Τζίνα Πολίτη: «Τρελαίνομαι με όλο αυτό το αγοραίο πνεύμα που κυριαρχεί »

Τζίνα Πολίτη Facebook Twitter
Έχω αναρωτηθεί πώς ορισμένα κορίτσια απ’ τη δική μου τη γενιά, μια εποχή κατά την οποία οι γυναίκες ήταν οι περισσότερες μαμάδες στα σπίτια, τολμήσαμε να κάνουμε την επανάσταση και σκέφτηκα ότι ήταν το πρότυπο της αντάρτισσας. Φωτογραφία: Σπύρος Στάβερης / LifO
0

> Γεννήθηκα στην οδό Ασκληπιού, πλάι στο σπίτι του Παλαμά. Δεν ξέρω αν έχει παίξει ρόλο αυτό στην αγάπη μου για τη λογοτεχνία. Μετά μετακομίσαμε και πήγαμε στην πλατεία Αγάμων, μετέπειτα πλατεία Αμερικής.

> Όταν έγινε ο πόλεμος ήμουν δέκα χρόνων. Η Αθήνα στην Κατοχή, αν και τότε ήμουν μικρό παιδί και τριγύριζα στη γειτονιά μου, ήταν γεμάτη φοβερές σκηνές: άνθρωποι μέσα σε καροτσάκια που πέθαιναν απ’ την πείνα, κρεμασμένοι στην πλατεία Αμερικής. Σχολείο μια πηγαίναμε, μια δεν πηγαίναμε. Εγώ τότε ήμουν στο Αρσάκειο του Ψυχικού, το οποίο έγινε αμέσως νοσοκομείο. Αν βρίσκανε απ’ το σχολείο κάποιο διαμέρισμα, πηγαίναμε για μάθημα. Έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι στη δική μου γενιά ίσως μερικές από μας να βγήκαμε έτσι με όρεξη για τα γράμματα και το διάβασμα ακριβώς επειδή δεν πηγαίναμε σχολείο και μας άνοιξαν άλλοι ορίζοντες.

> Το πρώτο βιβλίο που μου εντυπώθηκε ήταν ο Όλιβερ  Τουίστ  του Ντίκενς. Διάβαζα πάρα πολύ λογοτεχνία -Ιούλιο Βερν, Πηνελόπη Δέλτα-, και μετά, όταν έγινε ο πόλεμος, είχα έναν φίλο που είχε όλη τη ρωσική λογοτεχνία: Ντοστογιέφκσι, Τολστόι, Γκόρκι. Έχω ακόμα το Υπόγειο σε αυτές τις υπέροχες, παλιές μεταφράσεις των εκδόσεων Γκοβόστη. Μάλιστα, ήμασταν μια παρέα παιδιά που με ό,τι χαρτζιλικάκι μας δίνανε, πη-γαίναμε σ’ ένα βιβλιοπωλείο στη Γ’ Σεπτεμβρίου, αγοράζαμε ένα βιβλίο και μετά το μοιραζόμασταν.

> Έχω αναρωτηθεί πώς ορισμένα κορίτσια απ’ τη δική μου τη γενιά, μια εποχή κατά την οποία οι γυναίκες ήταν οι περισσότερες μαμάδες στα σπίτια, τολμήσαμε να κάνουμε την επανάσταση και σκέφτηκα ότι ήταν το πρότυπο της αντάρτισσας: η γυναίκα που έχει τα φισεκλίκια και είναι ισότιμη με τον άντρα και πολεμάει. Αυτό ήταν που μας έδωσε ένα πρότυπο, ότι μπορεί και η γυναίκα να σπουδάσει και να σταδιοδρομήσει, να κάνει αυτό που θέλει και να πάει αντίθετα σε μια πατριαρχική οικογενειακή δομή, η οποία έλεγε «το κορίτσι είναι για τον γάμο». Εγώ πήρα μια υποτροφία κρυφά απ’ τον πατέρα μου για να φύγω στη Νέα Υόρκη κι έτσι είπα «au revoir et merci»!

> Έφτασα στη Νέα Υόρκη σε ηλικία 19 ετών για να σπουδάσω Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Ο πατέρας μου νόμιζε ότι είχα πάει να επισκεφτώ τον θείο μου και τη θεία μου. Όταν, πια, έφτασα στην Αμερική, του έγραψα ένα γράμμα: «Εγώ αποφάσισα να μείνω εδώ να σπουδάσω, δεν θα σε επιβαρύνω». Στη Νέα Υόρκη ήταν τόσο διαφορετικά όλα, η οπτική, ο χώρος. Στην Αθήνα η κλίμακα ήταν ανθρώπινη, με μονώροφα σπίτια, και ξαφνικά βρέθηκα στην 5η Λεωφόρο με τους ουρανοξύστες. Το Κολούμπια ήταν καταπληκτικό πανεπιστήμιο. Είχε πάρα πολύ καλούς καθηγητές, καταπληκτικές βιβλιοθήκες κι ένα σύστημα ελεύθερο, χωρίς φραγμούς.

> Στο Καίμπριτζ πήγα μεγάλη πια, στη δεκαετία του ’70, σε ηλικία 38 ετών. Έμεινα έξι χρόνια εκεί ως fellow και λέκτορας. Όταν έπεσε η δικτατορία είπα να γυρίσω πίσω, να βοηθήσω τον τόπο μου. Είχα ήδη βάλει υποψηφιότητα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο στη Θεσσαλονίκη, και όταν με πήρε ο Γιώργος Σαββίδης να μου πει «σε εκλέξαμε, θα έρθεις», όλο το δίλημμα που είχα περάσει «to be or not to be», «to go or not to go» έληξε. Είπα θα πάω και δεν το μετάνιωσα. Εγκαταστάθηκα στη Θεσσαλονίκη. Ήθελα να το ζήσω, να είμαι παρούσα, να έχω την επαφή μου με τα παιδιά. Έμεινα 17 χρόνια, την αγάπησα πάρα πολύ. Έχει αλλάξει πολύ η Θεσσαλονίκη. Τότε ήταν μια επαρχιακή πόλη και οι Θεσσαλονικείς είχαν αυτό που εγώ αποκαλούσα «σύνδρομο Τσέχωφ», αυτό που λέγανε οι Τρεις Αδελφές: «Στη Μόσχα, αδελφές μου, στη Μόσχα».

> Το παιδικό μου όνειρο ήταν να γίνω συγγραφέας, κι έγραφα συνέχεια. Μολαταύτα, όταν πια αρχίζεις να μελετάς και διαβάζεις τ’ αριστουργήματα του Τζόις και του Κάφκα, μπορείς να πάθεις writers’ block,  το μπλοκάρισμα του συγγραφέα. Εγώ κάπου μπλοκαρίστηκα και στράφηκα προς την επιστημονική γραφή. Πού και πού έγραφα. Δημοσιεύτηκαν 1-2 διηγήματά μου στα αγγλικά, και μετά σταμάτησα τελείως. Με τον θάνατο της μητέρας μου, ξαφνικά, πήγα πίσω στα παιδικά μου χρόνια και βρέθηκα να γράφω αυτά τα διηγήματα, και μάλιστα μου έκανε εντύπω- ση πώς, ύστερα από τόσα χρόνια μέσα σ’ αυτό το χρυσωρυχείο του λόγου που έχουμε όλοι μέσα μας και χρησιμοποιούμε ελάχιστα, βγήκε αυτό το πράγμα. Θα ’θελα να μπορούσα να γράψω κι άλλο έτσι.

> Έχω σκεφτεί ότι έχει έναν μεγάλο κίνδυνο η λογοτεχνική γλώσσα. Δηλαδή, για να μπεις πραγματικά μέσα στη γλώσσα της λογοτεχνίας, πρέπει να είσαι έτοιμος να πέσεις στην άβυσσο. Θέλει πάρα πολύ θάρρος. Πολλοί που γράφουνε δεν μπορούνε να φτάσουν κάπου στα άκρα και ίσως αυτό μ’ έκανε να συγκρατηθώ και να μείνω στην επιστημονική γραφή εκεί όπου υπάρχουν μεν οι κίνδυνοι, αλλά παραμένω σε μια κοινότητα.

> Υπάρχουν κάποιοι εξαιρετικοί Έλληνες συγγραφείς: η Ζυράννα Ζατέλη, ο Αριστείδης Αντωνάς, ο Δημήτρης Δημητριάδης. Θέλω να δω τι μέλλον θα έχει το μυθιστόρημα. Πιστεύω ότι ο άνθρωπος δεν θα σταματήσει να γράφει ποιήματα ή να κάνει τέχνη και μουσική, εκτός κι αν του το απαγορεύσουνε - ακόμα και τότε, όμως, θα τα κάνει κρυφά. Νομίζω ότι είναι σύμφυτο με τον άνθρωπο, ιστορικά ακόμα. Είναι αυτό το ιστορικό DΝΑ το οποίο, όσο κι αν θέλουν οι νέες τεχνολογίες του χρόνου να το σβήσουν, θα επιζήσει, όπως και ο λόγος της καταγγελίας. Ο κόσμος πάντα θα βγαίνει και θα καταγγέλλει το σύστημα, τη συμπεριφορά, την ηθική. Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να σβήσει αυτές τις κληρονομιές.

> Όταν μου δόθηκε το βραβείο από την Εταιρεία Ελλήνων Συγγραφέων, έβγαλα έναν λόγο για την οικονομική κρίση και τις ανθρωπιστικές σπουδές, που δέχονται επίθεση από παντού. Οι ξένες φιλολογίες, η φιλοσοφία, οι πολιτικές επιστήμες, απλώς δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της αγοράς. Τρελαίνομαι με όλη αυτή την επίθεση που γίνεται στις ανθρωπιστικές επιστήμες, στην ιστορία, με όλο αυτό το αγοραίο πνεύμα που κυριαρχεί. Κάθε βράδυ, στις 8.00, σε όλα τα κανάλια βλέπεις απ’ τη μια τον εκφωνητή, απ’ την άλλη τα ευρώ να κυλάνε, κάποιον να μετράει λεφτά. Η κυριαρχία του χρήματος είναι παντού. Τρελαίνεσαι να βλέπεις τις δεσμίδες από τα χαρτονομίσματα να βγαίνουν απ’ τις μηχανές και τα ευρώ να βγαίνουν από τις κορνουκόπιες. Σκέφτομαι, τι κάθομαι εδώ και γράφω για τον Σαίξπηρ;

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ