ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ που με στενοχώρησαν περισσότερο όταν επέστρεψα στην Ελλάδα ήταν ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζουμε την τεχνολογία στη δημόσια συζήτηση. Οι περισσότερες τοποθετήσεις ξεκινούν σχεδόν πάντοτε από τους όρους «ρίσκο» και «απειλή». Η φυσική μας προδιάθεση μοιάζει να είναι η καχυποψία, ο φόβος, η ανασφάλεια απέναντι στο καινούργιο. Ορισμένες φορές αντιμετωπίζουμε τις τεχνολογικές εξελίξεις όχι ως ευκαιρία αλλά ως κάτι που πρέπει πρώτα να περιορίσουμε και μετά, ίσως, να αξιοποιήσουμε.
Δεν πρόκειται, βέβαια, για καθαρά ελληνικό φαινόμενο. Ένας υπόγειος τεχνο-πεσιμισμός διαπερνά ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Όμως αυτή η στάση επηρεάζει ουσιαστικά τη ζωή μας. Οι πολιτικές μας γίνονται πιο επιφυλακτικές απέναντι στην τεχνολογική πρόοδο. Η δημόσια ρητορική, ιδιαίτερα από πολιτικά πρόσωπα, καλλιεργεί μια κουλτούρα επιφυλακτικότητας. Και όσο αυτή η στάση αναπαράγεται μέσα από θεσμικά βήματα τόσο ενισχύεται και διαχέεται στην κοινωνία.
Ο τρόπος με τον οποίο μιλάμε για την τεχνολογία διαμορφώνει τελικά τη συλλογική μας συνείδηση. Και όταν η κυρίαρχη αφήγηση είναι φοβική ή αμυντική, τότε μια ολόκληρη κοινωνία αρχίζει να αποκτά χαρακτηριστικά τεχνοφοβίας, συντηρώντας έναν φαύλο κύκλο δισταγμού, καθυστέρησης και χαμένων ευκαιριών.
Πλησιάζουμε γρήγορα σε ένα μέλλον όπου κάθε παιδί, ανεξαρτήτως τόπου διαμονής ή κοινωνικής αφετηρίας, θα έχει πρόσβαση σε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης που το βοηθούν να εξερευνά, να μαθαίνει και να δημιουργεί με ασφάλεια.
Φυσικά, δεν υποστηρίζει κανείς ότι δεν υπάρχουν και προκλήσεις. Ο τρόπος με τον οποίο θα αξιοποιήσουμε την τεχνολογία σε όλες της τις εκφάνσεις και ιδιαίτερα με την εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης πρόκειται να αναδιαμορφώνει τις μεταξύ μας σχέσεις, τον τροπο που εργαζόμαστε, τη μαθησιακή μας πορεία και τα συστήματα υγείας μας. Την ίδια μας τη ζωή.
Η απροσδόκητη αυτή πρόοδος γεννά βάσιμες απορίες. Είναι φυσικό όλοι μας να αισθανόμαστε φόβο, άγχος, ανησυχία για ένα παρόν που αλλάζει και ένα μέλλον που ορισμένες φορές δεν κατανοούμε. Είμαστε φίλοι της συνήθειας. Όλα τα παραπάνω είναι ανθρώπινα.
Ωστόσο, η απόρριψη της προόδου στη βάση του φόβου αποτελούσε πάντοτε και την πιο εύκολη δικαιολογία για να μην την επιδιώξουμε. Και η καλύτερη απάντηση στις ανησυχίες αυτές είναι πρακτικά παραδείγματα και δημόσιες πολιτικές για το πώς η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αλλάξει τη ζωή μας.
Και η Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια έχει αποδείξει ακριβώς αυτο. Κάναμε ένα ιστορικό ψηφιακό άλμα: απλοποιήσαμε τη σχέση πολίτη-κράτους, φέραμε το gov.gr στην καθημερινότητα κάθε Έλληνα και κάθε Ελληνίδας και ανοίξαμε τον δρόμο για μια σύγχρονη, δυναμική, ψηφιακή οικονομία. Αυτό το θεμέλιο είναι η βάση πάνω στην οποία οικοδομήσαμε και τη στρατηγική μας για την τεχνητή νοημοσύνη.
Μια στρατηγική όμως έχει σημασία μόνο όταν υλοποιείται
Την Παρασκευή, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε μια στρατηγική συνεργασία με την OpenAI, μία από τις κορυφαίες εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης παγκοσμίως. Πρόκειται για το πρώτο επίσημο άνοιγμα της εταιρείας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, με αιχμή του δόρατος δύο τομείς που αφορούν άμεσα το αύριο: την Παιδεία και την Καινοτομία.
Μέσα από αυτή τη συνεργασία, σχολεία ανά την Ελλάδα θα αποκτήσουν πρόσβαση στο ChatGPT Edu, μια εξειδικευμένη έκδοση του ChatGPT σχεδιασμένη αποκλειστικά για την εκπαιδευτική διαδικασία. Μαθητές και καθηγητές θα εκπαιδευτούν στις βασικές αρχές της τεχνητής νοημοσύνης, στο prompt engineering, στη δημιουργία προσαρμοσμένων GPTs και, κυρίως, στην υπεύθυνη και δημιουργική αξιοποίησή τους μέσα στην τάξη: από την προετοιμασία μαθήματος και την έρευνα μέχρι τις διαδραστικές ασκήσεις και τις ομαδικές παρουσιάσεις.
Πλησιάζουμε γρήγορα σε ένα μέλλον όπου κάθε παιδί, ανεξαρτήτως τόπου διαμονής ή κοινωνικής αφετηρίας, θα έχει πρόσβαση σε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης που το βοηθούν να εξερευνά, να μαθαίνει και να δημιουργεί με ασφάλεια. Ένα μέλλον όπου, με τον δάσκαλο στον ρόλο του καθοδηγητή, κάθε μαθητής θα μπορεί να έχει δίπλα του έναν προσωπικό ψηφιακό βοηθό, προσαρμοσμένο στις δικές του μαθησιακές ανάγκες.
Το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με το Ίδρυμα Ωνάση και τον οργανισμό The Tipping Point, συμβάλλοντας έτσι και στην ενίσχυση της τεχνολογικής ισότητας εντός της δημόσιας εκπαίδευσης.
Αλλά η παιδεία είναι μόνο η αρχή. Εξίσου σημαντική είναι και η επένδυση στο τοπικό οικοσύστημα καινοτομίας. Μέσω του Greek AI Accelerator, σε συνεργασία με την Endeavor Greece, ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις θα αποκτήσουν προνομιακή πρόσβαση στις τεχνολογίες της OpenAI. Το πρόγραμμα προβλέπει mentoring sessions, bootcamps με συμμετοχή στελεχών της OpenAI, καθώς και μια μοναδική ευκαιρία για Έλληνες founders να ταξιδέψουν στη Silicon Valley, να δικτυωθούν, να ανταλλάξουν τεχνογνωσία και να χτίσουν γέφυρες συνεργασίας με το διεθνές οικοσύστημα καινοτομίας.
Αυτοί οι δύο πρώτοι πυλώνες –εκπαίδευση και καινοτομία– είναι μόνο η αρχή. Η συνεργασία αυτή αποτελεί αφορμή για να ενισχύσουμε τη θέση της Ελλάδας στον διεθνή τεχνολογικό χάρτη και να στείλουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα: ότι είμαστε ανοιχτοί να συνεργαστούμε με τις κορυφαίες εταιρείες του κόσμου που διαμορφώνουν το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης, αρκεί να έχουν κάτι ουσιαστικό να προσφέρουν σε μια χώρα που διαθέτει πλούσιο STEM ταλέντο, έχει κάνει άλματα στον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους και επιλέγει να αξιοποιήσει αυτή την τεχνολογία όχι λόγω του αναπόφευκτου της διάδοσής της αλλά ως συνειδητή επιλογή.
Μια επιλογή να χτίσουμε ένα μέλλον πιο δίκαιο, πιο συμπεριληπτικό, πιο ανθεκτικό.Ένα μέλλον όπου η τεχνολογία υπηρετεί τον άνθρωπο, και όχι το αντίστροφο.
Παραδοσιακά, οι κυβερνήσεις δεν συνδέονται εύκολα με την έννοια της καινοτομίας. Στο συλλογικό μας υποσυνείδητο το κράτος συχνά ταυτίζεται με τη βραδύτητα, τη γραφειοκρατία, τη συντήρηση. Όμως δεν χρειάζεται να είναι έτσι. Μια κυβέρνηση μπορεί να είναι και αποτελεσματική και «cool». Και αυτό ακριβώς προσπαθούμε να πετύχουμε.
Ο Βασίλης Κουτσούμπας είναι σύμβουλος ψηφιακής πολιτικής και εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης του πρωθυπουργού.
