Όταν ένα φεστιβάλ γίνεται άμυνα στη λήθη και τον φασισμό

Στη Βαϊμάρη, την πόλη του Γκαίτε, του Σίλερ και του Μπαουχάους, για το ετήσιο Kunstfest Weimar Facebook Twitter
Κάθε χρονιά του Kunstfest Weimar είναι ακόμα πιο ενδιαφέρουσα καλλιτεχνικά από την προηγούμενη, με εκπληκτικές παραστάσεις και εκθέσεις, πάντα με πολιτική ταυτότητα. Φωτ.: Thomas Mueller
0

«Πάνω από είκοσι χρόνια πριν κηρύχθηκε το “τέλος της ιστορίας”. Υποτίθεται ότι θα κορυφωνόταν σε μια φιλελεύθερη δημοκρατική τάξη. Μόλις πριν από μερικές δεκαετίες, έμοιαζε αυτονόητο ότι δεν θα μπορούσε να υπάρχει άλλος δρόμος για την Ευρώπη εκτός από αυτόν της δημοκρατίας. Σήμερα όμως βλέπουμε σαφή σημάδια ότι η δημοκρατία δεν είναι ούτε εγγυημένη ούτε προκαθορισμένη. Σήμερα, μπορούμε μόνο να παραθέσουμε με πικρία τα λόγια του Μεφιστοφελή του Γκαίτε: “Ο λαός δεν αντιλαμβάνεται ποτέ τον διάβολο, ακόμα και όταν τον έχει πιάσει από τον γιακά”. Και τώρα βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου η ασφάλεια της Ευρώπης εξαρτάται από μια κυνική συμφωνία μεταξύ ενός δικτάτορα και ενός νάρκισσου σόουμαν που δεν τηρεί τον λόγο του».

Το παραπάνω είναι απόσπασμα από την ομιλία της Ιρίνα Σερμπακόβα, κατόχου του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης του 2022, η οποία απευθύνθηκε στο κοινό της ετήσιας συναυλίας που είναι αφιερωμένη στη μνήμη των θυμάτων του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ και γίνεται στην Ευαγγελική Εκκλησία των Αγίου Πέτρου και Παύλου της Βαϊμάρης, σηματοδοτώντας, στις 20 Αυγούστου, την έναρξη του Kunstfest, του σημαντικότερου φεστιβάλ τεχνών της ανατολικής Γερμανίας.    

«Στη Γερμανία όλο και συχνότερα οι καλλιτέχνες αναγκάζονται να αυτολογοκριθούν και τα μικρά θέατρα αποφεύγουν τον πολιτικοποιημένο λόγο, προτιμούν mainstream παραστάσεις αντί για σκηνοθέτες με επαναστατική σκέψη. Ωστόσο οι καλλιτέχνες αντιδρούν στην κοινωνική πόλωση και την αυγή του φασισμού».

Η Σερμπακόβα συνέχισε λέγοντας: «Για να απελευθερωθεί κανείς από τις ψευδαισθήσεις και να αντιμετωπίσει την αλήθεια, χρειάζεται θάρρος: πολιτικό, ηθικό και πνευματικό. Διότι είμαστε μάρτυρες του απροκάλυπτου τρόπου με τον οποίο κάποιοι εκμεταλλεύονται τους φόβους των ανθρώπων για τις τρέχουσες εξελίξεις. Είναι πλέον σαφές σήμερα ότι το μέλλον της δημοκρατίας στην Ευρώπη –αλλά και στην Αμερική– απειλείται όχι μόνο από τον πόλεμο, αλλά εξίσου και από την εξάπλωση των ιδεολογιών της “μετα-αλήθειας”, οι οποίες θέτουν υπό αμφισβήτηση τα ίδια τα θεμέλια της δημοκρατίας.

Στη Βαϊμάρη, την πόλη του Γκαίτε, του Σίλερ και του Μπαουχάους, για το ετήσιο Kunstfest Weimar Facebook Twitter
Tο φεστιβάλ ξεκίνησε στην κεντρική πλατεία, μπροστά από το Εθνικό Θέατρο της πόλης και κάτω από τα αγάλματα των «εθνικών» ποιητών Γκαίτε και Σίλερ. Φωτ.: Candy Welz

Έχουν κάνει την εμφάνισή τους νέες προσωπικότητες που ενεργούν, έχοντας αποκτήσει επιρροή, πέρα από τα συστήματα και τους θεσμούς. Οι επιθέσεις εναντίον των θεσμών προέρχονται τόσο από την άκρα δεξιά όσο και από την άκρα αριστερά. Πρόκειται για μια εξαιρετικά επικίνδυνη εξέλιξη, διότι η δημοκρατία στηρίζεται στη δύναμη των θεσμών της – και η Βαϊμάρη είναι ένας συμβολικός τόπος για να το θυμόμαστε αυτό».

Η τελετή περιλάμβανε το «Γερμανικό Ρέκβιεμ» του Μπραμς, που συμβολίζει την οικουμενική ανάγκη για την παρηγορητική αγάπη, όπως και ένα μοτέτο του ίδιου αλλά και το σπάνιο «Ελεγειακό Τραγούδι» του Μπετόβεν, ερμηνευμένα από την περίφημη ορχήστρα και χορωδία Capella Cracoviensis της Κρακοβίας, υπό τη διεύθυνση του Jan Tomasz Adamus, με σολίστες τη σοπράνο Chen Reiss και τον μπάσο Jakub Borgiel. Αυτή η πόλη-σύμβολο για τους Γερμανούς δεν σημαίνει αποκλειστικά ό,τι για την υπόλοιπη Ευρώπη, δηλαδή την πόλη που συνδέθηκε άμεσα με το ναζιστικό καθεστώς τη δεκαετία του 1930. Είναι και η πόλη στην οποία έζησαν και μεγαλούργησαν ο Γκαίτε και ο Σίλερ, ο Λιστ και ο Μπαχ, στην οποία βρίσκεται η τελευταία κατοικία του Νίτσε, εκεί όπου δίδαξε ο Βαν ντε Βέλντε προλειαίνοντας το έδαφος για τη γέννηση του Μπαουχάους. Είναι μια πόλη που ποτέ δεν εξελίχθηκε σε μητρόπολη, αλλά σήμερα είναι τουριστικός προορισμός με μουσεία, πάρκα και το ετήσιο φεστιβάλ, στο οποίο έχουν δώσει το «παρών» μερικοί από τους σημαντικότερους διεθνείς καλλιτέχνες.  

Στο σαφέστατα πολιτικοποιημένο φεστιβάλ, τα γεγονότα των τελευταίων ετών μόνο αισιοδοξία δεν εμπνέουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι το μότο του φετινού προγράμματος ήταν «Live Bravely» - «Ζήσε θαρραλέα». Ο εμπνευσμένος καλλιτεχνικός του διευθυντής Ρολφ Χέμκε το λέει ξεκάθαρα στο επιμελητικό του σημείωμα: «Εδώ και μερικά χρόνια, όλοι μας έχουμε καταλάβει ότι οι δημοκρατικές και πολιτικές μας βεβαιότητες δεν ισχύουν πια. Χωρίς θαρραλέες και συνειδητές δράσεις από τον καθένα μας, είναι σαν να παραδιδόμαστε απερίσκεπτα. Γι' αυτό το Kunstfest Weimar για μια ακόμα φορά επιστρατεύει θάρρος, άποψη και παίρνει θέση».

Στη Βαϊμάρη, την πόλη του Γκαίτε, του Σίλερ και του Μπαουχάους, για το ετήσιο Kunstfest Weimar Facebook Twitter
Χορευτική παράσταση χορογραφημένη από τον Λιβανέζο χορογράφο Omar Rajeh και τη συνεργάτιδά του Mia Habis, με τη Γαλλολιβανέζικη ομάδα Maqamat, ερμηνευτές διαφόρων εθνικοτήτων και αυτοσχεδιαστικές μουσικές με βάση έθνικ μοτίβα. Φωτ.: Candy Welz

Η αλήθεια είναι ότι χρειαζόταν αρκετό θάρρος, σε μια Γερμανία πολωμένη όσον αφορά τα τρέχοντα γεγονότα, να ξεκινήσει το φεστιβάλ στην κεντρική πλατεία, μπροστά από το Εθνικό Θέατρο της πόλης και κάτω από τα αγάλματα των «εθνικών» ποιητών Γκαίτε και Σίλερ, με μια χορευτική παράσταση χορογραφημένη από έναν Λιβανέζο, τον χορογράφο Omar Rajeh, και τη συνεργάτιδά του, Mia Habis, με τη Γαλλολιβανέζικη ομάδα Maqamat, ερμηνευτές διαφόρων εθνικοτήτων και αυτοσχεδιαστικές μουσικές με βάση έθνικ μοτίβα. Η ομάδα στο τέλος έγινε ένα με το κοινό, παρασύοντάς το σε ένα μεγάλο γλέντι.

Μόλις λίγες ώρες πριν, η διάσημη Ισραηλινή εικαστικός Sigalit Landau εγκαινίασε τη βιντεο-εγκατάστασή της μέσα στον πύργο του Μουσείου Αναγκαστικής Εργασίας Υπό τον Εθνικοσοσιαλισμό της πλατείας Χόρχε Σεμπρούν (ο σημαντικός Ισπανός συγγραφέας φυλακίστηκε στο Μπούχενβαλντ), το ναζιστικής αισθητικής πρώην Gauforum, το οποίο επέβλεψε ο ίδιος ο Χίτλερ. Σήμερα ο πύργος παραμένει ημιτελής – χτισμένος, όπως και το υπόλοιπο κτίριο, από τους έγκλειστους του παρακείμενου στρατοπέδου συγκέντρωσης. Η βιντεο-εγκατάσταση με τίτλο «Tower of Torment» αναφέρεται στην παράδοση της εβραϊκής διασποράς να αφήνει πάντα τον εσωτερικό τοίχο των σπιτιών που έβλεπε στην ανατολή άβαφο ώστε να θυμίζει την καταστροφή του Ναού του Σολομώντα.

Στο βίντεο των 20’ παρακολουθούμε μια γυναίκα να βάφει με μαύρη μπογιά τον εξωτερικό τοίχο γύρω από ένα παράθυρο του πύργου, μέχρι που μετατρέπεται σε μια ανοιχτή τρύπα-ανοιχτό τραύμα. Λίγο μετά αναλαμβάνει ένας άντρας, ο οποίος ξεκινάει να τον καλύπτει με άσπρη μπογιά, ωστόσο λίγο πριν από το τέλος ξεχειλίζει κόκκινο χρώμα σαν αίμα, λερώνοντας την επιφάνεια. Ίσως το γεγονός ότι η καλλιτέχνιδα το κινηματογράφησε ακριβώς το διάστημα της πρόσφατης σύντομης σύρραξης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν να επηρέασε το αποτέλεσμα. Το βίντεο συνοδεύεται από τη μουσική ενός ντουέτου με πιάνο και τσέλο και θα παραμείνει ως δάνειο στο μουσείο και μετά το τέλος του φεστιβάλ.

Στη Βαϊμάρη, την πόλη του Γκαίτε, του Σίλερ και του Μπαουχάους, για το ετήσιο Kunstfest Weimar Facebook Twitter
H διάσημη Ισραηλινή εικαστικός Sigalit Landau εγκαινίασε τη βιντεο-εγκατάστασή της με τίτλο «Tower of Torment». Φωτ.: Thomas Mueller

Παράλληλα, μέσα στο μουσείο, η ύψους τεσσάρων μέτρων LED βιντεο-εγκατάσταση «Bereitschaft» των Jakob Ganslmeier και Ana Zibelnik αποπειράται μια ενδιαφέρουσα αντιπαραβολή της εποχής μας με το μακρινό 1939. Ένας από τους πιο επιφανείς καλλιτέχνες του Γ’ Ράιχ, ο γλύπτης Arno Breker, φιλοτέχνησε ένα άγαλμα με τίτλο «Bereitschaft» («Ετοιμότητα»), το οποίο απεικονίζει έναν πολεμιστή με αψεγάδιαστο μυώδες σώμα που κρατά ένα σπαθί και συμβολίζει την ετοιμότητα των νέων της ναζιστικής Γερμανίας για τη μάχη. Το 2023 κάποιοι ανέβασαν την εικόνα του στο TikTok, μετατρέποντας το σε εμμονική αναζήτηση των νεαρών χρηστών και σε ίνδαλμα χιλιάδων θαμώνων των γυμναστηρίων παγκοσμίως. Το βίντεο ερευνά την αποθέωση του τέλειου σμιλευμένου κορμιού και τις φασιστικές συνδηλώσεις του, το πώς η εμμονή με την τελειότητα συνοδεύει ακραία αντιδραστικές και υπερσυντηρητικές τάσεις και αξίες και το πώς, ακόμα και αν αυτές οι εικόνες μοιάζουν άκακες και αθώες, εν τέλει πυροδοτούν ακραίες ιδεολογίες.

Στη Βαϊμάρη, την πόλη του Γκαίτε, του Σίλερ και του Μπαουχάους, για το ετήσιο Kunstfest Weimar Facebook Twitter
Η ύψους τεσσάρων μέτρων LED βιντεο-εγκατάσταση «Bereitschaft» των Jakob Ganslmeier και Ana Zibelnik. Φωτ.: Candy Welz

Είναι ένας καταιγισμός εικόνων που συνοδεύεται από την αφήγηση ενός νέου άντρα ο οποίος, όντας ένα καχεκτικό και αδύναμο αγόρι, έβαλε στόχο να κατακτήσει το άπιαστο όνειρο των τέλειων κοιλιακών και άρα την αποδοχή των συνομήλικών του. Μότο όπως «Ποτέ μην μπλέκεις την υπέροχη λευκή ομορφιά σου με τη βρομιά», «Κράτα το χαμόγελό σου», «Μη δείχνεις αδύναμος» συμπληρώνουν την υπεράσπιση των «παραδοσιακών» αξιών ενάντια σε κάθε μοντερνισμό και σε πρότυπα που παραπέμπουν στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Μένει να αναρωτηθεί κανεί αν υποκινεί το διαδίκτυο μια νέα ευγονική, τροφοδοτώντας τις ακροδεξιές τάσεις της εποχής μας;

Το φεστιβάλ φέτος τίμησε την επέτειο των 250 ετών της άφιξης του Γκαίτε στη Βαϊμάρη και του αφιέρωσε τρεις παραλλαγές του «Φάουστ». Παρακολούθησα σε παγκόσμια πρεμιέρα την πρώτη, το «FaustX», που σκηνοθέτησε ο γνωστός σε εμάς από τις συνεργασίες του με τη Στέγη Brett Bailey από το Κέιπ Τάουν, με τη συμβολή του ChatGPT τόσο στη δραματουργία όσο και στο αισθητικό κομμάτι, σκηνικά, μάσκες και κοστούμια. Είναι μια παράσταση που ξεκινάει από εκεί που τελειώνει το πρώτο μέρος του «Φάουστ» και προχωράει στο δεύτερο μέρος για να γίνει ένα σύγχρονο έργο που μπολιάζεται με τα γεγονότα της εποχής μας. Ο Φάουστ φλερτάρει ως περσόνα με τον Έλον Μασκ και τις σκοτεινές συμφωνίες των παντοδύναμων εξουσιών, τα παιχνίδια πολέμου και τις περίφημες μακέτες της Γάζας ως Ριβιέρας της Μέσης Ανατολής. Το πρόγραμμα του Kunstfest Weimar περιλάμβανε επίσης το «Faust II - Game Over» του Till Wieder και το κλασικό «Faustus In Africa» του William Kentridge που είδαμε στο Φεστιβάλ Αθηνών.

Στη Βαϊμάρη, την πόλη του Γκαίτε, του Σίλερ και του Μπαουχάους, για το ετήσιο Kunstfest Weimar Facebook Twitter
Tο «Das Land, das ich liebe/My beloved country», βασισμένο στο αυτοβιογραφικό βιβλίο της εξόριστης Ρωσίδας δημοσιογράφου Jelena Kostjutschenko, σε σκηνοθεσία της Polina Solotowzki. Φωτ.: Victoria Nazarova

Η παράσταση όμως που συντάραξε όσους την είδαμε δεν ήταν άλλη από το «Das Land, das ich liebe / My beloved country» που βασίστηκε στο αυτοβιογραφικό βιβλίο της εξόριστης Ρωσίδας δημοσιογράφου Jelena Kostjutschenko, σε σκηνοθεσία της  Polina Solotowzki. Στημένη ως παράσταση-εγκατάσταση μέσα στο παροπλισμένο εργοστάσιο στρατιωτικού υλικού του Χίτλερ λίγο έξω από τη Βαϊμάρη, με τη φθορά του χρόνου εμφανή στους τοίχους και στα δάπεδα, με χρήση βίντεο και ηχητικών εφέ, η αφήγηση μιας νέας γυναίκας που ποτέ της δεν κατάφερε να εξομοιωθεί με τους συμπατριώτες της, εν μέρει και λόγω της ταυτότητάς της ως ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμου, και ζει πλέον στο Βερολίνο αποκαλύπτει όλες τις παθογένειες της σύγχρονης Ρωσίας του Πούτιν και της βαθιά ριζωμένης πατριαρχίας. Παρόλο που αρκετά από όσα λέγονται δεν μας είναι άγνωστα, μπαίνεις στη διαικασία να αναρωτηθείς αν άφησε πίσω του κάτι θετικό το μεγάλο όραμα του ’17. Όταν η πρωταγωνίστρια φτάνει στην εισβολή στην Ουκρανία, λέει: «Τώρα πια οι φασίστες ήμασταν εμείς». Όλοι οι συντελεστές αποθεώθηκαν τη βραδιά της πρεμιέρας.

Στο σημαντικό αφιέρωμα στη σύγχρονη εικαστική σκηνή της Ταϊβάν είδαμε τέχνη από νέους δημιουργούς, όπως η εγκατάσταση του Ivan Liu με αισθητήρες που ενεργοποιούν ένα βίντεο με τίτλο «Echoes of the land», όπου φυσικοί και μη φυσικοί σεισμοί δείχνουν το μέγεθος της ανθρώπινης παρέμβασης στη φύση. Συνοδευόταν από το εικοσάλεπτο πειραματικής μουσικής «Echo Room» των Johannes Hildebrandt και Christina Bernhardt. Επίσης παρακολουθήσαμε το «The just for you trilogy» του Craig Quintero με τη χρήση virtual reality headsets, έναν νέο τρόπο κλασικής αφήγησης με τη συμβολή της τεχνολογίας. Άραγε το θέατρο θα περιλαμβάνει στο μέλλον διαπροσωπική διάδραση;

Στη Βαϊμάρη, την πόλη του Γκαίτε, του Σίλερ και του Μπαουχάους, για το ετήσιο Kunstfest Weimar Facebook Twitter
H εγκατάσταση του Ivan Liu με αισθητήρες που ενεργοποιούν ένα βίντεο με τίτλο «Echoes of the land». Συνοδευόταν από το εικοσάλεπτο πειραματικής μουσικής «Echo Room» των Johannes Hildebrandt και Christina Bernhardt. Φωτ.: Candy Welz

Ωστόσο, δεν ήταν όλες οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ της Βαϊμάρης δυστοπικές. Προσωπικά αποχαιρέτησα τη Βαϊμάρη με τη μεγαλειώδη, sold-out συναυλία ενός από τους πλέον δημοφιλείς νέους μουσικούς της Γερμανίας, του Martin Kohlstedt, πιανίστα, συνθέτη ηλεκτρονικής μουσικής και σόουμαν, ένα live 100’ στο πάρκο Weimarhallenpark δίπλα στο Μουσείο Bauhaus, με τη σκηνή τοποθετημένη μέσα στη λίμνη, όπου ο Kohlstedt και η ομάδα του «έλουσαν» με μουσικούς αυτοσχεδιασμούς και εντυπωσιακούς φωτισμούς τη νύχτα, απογειώνοντας τη διάθεση εκατοντάδων θεατών που είχαν κατακλύσει τον χώρο. Η μουσική του απευθύνεται τόσο σε ειδήμονες των ποιοτικών επιλογών όσο και σε νεότερους φαν της ποπ κουλτούρας.

Για τον καλλιτεχνικό διευθυντή Ρολφ Χέμκε ήταν η τελευταία διοργάνωση μιας επιτυχημένης πορείας επτά χρόνων σε ένα φεστιβάλ που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1990 για να οδηγήσει στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα του 1999 με τεράστια χρηματοδότηση σε πρώτη φάση, και να περάσει ένα διάστημα έντεκα ετών με έμφαση στη μουσική υπό τη διεύθυνση της Νίκι Βάγκνερ, δισεγγονής του Ρίχαρντ Βάγκνερ και τρισεγγονής του Φραντς Λιστ. Ο Χέμκε επανέφερε από το 2019 και μετά το φεστιβάλ στη διεθνή σκηνή, εισάγοντας όλες τις μορφές τέχνης, από θέατρο και χορό μέχρι βίντεο και κινηματογράφο, όπως και μετακλήσεις σημαντικών προσωπικοτήτων για δημόσιες συζητήσεις και διαλέξεις.

Στη Βαϊμάρη, την πόλη του Γκαίτε, του Σίλερ και του Μπαουχάους, για το ετήσιο Kunstfest Weimar Facebook Twitter
H συναυλία του Martin Kohlstedt στο πάρκο Weimarhallenpark δίπλα στο Μουσείο Bauhaus. Φωτ.: Candy Welz

Λίγο πριν τον αποχαιρετήσω, μου λέει: «Στη Γερμανία όλο και συχνότερα οι καλλιτέχνες αναγκάζονται να αυτολογοκριθούν και τα μικρά θέατρα αποφεύγουν τον πολιτικοποιημένο λόγο, προτιμούν mainstream παραστάσεις αντί για σκηνοθέτες με επαναστατική σκέψη. Ωστόσο οι καλλιτέχνες αντιδρούν στην κοινωνική πόλωση και την αυγή του φασισμού. Ο φασισμός μοιάζει να μας περικυκλώνει από παντού, σε υπερδυνάμεις όπως η Αμερική και η Ρωσία, μικρότερες χώρες όπως η Τουρκία, αλλά και σε χώρες της Ε.Ε. Είναι τρομακτικό. Χρησιμοποιεί και διαστρεβλώνει τα εργαλεία της δημοκρατίας».

Γνώρισα τον Ρολφ Χέμκε μια βραδιά μεγάλης ανάτασης με Αριστοφάνη στην Επίδαυρο. Είχε εντυπωσιαστεί από τη δυναμική του ελληνικού κοινού και το ελληνικό Φεστιβάλ. Η Βαϊμάρη δεν έχει το μέγεθος της Αθήνας, αλλά έχει κι αυτή ένα βαρύ όνομα και είναι μια πανέμορφη μικρή πόλη μέσα στο πράσινο. Έχω παρευρεθεί σε τρεις διοργανώσεις του Kunstfest Weimar και κάθε χρονιά είναι πιο ενδιαφέρουσα καλλιτεχνικά από την προηγούμενη, με εκπληκτικές παραστάσεις και εκθέσεις, πάντα με πολιτική ταυτότητα. Αναρωτιέμαι, ωστόσο, σε ποιο βαθμό μπορεί η τέχνη να προστατεύσει τις κοινωνίες από τη βία και τις ακρότητές της. Ίσως μπορεί μόνο να τις καταγράψει για τις μελλοντικές γενιές. Η Βαϊμάρη, όπως είπε η Ιρίνα Σερμπακόβα, θα αποτελεί πάντα σύμβολο της κατάλυσης της δημοκρατίας.

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Στο Kunstfest Weimar, το ετήσιο φεστιβάλ της Βαϊμάρης

Εικαστικά / Στο Kunstfest Weimar, το ετήσιο φεστιβάλ της Βαϊμάρης

Εντυπώσεις από τη φετινή διοργάνωση του σημαντικού γερμανικού φεστιβάλ που παντρεύει την τέχνη με την πολιτική και την ανάγκη για διατήρηση της μνήμης και του πολιτικού προβληματισμού σχετικά με τα τρέχοντα γεγονότα και το μέλλον της Γερμανίας αλλά και της Ευρώπης.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Λοϊζίδου και Πέτρος Μώρης στη 13η Μπιενάλε του Λίβερπουλ

Εικαστικά / Μαρία Λοϊζίδου και Πέτρος Μώρης στη 13η Μπιενάλε του Λίβερπουλ

Οι δύο καλλιτέχνες με καταγωγή από Κύπρο και Ελλάδα αντίστοιχα, παρουσιάζουν νέα έργα τους σε μια από τις σημαντικότερες εικαστικές διοργανώσεις της Βρετανίας που φιλοξενεί 30 καλλιτέχνες και συλλογικότητες, με αναθέσεις και θεματικές που έχουν να κάνουν με τη γεωγραφία και τις αξίες που διαπερνούν την πόλη αυτή: καταγωγή και μνήμη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μόλις τελείωσε το αριστούργημά του, ο Γκογκέν επιχείρησε να αυτοκτονήσει

Εικαστικά / Μόλις τελείωσε το αριστούργημά του, ο Γκογκέν επιχείρησε να αυτοκτονήσει

Ο πίνακας με τίτλο «Από πού ερχόμαστε; Τι είμαστε; Πού πάμε;» θα ήταν η τελευταία του διαθήκη, ένα έργο που θα έλυνε επιτέλους, όπως ο ίδιος έλεγε, το «παράδοξο μεταξύ του κόσμου των συναισθημάτων και του κόσμου του μυαλού».
THE LIFO TEAM
Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Εικαστικά / Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Το πρώτο διεθνές πολυθεματικό φεστιβάλ ποίησης «Σολοικισμός», έρχεται το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2025 στον Ελαφότοπο, στα Ζαγοροχώρια. Ο εμπνευστής και καλλιτεχνικός διευθυντής του μίλησε στη LifO.
M. HULOT
Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Εικαστικά / Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Η καλλιτεχνική πρωτοπορία εκτός συνόρων και έργα που ενσωματώνουν και συνάμα απεικονίζουν φυσικά τοπία και τις απροσδιόριστες ανθρώπινες παρεμβάσεις που αυτά προδίδουν, στο νέο πρόγραμμα του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε – ενεργεί, αντιδρά και μεταβάλλεται συνεχώς»

Εικαστικά / Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε»

Η εικαστικός μιλάει για την εγκατάσταση με την οποία θα εκπροσωπήσει στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2026 την Κύπρο, για την επιρροή της χώρας στο έργο της και για τη θέση του καλλιτέχνη στη σύγχρονη κοινωνία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το μαγευτικό, υπερβατικό σύμπαν της Yayoi Kusama προσγειώνεται στην Ευρώπη

Εικαστικά / Tα πλοκάμια και οι κολοκύθες της Yayoi Kusama προσγειώνονται στην Ευρώπη

Από τη Βασιλεία ξεκίνησε η ευρωπαϊκή περιοδεία της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης της πιο διάσημης και πιο επιτυχημένης εν ζωή εικαστικού στον κόσμο, με περισσότερα από 300 έργα που καλύπτουν επτά δεκαετίες.
THE LIFO TEAM
Τι μυστήριο κρύβει η ιστορία της αυτοπροσωπογραφίας του Κουρμπέ;

Εικαστικά / «Ο απελπισμένος»: Ο περίφημος πίνακας του Κουρμπέ εκτίθεται ξανά μετά από 20 χρόνια

Ίσως το πιο γνωστό έργο του μεγάλου Γάλλου ζωγράφου, «Ο απελπισμένος» θα εκτεθεί στο Μουσείο Ορσέ αρχικά και έπειτα στο Μουσείο Art Mill στη Ντόχα. Ποια είναι η ιστορία του; Σε ποιον ανήκει τώρα ο πίνακας;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα έκθεση αναδεικνύει τη συμβολή των γυναικών στην τέχνη της γεωμετρικής αφαίρεσης

Εικαστικά / Έξι γυναίκες. Έξι πρωτοποριακές καλλιτέχνιδες της γεωμετρικής αφαίρεσης

Έργα των Όπυ Ζούνη, Etel Adnan, Samia Halaby, Saloua Raouda Choucair, Ebtisam Abdulaziz και Lubna Chowdhary, αποτελούν το υλικό της έκθεσης του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη που ξεκίνησε μόλις.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Εικαστικά / Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Αμέτρητες είναι οι ιστορίες που κρύβονται πίσω από την έκδοση «Ελληνικαί Εθνικαί Ενδυμασίαι», φέρνοντας στο φως την επίδραση που άσκησε η ενδυμασία στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης και στην κυρίαρχη μόδα του Μεσοπολέμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Και λοιπόν τι;»: Μία έκθεση στον Ταύρο «φωτίζει» το θρυλικό άλμπουμ των Εν Πλω

Εικαστικά / «Οι Εν πλω άφησαν πίσω τραγούδια που συνδέουν όσους ονειρεύονται με παρόμοιο τρόπο»

Έγιναν θρύλοι της εγχώριας μουσικής σκηνής με την κυκλοφορία ενός μόνο άλμπουμ. Μετά, εξαφανίστηκαν. Ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, ο Απόστολος Βασιλόπουλος και η Μαρία-Θάλεια Καρρά επιμελήθηκαν, μετά από δεκαετή έρευνα, μια έκθεση για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ελληνικής δισκογραφίας. Mίλησαν στη LifO.
M. HULOT
Με Chryssa και Iannis Xenakis η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Εικαστικά / Με Chryssa και Ιάννη Ξενάκη η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Μέσα από 100 έργα και 40 καλλιτέχνες επιχειρείται η διερεύνηση της διεθνούς εξέλιξης του κινήματος το οποίο από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 επαναπροσδιόρισε ριζικά την έννοια του καλλιτεχνικού έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Εικαστικά / Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Από την έκθεση του Juergen Teller στο ολοκαίνουργιο Onassis Ready, στην ποιητική αρχιτεκτονική του Πικιώνη και στις έξι πρωτοποριακές γυναικείες φωνές της γεωμετρικής αφαίρεσης. Αυτόν τον μήνα οι λέξεις «μουσείο» και «γκαλερί» θα ακούγονται πολύ συχνά.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

Εικαστικά / Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

H έκθεση στο Μουσείο Ορσέ συγκεντρώνει 90 έργα του Αμερικανού στυλίστα ζωγράφου, εστιάζοντας στην πιο καθοριστική περίοδο του έργου του. Aνάμεσά τους και η περίφημη «Madame X», το πιο διάσημο έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ