος έβαλε τη βάρκα του στην ακριβή θέση που είχε ένας εξερευνητής ο οποίος τράβηξε μια παρόμοια φωτογραφία πριν από 100 χρόνια. Αλλά η διαφορά είναι εντυπωσιακή: στο πλάνο του 1918, το σκάφος κατευθύνεται προς έναν τεράστιο παγετώνα. Στην εικόνα που τράβηξε ο Aslund το 2024, κατευθύνεται προς κάτι που μοιάζει με σχεδόν γυμνή γη.
Η σύγκριση είναι μέρος μιας σειράς που ο Aslund εργάστηκε σε συνεργασία με το Νορβηγικό Polar Institute και την Greenpeace, για να αναδείξει το φαινόμενο της υποχώρησης των παγετώνων του Svalbard τον περασμένο αιώνα. Επισκέφτηκε την περιοχή δύο φορές- το 2002 και το 2024 - και επέλεξε ποιες τοποθεσίες θα φωτογραφίσει με βάση ιστορικές εικόνες που βρήκε στα αρχεία του ινστιτούτου.
Κατηγόρησαν τον φωτογράφο ότι επεξεργάστηκε τις εικόνες - «Δεν ισχύει αυτό»
«Το 2002, η γνώση ή η αποδοχή της κλιματικής αλλαγής δεν ήταν τόσο ευρεία όσο είναι τώρα», λέει ο Aslund, δημοσιεύοντας το πρώτο σετ φωτογραφιών για το πόσο υποχωρούσαν οι παγετώνες. Όμως, προς έκπληξή του, έλαβε μερικά σχόλια, σύμφωνα με τα οποία, οι εικόνες είχαν υποστεί επεξεργασία, ότι οι παγετώνες απλώς επεκτείνονταν και συστέλλονταν ή ότι είχε τραβήξει τις φωτογραφίες το καλοκαίρι και τις συνέκρινε με αρχειακές λήψεις που τραβήχτηκαν τον χειμώνα: «Αλλά δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Αν κοιτάξετε τις φωτογραφίες του αρχείου, βλέπετε ότι δεν είναι αρκετό για το βουνό και δεν έχει καθόλου θάλασσα. Επίσης, τον χειμώνα, είναι μόνιμα σκοτεινά».
Το καλοκαίρι του 2024 αποφάσισε να επιστρέψει, βγάζοντας φωτογραφίες στις ίδιες ακριβώς τοποθεσίες με πριν. «Είχα την αίσθηση ότι οι παγετώνες θα είχαν υποχωρήσει ακόμη περισσότερο. Και αυτό επιβεβαιώθηκε. Θέλαμε να δείξουμε ότι αυτοί οι παγετώνες δεν πηγαίνουν πέρα δώθε. Υποχωρούν όμως, από τις θερμοκρασίες. Είναι μια μεγάλη διαφορά».
Η Αρκτική θερμαίνεται δύο φορές ταχύτερα από τον υπόλοιπο κόσμο από το 2000, σύμφωνα με την Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας, αλλά σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις έχει θερμανθεί ακόμη περισσότερο: τέσσερις φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο από το 1979. Η NASA λέει ότι ο καλοκαιρινός αρκτικός θαλάσσιος πάγος συρρικνώνεται κατά 12,2% ανά δεκαετία.
Καθώς ο θαλάσσιος πάγος λιώνει, αντανακλά πολύ λιγότερη θερμότητα πίσω στο διάστημα και αυτή η θερμότητα απορροφάται από το θαλασσινό νερό. Το λιώσιμο των παγετώνων, από την άλλη πλευρά, συμβάλλει στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας παγκοσμίως, γεγονός που εγκυμονεί τον κίνδυνο βύθισης κατοικημένων περιοχών. «Και τα δύο λιώνουν ως απόκριση στην άνοδο της θερμοκρασίας», λέει η Julienne Stroeve, καθηγήτρια Πολικής Παρατήρησης και Μοντελοποίησης στο University College του Λονδίνου, η οποία προσθέτει ότι το γλυκό νερό που πηγαίνει στον ωκεανό μπορεί επίσης να διαταράξει τα παγκόσμια ωκεάνια ρεύματα και να έχει ανατρεπτικές βιολογικές επιπτώσεις στη θαλάσσια ζωή.
«Κατά τον τελευταίο αιώνα είδαμε μια μείωση της συνολικής ποσότητας πάγου στον Αρκτικό Ωκεανό, μειώνοντας την περιοχή και το πάχος», συνεχίζει Stroeve. «Η σημερινή κάλυψη πάγου στο τέλος του καλοκαιριού είναι 40-50% μικρότερη από ό,τι ήταν πριν από 100 χρόνια και όλα τα κλιματικά μοντέλα και οι μελέτες που βασίζονται σε παρατηρήσεις υποδηλώνουν ότι τα πρώτα καλοκαίρια χωρίς πάγο είναι πραγματικότητα μέχρι το 2050». Αυτό, προσθέτει, θα δημιουργήσει μια βαθιά μεταμόρφωση και είναι κάτι που δεν έχει συμβεί για τουλάχιστον 130.000 χρόνια. Θα θερμάνει περαιτέρω την Αρκτική, οδηγώντας σε ενισχυμένη τήξη των πάγων από μέρη όπως η Γροιλανδία και θα ξεπαγώσει τον μόνιμο πάγο, αποσταθεροποιώντας τις κοινότητες σε όλο τον Αρκτικό Ωκεανό.
Ο Aslund λέει ότι όταν κυκλοφόρησε τις τελευταίες φωτογραφίες από τη σειρά του 2024, αντιμετώπισε την ίδια κριτική που έλαβε το 2002. «Είμαι έκπληκτος πώς το 2024 οι άνθρωποι εξακολουθούν να μην πιστεύουν αυτό που βλέπουν. Το όλο νόημα αυτού του έργου είναι ότι μια εικόνα δείχνει περισσότερες από χίλιες λέξεις και ότι αυτό είναι αληθινό, αλλά οι άνθρωποι έχουν προβλήματα. Δεν θα εκπλαγώ αν σε 10 χρόνια από τώρα, τα περισσότερα από αυτά που αναδείξαμε, εξαφανιστούν εντελώς. Δυστυχώς, αν δεν βάλουμε κάποιο ''φρένο'' πολύ σύντομα, νομίζω ότι αυτό θα συμβεί».
Με πληροφορίες από CNN
