Σε ερευνητικό επίπεδο, η χρήση της τεχνολογίας μέσω smartphone ή υπολογιστή, συχνά συνδέεται με επιπτώσεις και όχι με οφέλη για τον εγκέφαλο.
Νέα έρευνα, ωστόσο, την οποία δημοσίευσε η Washington Post, έρχεται να «δει» τη χρήση κινητών από μία θετική οπτική γωνία, παραθέτοντας δεδομένα που αφορούν συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα, η οποία φέρεται να επωφελείται από το scolling.
«Διαπιστώσαμε ότι οι ηλικιωμένοι που χρησιμοποιούν τεχνολογίες συνολικά φαίνεται να εμφανίζουν λιγότερες διαγνώσεις άνοιας, ήπιας γνωστικής δυσλειτουργίας, καθώς και καλύτερες επιδόσεις σε γνωστικά τεστ», δήλωσε ο Τζάρεντ Μπεντζ, αναπληρωτής καθηγητής στην Ιατρική Σχολή Dell του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Ώστιν και συγγραφέας της μελέτης, μιας μετα-ανάλυσης 57 μελετών, η οποία δημοσιεύθηκε στο Nature Human Behaviour.
Σε όλες τις μελέτες, η συχνότερη χρήση καθημερινών ψηφιακών τεχνολογιών, όπως υπολογιστές, smartphone και διαδίκτυο, συσχετίστηκε με 58% χαμηλότερο κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης σε άτομα άνω των 50 ετών.
Ψηφιακή τεχνολογία και η «δράση» της στη λειτουργία του εγκεφάλου
Η σχέση μεταξύ γνωστικής λειτουργίας και χρήσης τεχνολογίας είναι πιθανότατα αμφίδρομη, σύμφωνα με ερευνητές. Όσοι έχουν ήδη καλή νοητική υγεία μπορεί να χρησιμοποιούν περισσότερο την τεχνολογία, και όσοι τη χρησιμοποιούν περισσότερο μπορεί να έχουν καλύτερη νοητική υγεία στο μέλλον.
Η τεχνολογία είναι ακριβή και η χρήση της μπορεί να αποτελεί δείκτη κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, εκπαίδευσης ή πλούτου, οι οποίοι με τη σειρά τους συνδέονται με μειωμένο κίνδυνο άνοιας. Αλλά ακόμη και όταν οι ερευνητές εξέτασαν μελέτες που έλαβαν υπόψη αυτούς τους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των ζητημάτων υγείας, η θετική συσχέτιση μεταξύ της χρήσης της τεχνολογίας και της γνωστικής λειτουργίας ήταν αισθητή.
Εκείνον που οι ειδικοί περιέγραψαν ως «εκπληκτικό», είναι το «πόσο συνεπείς ήταν τα ευρήματά μας», καθώς καμία μελέτη δεν διαπίστωσε ότι η χρήση της τεχνολογίας είναι επιβλαβής για τις γνωστικές λειτουργίες, δήλωσε ο Μάικλ Σκούλιν, καθηγητής Ψυχολογίας και Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο Baylor και συντάκτης της ανάλυσης.
Επειδή οι μελέτες ήταν παρατηρητικές, δεν μπορούν να αποδείξουν αιτιώδη συνάφεια. Ωστόσο, μακροχρόνιες μελέτες που παρακολούθησαν τους συμμετέχοντες για έξι χρόνια κατά μέσο όρο διαπίστωσαν ότι η μεγαλύτερη χρήση της τεχνολογίας συνδέεται με καλύτερη γνωστική υγεία στο μέλλον. Αν και αυτές οι μελέτες δείχνουν ότι η χρήση της τεχνολογίας έχει σταθερή θετική σχέση με τη γνωστική υγεία των ηλικιωμένων, ενέχει επίσης ορισμένους κινδύνους, όπως την έκθεση σε οικονομικές απάτες και παραπληροφόρηση, καθώς και τον πειρασμό να «παίζουν» με τις οθόνες τους ενώ οδηγούν, σύμφωνα με τους ερευνητές. «Δεν υπάρχει πραγματικά μια απλή απάντηση στο ερώτημα, εάν αυτές οι συσκευές είναι πάντα καλές ή πάντα κακές», δήλωσε ο Σκούλιν. Η υπερβολική χρήση της τεχνολογίας μπορεί να έχει και άλλα κόστη.
Η μελέτη σε περισσότερους από 18.000 ηλικιωμένους
Μια μελέτη του 2023 σε περισσότερους από 18.000 ηλικιωμένους ενήλικες διαπίστωσε ότι, ενώ οι τακτικοί χρήστες του διαδικτύου είχαν περίπου το μισό κίνδυνο άνοιας σε σύγκριση με τους μη χρήστες, εκείνοι που χρησιμοποιούσαν περισσότερο το διαδίκτυο ενδέχεται να είχαν υψηλότερο κίνδυνο άνοιας.
«Το υπερβολικό σε οτιδήποτε δεν είναι καλό», δήλωσε η Βιρτζίνια Τσανγκ, αναπληρώτρια καθηγήτρια στη Σχολή Παγκόσμιας Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και συγγραφέας της μελέτης του 2023.
Τα τρία C της χρήσης της τεχνολογίας
Υπάρχουν τρεις τρόποι με τους οποίους η τεχνολογία μπορεί να ενισχύσει τη γνωστική υγεία. Ο Μπεντζ τα παρουσιάζει ως «τα 3 C: complexity, connection and compensatory behaviors». Δηλαδή, πολυπλοκότητα, σύνδεση και αντισταθμιστικές συμπεριφορές».
Πολυπλοκότητα
Οι έρευνες έχουν δείξει με συνέπεια ότι η πρόκληση του εγκεφάλου μας με διανοητικά πολύπλοκες εργασίες είναι καλή για αυτόν - σταυρόλεξα, χόμπι, μουσική, ανάγνωση και περισσότερα χρόνια τυπικής εκπαίδευσης.
Σήμερα, έχουμε στη διάθεσή μας το εύρος και το βάθος της ανθρώπινης γνώσης και κουλτούρας.
«Αν σας ενδιαφέρει να μάθετε κάτι καινούργιο, είτε πρόκειται για μια νέα δεξιότητα στην ξυλουργική είτε για μια ακαδημαϊκή ιδέα, μπορείτε να βρείτε σχεδόν ό,τι θέλετε», λέει.
Ο τρόπος με τον οποίο αλληλεπιδρούμε με την τεχνολογία φαίνεται να έχει σημασία, σύμφωνα με μια μελέτη του 2022 σε περισσότερα από 145.000 άτομα άνω των 60 ετών.
Τα άτομα που περνούσαν περισσότερο χρόνο χρησιμοποιώντας τον υπολογιστή είχαν 15% μειωμένο κίνδυνο άνοιας. Αλλά εκείνοι που περνούσαν περισσότερο χρόνο βλέποντας τηλεόραση -μια γενικά πιο παθητική δραστηριότητα μπροστά στην οθόνη- παρουσίασαν 24% αυξημένο κίνδυνο άνοιας.
Παραδόξως, η αντιμετώπιση των «απογοητεύσεων» που συχνά συνοδεύουν αυτές τις ψηφιακές τεχνολογίες, όπως η αντιμετώπιση προβλημάτων λογισμικού, διάγνωση προβλημάτων υλικού, αστάθεια του διαδικτύου, είναι από μόνες τους πηγές γνωστικής πολυπλοκότητας και πρόκλησης. Αν και δεν είναι «διασκεδαστικές, είναι βασικά δραστηριότητες που διεγείρουν τον εγκέφαλο», είπε ο Σκούλιν.
Σύνδεση
Οι ψηφιακές τεχνολογίες μπορούν επίσης να μας βοηθήσουν να συνδεθούμε μεταξύ μας. Οι κοινωνικές σχέσεις προστατεύουν από την άνοια, ενώ η απομόνωση και η μοναξιά αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας. Οι υπεραστικές τηλεφωνικές κλήσεις δεν είναι πλέον μια υπερβολική πολυτέλεια και οι άνθρωποι μπορούν να επικοινωνούν άμεσα με φίλους και μέλη της οικογένειας που δεν βρίσκονται φυσικά κοντά τους μέσω μηνυμάτων, email ή βιντεοκλήσεων — μια «ευπρόσδεκτη σωτηρία» για τους ηλικιωμένους. Μια μελέτη του 2022 διαπίστωσε ότι η χρήση του διαδικτύου είχε ακόμη μεγαλύτερα γνωστικά οφέλη για τους ηλικιωμένους που ζουν μόνοι.
Η χρήση υπολογιστών, smartphone και διαδικτύου είχε μια πολύ πιο σταθερή θετική συσχέτιση, οπότε αυτό το μικτό αποτέλεσμα με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θέτει το ερώτημα, εάν ο τρόπος που χρησιμοποιούμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πραγματικά διανοητικά διεγερτικός ή κοινωνικά συνδετικός, αν και χρειάζονται πολύ περισσότερα μακροπρόθεσμα δεδομένα, τονίζει ο Σκούλιν.
Αντισταθμιστικές συμπεριφορές
Καθώς μεγαλώνουμε, μπορεί να αντιμετωπίσουμε δυσκολίες με τις γνωστικές ικανότητες, όπως η μνήμη, η λήψη αποφάσεων και η πλοήγηση. Οι ψηφιακές τεχνολογίες μπορούν να βοηθήσουν τη γνωστική λειτουργία, αντισταθμίζοντας αυτή τη μειωμένη ικανότητα, παρέχοντας ένα «ικρίωμα» για την υποστήριξη των καθημερινών λειτουργιών.
Για παράδειγμα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις ψηφιακές τεχνολογίες για να ορίσουμε μια υπενθύμιση για ένα ραντεβού με τον γιατρό. Όσον αφορά την πλοήγηση, «το GPS είναι πραγματικά μια επαναστατική καινοτομία» λένε οι ειδικοί. Η τεχνολογική βοήθεια μπορεί να παρατείνει την ανεξάρτητη διαβίωση, ακόμη και αν η εγγενής γνωστική ικανότητα είναι μειωμένη, σύμφωνα με τον Σκούλιν.
