Κι όμως, η Wikipedia είναι το τελευταίo ουτοπικό μέρος του ίντερνετ

Η Wikipedia είναι σήμερα η όγδοη σε επισκεψιμότητα ιστοσελίδα στον κόσμο. Η αγγλική εκδοχή της έχει ξεπεράσει τα 6 εκατομμύρια λήμματα (η ελληνική Βικιπαιδεία με τη σειρά της φιλοξενεί γύρω στα 170.000 λήμματα αλλά το παλεύει σταθερά) ενώ οι επεμβάσεις των συντακτών / επιμελητών της στο περιεχόμενο της γίνονται με ρυθμό δύο ανά δευτερόλεπτο περίπου.

Παρά το γεγονός ότι ολόκληρη η ανθρωπότητα την συμβουλεύεται καθημερινά, εξακολουθεί να την ακολουθεί ένα στίγμα μη εγκυρότητας επειδή οι επιμελητές της είναι ανώνυμοι εθελοντές που συμμετέχουν αμισθί στο διαρκώς εξελισσόμενο πρότζεκτ και δεν ανήκουν στις αυθεντίες που ακόμα συνδέουμε με έναν θεσμό όπως η Εγκυκλοπαίδεια Britannica φερ' ειπείν. Παρότι όλοι μπαίνουμε εκεί μέσα για να αντλήσουμε ή να ελέγξουμε πληροφορίες, ελάχιστοι από μας δεν νιώθουν μια κάποια ντροπή να παραδεχτούν ότι έμαθαν κάτι από την Wikipedia.

Αδικία. Σε μια εποχή που οι χρυσές υποσχέσεις των τεχνολογικών κολοσσών της Silicon Valley μοιάζουν όλο και περισσότερο απατηλές, η Wikipedia συγκριτικά αποτελεί έναν φωτεινό φάρο στο διαδίκτυο. Είναι το μόνο μη κερδοσκοπικό site στα δέκα πρώτα του διαδικτύου και ένα από τα ελάχιστα στα εκατό. Δεν είναι τίγκα στη διαφήμιση, δεν παραβιάζει την ιδιωτικότητα, ούτε αποτελεί παιδική χαρά για νεοναζί τρολ. Όπως το Instagram, το Twitter και το Facebook, το περιεχόμενο προκύπτει από τους ίδιους τους χρήστες. Αντίθετα από αυτές τις πλατφόρμες όμως, το προϊόν του δεν είναι «προσωποποιήμενο» αλλά συλλογικό και με άξονα το γενικό καλό.

Παρότι όλοι μπαίνουμε εκεί μέσα για να αντλήσουμε ή να ελέγξουμε πληροφορίες, ελάχιστοι από μας δεν νιώθουν μια κάποια ντροπή να παραδεχτούν ότι έμαθαν κάτι από την Wikipedia. Αδικία! Σε μια εποχή που οι χρυσές υποσχέσεις των τεχνολογικών κολοσσών της Silicon Valley μοιάζουν όλο και περισσότερο απατηλές, η Wikipedia συγκριτικά αποτελεί έναν φωτεινό φάρο στο διαδίκτυο.

Περισσότερο από εγκυκλοπαίδεια, η Wikipedia αποτελεί (πραγματική) κοινότητα, βιβλιοθήκη, καταστατικό χάρτη, πείραμα, πολιτικοκοινωνικό μανιφέστο – το πλησιέστερο που υπάρχει στο διαδίκτυο σε δημόσια πλατεία. Είναι έναw από τους ελάχιστους εναπομείναντες ιστοτόπους που διατηρούν την αμυδρά ουτοπική λάμψη του πρώιμου Παγκόσμιου Ιστού. Μια ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια που συμπεριλαμβάνει το σύνολο της ανθρώπινης γνώσης και συντάσσεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από άμισθους εθελοντές.

εικονογράφηση Michael Haddad / Wired

Κι όμως, η γκρίνια συνεχίζεται με διάφορες αιτιάσεις: «Πολλά από τα άρθρα είναι κακογραμμένα», «μπαίνει όποιος να' ναι και γράφει οτιδήποτε», «υπάρχει ζήτημα 'μονοπωλιακής' και ενδεχομένως μονόπλευρης παραγωγής γνώσης», «η συντριπτική πλειοψηφία των συντακτών είναι άντρες», κ.ο.κ. Ακόμα όμως κι αν (προφανώς) ισχύουν κάποιες επιμέρους ενστάσεις, στους καιρούς που ζούμε η Wikipedia είναι ένα από τα ελάχιστα μέρη του internet που βελτιώνονται αντί να χειροτερεύουν.

Καθημερινά εργάζονται αφιλοκερδώς για την Wikipedia χιλιάδες άνθρωποι οι οποίοι αποκαλούνται WikiGnomes («Βικι-νάνοι»), εκ των οποίων μόνο λίγοι εκλεκτοί ανεβαίνουν βαθμίδα και γίνονται διαχειριστές. Από τους 250.000 συντάκτες / επιμελητές. Μόνο χίλιοι περίπου λογαριασμοί έχουν δικαιώματα administrator στην πλατφόρμα. Το site είναι τόσο πολυσύνθετο και βαθύ – σύμφωνα με μια πρόσφατη καταμέτρηση, μόνο οι οδηγίες και οι υποδείξεις σχετικά με την πολιτική λειτουργίας της πλατφόρμας ξεπερνάνε τις 150.000 λέξεις – ώστε οι πιο αφοσιωμένοι από τους επιμελητές οφείλουν να λειτουργούν σχεδόν σαν δικηγόροι που πρέπει να επιχειρηματολογήσουν για την ορθότητα της θέσης τους με βάση την αρχή του «δεδικασμένου».

Στο πλαίσιο αυτό, υπάρχουν ποικίλες σχολές αντίληψης μέσα στο site, με τις δύο κυριότερες να εκπροσωπούν από τη μία όσοι τάσσονται υπέρ της ποιότητας εις βάρους του μεγέθους και της εγκυρότητας εις βάρος της χρησιμότητας των λημμάτων και από την άλλη όσοι πιστεύουν ότι όσα πιο πολλά στοιχεία περιέχονται σε κάθε άρθρο, τόσο το καλύτερο για την ευρύτητα της προσέγγισης ενός συγκεκριμένου λήμματος.

Η δουλειά τους μοιάζει άχαρη ίσως και χωρίς τέλος. Γιατί τότε τόσοι πολλοί άνθρωποι αφιερώνουν τόσα εκατομμύρια εργατοώρες χωρίς αμοιβή; Επειδή δεν το αντιλαμβάνονται ως εργασιακό μόχθο αλλά σε μεγάλο βαθμό ως δημιουργική και ψυχαγωγική απασχόληση. Κάπως έτσι το είχε θέσει και ο ίδιος ο (συν)ιδρυτής της Wikipedia, Τζίμι Γουέιλς το 2018 σε μια συνέντευξή του στην ιστοσελίδα Hacker Noon: «Επικρατεί η παρεξήγηση ότι δουλεύουν οι άνθρωποι δωρεάν εδώ. Λάθος. Το ακριβές είναι ότι ψυχαγωγούνται δωρεάν».

Με στοιχεία από το Wired